zgniliznach, kloakach smrodliwe wapory, iż wonieniu ludzkiemu długo ich cierpieć niepodobna. Takie są w straszydłach, poczwarach, odrażających oko ludzkie obiektach aparycje, iż na nie patrzeć śmierci się równa. Słyszeć zgrzytania, piski, wrzaski, uszy bolą. Co wszystko i dusza ludzka czuje i na to boleje. Są niektóre antypaticzne skryte kwalitatywy naturze ludzkiej, iż na nie mdleją ludzie. Niemógł bies scierpieć dymu wątroby rybiej, którym od Sary przez Tobiasza wykurzony za preskrypcją Rafała Anioła. Uciekał od Saula, gdy usłyszał odgłos lutni Dawidowej. Toć i ogień materialny piekielny taką kwalitatywę dzielnością wszechmocności Boskiej może działać, i operuje przeciwną Duchowi, która antypaticznie i
zgniliznach, kloakach smrodliwe wapory, iż wonieniu ludzkiemu długo ich cierpieć niepodobna. Takie są w straszydłach, poczwarach, odrażaiących oko ludzkie obiektach apparycye, iż ná nie patrzeć śmierci się rowna. Słyszeć zgrzytania, piski, wrzaski, uszy bolą. Co wszystko y dusza ludzka czuie y ná to boleie. Są niektore antypatyczne skryte kwálitátywy náturze ludzkiey, iż ná nie mdleią ludzie. Niemogł bies zcierpieć dymu wątroby rybiey, ktorym od Sáry przez Tobiászá wykurzony zá preskrypcyą Rafała Anioła. Uciekał od Saulá, gdy usłyszał odgłos lutni Dawidowey. Toć y ogień materyálny piekielny taką kwalitatywę dzielnością wszechmocności Boskiey może działać, y operuie przeciwną Duchowi, ktorá antypátycznie y
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: A3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
było i nie masz, tak też nigdy nie może być wyprobowane. 2do: Iż Naturalni Dywinatorowie, Akcje Niebieskich imprezyj tak do ludzkiego Ciała aplikują, iż directè toż Ciało ludzkie podległe jest Niebieskim influencjom per accidens zaś indirecte et contingenter Dusza ludzka z wolą i rozumem w Ciele zostająca. Zmyślający zaś Iudiciares, influencje mocy i kwalitatywy Niebieskie, primò per se ac necessario nie mniej umysłowi, jako i Ciału aplikują. 3tio: Iż Naturalna Astrologia, nie odpowiada wszelkich ewentów w osobliwości, a zwłaszcza rzeczy trafunkowych albo od woli dependujących; ale tylko ogólnie, to jest w pospolitości i oraz bez wszelkiej rzeczy naturalnych determinacyj: Judyciarys zaś przeciwnie temu prognostykuje.
było y nie masz, ták też nigdy nie może bydź wyprobowáne. 2do: Iż Naturalni Diwinatorowie, Akcye Niebieskich impressyi ták do ludzkiego Ciáłá aplikuią, iż directè toż Ciáło ludzkie podległe iest Niebieskim influencyom per accidens záś indirecte et contingenter Dusza ludzka z wolą y rozumem w Ciele zostáiąca. Zmyśláiący záś Iudiciares, influencye mocy y qualitatywy Niebieskie, primò per se ac necessario nie mniey umysłowi, iáko y Ciáłu ápplikuią. 3tio: Iż Náturalna Astrologia, nie odpowiadá wszelkich ewentow w osobliwośći, á zwłaszcza rzeczy trafunkowych álbo od woli dependuiących; ále tylko ogolnie, to iest w pospolitośći y oraz bez wszelkiey rzeczy naturalnych determinacyi: Judiciaris záś przećiwnie temu prognostykuie.
Skrót tekstu: DuńKal
Strona: Hv
Tytuł:
Kalendarz polski i ruski na rok pański 1741
Autor:
Stanisław Duńczewski
Drukarnia:
Paweł Józef Golczewski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Tematyka:
astrologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1741
Data wydania (nie wcześniej niż):
1741
Data wydania (nie później niż):
1741
, które rozgrzane większego i wolnego szukając miejsca rozsadzają kamień. Pryncypalna zaś w nich część, że jest ziemia, rzecz oczywista. Pierwsza tedy racja tych 4. elementów jest. Iż wszystkie inne materialne substancje jako się z nich składają, tak się i w nie rezolwują. Druga racja jest. Iż jako 4. są kwalitatywy pierwsze: ciepło, zimno, suchość, i wilgoć. Tak 4. być muszą principia i subjecta, którym własne są te kwalitatywy, które principia nie są inne tylko elementa. Trzecia racja jest. Iż lubo powietrze nad ogień, nad powietrze woda, ziemia nad wodę uciąża bardziej. Zaczym jeden element w swojej sytuacyj
, ktore rozgrzane większego y wolnego szukáiąc mieysca rozsadzaią kámień. Pryncypalna zaś w nich część, że iest ziemia, rzecz oczywista. Pierwsza tedy racya tych 4. elementow iest. Jż wszystkie inne materyalne substancye iáko się z nich zkładáią, ták się y w nie rezolwuią. Druga racya iest. Jż iáko 4. są kwalitatywy pierwsze: ciepło, zimno, suchość, y wilgoć. Ták 4. być muszą principia y subjecta, ktorym własne są te kwalitatywy, ktore principia nie są inne tylko elementa. Trzecia racya iest. Jż lubo powietrze nad ogień, nad powietrze woda, ziemia nad wodę uciąża bardziey. Zaczym ieden element w swoiey sytuácyi
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Q3v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
tedy racja tych 4. elementów jest. Iż wszystkie inne materialne substancje jako się z nich składają, tak się i w nie rezolwują. Druga racja jest. Iż jako 4. są kwalitatywy pierwsze: ciepło, zimno, suchość, i wilgoć. Tak 4. być muszą principia i subjecta, którym własne są te kwalitatywy, które principia nie są inne tylko elementa. Trzecia racja jest. Iż lubo powietrze nad ogień, nad powietrze woda, ziemia nad wodę uciąża bardziej. Zaczym jeden element w swojej sytuacyj nad drugi górę braćby powinien. Przecięż ze wszystkiemi rzeczami sublunarnemi są te elementa pomieszane. Ziemia humorami i ekshalacjami wodnistemi napełniona,
tedy racya tych 4. elementow iest. Jż wszystkie inne materyalne substancye iáko się z nich zkładáią, ták się y w nie rezolwuią. Druga racya iest. Jż iáko 4. są kwalitatywy pierwsze: ciepło, zimno, suchość, y wilgoć. Ták 4. być muszą principia y subjecta, ktorym własne są te kwalitatywy, ktore principia nie są inne tylko elementa. Trzecia racya iest. Jż lubo powietrze nad ogień, nad powietrze woda, ziemia nad wodę uciąża bardziey. Zaczym ieden element w swoiey sytuácyi nad drugi gorę braćby powinien. Przecięż ze wszystkiemi rzeczami sublunarnemi są te elementa pomięszane. Ziemia chumorami y exchalacyami wodnistemi napełniona,
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Q3v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
lód obraca, przeciwko wrodzonej rzadkości wody. Lodowacieć bowiem wodzie nie jest rzecz konnaturalna lecz przeciwna. Albowiem powinnaby raczej ode dna w rzekach, stawach i morzach marznąc, jako dalsza od słonecznych promieni. Ze tedy z wierzchu lodowacieje, pochodzi to od tęgiego zimna konnaturalnego powietrzu.
Ziemi własna jest suchość i ciepło. Które kwalitatywy się najlepiej wydają w farfurach glinianych, cegłach, w których ziemia wyczyszczona od wilgoci, i wodnych ekshalacyj zgodna jest do wytrzymania tęgiego ognia. Iż jako ogniowi tak ziemi przyjażne jest ciepło, i suchość. Do tego nic bardziej niekonserwuje ognia jako gdy zarzyste węgle w popiele się grzebią. Te jednak cztery elementa nie są
lod obraca, przeciwko wrodzoney rzadkości wody. Lodowácieć bowiem wodzie nie iest rzecz konnaturalna lecz przeciwna. Albowięm powinnaby ráczey ode dna w rzekách, stáwach y morzach marznąc, iáko dalsza od słonecznych promieni. Ze tedy z wierzchu lodowácieie, pochodzi to od tęgiego zimna konnaturalnego powietrzu.
Ziemi własna iest suchość y ciepło. Ktore kwalitátywy się naylepiey wydáią w farfurach glinianych, cegłach, w ktorych ziemia wyczyszczona od wilgoci, y wodnych exchalácyi zgodna iest do wytrzymania tęgiego ognia. Jż iáko ogniowi ták ziemi przyiażne iest ciepło, y suchość. Do tego nic bardziey niekonserwuie ognia iáko gdy zarzyste węgle w popiele się grzebią. Te iednak cztery elementa nie są
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Q4
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
drugich przez komikstyą pierwszych. Lub obojętnych jakie są ciężkość, ledkość, rzadkość gęstość. O których accydensach nietylko eksperiencja zmysłów uczy: ale i wiara. Gdyż w Eucharystyj zostają accydensa przyzwoite chlebu i winu bez substancyj chleba i wina: będąc pod tymi przypadkami utajona inna substancja Żywego ciała i krwi Chrystustowej.
V. Pierwsze kwalitatywy albo accydensa liczą się te. Ciepło. zimno, wilgoć i suchość. Zowią się pierwsze, iż są własne pierwszym elementom; i z ich temperamentu pochodzą drugie. Ciepła własność jest, różne od siebie natury rozdzielać, a jednakowe jednoczyć, jedne rozrzadzać, drugie wysuszać. J tak lody, wosk topi. Drzewa i
drugich przez kommixtyą pierwszych. Lub oboiętnych iákie są ciężkość, ledkość, rzadkość gęstość. O ktorych accydensach nietylko experyencya zmysłow uczy: ále y wiara. Gdyż w Eucharystyi zostáią accydensa przyzwoite chlebu y winu bez substancyi chleba y wina: będąc pod tymi przypadkámi utáiona inna substancya Zywego ciáła y krwi Chrystustowey.
V. Pierwsze kwalitatywy álbo accydensa liczą się te. Ciepło. zimno, wilgoć y suchość. Zowią się pierwsze, iż są własne pierwszym elementom; y z ich temperamentu pochodzą drugie. Ciepłá własność iest, rożne od siebie nátury rozdzieláć, á iednakowe iednoczyć, iedne rozrzadzać, drugie wysuszać. J ták lody, wosk topi. Drzewa y
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: Q4v
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
esów pokazują do równej wagi zawieś gębkę. Ta wilgotne w siebie biorąc powietrze więcej ważyć będzie, a niżeli gdy jest suche. Siłą tedy esami którego dnia przeważać będzie, tylą esami wilgotniejsze powietrze będzie. Strzec się zaś potrzeba aby kurzawa prochem wagi niedodawała: albo słoneczny promień gębki niewysuszał,
VIII. Drugiej dywizyj kwalitatywy się znajdują, które pochodzą z komikstyj pierwszych accydensów. A te się rachują. Międkość, twardość, tłustość, sapor, zapach. Międkość partycypuje z wilgoci i suchości: atoli więcej z pierwszej a niżeli z drugiej. J dla tego wosk w cieple, żelazo w ogniu mięknie, iż wilgoci więcej w się nabiera.
esow pokázuią do rowney wagi záwieś gębkę. Ta wilgotne w siebie biorąc powietrze więcey ważyć będzie, á niżeli gdy iest suche. Siłą tedy esami ktorego dnia przeważáć będzie, tylą esami wilgotnieysze powietrze będzie. Strzedz się zaś potrzeba áby kurzawa prochem wagi niedodawałá: álbo słoneczny promień gębki niewysuszał,
VIII. Drugiey dywizyi kwálitátywy się znayduią, ktore pochodzą z kommixtyi pierwszych accydensow. A te się ráchuią. Międkość, twardość, tłustość, sapor, zapách. Międkość pártycypuie z wilgoci y suchości: átoli więcey z pierwszey á niżeli z drugiey. J dla tego wosk w cieple, żelazo w ogniu mięknie, iż wilgoci więcey w się nabiera.
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: R2
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
redukuje do mikstury z pierwszych kwalitatyw. Gdyż substancyje materialne inaczej smakują gotowane, lub pieczone, inaczej surowe: inaczej zimne, inaczej zagrzane. Zapach patrycypuje z suchości lub wilgoci i ciepła. J dla tego gorące kraje bardziej obfitują w perfumy. Lecie wydaje ziemia woniejące kwiaty i frukta. Atoli Avicenna i inni Fizycy te drugie kwalitatywy różne być sądzą od kwalitatyw pierwszych, nie z ich mikstury pochodzące, ale przez się różnicę od nich i między sobą mające.
IX. Trzeciej dywizyj kwalitatywy są, które ani z innych pochodzą, ani z nich inne, ale przez się niektórym substancjom służą. Jakie są ciężkość, ledkość, dźwiek, impuls, światłość
redukuie do mixtury z pierwszych kwalitátyw. Gdyż substancyie materyalne ináczey smakuią gotowane, lub pieczone, ináczey surowe: ináczey zimne, ináczey zágrzane. Zapach pátrycypuie z suchości lub wilgoci y ciepła. J dla tego gorące kraie bardziey obfituią w perfumy. Lecie wydáie ziemia wonieiące kwiaty y frukta. Atoli Avicenna y inni Fizycy te drugie kwalitátywy rożne być sądzą od kwalitatyw pierwszych, nie z ich mixtury pochodzące, ále przez się rożnicę od nich y między sobą maiące.
IX. Trzeciey dywizyi kwalitatywy są, ktore áni z innych pochodzą, áni z nich inne, ále przez się niektorym substancyom służą. Jákie są ciężkość, ledkość, dzwiek, impuls, swiatłość
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: R2
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
suchości lub wilgoci i ciepła. J dla tego gorące kraje bardziej obfitują w perfumy. Lecie wydaje ziemia woniejące kwiaty i frukta. Atoli Avicenna i inni Fizycy te drugie kwalitatywy różne być sądzą od kwalitatyw pierwszych, nie z ich mikstury pochodzące, ale przez się różnicę od nich i między sobą mające.
IX. Trzeciej dywizyj kwalitatywy są, które ani z innych pochodzą, ani z nich inne, ale przez się niektórym substancjom służą. Jakie są ciężkość, ledkość, dźwiek, impuls, światłość, umbra, kolor, i tylość rzeczy jakiej. Ciężkość jest accidens takie, według którego rzeczy materialne uciążają na dół, ku centrum ziemi, które oraz
suchości lub wilgoci y ciepła. J dla tego gorące kraie bardziey obfituią w perfumy. Lecie wydáie ziemia wonieiące kwiaty y frukta. Atoli Avicenna y inni Fizycy te drugie kwalitátywy rożne być sądzą od kwalitatyw pierwszych, nie z ich mixtury pochodzące, ále przez się rożnicę od nich y między sobą maiące.
IX. Trzeciey dywizyi kwalitatywy są, ktore áni z innych pochodzą, áni z nich inne, ále przez się niektorym substancyom służą. Jákie są ciężkość, ledkość, dzwiek, impuls, swiatłość, umbra, kolor, y tylość rzeczy iákiey. Ciężkość iest accidens tákie, według ktorego rzeczy máteryalne uciążáią ná doł, ku centrum ziemi, ktore oraz
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: R2
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Fizyków, umbra, jest kwalitatywa pochodząca od rzeczy przez się ciemnych, przeciwna świa- tłości. Gdyż umbra da się widzieć, mierzyć, w tę lub owę figurę się formuje, według figury rzeczy, która cień rzuca. Co służyć nie może negacyj albo karencyj rzeczy, która w sobie nic nie jest. A jako inne kwalitatywy, na przykład, ciepło, suchość, białość mają przeciwne sobie kwalitatywy, zimno, wilgoć, czraność. Tak i światłość ma przeciwną kwalitatywę ciemność. J jako się temperują z sobą, lubo sobie przeciwne kwalitatywy. J tak w letniej wodzie jest nieco ciepła jest też i nie co zimna. W Szarym kolorze znajduje się
Phizykow, umbra, iest kwalitatywa pochodząca od rzeczy przez się ciemnych, przeciwna swia- tłości. Gdyż umbra da się widzieć, mierzyć, w tę lub owę figurę się formuie, według figury rzeczy, ktora cień rzuca. Co służyć nie może negácyi álbo karencyi rzeczy, ktora w sobie nic nie iest. A iáko inne kwalitatywy, ná przykład, ciepło, suchość, białość maią przeciwne sobie kwalitatywy, zimno, wilgoć, czraność. Ták y swiatłość ma przeciwną kwalitatywę cięmność. J iáko się temperuią z sobą, lubo sobie przeciwne kwalitatywy. J ták w letniey wodzie iest nieco ciepłá iest też y nie co źimna. W Szarym kolorze znaiduie się
Skrót tekstu: BystrzInfElem
Strona: S
Tytuł:
Informacja elementarna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
