Sierpnia. Podczas Sejmu konwokacjalnego obrany Marszałkiem Humiecki, potym Wojewodą Podolskim kreowany, ale Sejm przez wewnętrzne kłótnie, rozdzielone Stany na różne fakcje, lubo przy złączeniu się Rycerskiego Stanu z Senatem, zerwany, przez Horodeńskiego Posła Czernichowskiego. W tym Związki w wojsku wynikły, w Wojsku Koronnym Baranowski obrany Marszałkiem Związkowym, a w Wojsku Litewskim Ogiński. W Litwie wprętce uspokojony Związek rozsypanemi pieniędzmi przez Sapiehę Wojewodę Wileńskiego i Hetmana. W Koronie później nadzieją pretką satysfakcyj z skarou, a barziej z przyczyny zagniewanych Województw wsiadać mających na koń, dla znoszenia Związku. Roku 1697. 15. Maja Sejm Elekcyj zło- żony, na którym dwóch konkurentów do Laski było,
Sierpnia. Podczas Seymu konwokacyalnego obrany Marszałkiem Humiecki, potym Wojewodą Podolskim kreowany, ale Seym przez wewnętrzne kłótnie, rozdźielone Stany na różne fakcye, lubo przy złączeniu śię Rycerskiego Stanu z Senatem, zerwany, przez Horodeńskiego Posła Czernichowskiego. W tym Zwiąski w woysku wynikły, w Woysku Koronnym Baranowski obrany Marszałkiem Zwiąskowym, á w Woysku Litewskim Ogiński. W Litwie wprętce uspokojony Związek rozsypanemi pieniędzmi przez Sapiehę Wojewodę Wileńskiego i Hetmana. W Koronie poźniey nadźieją pretką satysfakcyi z skarou, á barźiey z przyczyny zagniewanych Województw wśiadać mających na koń, dla znoszenia Zwiąsku. Roku 1697. 15. Maja Seym Elekcyi zło- żony, na którym dwóch konkurrentów do Laski było,
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 118
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
.
TO Biskupstwo przez Władysława Jagiełła fundowane i Katedra erygowana Roku 1387. i Rzeczpospolita przy Unii z Litwą naznaczyła Biskupowi Wileńskiemu miejsce w Senacie i Alternatę z Biskupem Poznańskim, o czym Gwagnin, Decjus Lib: 3. Kromer Lib: 15. Biskup Wileński pisze się Książęciem Iwanem, i ma swoję Jurysdykcją obszerną po całym Księstwie Litewskim i w białej Rusi aż do Granic Moskiewskich. KAPITUŁA WILEŃSKA ma Herb 3. Korony, tak jako Krakowska, złożona jest z sześciu Prałatów, Proboszcza, Dziekana, Archidiakona, Kustosza, Scholastyka, Kantora, i 12. Kanoników, po których mają Stallum Kanclerz Diecezyj, i Archidiakon Białłoruski; Ci wszyscy mają ufum
.
TO Biskupstwo przez Władysława Jagiełła fundowane i Katedra erygowana Roku 1387. i Rzeczpospolita przy Unii z Litwą naznaczyła Biskupowi Wileńskiemu mieysce w Senaćie i Alternatę z Biskupem Poznańskim, o czym Gwagnin, Decyus Lib: 3. Kromer Lib: 15. Biskup Wileński pisze śię Xiążęćiem Iwanem, i ma swoję Jurisdykcyą obszerną po całym Xięstwie Litewskim i w białey Ruśi aż do Granic Moskiewskich. KAPITUŁA WILENSKA ma Herb 3. Korony, tak jako Krakowska, złożona jest z sześćiu Prałatów, Proboszcza, Dźiekana, Archidyakona, Kustosza, Scholastyka, Kantora, i 12. Kanoników, po których mają Stallum Kanclerz Dyecezyi, i Archidyakon Białłoruski; Ci wszyscy mają ufum
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 174
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
Mieście, gdzie Król rezyduje, sądzić i karać. Podczas Interregnum Sądom Kapturowym prezydować, jako wyżej o Kapturach. Marszałkowie podczas Elekcyj i Sejmu Gospody wyznaczać powinni, byle nie były Dwory Szlacheckie. Kiedy zaś Król w Litwie jest, do Marszałków Litewskich te wszystkie obligacje należą. Przysięgę Marszałków wolno widzieć w Statucie. W Księstwie Litewskim są prócz Marszałków Litewskich, Marszałkowie Powiatowi z Powiatu każdego 4. Kandydatów obierają, a Król jednego z nich kreuje. SENAT ŚWIECKI O KANCLERZACH i PODKANCLERZYCH.
KAnclerzowie Wielcy po Marszałkach mają miejsce w Senacie, ciż sami powinni być Polacy urodzeni Szlachta godni i zasłużeni, o czym Konstytucja Roku 1459. Kanclerz i Podkanclerzy powinni
Mieśćie, gdźie Król rezyduje, sądźić i karać. Podczas Interregnum Sądom Kapturowym prezydować, jako wyżey o Kapturach. Marszałkowie podczas Elekcyi i Seymu Gospody wyznaczać powinni, byle nie były Dwory Szlacheckie. Kiedy zaś Król w Litwie jest, do Marszałków Litewskich te wszystkie obligacye należą. Przyśięgę Marszałków wolno widźieć w Statućie. W Xięstwie Litewskim są prócz Marszałków Litewskich, Marszałkowie Powiatowi z Powiatu każdego 4. Kandydatów obierają, á Król jednego z nich kreuje. SENAT SWIECKI O KANCLERZACH i PODKANCLERZYCH.
KAnclerzowie Wielcy po Marszałkach mają mieysce w Senaćie, ciż sami powinni być Polacy urodzeni Szlachta godni i zasłużeni, o czym Konstytucya Roku 1459. Kanclerz i Podkanclerzy powinni
Skrót tekstu: ŁubHist
Strona: 201
Tytuł:
Historia polska z opisaniem rządu i urzędów polskich
Autor:
Władysław Łubieński
Drukarnia:
Drukarnia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
historia, prawo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1763
Data wydania (nie później niż):
1763
Generalnie mówiąc: D. Państwo Niemieckie, a w szczegolności: Śląsk, Margrabstwa Brandenburskiego cząstka, i Pomorska Kraina. P. Na wiele mil wzdłuż i wszerz rozciąga się Polska? O. Wzdłuż około 250. a wszerz około 200 mil. P. Które są najznaczniejsze Rzeki w Polsce i w W. X. Litewskim? O. Są te: a. Wisła zaczyna się w Śląsku D. płynie wzdłuż Polski, około Krakowa, Sandomierza, Kazimierza, Warszawy, Torunia, a pod Gdańskiem dzieli się na dwa koryta, jednym do Gdańska, drugim do Asy, to jest, Frisch-Hass Odnogi morskiej udaje się. Miejsce gdzie się przedziela
Generalnie mowiąc: D. Państwo Niemieckie, a w szczegolności: Sląsk, Margrabstwa Brandeburskiego cząstka, y Pomorska Kraina. P. Na wiele mil wzdłuż y wszerz rozciąga się Polska? O. Wzdłuż około 250. a wszerz około 200 mil. P. Ktore są nayznacznieysze Rzeki w Polszcze y w W. X. Litewskim? O. Są te: a. Wisła zaczyna się w Sląsku D. płynie wzdłuż Polski, około Krakowa, Sandomirza, Kazimierza, Warszawy, Torunia, a pod Gdańskiem dzieli się na dwa koryta, iednym do Gdańska, drugim do Assy, to iest, Frisch-Hass Odnogi morskiey udaie się. Mieysce gdzie się przedziela
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 117
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
obiera Posłów czterech i Deputatów dwóch.
5to. Całe to Województwo, za Jana Kazimierza, przez Traktat Grzymułtowski, Moskwie jest ustąpione: imię więc tylko jego przy Polsce zostało: ma za Herb Orła o dwóch głowach pod jedną Koroną. Senatorów większych ma dwóch, Wojewodę i Kasztelana Czerniechowskich. ATLAS DZIECINNY. O Wielkim Księstwie Litewskim. II. c. Z. w Powszechności.
P. Jakie w tym Krain powietrze, urodzaj, Rząd, Religia, i przymioty Obywatelów? O. Powietrze zimniejsze niż w Polsce, cały prawie w lasach obszernych, gdzie zwierza wszelkiego rodzaju podostatek znajduje się: oblany wielą rzekami, jeziorami, bagnami, przeto pewnych
obiera Posłow czterech y Deputatow dwoch.
5to. Całe to Woiewodztwo, za Jana Kazimierza, przez Traktat Grzymułtowski, Moskwie iest ustąpione: imie więc tylko iego przy Polszcze zostało: ma za Herb Orła o dwoch głowach pod iedną Koroną. Senatorow większych ma dwoch, Woiewodę y Kasztelana Czerniechowskich. ATLAS DZIECINNY. O Wielkim Xięstwie Litewskim. II. c. Z. w Powszechności.
P. Jakie w tym Krain powietrze, urodzay, Rząd, Religia, y przymioty Obywatelow? O. Powietrze zimnieysze niż w Polszcze, cały prawie w lasach obszernych, gdzie zwierza wszelkiego rodzaiu podostatek znayduie się: oblany wielą rzekami, ieziorami, bagnami, przeto pewnych
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 190
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
4.
4to. Ma za Herb Pogonią na Chorągwi zielonej w polu czerwonym. Senatorów Krzesłowych dwóch: Wojewodę, i Kasztelana Witebskiego. Wojewodę Szlachta obiera, Król potwierdza. Miasta oprócz Stołecznego, znaczniejsze są te: Orsza Stołeczne Powiatu nad Dnieprem. Boryssów, Ula, Radziwiłów, Szkłów Hrabstwo Książąt Czartoryskich. O Województwie Brzeskim Litewskim. P.
1mo. Rzeki znaczniejsze: pod znaczk. P. Prypeć, który wzdłuż Województwa srzodkiem płynie, i wpada w Dniepr. Styr, Horyń, Słucz, rzeki z Wołynia płynące w tym Województwie z Prypeciem się łączą. Bug zarywa część tegoż Województwa. Sporów Jezioro. Oprócz tego niezmierna moc w tym
4.
4to. Ma za Herb Pogonią na Chorągwi zieloney w polu czerwonym. Senatorow Krzesłowych dwoch: Woiewodę, y Kasztelana Witebskiego. Woiewodę Szlachta obiera, Krol potwierdza. Miasta oprocz Stołecznego, znacznieysze są te: Orsza Stołeczne Powiatu nad Dnieprem. Boryssow, Ula, Radziwiłow, Szkłow Hrabstwo Xiążąt Czartoryskich. O Woiewodztwie Brzeskim Litewskim. P.
1mo. Rzeki znacznieysze: pod znaczk. P. Prypeć, ktory wzdłuż Woiewodztwa srzodkiem płynie, y wpada w Dniepr. Styr, Horyń, Słucz, rzeki z Wołynia płynące w tym Woiewodztwie z Prypeciem się łączą. Bug zarywa część tegoż Woiewodztwa. Sporow Jezioro. Oprocz tego niezmierna moc w tym
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 208
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
i do marszałka nie przystąpił elekcji, tylko prowizyjonalnie zgodziła się izba, aby poseł poznański zagajał. Wiele kilka niedziel o namienionych dopiero wielkich Rzpltej interesach gadania, gdzie do ostatnich coraz przychodziło gwałtów, cała izba o ewakuacyją wojsk cudzoziemskich, o zakończenie traktatem pokoju wojny szwedzkiej, bez wiedzy Rzplitej zaczętej, o uspokojenie wielkich w Księstwie Litewskim kłótni namagała się i na jedno zgadzała, ale kto miał przeciwny interes, tak coraz one do niezgody poburzał przez kilku subordynowanych posłów, że ani do obrania marszałka, ani do niczego
konkludowania przyść na tym sejmie nie mogło; na ostatek na tym się skończyło, aby króla o sejm inszy tegoż roku upraszać, po
i do marszałka nie przystąpił elekcyi, tylko prowizyjonalnie zgodziła się izba, aby poseł poznański zagajał. Wiele kilka niedziel o namienionych dopiero wielkich Rzpltej interessach gadania, gdzie do ostatnich coraz przychodziło gwałtów, cała izba o ewakuacyją wojsk cudzoziemskich, o zakończenie traktatem pokoju wojny szwedzkiej, bez wiedzy Rzplitej zaczętej, o uspokojenie wielkich w Księstwie Litewskim kłótni namagała się i na jedno zgadzała, ale kto miał przeciwny interess, tak coraz one do niezgody poburzał przez kilku subordynowanych posłów, że ani do obrania marszałka, ani do niczego
konkludowania przyść na tym sejmie nie mogło; na ostatek na tym się skończyło, aby króla o sejm inszy tegoż roku upraszać, po
Skrót tekstu: KonSSpos
Strona: 250
Tytuł:
O skutecznym rad sposobie
Autor:
Stanisław Konarski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1760 a 1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1760
Data wydania (nie później niż):
1763
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma wybrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Juliusz Nowak-Dłużewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
od Korony nie odpadło, ile kiedy samisz Dworscy palam to głosili, że Księstwo Litewskie na swojej stronie mieli. Pytam powtóre czy to grzech, czy to lasa Majestatis crimen Senatorowi i z urodzenia w tej Ojczyźnie obowiązanemu, i z Przysięgi odwracać od niej co szkodliwego powinnemu, że się pyta, o się w Księstwie Litewskim dzieje, i zabiega, aby źle niebyło, aby do dysmembracji nieprzychodziło. Nakoniec wywodzę, dokogoż ten Zakonnik posłany Do Jego Mości Pana Naruszewica, Podkanclerza Wielkiego Wsięstwa Litewskiego, do Jego Mości P. Hlebowica Starosty Żmudzkiego Toto crimen że od Senatora i Urzędnika Koronnego, do Senatorów i Urzędników Wielkiego Księstwa Litewskiego,
od Korony nie odpádło, ile kiedy samisz Dworscy palam to głośili, że Księstwo Litewskie ná swoiey stronie mieli. Pytam powtore czy to grzech, czy to lasa Majestatis crimen Senatorowi y z vrodzenia w tey Oyczyznie obowiązánemu, y z Przysięgi odwracáć od niey co szkodliwego powinnemu, że się pyta, o się w Księstwie Litewskim dźieie, y zábiega, áby źle niebyło, áby do dismembrátiey nieprzychodźiło. Nákoniec wywodzę, dokogoż ten Zakonnik posłány Do Iego Mosći Páná Náruszewicá, Podkánclerza Wielkiego Wsięstwá Litewskiego, do Iego Mosći P. Hlebowicá Stárosty Zmudzkiego Toto crimen że od Senatorá y Vrzędniká Koronnego, do Senatorow y Vrzędnikow Wielkiego Księstwá Litewskiego,
Skrót tekstu: LubJMan
Strona: 120
Tytuł:
Jawnej niewinności manifest
Autor:
Jerzy Sebastian Lubomirski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1666
Data wydania (nie wcześniej niż):
1666
Data wydania (nie później niż):
1666
salutaribus posyłać, a Dworowi niegrzech posyłać do Moskwy, alienując Smoleńsk i Siewierz, do Porty Ottomańskiej inuitując aby Francuza na Elekcją promowowała, do Tatarów żeby Szlachtę i Wojsko bili, do Kozaków, żeby Elekcją promowowali.
Potym toto Ludzie tak Zacni do buntów sposobni, którzy jako ja w Koronie, tak oni w Wielkim Księstwie Litewskim, nienaruszoną wiarę w ten czas, (kiedy Króla Jego Mości i Ojczyzny niezliczony numerus i teraźniejszy samisz pochlebcy odstąpili byli) oni zachowali Toto bunt znosić się Senatorowi z Senatorami i pytać się jeśli to tak jest abo nie Toto bunt, następującym Ojczyzny niebezpieczeństwom chcieć per Ciuilia media zabieżeć Pokoj pospolity nad zemstę prywatną przełożyć,
salutaribus posyłáć, á Dworowi niegrzech posyłáć do Moskwy, alienuiąc Smolensk y Siewierz, do Porty Ottománskiey inuituiąc áby Fráncuzá ná Elekcyą promowowáłá, do Tátárow żeby Szlachtę y Woysko bili, do Kozakow, żeby Elekcyą promowowali.
Potym toto Ludźie ták Zacni do buntow sposobni, ktorzy iáko ia w Koronie, ták oni w Wielkim Księstwie Litewskim, nienáruszoną wiárę w ten czás, (kiedy Krolá Iego Mosći y Oyczyzny niezliczony numerus y teráznieyszy sámisz pochlebcy odstąpili byli) oni záchowáli Toto bunt znośić się Senatorowi z Senatorámi y pytáć się iesli to ták iest ábo nie Toto bunt, nástępuiącym Oyczyzny niebespieczeństwom chćieć per Ciuilia media zábieżeć Pokoy pospolity nád zemstę priwatną przełożyć,
Skrót tekstu: LubJMan
Strona: 120
Tytuł:
Jawnej niewinności manifest
Autor:
Jerzy Sebastian Lubomirski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1666
Data wydania (nie wcześniej niż):
1666
Data wydania (nie później niż):
1666
przez senatory zaleconych, dawać raczył, jednak tak, aby tylko każdy nie więcej, ale jedno trzymał i za zasługami do większego przychodził, to wprzód puściwszy, a tymby się wiele ludzi kontentować mogło; także i mniejsze ludziom zasłużonym dawane być ma. Urzędy acz są in numero mniejsze, ale naprzedniejsze w ks. litewskim, jako buława, laska, pieczęć a klucz, takie dignitates aby na sejmie bez elekcją senatus habenda ratione godności i zasług w Rzpltej każdego były dawane.
Inflanty mają być w wielkiej konsyderacjej, bo porządku żadnego niemasz, aby magistratus ordinarii byli postanowieni przykładem Korony i W. ks. litewskiego; inaczej będzie niedobrze.
przez senatory zaleconych, dawać raczył, jednak tak, aby tylko każdy nie więcej, ale jedno trzymał i za zasługami do większego przychodził, to wprzód puściwszy, a tymby się wiele ludzi kontentować mogło; także i mniejsze ludziom zasłużonym dawane być ma. Urzędy acz są in numero mniejsze, ale naprzedniejsze w ks. litewskim, jako buława, laska, pieczęć a klucz, takie dignitates aby na sejmie bez elekcyą senatus habenda ratione godności i zasług w Rzpltej każdego były dawane.
Inflanty mają być w wielkiej konsyderacyej, bo porządku żadnego niemasz, aby magistratus ordinarii byli postanowieni przykładem Korony i W. ks. litewskiego; inaczej będzie niedobrze.
Skrót tekstu: PrzestSposCz_II
Strona: 466
Tytuł:
Przestroga i sposób na czasy przyszłe naprawy Rzpltej
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1606
Data wydania (nie wcześniej niż):
1606
Data wydania (nie później niż):
1606
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma polityczne z czasów rokoszu Zebrzydowskiego 1606-1608
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Jan Czubek
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1918