niedostatkom tym/ którym sam Biedrzeniec służy. Sposób używania
Tego po dwiem i po trzy kropie/ ze dwiema albo ze trzema łyżkoma/ wodki tego ziela/ albo z winem/ albo z jaką inną przynależącą wodką/ albo z sokiem/ trunkiem na raz dają. Też z Pigułami/ z Syrupy/ z Konfektami/ Z Lektwarzem/ i z inemi lekarstwy bywa używany/ na wiele chorób rozmaitych/ z zimnych przyczyn pochodzących. Błonce Periton:
Błonce/ która wnętrzności wszystkie okrywa/ Peritoneum zowią/ z jaką drugą maścią zmieszany/ jest użyteczny/ mażąc zwierzchu: Także go przez usta dając. (Para:) Pęcherzowi.
W pęcherzowych dolegliwościach jest
niedostátkom tym/ ktorym sam Biedrzeniec służy. Sposob vżjwánia
Teg^o^ po dwiem y po trzy kropie/ ze dwiemá álbo ze trzemá łyszkomá/ wodki tego źiela/ álbo z winem/ álbo z iáką iną przynależącą wodką/ álbo z sokiem/ trunkiem ná raz dáią. Też z Pigułámi/ z Syrupy/ z Konfektámi/ Z Lektwarzem/ y z inemi lekárstwy bywa vżywány/ ná wiele chorob rozmáitych/ z źimnych przyczyn pochodzących. Błonce Periton:
Błonce/ ktora wnętrznośći wszystkie okrywa/ Peritoneum zowią/ z iáką drugą máśćią zmieszány/ iest vżyteczny/ máżąc zwierzchu: Także go przez vstá dáiąc. (Para:) Pęchyrzowi.
W pęchyrzowych dolegliwośćiách iest
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 75
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
w domu swym/ który ma w Wodniku/ albo w Kozorożcu. Płodu martwemu.
Płód martwy z żywota wywodzi. Chorobom zimnym wnętrznem.
Chorobom wszelakim wnętrznym/ z zimna pochodzącym/ i tym pomienionym/ jest lekarstwem: Korzeń albo nasienie w Miedzie/ albo w Małmazji warząc i pijąc. Nasienie też w Miedzie Konfektem/ Lektwarzem/ albo jakim inym sposobem przygotowane i używane/ jest lekarstem. Kaduku.
Padającej niemocy/ nasienie i korzenie/ którego z tych Lanich czyśców/ po dwie części kwinty wziąć/ z trzecią częścią Pieprzu długiego/ a z miodem albo z winem słodkim dać pić. Wzrok posila.
Oczy ciemne znacznie posila/ używając tak
w domu swym/ ktory ma w Wodniku/ álbo w Kozorożcu. Płodu martwemu.
Płod martwy z żywotá wywodźi. Chorobom zimnym wnętrznem.
Chorobom wszelákim wnętrznym/ z źimná pochodzącym/ y tym pomienionym/ iest lekárstwem: Korzeń álbo naśienie w Miedźie/ álbo w Máłmázyey wárząc y piiąc. Naśienie też w Miedźie Konfektem/ Lektwarzem/ álbo iákim inym sposobem przygotowáne y vżywáne/ iest lekárstem. Káduku.
Padáiącey niemocy/ naśienie y korzenie/ ktore^o^ z tych Lánich czyścow/ po dwie częśći kwinty wźiąć/ z trzećią częśćią Pieprzu długiego/ á z miodem álbo z winem słodkim dáć pić. Wzrok pośila.
Oczy ćiemne znácznie pośila/ vżywáiąc ták
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 139
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Sok z świeżego ziela/ i z nasienia/ przez dziesięć dni/ porządnie z Muszkatełą pijąc/ po pół kwinty na raz go biorąc. Kamieni:
Kamień z nerek moczem wywodzi. Piersiom
Piersi I Płucom
Płuca z Flegmy wychędaża: Proch korzenia jego/ z czwartą częścią miodu odwarzonego/ i chędogo odszymowanego/ zaczyniony/ a Lektwarzem/ albo Konfektem/ każdego dnia kilkakroć po trosze używany/ albo z łyżki lizany. Subetu.
Przeciwko twardemu i głębokiemu spaniu/ nad przyrodzenie: które Arabowie Subetem/ naszy Szpikiem mianują/ podkurzenie z niego czyniąc pod nosem/ jest ratunkiem. Abowiem spiące wzbudza. Macicy.
Macicę zaziębioną rozgrzewa.
Zaplugawioną ślozami wychędaża/ w
Sok z świeżego źiela/ y z naśienia/ przez dźieśięć dni/ porządnie z Muszkátełą piiąc/ po poł kwinty ná raz go biorąc. Kámieni:
Kámien z nyrek moczem wywodźi. Piersiom
Pierśi Y Płucom
Płucá z Flágmy wychędaża: Proch korzeniá iego/ z czwartą częśćią miodu odwárzoneg^o^/ y chędogo odszymowánego/ záczyniony/ á Lektwarzem/ álbo Konfektem/ káżdego dniá kilkákroć po trosze vżywány/ álbo z łyszki lizány. Subetu.
Przećiwko twárdemu y głębokiemu spániu/ nád przyrodzenie: ktore Arábowie Subetem/ nászy Szpikiem miánuią/ podkurzenie z niego czyniąc pod nosem/ iest rátunkiem. Abowiem spiące wzbudzá. Máćicy.
Mácicę záźiębioną rozgrzewa.
Záplugáwioną ślozami wychędaża/ w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 143
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i z Piołynu/ Olejek być dystylowany. Ten do wszelakich chorób wnętrznych i skrytych/ jako do zwierchnich/ jest barzo użyteczny/ do których samo ziele i z swym korzeniem. Wnętrznym chorobom może go dać z winem/ abo z jakim Sokiem /abo wodką przynależącą. trzy kropki na raz. Także z Pigułami/ z Lektwarzem/ z Konfektem może go używać. Chorobomwnętrznem. Zwiezchnim niedostatkom.
Zwierzchownym zaś chorobom/ przymięszując go innym Olejkom/ Maściom/ Plastrom/ według zdania mądrych i uczonych Lekarzów/ i Cyrulików. Ciału dziecinnemu.
Olej z tego ziela ciału dziecinnemu nabarziej służy/ i tym żyłom/ które od wielkiej pochodzą aż na dół
y z Piołynu/ Oleiek być dystyllowány. Ten do wszelákich chorob wnętrznych y skrytych/ iáko do zwierchnich/ iest bárzo vżyteczny/ do ktorych sámo źiele y z swym korzeniem. Wnętrznym chorobom może go dáć z winem/ ábo z iákim Sokiem /ábo wodką przynależącą. trzy kropki ná raz. Tákze z Pigułámi/ z Lektwarzem/ z Konfektem może go vżywáć. Chorobomwnętrznem. Zwiezchnim niedostátkom.
Zwierzchownym záś chorobom/ przymięszuiąc go innym Oleykom/ Máśćiom/ Plastrom/ według zdánia mądrych y vczonych Lekárzow/ y Cyrulikow. Ciáłu dźiećinnemu.
Oley z tego źiela ćiáłu dźiećinnemu nabárźiey służy/ y tym żyłom/ ktore od wielkiey pochodzą áż ná doł
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
namielej utłuc/ i przesiać/ a z jednaścią łotów miodu odszymowanego zaczynić. Tego Konfektu na raz brać/ jako Bobowe ziarno/ a tym trunkiem niżej opisanym popijać: Wziąć Iwinki/ korzenia szerokolistnej Sałaty/ albo Loczygi po garści. To wespół w wodzie warzyć do połowice/ i tej polewki po równym trunku/ z przerzeczonym Lektwarzem/ używać/ ile kroć potrzeba. Item.
Przeciwko tejże Kolce/ i gryzieniu w kiszkach: Wziąć korzenia Herkule/ albo Leczywrzodu/ Bobrowego stroju/ po trzy ćwierci łota/ Nasienia włoskiego Kopru/ Aminku/ po ćwierci łota. To wszytko miałko utłukszj/ po połtory ćwierci tego prochu/ z sytą miodową/ albo
namielej vtłuc/ y prześiać/ á z iednaśćią łotow miodu odszymowánego záczynić. Tego Konfektu ná raz bráć/ iáko Bobowe źiárno/ á tym trunkiem niżey opisánym popiiáć: Wźiąć Iwinki/ korzeniá szyrokolistney Sáłaty/ álbo Loczygi po gárśći. To wespoł w wodźie wárzyć do połowice/ y tey polewki po rownym trunku/ z przerzeczonym Lektwarzem/ vżywáć/ ile kroć potrzebá. Item.
Przećiwko teyże Kolce/ y gryźieniu w kiszkách: Wźiąć korzeniá Herkule/ álbo Leczywrzodu/ Bobrowego stroiu/ po trzy czwierći łotá/ Naśienia włoskiego Kopru/ Aminku/ po czwierći łotá. To wszytko miáłko vtłukszj/ po połtory czwierći tego prochu/ z sytą miodową/ álbo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
czego snadź China nie uczyni. Item.
Może go też przeciwko przerzeczonym dolegliwościam/ prochem w ciepłym winie naczczo przez trzydzieści dni porządnie dawać. Abowiem toż uczyni. Przeciwko paraliżu.
Od szlaku i paraliżu zachowywa/ proch Pięciornikowego korzenia/ trzecią częścią miodu odszymowanego zaczyniony/ a każdy poranek naczczo jako pół orzecha kasztanowego używany/ lektwarzem abo konfektem. Przeto Item.
Którzy się paraliżu obawiają/ ci każdego roku na wiosnę i w jesieni/ porządnie pierwej ciało lekarstwy przechędożywszy/ po dwu Niedziel wyższej pomienionego trunku używać mają. Piersiom.
W piersiach boleści układa/ sok z świeżego liścia Pięciornikowego wyżęty/ po sześciu łyżek albo łotów na raz go biorąc. To
czego snadź Chiná nie vczyni. Item.
Może go też przećiwko przerzeczonym dolegliwośćiam/ prochem w ćiepłym winie náczczo przez trzydźieśći dni porządnie dáwáć. Abowiem toż vczyni. Przećiwko páráliżu.
Od szláku y páráliżu záchowywa/ proch Pięćiornikowego korzenia/ trzećią częśćią miodu odszymowánego záczyniony/ á káżdy poránek náczczo iáko puł orzechá kásztanowego vżywány/ lektwarzem ábo konfektem. Przeto Item.
Ktorzy się páráliżu obawiáią/ ći káżdego roku ná wiosnę y w ieśieni/ porządnie pierwey ćiáło lekárstwy przechędożywszy/ po dwu Niedźiel wysszey pomienionego trunku vżywáć máią. Pierśiom.
W pierśiách boleśći vkłáda/ sok z świeżego liśćia Pięćiornikowego wyżęty/ po sześćiu łyżek álbo łotow ná raz go biorąc. To
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 296
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
