swoich Administratorów pretendować nie zechce. Koło krów chodzić potrzeba czysto, szkopiec szorując, cecidko pierąc, dojki obmywając, ręce swoje mieć O Ekonomice, osobliwie o folwarku, bydle
czyste. Krowie też aby mleka dawała dosyć, w lecie trawy, w zimie obróczku i sianka pięknego potrzeba. Aby czarownice krowom nie odbierały mleka, lubczyku, orliku, biedrzyńcu, trybule, wrzodowego ziela, majeranu polnego, poświęciwszy dawać im podczas dojenia, przez takież ziela cedzić mleko, garki parzyć, przyczyniwszy pokrzyw i naw rotku. Item wziąć podpuszczki, ukroić skibkę, wymie tym nasmarować, także i trochą masłem i po kawałku podawać krowom. Dobra rzecz od czarów
swoich Administratorow pretendować nie zechce. Koło krow chodzić potrzeba czysto, szkopiec szoruiąc, cecidko pierąc, doyki obmywaiąc, ręce swoie mieć O Ekonomice, osobliwie o folwarku, bydle
czyste. Krowie też aby mleka dawała dosyć, w lecie trawy, w zimie obroczku y sianka pięknego potrzeba. Aby czarownice krowom nie odbierały mleka, lubczyku, orliku, biedrzyńcu, trybule, wrzodowego ziela, maieranu polnego, poświęciwszy dawać im podczas doienia, przez takież ziela cedzić mleko, garki parzyć, przyczyniwszy pokrzyw y naw rotku. Item wziąć podpuszczki, ukroić skibkę, wymie tym násmarować, także y trochą masłem y po kawałku podawać krowom. Dobra rzecz od czarow
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 404
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wzdęty; Weś łajna wołowego, i koziego, ususz, w piecu, przesiej, przydaj soku piołunkowego, olejku rucianego, wosku trochę, zmieszaj nad ogniem, rozloż na chuście, to co dzień. Item. Weś Oliwy, i Mydła Barstiego, równe części, rozpusć wołnym ogniem przydaj do tego proszku z lubczyku, z barszczu ogródnego, z kwiatu bzowego, z nasienia pietruszczanego, kminu przysamsz trochę, obłoż tym żywot raz, i drugi, i trzeci. Item. R. Stercoris Columb in aceto macer lib. r. Sulph. vini dr. 3. Nitri unc. s Rad. Esulae cont, Bactar.
wzdęty; Weś łayná wołowego, y koziego, ususz, w piecu, przesiey, przyday soku piołunkowego, oleyku rućiánego, wosku trochę, zmieszay nád ogniem, rozloż ná chuśćie, to co dzień. Item. Weś Oliwy, y Mydłá Barstiego, rowne częśći, rospusć wołnym ogniem przyday do tego proszku z lubczyku, z barsczu ogrodnego, z kwiátu bzowego, z naśienia pietrusczánego, kminu przysamsz trochę, obłoż tym żywot raz, y drugi, y trzeci. Item. R. Stercoris Columb in aceto macer lib. r. Sulph. vini dr. 3. Nitri unc. s Rad. Esulae cont, Bactar.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 307
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
skrzynie kładziony. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Febrze każdegodniowej.
Twierdzą niektórzy/ że każdegodniową Febrę odpędza/ Korzeń Kozłków świeży na szyj nosząc/ tak długo/ aż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wziąć go ze dwanaście łótów/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótów/ Lubczyku świeżego/ z nacią i z korzeniem/ po dwa łóty. To wszytko posiekać i utłuc/ abo uwiercieć/ i w wódce Majeranowej smażyć/ przylawszy olejku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To na Dymienicę ciepło plastrować/ raz i trzy przez dzień odnawiając: także w nocy co uschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
skrzynie kłádźiony. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Febrze káżdegodniowey.
Twierdzą niektorzy/ że káżdegodniową Febrę odpądza/ Korzeń Kozłków świeży ná szyi nosząc/ ták długo/ áż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wźiąć go ze dwánaśćie łótow/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótow/ Lubsczyku świéżego/ z naćią y z korzeniém/ po dwá łóty. To wszytko pośiekáć y vtłuc/ ábo vwierćieć/ y w wódce Máieranowey smáżyc/ przylawszy oleyku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To ná Dymienicę ćiepło plástrowáć/ raz y trzy przez dźień odnawiáiąc: tákże w nocy co vschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ziele być mienią/ ale źle i nieprzystojnie. Albowiem chocia przyrodzeniem i skutkami we wszystkim są sobie podobne i równe/ jednak kształtem/ a ile w lićciu z kłącza wyrastającym/ różne. Dzięgielnica/ Rozdział 26.
ROzmaite nazwiska ta Dzięgielnica/ nietylko u Greków i Łacinników/ ale i u nas odnosi. Lubszcza od Lubczyku/ do którego jeszcze podobniejsza/ albo radniej od lubości/ którą białegłowy za używaniem korzenią jego mają do mężczyzny. Zowią go pożądną/ od żądze tychże/ do swych mężów: Zowią i Sylfą/ z greckiego Sylphium od wyspy morskiej/ gdzie naprzedniejsza roście: my go zowiemy Dzięgielnica/ od podobieństwa Dzięgielu. To ziele
źiele być mienią/ ále źle y nieprzystoynie. Albowiem choćia przyrodzeniem y skutkámi we wszystkim są sobie podobne y rowne/ iednák kształtem/ á ile w liććiu z kłącza wyrastáiącym/ rozne. Dźięgielnicá/ Rozdźiał 26.
ROzmáite názwiská tá Dźięgielnicá/ nietylko v Grekow y Láćinnikow/ ále y v nas odnośi. Lubscza od Lubsczyku/ do ktore^o^ iescze podobnieysza/ álbo rádniey od lubośći/ ktorą białegłowy zá vżywániem korzenią ie^o^ máią do mężczyzny. Zowią go pożądną/ od żądze tychże/ do swych mężow: Zowią y Sylfą/ z greckieg^o^ Sylphium od wyspy morskiey/ gdźie naprzednieysza rośćie: my g^o^ zowiemy Dźięgielnicá/ od podobieństwá Dźięgielu. To źiele
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 102
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ w żółci Wołowej go obmaczawszy/ w kiszkę stolcową wprawić. A zwłaszcza/ gdy przez usta lekarstwa dać niemoże. A gdyby chory przez usta brać mógł/ dać mu te Piguły/ które mu będą barzo sposobne: Wziąć tego soku/ Ruty ogródnej/ Serapinu/ Żywice/ Bobrowych strojów/ Pieprzu/ Soku z Lubczyku/ albo Ekstraktu jego/ to jest: istności z niego wyciągnionej/ Mirry/ po ćwierci łota. To wszystko co namielej utłuc/ co się da tłuc/ a Sok Wielosiłu/ i Lubczykowy w winie rozpuścić/ a z sokiem kwiecia białej Bukwice/ którą pirwiasnką/ i kluczami Piotra świętego zowią/ zaczynić/ z tego
/ w żołći Wołowey go obmaczawszy/ w kiszkę stolcową wpráwić. A zwłasczá/ gdy przez vstá lekárstwá dáć niemoże. A gdyby chory przez vstá bráć mogł/ dáć mu te Piguły/ ktore mu będą bárzo sposobne: Wźiąć tego soku/ Ruty ogrodney/ Serápinu/ Zywice/ Bobrowych stroiow/ Pieprzu/ Soku z Lubsczyku/ álbo Extráktu ieg^o^/ to iest: istnośći z niego wyćiągnioney/ Mirrhy/ po czwierći łotá. To wszystko co namieley vtłuc/ co sie da tłuc/ á Sok Wielośiłu/ y Lubsczykowy w winie rozpuśćić/ á z sokiem kwiećia białey Bukwice/ ktorą pirwiasnką/ y kluczámi Piotrá świętego zowią/ záczynić/ z tego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ używając go tak zwierchownie/ jako przez usta. Dziąsła zranione i gnijące goi.
Dziąsła zranione i gnijące goi/ zwirzchniej skory niemało z kłącza Lubczykowego w wodzie warzyć/ a tą wodą je często wycierać i wymywać (Tab.) Maść do ran świeżych.
Bywa też Maść kosztowna do wszelakich ran gojenia/ i z Lubczyku czyniona: Wziąć ziela świeżego łotów szesnaście/ Celidoniej/ albo ziela Jaskółczego/ Kozłku ziela/ Zwiesinoszku/ abo Szałwiej polnej białej/ po dwanaście łotów: Te wszystkie zioła świeżozielone w Moździerzu utłukszy/ przydać do nich Masła młodego nie słonego/ Loju wołowego/ po funcie Aptekarskim/ i znowu to wespół tłuc/ a potym w
/ vżywáiąc go ták zwierchownie/ iáko przez vstá. Dźiąsłá zránione y gniiące goi.
Dźiąsłá zránione y gniiące goi/ zwirzchniey skory niemáło z kłącza Lubsczykowego w wodźie wárzyć/ á tą wodą ie często wyćieráć y wymywáć (Tab.) Máść do ran świeżych.
Bywa też Máść kosztowna do wszelákich ran goienia/ y z Lubsczyku czyniona: Wźiąć źiela świeżego łotow szesnaśćie/ Celidoniey/ álbo źiela Iáskołczego/ Kozłku źiela/ Zwieśinoszku/ ábo Szałwiey polney białey/ po dwánaśćie łotow: Te wszystkie źiołá świeżoźielone w Możdżerzu vtłukszy/ przydáć do nich Másłá młodego nie słonego/ Loiu wołowego/ po funcie Aptekárskim/ y znowu to wespoł tłuc/ á potym w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 242
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
a gdy przechłodnieje/ przydać niżej pomienionych prochów do tego. To jest Mirry/ Mastyki/ Aleopatyku/ Grynszpanu Hiszpańskiego po połtoru łotu: Te wespół rękami dobrze umięszać/ i w łoty potoczyć/ a do potrzeb pomienionych chować. Zielnik D. Symona Syrenniusa/ Item.
Inny Plastr barzo osobliwy do tychże Ran: Wziąć lubczyku świeżozielonego szesnaście łotów/ Bukwice/ Lebiodki/ po dwanaście łotów/ Młodego bez soli Masła/ Jeleniego łoju/ po Aptekarskim funcie/ Zioła dobrze naprzód utłuc/ potym Masła/ i Jeleniego łoju przyłożyć/ i znowu z onymi zioła tłuc/ potym tak długo smażyć/ żeby się wszystka z ziół wilgotność wysmażyła i strawiła/ przecedzić
á gdy przechłodnieie/ przydáć niżey pomienionych prochow do tego. To iest Mirrhy/ Mástyki/ Aleopátyku/ Grynszpanu Hiszpáńskiego po połtoru łotu: Te wespoł rękámi dobrze vmięszáć/ y w łoty potoczyć/ á do potrzeb pomienionych chowáć. Zielnik D. Symoná Syrenniusá/ Item.
Iny Plastr bárzo osobliwy do tychże Ran: Wźiąć lubsczyku świeżoźieloneg^o^ szesnaśćie łotow/ Bukwice/ Lebiodki/ po dwánaśćie łotow/ Młodego bez soli Másłá/ Ieleniego łoiu/ po Aptekárskim funćie/ Ziołá dobrze naprzod vtłuc/ potym Másłá/ y Ieleniego łoiu przyłożyć/ y znowu z onymi źioły tłuc/ potym ták długo smáżyć/ żeby sie wszystká z źioł wilgotność wysmáżyłá y strawiłá/ przecedźić
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 243
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a rozpuściwszy/ z onymi Zioła co nalepiej umięszać/ i w koty potoczyć/ a do potrzeb rannych chować Bardzo prędko ta maść świeże rany goi w któreby dziwiego i zgniłego mięsa nie narosło. Żółtaczce.
Żółtą niemoc spądza. Artetyce.
Boleści w członkach uśmierza/ pocący się w wannie nad tymi zioła: wziąć Lubczyku/ Fengreku/ Kocanków żółtych/ Rozmarynu/ Marunki/ Rumna i Komonice/ po równej części/ i z tego Laźnię uczyniwszy myć się/ pierwej nad ich parą się wypociwszy. Wino Lubczykowe. VinumLeusticum vel Laserpitiatum Czasu morowego powietrz:
Przyprawiają sobie niektórzy wino Lubczykiem/ korzenie jego pokrajawszy w Moszcz kładą/ i tego czasu Powietrza
/ á rospuśćiwszy/ z onymi Zioły co nalepiey vmięszáć/ y w koty potoczyć/ á do potrzeb ránnych chowáć Bárdzo prędko tá máść świeże rány goi w ktoreby dźiwiego y zgniłego mięsá nie nárosło. Zołtacce.
Zołtą niemoc spądza. Artetyce.
Boleśći w członkách uśmierza/ pocący sie w wánnie nád tymi źioły: wźiąć Lubsczyku/ Fengreku/ Kocánkow żołtych/ Rozmárynu/ Márunki/ Rumna y Komonice/ po rowney częśći/ y z tego Láźnię vczyniwszy myć sie/ pierwey nád ich párą się wypoćiwszy. Wino Lubsczykowe. VinumLeusticum vel Laserpitiatum Czásu morowego powietrz:
Przypráwiáią sobie niektorzy wino Lubsczykiem/ korzenie iego pokráiawszy w Moszcz kłádą/ y teg^o^ czásu Powietrza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 243
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Abowiem wyciąga znich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z zawrzedziałości/ jest ratunkiem/ poranu na czczo pijać. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu i ochrapieniu. (Także) Boleniu głowy.
Głowy boleniu/ a zwłaszcza w połowicy/ jest ratunkiem (Turn.) pijąc i nacierając nią. Sok z Lubczyku.
Sok z Lubczyku/ do niektórych chorób barzo potrzebny/ który co z naświeższego korzenia/ z liściem/ z kłączem/ i z kwieciem swym ma być/ drobno posiekany/ w garncu polewanym dobrze nakryty/ a przy wolnym ogniu parzony albo i warzony/ tylko żeby namniej nie ukipiało: Potym w worek płótna mocnego wlać
. Abowiem wyćiąga znich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z záwrzedźiáłośći/ iest rátunkiem/ poránu ná czczo piiac. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu y ochrapieniu. (Tákże) Boleniu głowy.
Głowy boleniu/ á zwłasczá w połowicy/ iest rátunkiem (Turn.) piiąc y náćieráiąc nią. Sok z Lubsczyku.
Sok z Lubsczyku/ do niektorych chorob bárzo potrzebny/ ktory co z náświeższego korzeniá/ z liśćiem/ z kłączem/ y z kwiećiem swym ma być/ drobno pośiekány/ w gárncu polewánym dobrze nákryty/ á przy wolnym ogniu párzony álbo y wárzony/ tylko żeby namniey nie vkipiáło: Potym w worek płotná mocnego wlać
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 243
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z zawrzedziałości/ jest ratunkiem/ poranu na czczo pijać. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu i ochrapieniu. (Także) Boleniu głowy.
Głowy boleniu/ a zwłaszcza w połowicy/ jest ratunkiem (Turn.) pijąc i nacierając nią. Sok z Lubczyku.
Sok z Lubczyku/ do niektórych chorób barzo potrzebny/ który co z naświeższego korzenia/ z liściem/ z kłączem/ i z kwieciem swym ma być/ drobno posiekany/ w garncu polewanym dobrze nakryty/ a przy wolnym ogniu parzony albo i warzony/ tylko żeby namniej nie ukipiało: Potym w worek płótna mocnego wlać/ i tłuczkami drzewianymi
nich puchlinę. Pleurze.
Pleurze z záwrzedźiáłośći/ iest rátunkiem/ poránu ná czczo piiac. (Tur.) Omienieniu.
Omienieniu y ochrapieniu. (Tákże) Boleniu głowy.
Głowy boleniu/ á zwłasczá w połowicy/ iest rátunkiem (Turn.) piiąc y náćieráiąc nią. Sok z Lubsczyku.
Sok z Lubsczyku/ do niektorych chorob bárzo potrzebny/ ktory co z náświeższego korzeniá/ z liśćiem/ z kłączem/ y z kwiećiem swym ma być/ drobno pośiekány/ w gárncu polewánym dobrze nákryty/ á przy wolnym ogniu párzony álbo y wárzony/ tylko żeby namniey nie vkipiáło: Potym w worek płotná mocnego wlać/ y tłuczkámi drzewiánymi
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 243
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
