/ i insze gadziny. Ku pułnocy od Saksoniej nad rzeką Albis/ leży Magdeburg/ miasto położeniem/ murami/ okopami/ mocne/ na trzy części rozdzielone. Arcybiskup tameczny ma Primatum w Niemczech/ acz mu ani Elektorowie/ ani Salzburski nic wprzód nie dadzą. To Arcybiskupstwo/ które było możne/ przywłaszczył sobie/ gdy Luterstwo nastało/ dom Brandenborgski. Tam Heretycy złożyli swe Centurie/ pełne głupstwa i szaleństwa. MARCHIA STARA, i NOWA.
LEżą obiedwie ku wschodowi od pomienionych Prowincyj starą przechodzi poprzecz rzeka Spre/ nad którą siedzi Brandenburg główne miasto: Nową zaś dzieli jakby przez pojśrzodek rzeka Warta: Miasto jej przednie jest Frankfurd/ który leży nad
/ i insze gádźiny. Ku pułnocy od Sáxoniey nád rzeką Albis/ leży Mágdeburg/ miásto położeniem/ murámi/ okopámi/ mocne/ ná trzy częśći rozdźielone. Arcybiskup támeczny ma Primatum w Niemcech/ ácz mu áni Elektorowie/ áni Sálzburski nic wprzod nie dádzą. To Arcibiskupstwo/ ktore było możne/ przywłasczył sobie/ gdy Lutherstwo nástáło/ dom Brándeborgski. Tám Heretycy złożyli swe Centurie/ pełne głupstwá y szaleństwá. MARCHIA STARA, y NOWA.
LEżą obiedwie ku wschodowi od pomienionych Prouinciy stárą przechodźi poprzecz rzeká Spre/ nád ktorą śiedźi Brándeburg głowne miásto: Nową záś dźieli iákby przez poyśrzodek rzeká Warta: Miásto iey przednie iest Fránkford/ ktory leży nád
Skrót tekstu: BotŁęczRel_I
Strona: 117
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. I
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
Vestfalus Amburg. Do Lubeku herezja weszła za pozwoleniem Henryka z Batel Biskupa: którego następcy już też potym niedbali o ostatek/ kontentowali się Intratami doczesnymi. Nakoniec Georgius de Aol Biskup/ tak niewstydliwie był niezbożny; iż miedzy inszemi złymi swemi postępkami/ z ceremoniami solennemi/ kazał pogrześć Mszał Rzymski: i tak szło Luterstwo jako pożarem przez Niemiecką wszytkę ziemię. Zatrzymało było trochę te rzeczy zwycięstwo/ które odniósł Karolus V. Cesarz nad Protestanty/ wroku 1547. lecz potym za rebelią i za wojną/ którą podnieśli Maurytius Elector Saski/ i Albertus Marchio Brandenburg. zaraz odpadli. Nakoniec Cesarz na jednym Sejmie/ który miał w Spirze
Vestfálus Amburg. Do Lubeku haeresia weszłá zá pozwoleniem Henriká z Batel Biskupá: ktorego następcy iuż też potym niedbáli o ostátek/ contentowáli się Intratámi doczesnymi. Nákoniec Georgius de Aol Biskup/ ták niewstydliwie był niezbożny; iż miedzy inszemi złymi swemi postępkámi/ z caeremoniámi solennemi/ kazał pogrześć Mszał Rzymski: y ták szło Luterstwo iáko pożarem przez Niemiecką wszytkę źiemię. Zátrzymáło było trochę te rzeczy zwyćięstwo/ ktore odniosł Károlus V. Cesarz nád Protestánty/ wroku 1547. lecz potym zá rebellią y zá woyną/ ktorą podnieśli Mauritius Elector Sáski/ y Albertus Márchio Brándeburg. záraz odpádli. Nákoniec Cesarz ná iednym Seymie/ ktory miał w Spirze
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 6
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
tameczny w roku 1588. a obywatele tez tego miasta/ są ludzie uczciwi/ i ochędożni: i dla rozkosznego powietrza/ przechodzą w dowcipie i w rozsądku swoje sąsiady; a nie mniej też w skłonności ku pobożności i ku dobremu. Kościół Osnaburski był także barzo utrapiony za czasów przeszłych i za naszych: abowiem się tam Luterstwo poczęło jeszcze od roku 1521. I aczkolwiek w 10 lat około/ wygnani stamtąd byli praedycantowie Luterscy; przypuścili ich jednak znowu/ i cierpieli Kanonicy i Biskup. Od roku 1574. aż do 86. przywłaszczył sobie ten Kościół Henryk de Saksonia, jako też ów Bremski. W Mindzie niemasz nic więcej Katolickiego/ tylko
támeczny w roku 1588. á obywátele tez tego miástá/ są ludźie vczćiwi/ y ochędożni: y dla roskosznego powietrza/ przechodzą w dowćipie y w rozsądku swoie sąśiády; á nie mniey też w skłonnośći ku pobożnośći y ku dobremu. Kośćioł Osnáburski był tákże bárzo vtrapiony zá czásow przeszłych y zá nászych: ábowiem się tám Lutherstwo poczęło iescze od roku 1521. Y áczkolwiek w 10 lat około/ wygnáni stámtąd byli praedicantowie Luterscy; przypuśćili ich iednák znowu/ y ćierpieli Kánonicy y Biskup. Od roku 1574. áż do 86. przywłasczył sobie ten Kośćioł Henrik de Saxonia, iáko też ow Bremski. W Mindźie niemász nic więcey Kátholickieg^o^/ tylko
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 15
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
za tym szły jego Intratom. Oprócz miasta tego i powiatu Salzburgskiego/ są pod tym Arcybiskupstwem kościoły Ratisbone, Frisinge, Pasauje, Briksine, Vienne, Segouje, Gurce, Lauante, Chieme. W tę też Prowincją tak szeroką/ wchodzą Kościoły Nowego miasta/ i Labak/ które są immediate pod Papieżem. W Ratisbonie panuje Luterstwo/ i mało tam jest Katolików/ oprócz Duchowieństwa/ które tam dobrze idzie/ za ratunkiem Książęcia Bawarskiego/ którego syn Filip/ opieka się tamtym kościołem. W Pasaujum/ w Wiedniu/ w Briksinie/ po Katolicku wierzą. W Segoujej/ w Gurce/ w Lauance/ w Labac Szlachta pospolicie są Heretycy; ale pospólstwo
zá tym szły iego Intratom. Oprocz miástá tego y powiátu Sálzburgskiego/ są pod tym Arcibiskupstwem kośćioły Ratisbonae, Frisingae, Passauiae, Brixinae, Viennae, Segouiae, Gurcae, Lauantae, Chiemae. W tę też Prouincią ták szeroką/ wchodzą Kośćioły Nowego miástá/ y Lábák/ ktore są immediate pod Papieżem. W Rátisbonie pánuie Luterstwo/ y máło tám iest Kátholikow/ oprocz Duchowieństwá/ ktore tám dobrze idźie/ zá rátunkiem Kśiążęćiá Báwárskiego/ ktorego syn Philip/ opieka się támtym kośćiołem. W Pássáuium/ w Wiedniu/ w Brixinie/ po Kátholicku wierzą. W Segouiey/ w Gurce/ w Láuánce/ w Lábác Szláchtá pospolićie są Hereticy; ále pospolstwo
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 23
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
czas królował/ zakazał poddanym swym/ jeździć na naukę do tamtych miejsc. Przez co zahamował na czas/ i zabronił do granic Polskich najazdom i zapędom tego złego. Mówię na ten czas/ bo i dla wielkiej swej wolej szlachty Polskiej/ i dla sąsiedztwa z krainami zarażonemi/ i dla handlów ich na morzu Bałtyckim; Luterstwo naprzód/ a potym Kalwiństwo/ rozbiegły się po tym szerokim królestwie/ jakby rozpuściwszy żagle: które tam wprowadzili szlachta Polska/ wracając się z nauk od niższych Niemców: dali też za czasem gospodę u siebie i Ariuszowym/ i Ebionowym bluźnierstwom. Napierwszy którzy pili z kubka Lutrowego/ i inszych Mistrzów niezbożnych nauk/ byli
czás krolował/ zákazał poddánym swym/ ieźdźić ná náukę do támtych mieysc. Przez co záhámował ná czás/ y zábronił do gránic Polskich naiázdom y zapędom tego złego. Mowię ná ten czás/ bo y dla wielkiey swey woley szláchty Polskiey/ y dla sąśiedztwá z kráinámi záráżonemi/ y dla hándlow ich ná morzu Báltyckim; Luterstwo naprzod/ á potym Kálwiństwo/ rozbiegły się po tym szerokim krolestwie/ iákby rospuśćiwszy żagle: ktore tám wprowádźili szláchtá Polska/ wrácáiąc się z náuk od niższych Niemcow: dáli też zá czásem gospodę v śiebie y Aryuszowym/ y Ebionowym bluźnierstwom. Napierwszy ktorzy pili z kubká Lutrowego/ y inszych Mistrzow niezbożnych náuk/ byli
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 110
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
lat/ poczęło też tam kilka ojców Jezuitów pracować/ którzy acz tam nie mają Kolegium/ ani szkół; kazywają tam przed się/ i odprawują insze nabożeństwa: i tak tam znacznie przybyło tych/ którzy przystepują na Wielkąnoc: i niemało ich też upamiętało się z błędów swych. Ale wracając się do historyjej/ jako postępowało Luterstwo/ i insze sekty w Prusiech: Za pomienionym zamieszaniem/ odstąpił od wiary Albertus Brandenburski: bo za namowami Henryka i Jerzego braciej swej/ został Luteranem: i z Wielkiego Mistrzostwa Krzyżaków Pruskich/ wstąpił na Księstwo/ i otrzymał nie małą część Pruskiej ziemie tej/ którą dziś nazywają Książęcą/ a głową jej jest Królewiec.
lat/ poczęło też tám kilká oycow Iezuitow prácowáć/ ktorzy ácz tám nie máią Collegium/ áni szkoł; kázywáią tám przed śię/ y odpráwuią insze nabożeństwá: y ták tám znácznie przybyło tych/ ktorzy przystepuią ná Wielkąnoc: y niemáło ich też vpámiętáło się z błędow swych. Ale wrácáiąc się do historiey/ iáko postępowáło Luterstwo/ y insze sekty w Pruśiech: Zá pomienionym zámieszániem/ odstąpił od wiáry Albertus Brándeburski: bo zá namowámi Henryká y Ierzego bráćiey swey/ został Lutheranem: y z Wielkiego Mistrzostwá Krzyżakow Pruskich/ wstąpił ná Kśięstwo/ y otrzymał nie máłą część Pruskiey źiemie tey/ ktorą dźiś názywáią Kśiążęcą/ á głową iey iest Krolewiec.
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 111
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
miasto leży na granicach Moskiewskich: tak wielkie jest jako i Riga/ kędy też założyły Seminarium jedno zacne. Zamknę tę mowę/ powiedziawszy to iż Król Sigmunt III. zakazał w roku 1589 kazania odprawować we wszytkich Liwlantach Ministrom Luterskim. Czwartej Części, POLSKA WIELKA I MALA.
DO Polski gdzie już przedtym barzo się było rozszerzyło Luterstwo/ posłani byli około roku 1560. niektórzy Ministrowie Kalwińscy abo Zwingliańscy raczej/ z Zurycht i z Genewy/ to jest Bernardynus Ochinus/ Valentinus Gentilis, Paulus Alciatus, Gregorius Blandrata, Petrus Statorius, wszyscy z szkoły Bullingerowej/ i z Kalwinowej. Przyjął tych wszytkich niejaki Franciscus Lismanninus Apostata: a w krótkim czasie/ po
miásto leży ná gránicách Moskiewskich: ták wielkie iest iáko y Rigá/ kędy też záłożyły Seminárium iedno zacne. Zámknę tę mowę/ powiedźiawszy to iż Krol Sigmunt III. zákazał w roku 1589 kazánia odpráwowáć we wszytkich Liwlantách Ministrom Luterskim. Czwartey Częśći, POLSKA WIELKA Y MALA.
DO Polski gdźie iuż przedtym bárzo się było rozszerzyło Lutherstwo/ posłáni byli około roku 1560. niektorzy Ministrowie Kálwińscy ábo Zwingliáńscy ráczey/ z Zuricht y z Genewy/ to iest Bernárdinus Ochinus/ Válentinus Gentilis, Paulus Alciatus, Gregorius Blandrata, Petrus Statorius, wszyscy z szkoły Bullingerowey/ y z Kálwinowey. Przyiął tych wszytkich nieiáki Franciscus Lismanninus Apostata: á w krotkim czáśie/ po
Skrót tekstu: BotŁęczRel_IV
Strona: 114
Tytuł:
Relacje powszechne, cz. IV
Autor:
Giovanni Botero
Tłumacz:
Paweł Łęczycki
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy geograficzne
Tematyka:
egzotyka, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1609
Data wydania (nie wcześniej niż):
1609
Data wydania (nie później niż):
1609
