/ sprzednim Cynamonem/ a z winem białym starym korzennym/ poranu i na noc ciepło pijąc. Żołądku
Żołądek zimny rozgrzewa. Apetit czyni.
Chęć do jedzenia czyni/ Prochu ziela Tatarskiego z Piołynkowym winem używając.
Piwo posilny pokarm ciału daje/ w którymby korzeń jego miałko utłucony w woreczku był moczony. Męchyrzowi
Toż Piwo Męchyrz zaziębiony rozgrzewa. Wietrznościom.
Wietrzności w ciel zawarte rozpędza/ i odmiatanim pozbywa/ gryząc go/ albo juchę z warzonengo pijąc. Zasiniałości.
Zasiniałości z zbicia albo z potłuczenia rozpędza/ Chustę albo gębkę w ciepłej tusze jego maczając/ i miejsce zasiniałe naparzając. Bladym cerę daje
Bladym Cerę cudną i rumienną
/ zprzednim Cynámonem/ á z winem białym stárym korzennym/ poránu y ná noc ćiepło piiąc. Zołądku
Zołądek źimny rozgrzewa. Apetit czyni.
Chęć do iedzenia czyni/ Prochu źiela Tátárskiego z Piołynkowym winem vżywáiąc.
Piwo pośilny pokarm ćiáłu dáie/ w ktorymby korzeń iego miáłko vtłucony w woreczku był moczony. Męchyrzowi
Toż Piwo Męchyrz záźiębiony rozgrzewa. Wietrznośćiom.
Wietrznośći w ciel záwárte rospądza/ y odmiátánim pozbywa/ gryząc go/ álbo iuchę z warzonengo piiąc. Záśiniáłośći.
Záśiniáłośći z zbićia albo z potłuczenia rospądza/ Chustę álbo gębkę w ćiepłey tusze iego maczaiąc/ y mieysce záśiniáłe náparzáiąc. Bládym cerę dáie
Bladym Cerę cudną y rumienną
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 21
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Oleju Balsamowego łotów dwanaście/ albo na miejsce jego Jałowcowego/ tak wiele. Oleju Sesamowego cztery funty. To wszystko warzyć przerzeczonym sposobem/ przez pięć godzin. Moc i skutki tego Oleju.
Wszelakim chorobom/ z zimnych wilgotności pochodzącym/ jest użyteczny/ jako Nerwom/ Żołądkowi/ Wątrobie/ Ślezionie: Mózgu: Nyrkom: Męchyrzowi: Macicy: Mózgu. Nerwom. Żołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Ślezienie Macicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu tak w połowicy/ jako uszystkiej/ jakimkolwiek sposobem użyvany. Cerę cudną daje. Zapach ciału daje.
Cerę ciału piękną daje. Także temuż ciału zapach wdzięczny czyni. (Mesue.) Paraliszu
/ Oleiu Bálsámoweg^o^ łotow dwánaśćie/ álbo ná mieysce iego Iáłowcowego/ ták wiele. Oleiu Sesámowego cztery funty. To wszystko wárzyć przerzeczonym sposobem/ przez pięć godźin. Moc y skutki tego Oleiu.
Wszelákim chorobom/ z źimnych wilgotnośći pochodzącym/ iest vżyteczny/ iáko Nerwom/ Zołądkowi/ Wątrobie/ Sleźionie: Mozgu: Nyrkom: Męchyrzowi: Máćicy: Mozgu. Nerwom. Zołądkowi. Nyrkom. Wątrobie. Mechirzowi. Sleźienie Máćicy. Głowy bolenie.
Głowy boleniu ták w połowicy/ iáko vszystkiey/ iákimkolwiek sposobem vżyvány. Cerę cudną dáie. Zapách ciáłu dáie.
Cerę ćiáłu piękną dáie. Tákże temuż ciáłu zapách wdźięczny czyni. (Mesue.) Páráliszu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ z wodą piołynu warzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ inym ziołom do tego służącym/ przydany. Duran) Morzyskom.
W żywocie morzysko układa/ w winie warzona/ i trunkiem używana. Upławom.
Upławy białogłowskie zawściąga/ tymże sposobem używana. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zamulonym i oziębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zatkanego i zaziębienionemu Jadowitemu ukąszeniu.
Jadowitemu ukąszeniu/ bądź od człowieka/ bądź od bestii/ także z winem go pić dobrze. Do lekarstw.
Do lekarstw odmiękczających zwirzchownych/ i do trunków. Także. Do maści
Do maści rozgrzewających wchodzi/ z wielkim użytkiem. Na chowanie długie.
Dla dalszego zachowania w swych
/ z wodą piołynu wárzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ inym źiołom do teg^o^ służącym/ przydány. Duran) Morzyskom.
W żywoćie morzysko vkłáda/ w winie wárzona/ y trunkiem vżywána. Vpłáwom.
Vpłáwy białogłowskie záwśćiąga/ tymże sposobem vżywána. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zámulonym y oźiębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zátkáne^o^ y záźiębienionemu Iádowitemu vkąszeniu.
Iádowitemu vkąszeniu/ bądź od człowieká/ bądź od bestyey/ tákże z winem go pić dobrze. Do lekarstw.
Do lekarstw odmiękczáiących zwirzchownych/ y do trunkow. Tákże. Do máśći
Do máśći rozgrzewáiących wchodźi/ z wielkim vżytkiem. Ná chowánie długie.
Dla dálszego záchowánia w swych
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wodą piołynu warzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ inym ziołom do tego służącym/ przydany. Duran) Morzyskom.
W żywocie morzysko układa/ w winie warzona/ i trunkiem używana. Upławom.
Upławy białogłowskie zawściąga/ tymże sposobem używana. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zamulonym i oziębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zatkanego i zaziębienionemu Jadowitemu ukąszeniu.
Jadowitemu ukąszeniu/ bądź od człowieka/ bądź od bestii/ także z winem go pić dobrze. Do lekarstw.
Do lekarstw odmiękczających zwirzchownych/ i do trunków. Także. Do maści
Do maści rozgrzewających wchodzi/ z wielkim użytkiem. Na chowanie długie.
Dla dalszego zachowania w swych skutkach każe
wodą piołynu wárzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ inym źiołom do teg^o^ służącym/ przydány. Duran) Morzyskom.
W żywoćie morzysko vkłáda/ w winie wárzona/ y trunkiem vżywána. Vpłáwom.
Vpłáwy białogłowskie záwśćiąga/ tymże sposobem vżywána. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zámulonym y oźiębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zátkáne^o^ y záźiębienionemu Iádowitemu vkąszeniu.
Iádowitemu vkąszeniu/ bądź od człowieká/ bądź od bestyey/ tákże z winem go pić dobrze. Do lekarstw.
Do lekarstw odmiękczáiących zwirzchownych/ y do trunkow. Tákże. Do máśći
Do máśći rozgrzewáiących wchodźi/ z wielkim vżytkiem. Ná chowánie długie.
Dla dálszego záchowánia w swych skutkách każe
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
pospolicie z tąd przypadają/ jako Puchlina/ Żółta niemoc. (Mesue.) Ślezienie zamulonej.
Ślezionę także zatkaną otwiera/ oziębłą rozgrzewa/ zaplugawioną wychędaża. Krę leczy.
Krę/ albo twardość z nabrzmieniem jej/ jako i wątroby/ którą Scirhrum Grekowie zowią/ leczy/ przerzeczonym sposobem używając go. Nyrkom.
Nyrki. Męchyrzowi. Kolice. Febrze każdegodniowej.
Pęcherz posila i utwierdza. (Mesu)
Kolikę i darcie w żywocie uśmierza.
Zimnicę z Górączką każdegodniową/ z wilgotności flegmistych/ grubych/ odpędza/ liścia Kopytnikowego garść w winie/ albo w miodowej sycie warząc/ a poranu przez kilka dni pijąc/ przydawszy Cynamonu/ i Muszkatowego Kwiatu
pospolićie z tąd przypadáią/ iáko Puchliná/ Zołta niemoc. (Mesue.) Sleźienie zámuloney.
Sleźionę tákże zátkáną otwiera/ oźiębłą rozgrzewa/ záplugáwioną wychędaża. Krę leczy.
Krę/ álbo twárdość z nábrzmieniem iey/ iáko y wątroby/ ktorą Scirhrum Grekowie zowią/ leczy/ przerzeczonym sposobem vżywáiąc go. Nyrkom.
Nyrki. Męchjrzowi. Kolice. Febrze káżdegodniowey.
Pęchyrz pośila y vtwierdza. (Mesu)
Kolikę y dárćie w żywoćie vśmierza.
Zimnicę z Gorączką káżdeg^o^dniową/ z wilgotnośći flegmistych/ grubych/ odpądza/ liśćia Kopytnikowego garść w winie/ álbo w miodowey sycie wárząc/ á poránu przez kilká dni piiąc/ przydawszy Cynámonu/ y Muszkátowego Kwiátu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ i z inemi Konfekty używany/ przeciwko niedostakom żołądkowym/ i innych członków wietrznych. Sam też przez się używany Wietrznościom.
Wietrzności w ciele zamknione rozpędza. Osobliwie Żołądkowi.
W Żołądku boleści układa.
Wszelakim dolegliwościom flegmistym służy. Kolice.
Kolice i darciu w kiszkach ratunkiem Nyrkom.
Nerek boleści z zimnych przyczyn układa. Także Męchyrzowi.
W Męchyrzu: z których Piasek wywodzi.
Piasek i kamień potężnie z moczem wywodzi. Macicy.
Macicę i męski członek do rodzenia/ od przyrodzenia dane/ oziębłe zagrzewa. Czasu morowego powietrza
Czasu jadowitego powietrza jest osobliwym lekarstwem/ zachowując od zarazy morowej/ rano go używając: także z domu wychodząc/ pod taki czas
/ y z inemi Konfekty vżywány/ przećiwko niedostákom żołądkowym/ y inych członkow wietrznych. Sam też przez śię vżywány Wietrznośćiom.
Wietrznośći w ćiele zámknione rozpądza. Osobliwie Zołądkowi.
W Zołądku boleśći vkłáda.
Wszelákim dolegliwośćiom flegmistym służy. Kolice.
Kolice y dárćiu w kiszkách rátunkiem Nyrkom.
Nyrek boleśći z źimnych przyczyn vkłáda. Tákże Męchyrzowi.
W Męchyrzu: z ktorych Piasek wywodźi.
Piasek y kámień potężnie z moczem wywodźi. Máćicy.
Mácicę y męski członek do rodzenia/ od przyrodzenia dáne/ oźiębłe zágrzewa. Czásu morowego powietrza
Czasu iádowitego powietrza iest osobliwym lekárstwem/ záchowuiąc od zárázy morowey/ ráno go vżywáiąc: tákże z domu wychodząc/ pod táki czás
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 74
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
niej siedząc/ ciepło się naparzając. Pokurczonym.
Pokurczonym. Przepukłym. Pleurze/ i boków w boleniu z kłociem. Gryzieniu w żywocie/ albo Rzezawicom. Czerwonej Biegunce Moczu kapaniem odchodzącemu. Sok w trunku jest osobliwym ratunkiem. Przepukłem. Pleurze. Gryzieniu w żywocie Czerwonce Moczu kapa: od: Pęcherzu okrosta.
Męchyrzowi zawrzedziałemu/ z Winem słodkim/ albo z miodową sytą/ Sok w trunku używany/ jest lekarstwem. Purguje i flegmę wywodzi.
Piguły z ćwierci łota Soku/ który Opoponakiem Łacinnicy zowią/ na czczo przyjęte/ Flegmę grubą i klejowatą stolcy wywodzą. (Abige:) Paralizu
W Slaku i w narusznieu powietrzem/ z soku
niey śiedząc/ ćiepło sie náparzáiąc. Pokurczonym.
Pokurczonym. Przepukłym. Pleurze/ y bokow w boleniu z kłoćiem. Gryźieniu w żywoćie/ álbo Rzezáwicom. Czerwoney Biegunce Moczu kápániem odchodzącemu. Sok w trunku iest osobliwym rátunkiem. Przepukłem. Pleurze. Grjźieniu w żjwoćie Czerwonce Moczu kápá: od: Pęchyrzu okrostá.
Męchyrzowi záwrzedźiáłemu/ z Winem słodkim/ álbo z miodową sytą/ Sok w trunku vżywány/ iest lekárstwem. Purguie y flágmę wywodźi.
Piguły z czwierći łotá Soku/ ktory Opoponakiem Láćinnicy zowią/ ná czczo przyięte/ Flágmę grubą y kliiowátą stolcy wywodzą. (Abige:) Párálizu
W Sláku y w nárusznieu powietrzem/ z soku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 229
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
) Item.
Toż proch z korzenia Lubczykowego miałko utartego/ po ćwierci łota z winem go pijąc/ czyni. Miesięczną wzbu:
Miesięczną chorobę Paniam zawściągnioną wzbudza i wywodzi. Mocz wywodzi.
Moczu nad przyrodzenie zastanowionemu/ jest ratunkiem. Nerwom
Nyrki/ Męchyrz/ zamulone wychędaża/ pod tąż miarą z winem używany. Męchyrzowi. Kamieniu Nyr:
Kamień Nyrkowy krzy/ i wywodzi. Macicy
Maciczne bole/ tymże sposobem go używając/ układa. Żółtaczce.
Żółtą chorobę spądza: wziąć Nasienia Lubsczykowego/ Pietruszczanego/ Nasienia Kopru Włoskiego/ po łocie Zębu Słoniowego skrobanego/ i miałko utartego pół łota/ to wespół co nasuptelniej utrzeć/ a tego po
) Item.
Toż proch z korzeniá Lubsczykoweg^o^ miáłko vtártego/ po czwierći łotá z winem go piiąc/ czyni. Mieśięczną wzbu:
Mieśięczną chorobę Pániam záwśćiągnioną wzbudza y wywodźi. Mocz wywodźi.
Moczu nád przyrodzenie zástánowionemu/ iest rátunkiem. Nerwom
Nyrki/ Męchyrz/ zámulone wychędaża/ pod tąż miárą z winem vżywány. Męchyrzowi. Kámieniu Nyr:
Kámień Nyrkowy krzy/ y wywodźi. Máćicy
Máćiczne bole/ tymże sposobem go vżywáiąc/ vkłáda. Zołtacce.
Zołtą chorobę spądza: wźiąć Naśienia Lubscżykowego/ Pietrusczánego/ Naśienia Kopru Włoskiego/ po łocie Zębu Słoniowego skrobánego/ y miáłko vtártego poł łotá/ to wespoł co nasuptelniey vtrzeć/ á tego po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 241
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z przymiotem ognistym/ tymże sposobem tłuczony i przykładany bywa ratunkiem. (Ciz.) Liszajom gorącym
Liszaje z Kolerycznej materii leczy/ przerzeczonym sposobem plastrowany. (Gal.) Nasienie Sporyszowe purguje.
Nasienie w obfitości używane/ żywot odmiękcza i purguje. (Plin.) Spadkom kolery.
Spadki Koleryczne zawściaga i hamuje. Męchyrzowi bolejącemu.
W Męchyrzu boleści układa toż liście tłuczone/ i na próg łona przywijane. Toż czyni sokiem jego nacierając. Boleniu oczu.
Oczom bolącym z kolerycznego i gorącego flusu/ abo z zbytniego zapalenia krwie leczy. (Tenże) Jad z ciała wywodzi.
Jad z ciała wywodzi/ z winem sok jego pijąc
z przymiotem ognistym/ tymże sposobem tłuczony y przykłádány bywa rátunkiem. (Ciz.) Liszáiom gorącym
Liszáie z Koleryczney máteryey leczy/ przerzeczonym sposobem plastrowány. (Gal.) Naśienie Sporyszowe purguie.
Nasienie w obfitośći vżywáne/ żywot odmiękcza y purguie. (Plin.) Spadkom kolery.
Spadki Koleryczne záwśćiaga y hámuie. Męchyrzowi boleiącemu.
W Męchyrzu boleśći vkłáda toż liśćie tłuczone/ y ná prog łoná przywiiáne. Toż czyni sokiem iego nácieráiąc. Boleniu oczu.
Oczom bolącym z kolerycznego y gorącego flusu/ ábo z zbytniego zápalenia krwie leczy. (Tenże) Iád z ćiáłá wywodźi.
Iad z ciáłá wywodźi/ z winem sok iego piiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 323
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
