i calów 8.) (2. Jeżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczej będziesz miał żelazną: wyjmi ją wprzód, niż zechcesz użyć Igiełki magnesowej, ani żelaza inszego nie miej przy sobie, jako pektóralika, faftki, szable: bo ją wnet zbeztwią od pwawwdżywej linii południowej.) (3. Sprobuj wprzód jeżeli Igiełki magnesowe i ustęp od linii południowej prawdziwie jest zrysowany w kompasie, oczym masz Naukę w Zabawie 13. Oraz i z sposobem bardzo snadnym znalezienia linii południowej bez igielki magnesowej. Jeżeli niemasz przystępu do jednego abo obydwóch końców linii jakiej. Szukaj jej tymi sposobami. Według Nauki 14. abo 15, abo 16, abo
y calow 8.) (2. Ieżeli igiełkę we srzodku Tablice Mierniczey będźiesz miał żelazną: wyymi ią wprzod, niż zechcesz vżyć Igiełki mágnesowey, áni żeláza inszego nie miey przy sobie, iáko pektoraliká, fáftki, száble: bo ią wnet zbestwią od pwawwdżiwey linii południowey.) (3. Sprobuy wprzod ieżeli Igiełki mágnesowe y vstęp od linii południowey prawdźiwie iest zrysowány w kompáśie, oczym masz Naukę w Zábáwie 13. Oraz y z sposobem bárdzo snádnym ználeźienia linii południowey bez igielki magnesowey. Ieżeli niemasz przystępu do iednego abo obudwoch końcow linii iákiey. Szukay iey tymi sposobami. Według Náuki 14. ábo 15, ábo 16, ábo
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 98
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
w jeziorach i rzekach Dalekarlie, i Warmeland wzruszenie wody z mruczeniem podziemnym. Tegoż dnia miedzy 3 i 4 z południa trzęsienie w Bazylei, w okolicy wiele zdrojów tego, i następującego dnia wytryskało z męconych i zasarbowanych. W Aszpurgu wszystkie magnesy ciężary, które wstrzymywały opuściły, i odmieniły położenie zwyczajne, toż samo igły Magnesowe w kompasach na wielu miejscach w Niemczech uczyniły.
1 Listopada w Anguleme trzęsienie z wzruszeniem wody trwało minutę jednę : w Cognac mieście Saintoge tejże godziny, której i w Lizbonie, rozciągało się na 2 mile Franc: woda w źrzodłach kolor miała ziemi, z której wytryskała: w Anduse w Languedocyj źrzodła płyneły zmęcone.
w ieziorach y rzekach Dalekarlie, y Warmeland wzruszenie wody z mruczeniem podziemnym. Tegoż dnia miedzy 3 y 4 z południa trzęsienie w Bazylei, w okolicy wiele zdroiow tego, y następuiącego dnia wytryskało z męconych y zasarbowanych. W Aszpurgu wszystkie magnesy ciężary, ktore wstrzymywały opuściły, y odmieniły położenie zwyczayne, toż samo igły Magnesowe w kompasach na wielu mieyscach w Niemczech uczyniły.
1 Listopada w Anguleme trzęsienie z wzruszeniem wody trwało minutę iednę : w Cognac mieście Saintoge teyże godziny, ktorey y w Lizbonie, rozciągało się na 2 mile Franc: woda w źrzodłach kolor miała ziemi, z ktorey wytryskała: w Anduse w Languedocyi źrzodła płyneły zmęcone.
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 206
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
frigent, bo w pół góry śniegi, jakom wyraził pod Etną.
TIMOLUS, albo TMOLUS Góra w bogatej Lidyj w Azyj, miała na samym wierzchołku plac nie mały Temsin, gdzie ludzie żyli po 150 lat, według Pliniusza i Eliana.
I to o GÓRACH admirandum, iż w głębokiej Indyj są Góry i Skały Magnesowe; którędy jeżyli płyną Okręty żelazami zbijane, bywają w samym biegu od owych Skał Magnesowych zatrzymane. Czego doświadczywszy per experientiam Marynarze tameczni, cale żelaza nie dają koło Statków Morskich, którzyby radzi Ocjores Euro Świat zżeglować. Pisze otym Vives, Maiolus, Szentywani. Pliniusz zaś świadczy, że taka Góra jest nad rzeką
frigent, bo w puł gory śniegi, iakom wyraził pod Etną.
TIMOLUS, albo TMOLUS Gora w bogatey Lidyi w Azyi, miała na samym wierzchołku plác nie mały Temsin, gdzie ludzie żyli po 150 lat, według Pliniusza y Eliana.
Y to o GORACH admirandum, iż w głębokiey Indyi są Gory y Skały Magnesowe; ktorędy ieżyli płyną Okręty żelazami zbiiane, bywaią w samym biegu od owych Skał Magnesowych zatrzymane. Czego doswiadczywszy per experientiam Marynarze tameczni, cale żelaza nie daią koło Statkow Morskich, ktorzyby radzi Ocyores Euro Swiat zżeglować. Pisze otym Vives, Maiolus, Szentywani. Pliniusz zaś świadczy, że taka Gora iest nad rzeką
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 550
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
w Hiszpanii, w Włoszech, Niemczech. Szwecyj, w Norwergii, w Czechach, koło rudy żelaznej, owszem między rudą częstokroć. Góry Kaspijskie także w Magnes obfitują, dlatego strzały że są z żelescami, Tatarom wydzierają, więc z daleka od nich bywają, albo bez zelesców mają strzały, Vincentius. W Indyj są Magnesowe na morzu skały, które tamtędy okręty żelazem kowane ciągną do siebie cum disorimine: dlatego świadomi i ostróżni do statków żelaznych oków i gozdzi nie zażywają, tylko kołkami zbijają drewnianemi. teste Szentywani, a przed nim o tym Z. Augustyn i Wives napisał i Majolus. Moc ciągnienia żelaza do siebia Magnes traci, Diameni,
w Hiszpanii, w Włoszech, Niemczech. Szwecyi, w Norwergii, w Czechach, koło rudy żelazney, owszem między rudą częstokroć. Gory Kaspiyskie także w Magnes obfituią, dlatego strzały że są z żelescami, Tatarom wydzieraią, więc z daleka od nich bywaią, albo bez zelescow maią strzały, Vincentius. W Indyi są Magnesowe na morzu skały, ktore tamtędy okręty żelazem kowane ciągną do siebie cum disorimine: dlatego swiadomi y ostrożni do statkow żelaznych okow y gozdzi nie zażywaią, tylko kołkami zbiiaią drewnianemi. teste Szentywani, a przed nim o tym S. Augustyn y Wives napisał y Maiolus. Moc ciągnienia żelaza do siebia Magnes traci, Dyameni,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 655;
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
nie ma deklinacyj jako świadczą mądrzy morscy Peregrynanci, Pater Faillandier płynący do Indyj Orientalnej Roku 1711 i Milliet de Cbates w Księdze drugiej Nawigacyj. Na innych Oceana częściach acus Magnetica tę uniwersalną obserwuje regułę, że się obraca do Lądu, albo Ziemi najbliższej w owej sytuacyj, albo obszerniejszej osobliwie w tych krajach, gdzie żelazne lub Magnesowe znajdują się góry.
Zgoła jest to cudowny Kamień, jakby żyjąca i racionalis była Creatura, tak wielkiemi światu przysługuje się Cnotami: słusznie od Bodyna tak pochwalony: In tota rerum natura nibil est admirabilius Magnete, estq; usus eius plane Divinus. Filip Król Francuski gdy Normannowie dobywali Miasta Francuskiego, i już blisko byli korony
nie ma deklinacyi iako swiadczą mądrzy morscy Peregrynanci, Pater Faillandier płynący do Indyi Oryentalney Roku 1711 y Milliet de Cbates w Księdze drugiey Nawigacyi. Na innych Oceana częściach acus Magnetica tę uniwersalną obserwuie regułę, że się obraca do Lądu, albo Ziemi naybliższey w owey sytuacyi, albo obszernieyszey osobliwie w tych kraiach, gdzie żelazne lub Magnesowe znayduią się gory.
Zgoła iest to cudowny Kamień, iakby żyiąca y racionalis była Creatura, tak wielkiemi swiatu przysługuie się Cnotami: słusznie od Bodina tak pochwalony: In tota rerum natura nibil est admirabilius Magnete, estq; usus eius plane Divinus. Filip Krol Francuski gdy Normannowie dobywali Miasta Francuskiego, y iuż blisko byli korony
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 657
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
raz insze Zaczym trudno tę sympatią składać na jednej gwiazdy sympatią z magnesem. Ponieważ za ustąpieniem gwiazdy jednej polarnej powinienby się mienić i obrót magnesu co raz w inszą stronę za swoją gwiazdą. Drudzy składają tę sympatią magnesu do gór magnesomych północych i południowych, do których każdy magnes miałby się obracać. Atoli znajdują się magnesowe góry i w Wschodnich Zachodnich krajach. a przecię każdy magnes swymi polarnymi punktami zawsze na pułnoc i południe patrzy. Więc najpozorniejsza zda się tego być ta racja. Iż cała ziemia jest wprawdzie magnesowa. Gdzie tedy się znajdzie magnes, jakie w wnętrznościach matki swojej miał naturalne ułożenie, do takiego się stosuje wyjęty i z ziemi
raz insze Záczym trudno tę sympatyą skłádać ná iedney gwiazdy sympatyą z magnesem. Ponieważ zá ustąpieniem gwiazdy iedney polarney powinienby się mienić y obrot magnesu co raz w inszą stronę zá swoią gwiazdą. Drudzy składaią tę sympatyą magnesu do gor magnesomych pułnocnych y południowych, do ktorych każdy magnes miałby się obracac. Atoli znaiduią się magnesowe gory y w Wschodnich Zachodnich kraiach. á przecię każdy magnes swymi polarnymi punktami záwsze ná pułnoc y południe pátrzy. Więc naypozornieysza zda się tego być ta rácya. Jż cała ziemia iest wprawdzie magnesowa. Gdzie tedy się znaidzie magnes, iákie w wnętrznościach matki swoiey miał náturalne ułożenie, do tákiego się stosuie wyięty y z ziemi
Skrót tekstu: BystrzInfHydr
Strona: U4
Tytuł:
Informacja hydrograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka, żeglarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
