przyczyniają dostatnich dobrego mienia, przez godziwe rozmaitego a pożytecznego handlu przemysły; dodają sposobu Monarchom do okazania należytej tronom wspaniałości; utrzymują obfitość w kraju zaludnieniem, gdy ubodzy przez nich zarobek i wyżywienie i swoje i potomstwa swojego znajdują.
Angielczyk handlujący miedź kraju swego w złoto przemienia: za wełnę perły przywodzi. Sukna Manufaktur naszych, Mahometanów zdobią, brzegów lodowatego morza mieszkańcy niemi się ogrzewają.
Gdyby który z dawnych Monarchów naszych, których posągi w giełdzie Londyńskiej rzędem stoją, sam w osobie zastąpił miejsce wyobrażenia swego, z jakim zadziwieniem usłyszałby wśród szczupłej i nikczemnej niegdyś swojej stolicy języki narodów całego świata; coby rzekł? widząc Bankierów i Kupców tutejszych tyle
przyczyniaią dostatnich dobrego mienia, przez godziwe rozmaitego á pożytecznego handlu przemysły; dodaią sposobu Monarchom do okazania należytey tronom wspaniałości; utrzymuią obfitość w kraiu zaludnieniem, gdy ubodzy przez nich zarobek y wyżywienie y swoie y potomstwa swoiego znayduią.
Angielczyk handluiący miedź kraiu swego w złoto przemienia: za wełnę perły przywodzi. Sukna Manufaktur naszych, Mahometanow zdobią, brzegow lodowatego morza mieszkańcy niemi się ogrzewaią.
Gdyby ktory z dawnych Monarchow naszych, ktorych posągi w giełdzie Londyńskiey rzędem stoią, sam w osobie zastąpił mieysce wyobrażenia swego, z iakim zadziwieniem usłyszałby wśrod szczupłey y nikczemney niegdyś swoiey stolicy ięzyki narodow całego świata; coby rzekł? widząc Bankierow y Kupcow tuteyszych tyle
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 58
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
ktokolwiek się jedno na to morze zapuścił/ aby był swoim dowcipem opisał Trójce przenaświętszą każdy poblądził/ i od wiary powszechnej odpadł/ każdy zaginął/ i poszedł na wieczne potępienie z błędami swojemi/ ale osobliwie niezbożny bluźnierca Ariusz/ którego i podziśdzień między Heretykami sekta trwa najadowitsza/ nagłupsza/ i napodlejsza od Żydów/ i Mahometanów. Mądrze tedy barzo Doktor Anielski powiedział/ pisząc na one słowa Pawła świętego: Audiui arcana verba quae non licet homini loqui. Jeśli powiada Apostoł święty/ będąc do trzeciego nieba zachwycony nie mógł tego pojąć/ co to jest Trójca przenaświętsza/ ale tylko zawołał zadziwiwszy się: O altitudo diuitiarum Sapientiae, et scientiae Dei,
ktokolwiek się iedno ná to morze zápuśćił/ áby był swoim dowćipem opisał Troyce przenaświętszą káżdy poblądźił/ y od wiáry powszechney odpadł/ káżdy záginął/ y poszedł ná wieczne potępienie z błędámi swoiemi/ ále osobliwie niezbożny bluźniercá Aryusz/ ktorego y podźiśdźień między Heretykámi sektá trwa naiádowitsza/ nagłupsza/ y napodleysza od Zydow/ y Máchometanow. Mądrze tedy bárzo Doktor Anyelski powiedźiał/ pisząc ná one słowá Páwłá świętego: Audiui arcana verba quae non licet homini loqui. Ieśli powiáda Apostoł święty/ będąc do trzećiego niebá záchwycony nie mogł tego poiąć/ co to iest Troycá przenaświętsza/ ále tylko záwołał zádźiwiwszy się: O altitudo diuitiarum Sapientiae, et scientiae Dei,
Skrót tekstu: StarKaz
Strona: 7
Tytuł:
Arka testamentu zamykająca w sobie kazania niedzielne cz. 2 kazania
Autor:
Szymon Starowolski
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1649
Data wydania (nie wcześniej niż):
1649
Data wydania (nie później niż):
1649
? Nic. Otoś to sprawił płaczem twym/ że cię do Mustafy stryja twego/ na koniu Osłowi podobnym zaciągniono/ i tam osądzono. Darmo rękami rozprawujesz: darmo się wielkim rykiem wypraszasz/ z tej tak wielkiej ćmy ludzi; nie znajdziesz nikogo (chyba z Chrześcijan/ o tych co innego rozumiem) z twoich Mahometanów/ któryby cię pożałował. Mówiłeś do nich: Dziatki moje/ zaniechajcie mię tak okrutnie despektować. Ale pomożesz co mową twoją? Okrzyk abowiem wielki wszystkich/ jako na zdrajcę/ na skazcę domu Ottomańskiego/ na Tyrana; który się nie utulił aż w wieży/ gdyś czekanem w łeb od Spahiów wziął/
? Nic. Otoś to spráwił płáczem twym/ że ćię do Mustáphy stryiá twego/ ná koniu Osłowi podobnym záćiągniono/ y tám osądzono. Dármo rękámi rospráwuiesz: dármo się wielkim rykiem wypraszasz/ z tey ták wielkiey ćmy ludźi; nie znaydźiesz nikogo (chyba z Chrześćian/ o tych co innego rozumiem) z twoich Máhometanow/ ktoryby ćię pożáłował. Mowiłeś do nich: Dźiatki moie/ zániechayćie mię ták okrutnie despektowáć. Ale pomożesz co mową twoią? Okrzyk ábowiem wielki wszystkich/ iáko ná zdraycę/ ná skazcę domu Ottomáńskiego/ ná Tyránná; ktory się nie vtulił áż w wieży/ gdyś czekanem w łeb od Spáhiow wźiął/
Skrót tekstu: BirkOboz
Strona: 38
Tytuł:
Kazania obozowe o Bogarodzicy
Autor:
Fabian Birkowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1623
Data wydania (nie wcześniej niż):
1623
Data wydania (nie później niż):
1623
wszyscy rachują HEGIRY lata od Roku 591, Teste Carione in Chronico. A tak Mahometani, ten dzień Piątkowy umykania swego proroka mają za dzień Niedzielny a Rok ten HEGIRY ucieczki jegoż, wzięli sobie pro termino czasów swoich i Kronik, pisząc Roku Hegiry, albo Roku Mahometowego, tego, albo tego, który teraz u Mahometanów, to jest Seracenów, Turków, Tatarów, currit 1166 od tej ucieczki; a nasz Chrześcijański 1754 od śmierci zaś jego ERA zaczęła się nazwiskiem ISDEGERDyS, która incidit in Annum Chrysti 632.
Ośma ERA Austriaca, to jest Rok Pański 1273 którego Rudolfus Hrabia Habszpurgski zostawszy Cesarzem Rzymskim, dał Najjaśniejszemu Domo- o CHRONOLOGII
wi Austtyackich
wszyscy rachuią HEGIRY lata od Roku 591, Teste Carione in Chronico. A tak Machometani, ten dzień Piątkowy umykania swego proroka maią za dzień Niedzielny a Rok ten HEGIRY ucieczki iegoż, wzieli sobie pro termino czasow swoich y Kronik, pisząc Roku Hegiry, albo Roku Machometowego, tego, albo tego, ktory teraz u Machometanow, to iest Seracenow, Turkow, Tatarow, currit 1166 od tey ucieczki; a nasz Chrześciański 1754 od śmierci zaś iego AERA zaczeła się nazwiskiem ISDEGERDIS, ktora incidit in Annum Chrysti 632.
Osma AERA Austriaca, to iest Rok Pański 1273 ktorego Rudolphus Hrabia Habszpurgski zostawszy Cesarzem Rzymskim, dał Náyiaśnieyszemu Domo- o CHRONOLOGII
wi Austtyackićh
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 203
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Feliks, Pius, Herculeus, Superans. etc. Król Perski Szach-Nadyr Kutikan, za świeżej pamięci koło Roku 1740. pokonawszy Mogola, bić kazał monetę z temi słowy : Szach Nadyr urodził się na to; aby był Królem świata. Mogol też zwyciężony, dał mu tytuł : Szach-Nadyr Król Królów, Król czasu, ucieczka Mahometanów, Modelusz Bohatyrów Następca Aleksandra.
PRAWODAWCY ZNACZNI.
Mojżesz Prawodawca Ludu Bożego, Ceres Bogini jak orania, tak życia wydała Prawa według Owidiusza : Prima dedit leges, etc. Włochów swojemi instituit Prawami. Saturnus od Jowisza wygoany z Królestwa, aż O Ludziach Mirabilia i Singularia.
we Włoszech u Janusa Latens. Genus inde Latinum
Felix, Pius, Herculeus, Superans. etc. Krol Perski Szach-Nadyr Kutikan, zá świeżey pamięci koło Roku 1740. pokonawszy Mogola, bic kázał monetę z temi słowy : Szach Nadyr urodził się ná to; aby był Krolem świata. Mogol też zwyciężony, dał mu tytuł : Szach-Nadyr Krol Krolow, Krol czasu, ucieczka Machometanow, Modelusz Bohatyrow Następca Alexandra.
PRAWODAWCY ZNACZNI.
MOYZESZ Prawodawca Ludu Bożego, Ceres Bogini iák oránia, ták życia wydała Práwa według Owidiusza : Prima dedit leges, etc. Włochow swoiemi instituit Prawami. Saturnus od Iowisza wygoány z Krolestwa, aż O Ludziach Mirabilia y Singularia.
we Włoszech u Ianusa Latens. Genus inde Latinum
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 975
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, tojest Pismo. Udał i to, że przy oddaniu mu z Nieba tej Księgi, Gabriel mu Miecz przyniósł, aby go dobył na nieprzyjmującyh Alkoranu i ich wszędzie gubił, co Turcy dotych czas obserwują. Pismo te Mahometa po śmierci jego w lat 100 niejaki Odmen albo Osman w jedne zebrał Volumen, z pomocą Mahometanów uczonych, i na 7 rozdzielił Ksiąg, nazwał ALFURKAN, czyji ALKORAN: w którym ich Doktorowie naliczyli słów wszystkich 77, tysięcy, sześć set trzydzieści dziewięć; Liter zaś wszystkich narachowali trzy kroć dwadzieścia i trzy tysiące piątnaście: Baśni i plotek dziwnych naregestrowano 113, w których aby fałszu nie docieczono, serio Mahomet zakazał
, toiest Pismo. Udał y to, że przy oddaniu mu z Nieba tey Księgi, Gabriel mu Miecz przyniosł, aby go dobył na nieprzyimuiącyh Alkoranu y ich wszędzie gubił, co Turćy dotych czas obserwuią. Pismo te Machometa po śmierci iego w lat 100 nieiaki Odmen albo Osman w iedne zebrał Volumen, z pomocą Machometanow uczonych, y na 7 rozdzielił Ksiąg, nazwał ALFURKAN, czyii ALKORAN: w ktorym ich Doktorowie naliczyli słow wszystkich 77, tysięcy, sześć set trzydzieści dziewięć; Liter zaś wszystkich narachowali trzy kroć dwadzieścia y trzy tysiące piątnaście: Baśni y plotek dziwnych naregestrowano 113, w ktorych aby fałszu nie dociecżono, serió Machomet zakazał
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1097
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
rewerencja takim Relikwiom. Pochowany potym w Medynie Mieście, vulgo Tulnahi tojest w Prorockim Mieście w Arabii szczęśliwej. Homaras Uczeń jego, przybrał Grób jego, i wyperswadował wenerację, która mu podziś dzień exhibetur, to liczną Meczetu iluminacją; to Peregrynacją z wielkich Karrawan, tojest kompanii złożonych, ze wszystkich krajów gdzie się znaczna Mahometanów znajduje kupa. Po zmarłym MahomECIE, nastąpili KALIFOWIE na Królestwo Arabskie, władzę Duchowną i Królewską mający jako to Ubekwar, ponim Homar, Persji Wiktor et Subactor, jako też Mezopotamii, Egiptu, Syryj, Palestyny, Jerozolimy. Po nim nastąpił Ordynar, potym Hali, który Imieniem KALIFY, tojest Namiestnika Mahometowego posponując,
rewerencya takim Relikwiom. Pochowany potym w Medinie Mieście, vulgo Tulnahi toiest w Prorockim Mieście w Arabii szczęśliwey. Homaras Uczeń iego, przybrał Grob iego, y wyperswadował weneracyę, ktora mu podziś dzień exhibetur, to liczną Meczetu illuminacyą; to Peregrynacyą z wielkich Karrawan, toiest kompanii złożonych, ze wszystkich kraiow gdzie się znaczna Machometanow znayduie kupa. Po zmarłym MACHOMECIE, nastąpili KALIFOWIE na Krolestwo Arabskie, władzę Duchowną y Krolewską maiący iako to Ubekwar, ponim Homar, Persii Victor et Subactor, iako też Mezopotamii, Egyptu, Syrii, Palestyny, Ierozolimy. Po nim nastąpił Ordinar, potym Hali, ktory Imieniem KALIFY, toiest Namiestnika Machometowego posponuiąc,
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1098
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Jałmużnikom chudoby. Do tej obligowani Matometanismus, albo Religia Turecka
Mahometani tak strictè, że setną część dóbr swoich dać ubogim powinni, lubo łakomi tego Artykułu obserwować nie chcą.
Piąty punkt, Peregrynacja do Mechy, każdego obligująca nawiedzić lub osobiście, lub przez najętego Substituta Mechę Miasto, miejsce urodzenia Mahometa. Dokąd wielkie mnóstwo idzie Mahometanów kilku Karawanami, alias kilkudziesiąt tysiącznemi kompaniami, z różnych miejsc. Wiary Mahometańskiej. Z Anatolii, Karamannii idący, kupią się u Damaszku: z Persji idący, w Babilonii schodzą się; z Egiptu w Kajrze; tandem wszyscy na gorze Ararat, gdzie odprawują KURBAN, alias pamiątkę Barana, od Abrahama ofiarowanego, baranów
Iałmużnikom chudoby. Do tey obligowani Mathometanismus, albo Religia Turecka
Machometani tak strictè, że setną część dobr swoich dać ubogim powinni, lubo łakomi tego Artykułu obserwować nie chcą.
Piąty punkt, Peregrynacya do Mechy, każdego obliguiąca nawiedzić lub osobiście, lub przez naiętego Substituta Mechę Miasto, mieysce urodzeniá Machometa. Dokąd wielkie mnostwo idzie Machometanow kilku Karawanami, alias kilkudziesiąt tysiącznemi kompaniami, z rożnych mieyść. Wiáry Machometanskiey. Z Anatolii, Karàmannii idący, kupią się u Damasżku: z Persii idący, w Babylonii schodzą się; z Egyptu w Kayrze; tandem wszyscy na gorze Ararat, gdzie odprawuią KURBAN, alias pamiątkę Barana, od Abrahama ofiarowanego, baranow
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1104
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, gdy się bojąc śmierci od Chrześcijan za swoję błędną naukę, umykał. Co się stało Roku Pańskiego 622 w Miesiącu Lipcu, w Dzień Piątkowy; który oni mają za Dzień teraz Niedzielny. Tę Epochę swoję albo czas, nazywają Hegirą albo Rokiem Mahometowym, pisząc Anno Hegire, jako My Anno Christi.
Są też u Mahometanów DERWISZOWIE, alias Zakonnicy ubodzy, odłączeni od Świata: Ci światem gardzą, o jednej Służbie Bożej myśląc, tak dawni, jak Religia Mahometańska, albo też od Urchana Króla Tureckiego, który te Klasztory fundować począł Najpierwsi Reguł Zakonnych Mahometańskich Patriarchowie i Zakonodawcy byli dwaj, Halwety, i Naksbendy. Reguły Halwetego, trzyma się sześć
, gdy się boiąc śmierci od Chrześcian za swoię błędną naukę, umykał. Co się stało Roku Pańskiego 622 w Miesiącu Lipcu, w Dzień Piątkowy; ktory oni maią za Dzień teraz Niedzielny. Tę Epochę swoię albo czas, nazywaią Hegirą albo Rokiem Machometowym, pisząc Anno Hegirae, iako My Anno Christi.
Są też u Machometanow DERWISZOWIE, alias Zakonnicy ubodzy, odłączeni od Świata: Ci swiatem gardzą, o iedney Służbie Bożey myśląc, tak dawni, iak Religia Machometańska, albo też od Urchana Krola Tureckiego, ktory te Klasztory fundować począł Naypierwsi Reguł Zakonnych Machometańskich Patryarchowie y Zakonodawcy byli dway, Halwety, y Naksbendy. Reguły Halwetego, trzyma się sześć
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1105
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
schyloną w prezencyj Superiora i obejch, koszula ich gruba, suknia biała z podłego sukna, czapki jak góralskie germaki z sierści Wielbłądzej, golenie i piersi zostawiwszy gołe które czasem gorącym pieką żelażem, pasy rzemienne. Oprócz Ramazanu, cało Miesięcznego Postu, obserwują Post całodzienny we czwatek, w Piątek, który Niedzielą jest u Mahometanów, Kazania słuchają Superiora, za które głęboko podziękowawszy, jak Cyga kręcą się dziwnie prędko bez zakręcenia głowy, co Jongus usus z młodości prawuje. Przygrawa jeden na piszczałce z różowego drzewa do głupio świętej dewocyj. To czynią na- Mahometanismus, albo Religia Turecka
śladując swego Fundatora Melawę, który się przez dni piętnaście kręcił, nie
schyloną w prezencyi Superiora y obeych, koszula ich gruba, suknia biała z podłego sukna, czapki iak goralskie germaki z sierści Wielbłądzey, golenie y piersi zostawiwszy gołe ktore czasem gorącym pieką żelażem, pasy rzemienne. Oprocz Ramazanu, cało Miesięcznego Postu, obserwuią Post całodzienny we czwatek, w Piątek, ktory Niedzielą iest u Machometanow, Kazania słuchaią Superiora, za ktore głęboko podziękowawszy, iak Cyga kręcą się dziwnie prętko bez zakręcenia głowy, cò Iongus usus z młodości prawuie. Przygrawa ieden na piszczałce z rożowego drzewa do głupio swiętey dewocyi. To czynią na- Machometanismus, albo Religia Turecka
śladuiąc swego Fundatora Melawę, ktory się przez dni pietnaście kręcił, nie
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1105
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
