ukrzywdzonego przyczyną, wstrzymałby się od zbyt drogo kupionej uciechy.
Dobrze się znał na prawdziwej istocie rozrywek ten, który je przyrównał do lekarstw. Te zbyt mocne słabią, a często użyte skutek tracą.
Żeby zatym ujść przywar, w które złe zażycie lekarstw umysłu wprowadzić może, tak ich używajmy, jak Doktorowie z lekarstwy czynią. Jeżeli zaś chcemy sami się leczyć, ułożmy porządek leczenia się naszego.
Może kto odpowiedzieć, iż systematyczna rozrywka, zamiast zabawy umorduje i będzie podobna do gry szachów, która zdaje się być rozrywką bo jest grą, tak jednak w egzekucyj morduje, iż po niej odpoczywać i na nowo spracowany umysł rozrywać trzeba,
ukrzywdzonego przyczyną, wstrzymałby się od zbyt drogo kupioney uciechy.
Dobrze się znał na prawdziwey istocie rozrywek ten, ktory ie przyrownał do lekarstw. Te zbyt mocne słabią, á często użyte skutek tracą.
Zeby zatym uyść przywar, w ktore złe zażycie lekarstw umysłu wprowadzić może, tak ich używaymy, iak Doktorowie z lekarstwy czynią. Ieżeli zaś chcemy sami się leczyć, ułożmy porządek leczenia się naszego.
Może kto odpowiedzieć, iż systematyczna rozrywka, zamiast zabawy umorduie y będzie podobna do gry szachow, ktora zdaie się bydź rozrywką bo iest grą, tak iednak w exekucyi morduie, iż po niey odpoczywać y na nowo spracowany umysł rozrywać trzeba,
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 135
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Luty zimniejszy po Styczniu nastaje/ Niech kucharz na stół mniej jarzyn podaje: Ptastwa z błot. Bo z tąd gorączka panuje/ Którą Lekatrstwo krew z łaźnią zlekuje.
MARZEC. Marzec humorów twórca w ziemi w ciele/ Każe wybornych potraw jeść nie wiele. Słodko zmieszana i z gorzką zaprawa Zdrowa: ze krwią zła i lekarstwy sprawa.
KWIECIEN. Kwiecien otwiera twe ziemio pokoje/ W ten czas ma ścisłe ciało poty twoje. W ten czas twarz śniata we wnątrz zupełniejsza/ W ten czas z Lekars[...] krew jest potrzebniejsza.
MAJ. Świat zakwił/ Roku spaniała uroda Wsmak ciału idzie chciwemu dogoda./ W ten czas i Lażnia/ i
Luty źimnieyszy po Stycżniu nástáie/ Niech kucharz ná stoł mniey iárzyn podáie: Ptástwá z błot. Bo z tąd gorącżká pánuie/ Którą Lekátrstwo krew z łáźnią zlekuie.
MARZEC. Márzec humorow tworcá w źiemi w ćiele/ Każe wybornych potraw ieść nie wiele. Słodko zmieszána y z gorzką zápráwá Zdrowa: ze krwią zła y lekárstwy spráwá.
KWIECIEN. Kwiećien otwiera twe źiemio pokoie/ W ten cżás ma śćisłe ćiáło poty twoie. W ten cżás twarz śniáta we wnątrz zupełnieysza/ W ten cżás z Lekárs[...] krew iest potrzebnieysza.
MAY. Swiát zákwił/ Roku spániała vrodá Wsmák ćiáłu idzie chćiwemu dogodá./ W ten cżás y Láżnia/ y
Skrót tekstu: OlszSzkoła
Strona: E4v
Tytuł:
Szkoła Salernitańska
Autor:
Hieronim Olszowski
Drukarnia:
Walerian Piątkowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1640
Data wydania (nie wcześniej niż):
1640
Data wydania (nie później niż):
1640
to ten który umiejętnie z łuku strzelał, i zwierza i nieprzyjaciela; jako sam wyższej z tego się przechwalał przed Kupidynem. R Ale się Zjawiła pewniejsza. To jest Kupidynowa. Z Moją własną głową lekarstwa znalezione. Samże Apollo wyznawa, że temu postrzałowi, który go potkał od Kupidyna, nie mógł radzić, żadnymi lekarstwy ani zioła. T I wyciągnioną trąbą skoków się dotyka. Myśliwskie to terminy, którzy charcią gębą zową trąbą, nogi zajęte skokami. Księgi Pierwsze. Argument Powieści Czternastej.
DAfne Panna, od Apollina długim gonieniem zmordowana będąc, a przed jego oblicznością rączo uciekając, potym Ojca swego Peneusa rzeki wzywała, aby jej dał ratunek
to ten ktory vmieiętnie z łuku strzelał, y źwierzá y nieprzyiaćielá; iáko sam wyższey z tego się przechwalał przed Kupidynem. R Ale się ziáwiłá pewnieysza. To iest Kupidynowá. S Moią własną głową lekárstwá ználeźione. Samże Apollo wyznawa, że temu postrzałowi, ktory go potkał od Kupidyná, nie mogł rádźić, żadnymi lekárstwy áni źioły. T Y wyćiągnioną trąbą skokow się dotyka. Myśliwskie to terminy, ktorzy chárćią gębą zową trąbą, nogi záięte skokámi. Kśięgi Pierwsze. Argument Powieśći Czternastey.
DAphne Pánná, od Apolliná długim gonieniem zmordowána będąc, á przed iego oblicznośćią rączo vćiekáiąc, potym Oycá swego Peneusá rzeki wzywáłá, áby iey dał rátunek
Skrót tekstu: OvOtwWPrzem
Strona: 31
Tytuł:
Księgi Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Walerian Otwinowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
daną od Wrony: przecię oskarżył Koronidę u Apollina, że na nim nie przestawając, Ischtsowi młodzieńcowi, synowi Elatowemu, też podczas rada bywała; o co on rozgniewawszy się, gamratkę z łuku zabił: czego potym żałując, Krukowi dla pletliwości białą farbę odjął, a czarną pióra jego odział. Chciał też i umierającej poratować lekarstwy, ale daremnie: bo śmiertelną ranę wziąwszy, umrzeć musiała. I gdy stos drew, ku paleniu ciała jej, wedle zwyczaju Pogańskiego, był zgotowany: wyproł pierwej Apollo płód z żywotą jej, i nazwawszy go Esculapiusem, dał go do Chirona, sławnego lekarza, aby tam był wychowany, i w nauce lekarskiej ćwiczony
dáną od Wrony: przećię oskárżył Koronidę v Apolliná, że na nim nie przestawáiąc, Ischtsowi młodzieńcowi, synowi Elátowemu, też podczás rádá bywáłá; o co on rozgniewawszy się, gámratkę z łuku zabił: czego potym żáłuiąc, Krukowi dla pletliwośći białą farbę odiął, á czarną piorá iego odział. Chćiał też y vmieráiącey porátować lekárstwy, ále dáremnie: bo śmiertelną ránę wziąwszy, vmrzeć muśiáłá. Y gdy stos drew, ku paleniu ćiáłá iey, wedle zwyczáiu Pogáńskiego, był zgotowány: wyproł pierwey Apollo płod z żywotą iey, y názwawszy go Aesculápiusem, dał go do Chironá, sławnego lekárzá, áby tám był wychowány, y w náuce lekárskiey ćwiczony
Skrót tekstu: OvOtwWPrzem
Strona: 85
Tytuł:
Księgi Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Walerian Otwinowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
dwykształtny, bo był połowicą koń, połowica człowiek. Tenże był sławnym lekarzem. Argument Powieści Piętnastej.
O Cyrrhoe córka Chirona lekarza, nie kontentując się ojca swego naukami; przyszłych rzeczy opowiedaniem, i wieśćbami się bawiła: bo dziecięciu Eskulapiusowi, temu co go ociec jej na wychowanie wziął pd Apollina, praktykowała; że lekarstwy miał umarłe do żywota przyprowadzać, że z Boga miał się stać trupem, i z trupa Bogiem; iże od Dziada Jowisza piorunem miał być zabity. Prorokowała i ojcu, że jadem smoczym miał być dręczony, iże z Boga miał się stać śmiertelnym. Które Proroctwo skoro ogłosiła, w klaczę przemieniona jest: dla tego,
dwykształtny, bo był połowicą koń, połowica człowiek. Tenże był sławnym lekarzem. Argument Powieśći Piętnastey.
O Cyrrhoe corká Chironá lekárzá, nie kontentuiąc się oycá swego náukámi; przyszłych rzeczy opowiedániem, y wieśćbámi się báwiłá: bo dziećięćiu Aeskulápiusowi, temu co go oćiec iey ná wychowánie wziął pd Apolliná, práktykowáłá; że lekárstwy miał vmárłe do żywotá przyprowádzáć, że z Boga miał się sstać trupem, y z trupá Bogiem; iże od Dziadá Iowiszá piorunem miał bydz zabity. Prorokowáłá y oycu, że iádem smoczym miał bydz dręczony, iże z Bogá miał się sstáć śmiertelnym. Ktore Proroctwo skoro ogłośiłá, w kláczę przemieniona iest: dla tego,
Skrót tekstu: OvOtwWPrzem
Strona: 87
Tytuł:
Księgi Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Walerian Otwinowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
dwu natur złożony. C Która zrobiwszy kiedyś nad bystrym Kaikiem. Kaikus jest rzeką w Myssyej, płynąca przez Frygią: z tej rzeki jedna Nimpa urodziła córkę Chiro nowi, i dała jej imię Ocyrrhoe, dla tego że się była urodziła na brzegu Kaika rzeki bystrej. D Ojcowskiego rzemiesła. Taż Ocyrrhoe nie kontentując się lekarstwy, których się była nauczyła od ojca, udała się do wieśćby. E Rozgrzała się Bogiem. To jest duchem Apollinowym, który jej przyszłe rzeczy objawiał. F Pojźrzawszy na dzieciątko. Na Eskulapiusa Praktykuje mu, że miał zdrowie dawać światu, i tak się w on czas stało, bo chore ludzie uzdrawiał lekarstwy.
dwu natur złożony. C Ktora zrobiwszy kiedyś nád bystrym Káikiem. Káikus iest rzeką w Myssyey, płynąca przez Phrygią: z tey rzeki iedná Nimpa vrodźiłá corkę Chiro nowi, y dáłá iey imię Ocyrrhoe, dla tego że się byłá vrodziłá ná brzegu Kaiká rzeki bystrey. D Oycowskiego rzemiesłá. Táż Ocyrrhoe nie kontentuiąc się lekarstwy, ktorych się byłá náuczyłá od oycá, vdała się do wieśćby. E Rozgrzałá się Bogiem. To iest duchem Apollinowym, ktory iey przyszłe rzeczy obiáwiał. F Poyźrzawszy ná dźiećiątko. Na AEskulápiusa Práktykuie mu, że miał zdrowie dáwáć świátu, y ták się w on czás sstáło, bo chore ludźie vzdrawiał lekarstwy.
Skrót tekstu: OvOtwWPrzem
Strona: 89
Tytuł:
Księgi Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Walerian Otwinowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
się lekarstwy, których się była nauczyła od ojca, udała się do wieśćby. E Rozgrzała się Bogiem. To jest duchem Apollinowym, który jej przyszłe rzeczy objawiał. F Pojźrzawszy na dzieciątko. Na Eskulapiusa Praktykuje mu, że miał zdrowie dawać światu, i tak się w on czas stało, bo chore ludzie uzdrawiał lekarstwy. Praktykuje mu, że miał przywracać dusze umarłym: i to się przeźń stało, ale tylko raz, gdy Hippolita od koni roztarganego, do żywota przywrócił. Praktykowała mu i to, że z Boga miał się stać trupem, i ta się mu dostało: bo piorunem Jowiszowym zabity był. Praktykowałamu, że miał zaś
się lekarstwy, ktorych się byłá náuczyłá od oycá, vdała się do wieśćby. E Rozgrzałá się Bogiem. To iest duchem Apollinowym, ktory iey przyszłe rzeczy obiáwiał. F Poyźrzawszy ná dźiećiątko. Na AEskulápiusa Práktykuie mu, że miał zdrowie dáwáć świátu, y ták się w on czás sstáło, bo chore ludźie vzdrawiał lekarstwy. Praktykuie mu, że miał przywracáć dusze vmárłym: y to się przezń sstáło, ále tylko raz, gdy Hippolitá od koni roztárgánego, do żywotá przywroćił. Praktykowáłá mu y to, że z Bogá miał się sstáć trupem, y tá się mu dostáło: bo piorunem Iowiszowym zábity był. Práktykowáłámu, że miał záś
Skrót tekstu: OvOtwWPrzem
Strona: 89
Tytuł:
Księgi Metamorphoseon
Autor:
Publius Ovidius Naso
Tłumacz:
Walerian Otwinowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
mitologia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
się na kieliszek wina/ albo na trochę winnej polewki cale wzdrygał; tak nikt się nie wzdrygnie na to wino lekarskie/ które więc Emeticum nazywają. Drugi ten. Iż w mocy jest samegoż biorącego/ nim władnąć aby mniej albo więcej/ dłużej albo krodzej/ potym tylko a nie dalej operowało. Czego z innemi lekarstwy nie dokażesz. Które w człowieka wlane/ już cale moc nad nim biorą; że nie on nimi/ ale one nim władcą/ operują póki ich siła zmoże/ nie póki chce Medyk/ dopieroż patient. Stąd gdy dozy przesadzi Medyk/ i przebierze miarkę/ albo lekarstwo na materią sposobną napadnie; człowieka pod czas
się ná kieliszek winá/ álbo ná trochę winney polewki cale wzdrygáł; ták nikt sie nie wzdrygnie ná to wino lekárskie/ ktore więc Emeticum názywaią. Drugi ten. Iż w mocy iest sámegoż biorącego/ nim włádnąć áby mniey albo więcey/ dłużey álbo krodzey/ potym tylko á nie daley operowáło. Czego z innemi lekárstwy nie dokáżesz. Ktore w człowieká wláne/ iuż cale moc nád nim biorą; że nie on nimi/ ále one nim włádcą/ operuią poki ich śiłá zmoże/ nie poki chce Medyk/ dopieroż pátient. Ztąd gdy dozy przesádźi Medyk/ i przebierze miarkę/ álbo lekárstwo ná materyą sposobną nápádnie; człowieká pod czás
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 258
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
białegłowy wyzienczywają/ także ani porodzić/ ani samego porodzenia/ ani po porodzeniu chorób/ ani wypróżnienia znieść mogą/ a to z Hippokrat: mamy/ jeśli tedy skutnaby gorączka była/ skąpo krwie upuścisz/ wtąż miernie gaszących ogień gorączki śrzodków zażyjesz/ a suchość załamiała umiarkowanymi syropami/ potrawkami przystrojnymi/ lekkimi klisterami/ i ocierającymi lekarstwy/ jako jest tyzanna/ lipiec dobrze uwarzony/ apomeli et oximeli vtendum est, mazan też na wątrobę/ udów/ krzyża/ z rożej i z cyndalowej maści nie zapomnisz. Złych wilgotności przed i po zaczęciu zebranych/ z których białegłowy źle się mają/ przez wszytek czas brzemienia/ i częstokroć poroniają kosztowną dietą/ łazniami
białegłowy wyźienczywáią/ tákże áni porodźić/ áni sámego porodzenia/ áni po porodzeniu chorob/ áni wyprożnienia znieść mogą/ á to z Hippokrat: mamy/ ieśli tedy skutnaby gorączká byłá/ skąpo krwie vpuśćisz/ wtąż miernie gászących ogień gorączki śrzodkow záżyiesz/ a suchość záłámiáłá vmiárkowánymi syropámi/ potrawkámi przystroynymi/ lekkimi klisterámi/ y oćieráiącymi lekárstwy/ iáko iest tyzánná/ lipiec dobrze vwárzony/ apomeli et oximeli vtendum est, mázan też ná wątrobę/ vdow/ krzyżá/ z rożey y z cyndalowey máśći nie zápomnisz. Złych wilgotnośći przed y po záczęćiu zebránych/ z ktorych białegłowy źle się máią/ przez wszytek czás brzemienia/ y częstokroć poroniáią kosztowną dietą/ łázniámi
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: H2v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
częścią dla tego/ iż z chorobami takowemi przyjeżdzają do tej wody/ które barziej zaszkodę jaką aniżeli pomoc wziąć mogą. Częścią też ż chorobami przybywają/ któreby mogły być poratowane ale iż ciała mają albo napełnione/ albo złemi wilgotnościami zaplugawione: a na to/ ani żadnego uplenienia przed tym nie czynili/ ani też żadnemi lekarstwy uśmierzającemi/ jakoby ciała chore i zapsowane gotującemi/ tych wilgotności nie pomiarkowali/ dla tegoż z więtszem narżekaniem i bolmi/ód niej odjeżdzają. Znajdują się tacy/ którzy i ciała czyste mają/ i choroby tej wodzie przyzwoite leczyć/ jeno używania przystojnego onej nie wiedzą: dla tegoż jako widzą drugich używać którzy się
cżęśćią dla tego/ iż z chorobámi tákowemi przyieżdzáią do tey wody/ ktore bárźiey zaszkodę iáką ániżeli pomoc wziąć mogą. Cżęśćią też ż chorobámi przybywáią/ ktoreby mogły bydź porátowáne ále iż ćiáłá máią álbo nápełnione/ albo złemi wilgotnośćiámi záplugáwione: á ná to/ áni żadneg^o^ uplenienia przed tym nie cżynili/ áni też żadnemi lekárstwy vśmierzáiącemi/ iákoby ćiáłá chore y zápsowáne gotuiącemi/ tych wilgotnośći nie pomiárkowáli/ dla tegoż z więtszem nárżekániem y bolmi/od niey odieżdzáią. Znayduią się tácy/ ktorzy y ćiáłá cżyste máią/ y choroby tey wodźie przyzwoite lecżyć/ ieno używánia przystoynego oney nie wiedzą: dla tegoż iáko widzą drugich używáć ktorzy się
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 2.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
