to tak długo ponawiaj, póki jaką esencją w migdałach lub w tym nasieniu znajdziesz. Takowe zaś mleko lub emulsyą cukrem trochy osłodziwszy, daj choremu, niechaj często gęsto pije. Jeżeli zaś kto kosztowniejszego pragnie kordiału, to z Apteki następujący służyć może: Weźmi: Wody Czeresniowej. Wody Poziomkowej. Wody Kwiatu lipowego. Wody maczku polnego, z każdej łot jeden. Wodki rozanej pułłota. Rakowych oczu preparowanych. Perłowy macicy z każdego, po 15. gran. Tynktury różowej pułłota. Julepku maczkowego łot jeden.
To wszystko zmieszawszy dawaj choremu po łyżce.
Jeżeli zaś 7. dnia nie tak przez poty, jak przez cieczenie krwi znosa wyrzut swój
to tak długo ponawiay, poki iaką essencyą w migdałach lub w tym nasieniu znaydziesz. Takowe zas mleko lub emulsyą cukrem trochy osłodziwszy, day choremu, niechay często gęsto piie. Jeżeli zas kto kosztownieyszego pragnie kordyału, to z Apteki następuiący służyc może: Weźmi: Wody Czeresniowey. Wody Poźiomkowey. Wody Kwiatu lipowego. Wody maczku polnego, z każdey łot ieden. Wodki rozaney pułłota. Rakowych oczu preparowanych. Perłowy maćicy z każdego, po 15. gran. Tynktury rożowey pułłota. Julepku maczkowego łot ieden.
To wszystko zmieszawszy daway choremu po łyszce.
Jeżeli zas 7. dnia nie tak przez poty, iak przez cieczenie krwi znosa wyrzut swoy
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 27
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
w przód, nim się tamowac zacznie lekarstwem. Nad to w tym przypadku radzę ci podeszwy trzeć szczotką poty, póki nie szczerwienieją, tym tarciem afflux od głowy ściąga się do nogi, przytym przykładaj na pulsy i szyję we dwoje złożoną chustę zmaczaną w różowym occie i kanforowej wódce, która krew rozwalnia. Albo weźmi maczku polnego na proszek startego, i niechaj ci go w nos piórem zdmuchują. To zrobiwszy gebką (po łacinie fungus Chirurgorum lub crepitus lupi,) nazwaną, nos sobie zatkaj. Niemniej liqvor gemmae oczywisty skutek przynosi, w nos go pociagnąwszy, i usta nim popłokawszy; który likwor w naszej domowej Aptece znajdziesz. Wewnątrz krom
w przod, nim się tamowac zacznie lekarstwem. Nad to w tym przypadku radzę ći podeszwy trzeć szczotką poty, poki nie sczerwienieią, tym tarćiem afflux od głowy sćiąga się do nogi, przytym przykładay na pulsy y szyię we dwoie złozoną chustę zmacżaną w rożowym occie y kanforowey wodce, ktora krew rozwalnia. Albo weźmi maczku polnego na proszek startego, y niechay ci go w nos piorem zdmuchuią. To zrobiwszy gebką (po laćinie fungus Chirurgorum lub crepitus lupi,) nazwaną, nos sobie zatkay. Niemniey liqvor gemmae oczywisty skutek przynośi, w nos go poćiagnąwszy, y usta nim popłokawszy; ktory likwor w naszey domowey Aptece znaydziesz. Wewnątrz krom
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 28
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
gebką (po łacinie fungus Chirurgorum lub crepitus lupi,) nazwaną, nos sobie zatkaj. Niemniej liqvor gemmae oczywisty skutek przynosi, w nos go pociagnąwszy, i usta nim popłokawszy; który likwor w naszej domowej Aptece znajdziesz. Wewnątrz krom w żwyż pomienionych kordiałów w zbytnim cieczeniu krwi znosa, radzę ci zażywać herbaty zmaczku polnego, i roży czerwonej, kilka filzanek pijąc. Albo pułćwierci łota, (kiedy tego potrzeba wyciąga) preparowanej salitry w dopiero zyczonej herbacie na raz zazyc możesz.
W żwyz uczyniłem w zmiankę, że na Symptomata, albo przymioty wtakiej chorobie nie barzo uwazac trzeba; lecz na fundament i przyczynę choroby mieć baczność:
gebką (po laćinie fungus Chirurgorum lub crepitus lupi,) nazwaną, nos sobie zatkay. Niemniey liqvor gemmae oczywisty skutek przynośi, w nos go poćiagnąwszy, y usta nim popłokawszy; ktory likwor w naszey domowey Aptece znaydziesz. Wewnątrz krom w żwyż pomienionych kordyałow w zbytnim ćieczeniu krwi znosa, radzę ci zazywac herbaty zmaczku polnego, y roży czerwoney, kilka filzanek piiąc. Albo pułćwierći łota, (kiedy tego potrzeba wyciąga) preparowaney salitry w dopiero zyczoney herbacie na raz zazyc możesz.
W żwyz uczyniłem w zmiankę, że na Symptomata, albo przymioty wtakiey chorobie nie barzo uwazac trzeba; lecz na fundament y przyczynę choroby miec baczność:
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 28
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Nasienia ostowego, Cardus Mariae po łacinie nazwanego. Nasienia rzepy podługowatej, każdego Ćwierć łota. Migdałów słodkich półłota. Wody kwiatu bukwicowego trzy łoty. Wody kwiatu czerniowego, dwa łoty.
Zrób ztego wszystkiego emulsyą stłukszy i przecadziwszy, jako w przeszłych rożdziałach napominałem. A kiedy tak preparowana będzię, przydaj pułłota julepku zmaczku polnego. Stej emulsyj około wieczora po kilka łyżek dobrze zmięszawszy dawać możesz choremu; albo tez co dwie godziny) gdy tego słabość wyciąga) a z Bożą pomocą melioracja zdrowia nastąpi. Skorupa ospy na twarzi rozlanej dzieci nieznosnie pali; szukając w tym folgi, znajdziesz, gdy świeżym niesłonym masłem twarz pośmarujesz. O zeszpecenie twarzi
Naśienia ostowego, Cardus Mariae po lacinie nazwanego. Nasienia rzepy podługowatey, każdego cwierć łota. Migdałow słodkich połłota. Wody kwiatu bukwicowego trzy łoty. Wody kwiatu czerniowego, dwa łoty.
Zrob ztego wszystkiego emulsyą stłukszy y przecadziwszy, iako w przeszłych rożdziałach napominałem. A kiedy tak preparowana będźię, przyday pułłota iulepku zmaczku polnego. Ztey emulsyi około wieczora po kilka łyżek dobrźe zmięszawszy dawać możesz choremu; albo tez co dwie godźiny) gdy tego słabość wyciąga) a z Bożą pomocą melioracya zdrowia nastąpi. Skorupa ospy na twarźy rozlaney dzieći nieznosnie pali; szukaiąc w tym folgi, znaydziesz, gdy swieżym niesłonym masłem twarz posmaruiesz. O zeszpecenie twarźy
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 73
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
jednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokrajawszy drobno; z winem przygotuj, albo też same sucho przykładaj, gdy cię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacjent przy dobrym rozeznaniu jest, to mu następującą herbatę pić dawaj.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka Arnicae verae Svedensis, każdego garść jednę. Kwiatu Krwawnikowego dwie garści. Kwiatu maczku polnego, trzy garści. Anyżku i kopru włoskiego każdego pułłota.
Mydło Weneckie z olbrotem ciepło w mleku rozpuszczone w wszelkim stłuczeniu bardzo pomocne jest, i mocno rozwalnia, gojąc wewnętrznie. Oleum hyperici compositum, to jest olejek Z. Jana z różnemi ingredyencjami cudownie (że tak rzekę) leczy. Wzwyż pomienione ziołka zamiast cukru
iednę. Kanfory ćwierć łota.
Pokraiawszy drobno; z winem przygotuy, albo też same sucho przykładay, gdy ćię na wino nie stanie. Jeżeli zaś pacyent przy dobrym rozeznaniu iest, to mu następuiącą herbatę pić daway.
Weźmi: Macierzanki. Ziołka Arnicae verae Svedensis, każdego garść iednę. Kwiatu Krwawnikowego dwie garśći. Kwiatu macżku polnego, trzy garśći. Anyżku y kopru włoskiego każdego pułłota.
Mydło Weneckie z olbrotem ćiepło w mleku rozpuszczone w wszelkim stłuczeniu bardzo pomocne iest, y mocno rozwalnia, goiąc wewnętrznie. Oleum hyperici compositum, to iest oleiek S. Jana z rożnemi ingredyencyami cudownie (że tak rzekę) leczy. Wzwyż pomienione źiołka zamiast cukru
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 127
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
tercjannie dnia wolnego od paroksyzymu, co 4. godziny jednę dosim biorąc. W codksiennej zaś febrze zażywać trzeba po paroksyzmie, i trzema godzinami przed paroksyzmem przestać. Jeżeliby te proszki drogie były dla ciebie;
Weźmi: Skorki china de china łot jeden. Soli piołunkowej. Ostrzyg preparowanych każdego po półćwierci łota. Julepku maczku polnego półłota, albo zamiast tego Julepku bżowego tyleż i zrobiwszy gęsty.
Konfekt zażywaj co 4. godziny porcją muszkatowej gałce równą.
Niektórzi ludzie nader zły zwyczaj mają, gdy przed febrą piją wodkę mocną z pieprzem; rozumiejąc, iż przez to importuna tego się pozbędą; i chęć się jednemu lub drugiemu poszcześci, że tym
tercyannie dnia wolnego od paroxyzymu, co 4. godźiny iednę dosim biorąc. W codxienney zas febrźe zażywać trźeba po paroxyzmie, y trźema godźinami przed paroxyzmem przestać. Jeżeliby te proszki drogie były dla ciebie;
Weźmi: Skorki china de china łot ieden. Soli piołunkowey. Ostrzyg preparowanych każdego po połćwierći łota. Julepku maczku polnego połłota, albo zamiast tego Julepku bżowego tyleż y zrobiwszy gęsty.
Konfekt zazyway co 4. godźiny porcyą muszkatowey gałce rowną.
Niektorźy ludźie nader zły zwyczay maią, gdy przed febrą piią wodkę mocną z pieprzem; rozumieiąc, iż przez to importuna tego się pozbędą; y chęć się iednemu lub drugiemu poszcześći, że tym
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 135
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
połkwarty, co niechaj stoi przez trzy dni w ciepłym miejscu dobrze zaszpuntowane, czwartego dnia zażywaj 4. razy na dzień po połłyzki w dzień wolny od febry.
Albo weźmi:
Proszku Skorki chinae de china, 2. łoty. Proszku Encjanny półłota. Reguli Antimonii medicinalis. Soli piołunkowej każdego po 20. gran. Julepku maczku polnego 2. łoty, albo zamiast tego konfektu bzowego rzadkiego tyleż.
Co wszystko zmięszaj, zrób konfekt, i zażywaj co 4. godziny w wielkości orzecha włoskiego byle nie wdzień febry.
NB. Pod czas zażywania tego konfektu żadnych lekarstw na poty i purgans brać nie trzeba; lepiej wypić szklankę dobrego węgrzyna, albo
połkwarty, co niechay stoi przez trzy dni w ćiepłym mieyscu dobrze zaszpuntowane, czwartego dnia zażyway 4. razy na dźień po połłyzki w dźien wolny od febry.
Albo weźmi:
Proszku Skorki chinae de china, 2. łoty. Proszku Encyanny połłota. Reguli Antimonii medicinalis. Soli piołunkowey każdego po 20. gran. Julepku maczku polnego 2. łoty, albo zamiast tego konfektu bzowego rzadkiego tyleż.
Co wszystko zmięszay, zrob konfekt, y zażyway co 4. godźiny w wielkośći orźecha włoskiego byle nie wdźien febry.
NB. Pod cżas zażywania tego konfektu żadnych lekarstw na poty y purgans brać nie trźeba; lepiey wypić szklankę dobrego węgrzyna, albo
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 157
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
, skurczami, albo z Zamieszaniem lub Variacją rozumu, i zbojaźnią, tedy się ciało wyczyścia tą samą Enemą, którąsmy §. XII. zachwalili; a po wyczyścieniu ciała niech chory zażyje pół łota Driakwi w 3. lub 4. łyżkach octu tak nazwanego czterech Zbójców rozpuszczonej, a potym niech kilka fliżanek herbaty z Maczku polnego wypije. Skoro tym sposobem pierwsze niebezpieczeństwo minęło, tedy obaczyć trzeba jaki gatunek chorób stej choroby wyniknie, i podług tego także względem uleczenia jej rządzić się trzeba Rozdział X. O Bolączkach i Karbunkułach.
§. I. Gdy się przy tej chorobie wsłabiźnie pod pachami, i pod uszami boleści znajdują tedy stąd sobie
, zkurczami, albo z Zamieszaniem lub Varyacyą rozumu, y zbojaźnią, tedy śię ćiało wyczyśćia tą samą Enemą, ktorąsmy §. XII. zachwalili; a po wyczyśćieniu ćiała niech chory zażyje puł łota Dryjakwi w 3. lub 4. łyszkach octu tak nazwanego czterech Zbojcow rozpuszczoney, a potym niech kilka fliżanek herbaty z Maczku polnego wypije. Skoro tym sposobem pierwsze niebezpieczeństwo minęło, tedy obaczyć trzeba jaki gatunek chorob ztey choroby wyniknie, y podług tego także względem uleczenia jey rządzić śię trzeba Rozdział X. O Bolączkach y Karbunkułach.
§. I. Gdy śię przy tey chorobie wsłabiźnie pod pachami, y pod uszami boleśći znajdują tedy ztąd sobie
Skrót tekstu: WolfTrakt
Strona: 77
Tytuł:
Traktacik o powietrzu morowym
Autor:
Abraham Emanuel Wolff
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1771
Data wydania (nie wcześniej niż):
1771
Data wydania (nie później niż):
1771
na drzewach Brzożowych rosną suchych lub świeżych, warz w wodzie, przecedziwszy daj pić, znacznie gasi pragnienie i gorączkę oddala.
Na schnący język, ukroj kawałek płaski słoniny, niech chory trzyma na języku, jest rzecz bardzo dobra, albowiem odwilża język.
Item do picia na gorączkę. Weźmi Roży suchej garść, kwiatu maczku polnego suchego garść, wodki Rożanej pół garca Cytrynę jednę w talarki pokrajaną, Cynamonu łot, postaw w ciepłym popiole, to jest prysku nakrywszy, niech pre godzinę i drugą, przecedziwszy dawaj tego likworu często choremu po kieliszku, jeżeli zechcesz, możesz przylać trochę octu winnego, aby troszkę kwaskowato było, albo kto ma kwaśną
ná drzewách Brzożowych rosną suchych lub swieżych, warz w wodźie, przecedźiwszy day pić, znácznie gáśi prágnienie y gorączkę oddala.
Ná schnący ięzyk, ukroy káwáłek płáski słoniny, niech chory trzyma ná ięzyku, iest rzecz bárdzo dobra, álbowiem odwilża ięzyk.
Item do pićia ná gorączkę. Weźmi Roży suchey garść, kwiátu máczku polnego suchego garść, wodki Rożáney puł gárcá Cytrynę iednę w talárki pokráiáną, Cynámonu łot, postáw w ćiepłym popiole, to iest prysku nákrywszy, niech pre godzinę y drugą, przecedźiwszy daway tego likworu często choremu po kieliszku, ieżeli zechcesz, możesz przyláć trochę octu winnego, áby troszkę kwaskowáto było, álbo kto ma kwáśną
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 13
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
z sił opadły, na ten czas wstrzymać się od krwi upuszczenia, lecz miasto krwi stawić pijawki pod łopatkami.
Przytym pomocne są Enemy, smarowania, materacze z ziołami w mleku warzone, i poty pobudzające lekarstwa, na co podają się sposoby.
Weźmi Olbrotu, Siarki, Mummiej przedniej, zęba Kiernoziego uskrobanego, kwiatu Maczku polnego suchego, każdego po jednym skrupule, uczyń z tego proszek subtelny, dawaj go po jednym skrupule i więcej dwa razy na dzień, albo w Tyzannie, albo w wodzie w którejby wrzał róg Jeleni i polny Maczek.
Item weźmi Driakwi, rozciągnij na płótnie, przyłóż ciepło pod łopatką tam gdzie ból. Chory
z sił opádły, ná ten czás wstrzymáć się od krwi upuszczenia, lecz miásto krwi stáwić piiawki pod łopátkámi.
Przytym pomocne są Enemy, smárowánia, máteracze z źiołámi w mleku wárzone, y poty pobudzáiące lekárstwá, ná co podáią się sposoby.
Weźmi Olbrotu, Siárki, Mummiey przedniey, zębá Kiernoźiego uskrobánego, kwiátu Máczku polnego suchego, káżdego po iednym skrupule, uczyń z tego proszek subtelny, daway go po iednym skrupule y więcey dwá rázy ná dźień, álbo w Tyzánnie, álbo w wodźie w ktoreyby wrzał rog Ieleni y polny Máczek.
Item weźmi Dryakwi, rośćiągnij ná płotnie, przyłoż ćiepło pod łopátką tám gdzie bol. Chory
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 70
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
