który by miał z sobą nogi rakowe, mówi Demonitás. Jak jelenie przywabic, lub przyłudzić
Jelenie słuchająć koncentu harmonii trąb, lub innej muzyki zastanawiają się, i delektująć się słodyczą koncentu, wiakąś w padają admiracją, a tym samym w ręce myśliwych, według Demokryta. Co czynić, aby mrówki ruszyć z gniazda?
Wziąć lebiodki suszonej, utłuc na miałki proszek, i na miejscu albo gniezdzie mrowczym posypać, zaraz opuszczą miejsce. Albertus. Jaskołki młode białemi uczynić?
Oliwą czyli olejem jajka wgniazdzie jaskółczym pośmarować, gdy dni piętnaście jaskółka na nich posiedzi, białe wyklują się jaskółczęta, ale za czasem znowu nabędą czarności. Cardanus. Jak plamy z
ktory by miał z sobą nogi rakowe, mowi Demonitás. Iak ielenie przywabic, lub przyłudzić
Ielenie słuchaiąć koncentu harmonii trąb, lub inney muzyki zastanawiaią się, y delektuiąć się słodyczą koncentu, wiakąś w padaią ádmirácyą, á tym samym w ręce myśliwych, według Demokryta. Co czynić, aby mrowki ruszyc z gniazda?
Wziąć lebiodki susżoney, utłuc na miałki proszek, y na mieyscu albo gniezdzie mrowczym posypać, zaraz opuszczą mieysce. Albertus. Iaskołki młode białemi uczynić?
Oliwą czyli oleiem iayká wgniazdzie iaskołczym posmarować, gdy dni piętnaście iaskołka na nich posiedzi, białe wykluią się iaskołczęta, ale za czasem znowu nabędą czarności. Cardanus. Iak plamy z
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 515
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
Płuca i piesi osobliwie rozgrzewa i czyści. Item.
Inny trunek przeciwko dychawicy i Gwiżdżotchnieniu/ kaszli z zaziębienia/ tym sposobem: Wziąć dwa łoty korzenia Dzięgielowego/ Biedrzeńcu łot/ korzenia Fiołkowego trzy ćwierci łota/ Ożanki/ wierzchołków suchego Izopu/ Bożego drzewka/ nasienia Kopru włoskiego/ Anyżu/ korzenia Obrasków/ albo Diablikowego/ Lebiodki górnej/ po pół łociu każdego. To wszystko we flaszę wielką włożyć/ i dwie kwarcie wody studziennej na to nalać/ a Miodu chędogo odszymowanego dwanaście łotów do tego przydać/ i warzyć przez godzin cztery w kotle ukropu wrzącego/ a tego na czczo i na noc/ ze dwie godzinie przed obojem jedzeniem/ po ośmi
Płucá y pieśi osobliwie rozgrzewa y czyśći. Item.
Iny trunek przećiwko dycháwicy y Gwiżdżotchnieniu/ kászli z záźiębienia/ tym sposobem: Wźiąć dwá łoty korzeniá Dźięgielowego/ Biedrzeńcu łot/ korzeniá Fiiołkowego trzy czwierci łotá/ Ożanki/ wierzchołkow suchego Izopu/ Bożego drzewká/ naśienia Kopru włoskiego/ Anyżu/ korzeniá Obraskow/ álbo Diablikowego/ Lebiodki gorney/ po poł łoćiu káżdego. To wszystko we flászę wielką włożyć/ y dwie kwarćie wody studźienney ná to nálać/ á Miodu chędogo odszymowáneg^o^ dwánáśćie łotow do tego przydáć/ y wárzyc przez godźin cztery w kotle vkropu wrzącego/ á tego ná czczo y ná noc/ ze dwie godźinie przed oboiem iedzeniem/ po ośmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 88
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest/ trzecią część ćwierci od łota/ i poczynić z tego Morszele/ których ćwierć łota/ albo co Czerwony złoty zaważy/ przeciwko tej złej zarazie używać/ którąkolwiek wodką pomienioną popijając/ a pocić się co nalepiej potym. Item. Kofekt. Item.
Proch doświadczony przeciwko temuż złemu/ korzenia Dzięgielowego dwa łoty/ Lebiodki górnej albo białej/ Korzenia Miarzowego/ Mordu wężowego/ albo Kurzejnyry po łocie. To co nasubtelniej utrzeć/ a z wodką lada którą pomienioną/ po ćwierci łota tego używać. Chorobom wnętrzn: Pleurze.
Proch z korzenia Dzięgielowego wszytkim wnętrznymchorobom służyć/ a zwłaszcza: Pleurze/ zrazu go na przodku używając. Płucom naruszonym
iest/ trzećią część ćwierći od łotá/ y poczynić z tego Morszele/ ktorych ćwierć łotá/ álbo co Czerwony złoty záważy/ przećiwko tey złey záráźie vżywáć/ ktorąkolwiek wodką pomienioną popiiáiąc/ á poćić sie co nalepiey potym. Item. Kofekt. Item.
Proch doświadczony przećiwko temuż złemu/ korzeniá Dźięgieloweg^o^ dwá łoty/ Lebiodki gorney álbo białey/ Korzeniá Miárzowego/ Mordu wężowego/ álbo Kurzeynyry po łoćie. To co nasubtelniey vtrzeć/ á z wodką ledá ktorą pomienioną/ po czwierći łotá tego vżywáć. Chorobom wnętrzn: Pleurze.
Proch z korzeniá Dźięgielowego wszytkim wnętrznymchorobom służyć/ á zwłasczá: Pleurze/ zrázu go ná przodku vżywáiąc. Płucom náruszonym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 89
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
D. Simona Syrenniusa/ Krwi melancholicz Francy.
Francę ziadowiczoną / po wielkiej czści leczy. Także Pozbytym France.
Tym którzy France pozbyli/ zaraz po lekarstwie/ tego wina dawać im pić dobrze. Może też tym obyczajem być czynione/ a zwłaszcza dla niedostatków białogłowskich: Wziąć Dzięgielu korzenia trzy łoty/ Pietruszczanego nasienia łot/ Lebiodki czerwonej/ albo rzesistej/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleju po pół łociu/ Dzięcieliny albo Szmeru Włoskiego/ który też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego ziela albo Iwinki po ćwerci łota/ Cynamonu przedniego/ Spiki Indyjskiej po pół ćwierci łota/ Dziegiel pokrajać i przetłuc zgruba/ a wszystko wespół pomieszawszy z heblowanymi trzasczkami Leszczyny/ albo Jasienowymi
D. Simoná Syrenniusá/ Krwi melánkolicz Fráncy.
Fráncę ziádowiczoną / po wielkiey czśći leczy. Tákże Pozbytjm Fránce.
Tym ktorzy Fránce pozbyli/ záraz po lekárstwie/ tego winá dáwáć im pić dobrze. Może też tym obyczáiem być czynione/ á zwłásczá dla niedostátkow białogłowskich: Wźiąć Dźięgielu korzeniá trzy łoty/ Pietrusczánego naśienia łot/ Lebiodki czerwoney/ álbo rześistey/ Dypranu Kreteńskiego/ Poleiu po poł łoćiu/ Dźięćieliny álbo Szmeru Włoskiego/ ktory też Cząbrem Włoskim zowiemy/ Suchotnego źiela álbo Iwinki po ćwerći łotá/ Cynámonu przedniego/ Spiki Indiyskiey po poł ćwierći łotá/ Dźiegiel pokráiáć y przetłuc zgrubá/ á wszystko wespoł pomieszawszy z heblowánymi trzasczkámi Lesczyny/ álbo Iáśienowjmi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ według bydlęcia/ i tyle czworo soli do tego przydawszy/ każdego dnia dawać im tego lizać. Bydłu dychawicz:
Dychawicznemu bydłu toż czynić dobrze. Koniom dychawiczynym
Koń któryby był dychawiczny/ dla ciasnych piersi/ może wielkie mieć poratowanie tym sposobem: Wziąć korzenia Miarzowego/ Imbieru białego/ Cytwaru/ Piołynu/ Gałganu/ Lebiodki/ Fengrekowego nasienia/ Konopnego nasienia/ Bobku po dwa łoty. To wszytko utłukszy/ dawać mu z obrokiem przed wodą rano/ a na wieczor po napojeniu. Postrzały ynie rzeczy tkwiące z ciała wyciąga.
Postrzały z Rusznic/ z Luków/ także inne rzeczy w ciele tkwiące wyciąga/ i rany goi/ trunek tym sposobem
/ według bydlęćiá/ y tyle czworo soli do tego przydawszy/ káżdego dniá dáwáć im tego lizáć. Bydłu dycháwicz:
Dycháwicznemu bydłu toż czynić dobrze. Koniom dycháwiczynym
Koń ktoryby był dycháwiczny/ dla ćiasnych pierśi/ może wielkie mieć porátowánie tym sposobem: Wźiąć korzenia Miarzowego/ Imbieru białeg^o^/ Cytwaru/ Piołynu/ Gáłganu/ Lebiodki/ Fengrekowego naśienia/ Konopnego naśienia/ Bobku po dwá łoty. To wszytko vtłukszy/ dawáć mu z obrokiem przed wodą ráno/ á ná wieczor po nápoieniu. Postrzały ynie rzeczy tkwiące z ćiáłá wyćiąga.
Postrzały z Rusznic/ z Lukow/ tákże ine rzeczy w ćiele tkwiące wyćiąga/ y rány goi/ trunek tym sposobem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 118
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ciężkiemu.
Mocz zatrzymany/ albo z ciężkością i kapaniem odchodzący/ wolno wywodzi/ pół łota tego Soku w białym winie rozpuściwszy dać wypić. Miesięcznej.
Tenże trunek pomienony Mięsięczną chorobę Paniam zawściągnioną pobudza/ i wywodzi. Łożysku.
Łożysko po porodzeniu pozostałe wypędza/ kwintę Soku tego/ albo z winem/ albo z wodką Lebiodki polnej albo górnej pić dając. Zaśniatu
Zaśniat/ abo jako drudzy zowią/ Zaporzysko/ wywodzi z żywota Paniom/ Molam Łacinnicy zowią/ dając tegoż Soku z Stosiłu Herkulesowego ćwierć łota/ może i półtora z pitym miodem. Scjatyce.
Scjatyce/ jest lekarstwem tenże Sok dwie części go kwinty z jedną częścią Bobrowych strojów
ćiężkie^v^.
Mocz zátrzymány/ álbo z ćięszkością y kápániem odchodzący/ wolno wywodźi/ poł łotá tego Soku w białym winie rospuśćiwszy dáć wypić. Mieśięczney.
Tenże trunek pomienony Mięśięczną chorobę Pániam záwśćiągnioną pobudza/ y wywodźi. Lożysku.
Lożysko po porodzeniu pozostáłe wypędza/ kwintę Soku teg^o^/ álbo z winem/ álbo z wodką Lebiodki polney álbo gorney pić daiąc. Zaśniátu
Zaśniat/ ábo iáko drudzy zowią/ Zaporzysko/ wywodźi z żywotá Pániom/ Molam Láćinnicy zowią/ dáiąc tegoż Soku z Stośiłu Herkulesowego czwierć łotá/ może y połtorá z pitym miodem. Scjátyce.
Scyátyce/ iest lekárstwem tenże Sok dwie częśći go kwinty z iedną częśćią Bobrowych stroiow
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 230
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dwie/ i przeszyć go w worku/ w winie napoły z wodą warzyć/ potym miedzy dwiema Talerzmi dobrze go wygniotszy/ ciepło przykładać na żywot pod Pępek. Miesięcznej.
Miesięczną chorobę Paniam zastanowioną wzrusza i wywodzi: wziąwszy tego Ziela dwie części/ Sabiny/ Lebiodki/ Bożego drzewka/ Szałwiej/ Kotczej miętki/ Białej Lebiodki/ albo Zytnej miętki/ Kokornaku/ Marzymiętki/ Bylice/ po jednej części: z tych wszystkich Ziół uczynić po pas kąpiel/ dwakroć każdego dnia w niej do dwu godzin siedząc. Item.
Albo też zioła w garncu warzyć/ az nich parę w otwór łona lejkiem puszczać. Twarz piękną i gładką cz.
Twarz barzo
dwie/ y przeszyć g^o^ w worku/ w winie nápoły z wodą wárzyć/ potym miedzy dwiemá Tálerzmi dobrze go wygniotszy/ ćiepło przykłádáć ná żywot pod Pępek. Mieśięczney.
Mieśięczną chorobę Pániam zástánowioną wzrusza y wywodźi: wźiąwszy tego Ziela dwie częśći/ Sábiny/ Lebiodki/ Bożego drzewká/ Száłwiey/ Kotczey miętki/ Białey Lebiodki/ álbo Zytney miętki/ Kokornaku/ Márzymiętki/ Bylice/ po iedney częśći: z tych wszystkich Zioł vczynić po pás kąpiel/ dwákroć káżdego dniá w niey do dwu godźin śiedząc. Item.
Albo też źiołá w gárncu wárzyć/ áz nich párę w otwor łoná liykiem pusczáć. Twarz piękną y głádką cz.
Twarz bárzo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 242
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ziele/ wątrobnym niedostatkom nalepiej służy. Acz Piołyn więcej jej dolegliwości i potężniej ratuje/ niżli Rzepik/ jako pisze Rafis: jednak i ten nie ma być wzgardzony. Piwo smaczne i długo trwałe czynić.
Piwo smakowite/ i długo trwałe czyni/ smażąc go z chmielem/ przydawszy do tego Bobku/ Benedyktu/ Krwawniku/ Lebiodki/ abo to wszystko wespół utłuc i w piwo w woreczku puścić. Zapiekłości końskiej.
Zapieczeniu końskiemu gdj pochodować abo gnoju puszczać niemoże/ sztukę słonina palec wzdłuż/ a wzmięsz także na palec wielki ukroić i posypać ją z Rzepiku miałko utartym prochem i wetknąć mu w zad. Czyrwiu końskiemu
Czerwiu końskiemu prochu z ziela i
źiele/ wątrobnym niedostátkom nalepiey służy. Acz Piołyn więcey iey dolegliwośći y potężniey rátuie/ niżli Rzepik/ iáko pisze Rafis: iednák y ten nie má bydź wzgárdzony. Piwo smáczne y długo trwáłe czynić.
Piwo smákowite/ y długo trwáłe czjni/ smáżąc go z chmielem/ przydawszy do tego Bobku/ Benediktu/ Krwawniku/ Lebiodki/ ábo to wszystko wespoł vtłuc y w piwo w woreczku puśćić. Zápiekłośći końskiey.
Zápieczeniu końskiemu gdj pochodowáć ábo gnoiu pusczáć niemoże/ sztukę słoniná pálec wzdłuż/ á wzmięsz tákże ná pálec wielki vkroić y posypáć ią z Rzepiku miáłko vtártjm prochem y wetknąć mu w zad. Czyrwiu końskiemu
Czerwiu końskiemu prochu z źiela y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 277
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
8vo. Wodka macierzankowa z esencją bobrową zmięszana wielce zalecona w wszelkich okolicznościach i ciężkim stłuczeniu głowy: Nawet sama macierzanka zwinem zgotowana i materacykami ciepło na głowę lecz ogoloną przykładana wielkiego skutku. Nastąpujące ziołka na stłuczenie głowy niemniej zalecam.
Weźmi: Korzenia fiałkowego dwa łoty. Betoniki. Szałwii ogródnej. Macierzanki. Hyżopu. Lebiodki. Kwiatu Lewandowego każdego garść jednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokrajawszy drobno; z winem przygotuj, albo też same sucho przykładaj, gdy cię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacjent przy dobrym rozeznaniu jest, to mu następującą herbatę pić dawaj.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka Arnicae verae Svedensis, każdego garść jednę. Kwiatu
.
8vo. Wodka macierzankowa z essencyą bobrową zmięszana wielce zalecona w wszelkich okolicznośćiach y ćiężkim stłuczeniu głowy: Nawet sama macierzanka zwinem zgotowana y materacykami ćiepło na głowę lecz ogoloną przykładana wielkiego skutku. Nastąpuiące źiołka na stłuczenie głowy niemniey zalecam.
Weźmi: Korźenia fiałkowego dwa łoty. Betoniki. Szałwii ogrodney. Macierzanki. Hyżopu. Lebiodki. Kwiatu Lewandowego każdego garść iednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokraiawszy drobno; z winem przygotuy, albo też same sucho przykładay, gdy ćię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacyent przy dobrym rozeznaniu iest, to mu następuiącą herbatę pić daway.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka Arnicae verae Svedensis, każdego garść iednę. Kwiatu
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 127
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
O dychawicy.
NAprzód purganse wolne w tej chorobie są pożyteczne, womitorium nie zawsze, chyba na początku choroby, i gdy natura skłonna będzie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi jest bardzo pomocne. Purgans, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, każdego po dwa łoty, Hizopu. Lebiodki, Szanty białej, konradku, polnej Driakwi, Płucniku, każdego po dwie szczypty, korzenia Omanowego, nasienia Krokosowego, obojga po pułtora łota, nasienia Pokrzywianego łot, Fiołkowego korzenia trzy ćwierci łota, wszystko zgruba przetłukszy i pokrajawszy, włóż do worka, namocz w pułgarcu Wina przez tydzień; zawsze worek wyzymając i znowu
O dycháwicy.
NAprzod purgánse wolne w tey chorobie są pożyteczne, womitorium nie záwsze, chybá ná początku choroby, y gdy náturá skłonná będźie do tego: krwi upuszczenie nie z ręki, lecz z nogi iest bárdzo pomocne. Purgáns, weźmi Senesu, Rhabarbarum, Agaryku, Polipodium, káżdego po dwá łoty, Hizopu. Lebiodki, Szánty białey, konrádku, polney Dryakwi, Płucniku, káżdego po dwie szczypty, korzenia Ománowego, nasienia Krokosowego, oboygá po pułtorá łotá, naśienia Pokrzywiánego łot, Fijałkowego korzenia trzy ćwierći łotá, wszystko zgrubá przetłukszy y pokráiawszy, włoż do worká, námocz w pułgárcu Winá przez tydźień; záwsze worek wyzymáiąc y znowu
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 54
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
