ziele zbierane w nocy na Z. Jan, aby kto nie był postrzelony, zabity, raniony, według Delriona.
Z dopustu Bożego, czarownicy swą sprawą wiele ludzi zarażają chorobą, śmiercią, jako to pisze Z. Augustyn, Concilium Trullańskie, Prawo Duchowne i świeckie. Oni mogą sprawić poronienie, ciężkie rodzenie, pokarmu mamkom i matkom wysuszenie. Do Ukrzyżowanego Pana JEZUSA na figurze strzylają, a tym samym ranią adwersarża swego odległego. Inni podobne swym nieprzyjaciołom, robią z wosku, ciasta, portrety, nad niemi złość wywierają, żywym szkodząc. Dalsze Horrenda Czarownic Opera.
Już to rzecz nieomylna, z Autorów o czarownictwie piszących, signanter z Tylkowskiego
ziele zbierane w nocy ná S. Ian, aby kto nie był postrzelony, zábity, raniony, według Delriona.
Z dopustu Bożego, czarownicy swą sprawą wiele ludzi zarażaią chorobą, smiercią, iako to pisze S. Augustyn, Concilium Trullanskie, Prawo Duchowne y swieckie. Oni mogą sprawić poronienie, cięsżkie rodzenie, pokarmu mamkòm y matkom wysuszenie. Do Ukrzyżowanego Pana IEZUSA na figurze strzylaią, a tym samym ranią adwersarżá swego odległego. Inni podobne swym nieprzyiaciołom, robią z wosku, ciasta, portrety, nad niemi złość wywieraią, żywym szkodząc. Dalsze Horrenda Czarownic Opera.
IUź to rzecz nieomylna, z Autoròw o czarownictwie piszących, signanter z Tylkowskiego
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 242
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
o tej matieriej pisących, z położeniem własnych figur dla snadniejszego ich poznania i używania, ku zachowaniu zdrowia tak ludzkiego jako bydlecego chorób przypadłych odpedzenia, z wielkim uwazeniem i srozsadkiem Polskiem językiem zebrany i na ośmiero ksiąg rozłozony Księga lekarzom Aptekarzom, Cyrulikom, Barbirzom, Roztrucharzom, Końskiem lekarzom Mastalerzom Ogródnikom Kuchmistrzom, kucharzom, Synkarzom Gospodarzom Mamkom Paniom Pannom i tym wszystkim którzy się kochają i obiernią w lekarstwach pilnie zebrane a porządnie spisane przez D. SIMONA SYRENNIUVSA. NAJASNIEJSZEJ PANNIE JEJ KrólEWSKIEJ M. ANNIE Z LASKI BożeJ SZWEDZKIEJ/ GOTSKIEJ/ WANDAL: KrólEWNIE/ KsIEZNIE FINLANDSKIEJ/ ETC. DOBRÓDZIEJCE M.
PAmiątkę ku osobie i pomocy narodu Polskiego/ dobrodziejstwem i
o tey matieriey pisących, z połozeniem własnych figur dla snadnieyszego ich poznania y vzywania, ku zachowaniu zdrowia tak ludzkiego iako bydlecego chorob przypadłych odpedzenia, z wielkim vwazeniem y srozsadkiem Polskiem iezykiem zebrany y na osmiero kśiąg rozłozony Ksiega lekarzom Aptekarzom, Cyrulikom, Barbirzom, Rostrucharzom, Końskiem lekarzom Mastalerzom Ogrodnikom Kuchmistrzom, kucharzom, Synkarzom Gospodarzom Mamkom Paniom Pannom y tym wszystkim ktorzy sie kochaią y obiernią w lekarstwach pilnie zebrane a porządnie zpisane przez D. SIMONA SYRENNIUVSA. NAIASNIEYSZEY PANNIE IEY KROLEWSKIEY M. ANNIE Z LASKI BOZEY SZWEDZKIEY/ GOTSKIEY/ WANDAL: KROLEWNIE/ XIEZNIE FINLANDSKIEY/ ETC. DOBRODZIEYCE M.
PAmiątkę ku osobie y pomocy narodu Polskiego/ dobrodźieystwem y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona:
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Zębów.
Zębów boleniu/ korzeń barzo jest użyteczny/ zwłaszcza z zimnych a klejowatych flusów/ żuchając go długo. Tak abowiem slamowatości flegmiste wyciąga. Toż czyni w winie warzony pokrajawszy go/ a tym winem co naczęściej i nacieplej usta płókać/ co nadłużej w nich trzymając. Dzięgnom
Toż też dzięgnę leczy. BolejącemMamkom mleka obfitość daje.
Mamkom Paniom/ dziatki małe piersiami karmiącym/ gdzieby przysuszały i mleko w piersiach traciły: tylko Biedrzeńcowego ziela na piersi przyłożyć a zwłaszcza namniejszego abo kryszpowatego Biedrzeńcu/ tak obfitość im w części godzinach mleka przyciągnie/ że go potym muszą/ przestrzekować. Porodzeniu lekkiemu.
Paniom brzemiennym czyni rodzeni lekie/ świeżo
Zębow.
Zębow boleniu/ korzeń bárzo iest vżyteczny/ zwłasczá z źimnych á kliiowátych flusow/ żucháiąc go długo. Tak ábowiem slámowátośći flegmiste wyćiąga. Toż czyni w winie wárzony pokráiawszy go/ á tym winem co naczęściéy y náćiepléy vstá płókáć/ co nadłużéy w nich trzymáiąc. Dźięgnom
Toż téż dźięgnę léczy. BoleiącemMámkom mleká obfitość dáie.
Mámkom Pániom/ dźiatki máłé pierśiami kármiącym/ gdźieby przysuszáły y mléko w piérsiách tráćiły: tylko Biedrzeńcowe^o^ źielá ná piérśi przyłożyć á zwłasczá namnieyszégo ábo kryszpowátégo Biedrzeńcu/ ták obfitość im w cżęśći godźinách mléká przyćiągnie/ że go potym muszą/ przestrzekowáć. Porodzeniu lekkiemu.
Pániom brzemiennym czyni rodzeni lekié/ świeżo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
korzeń barzo jest użyteczny/ zwłaszcza z zimnych a klejowatych flusów/ żuchając go długo. Tak abowiem slamowatości flegmiste wyciąga. Toż czyni w winie warzony pokrajawszy go/ a tym winem co naczęściej i nacieplej usta płókać/ co nadłużej w nich trzymając. Dzięgnom
Toż też dzięgnę leczy. BolejącemMamkom mleka obfitość daje.
Mamkom Paniom/ dziatki małe piersiami karmiącym/ gdzieby przysuszały i mleko w piersiach traciły: tylko Biedrzeńcowego ziela na piersi przyłożyć a zwłaszcza namniejszego abo kryszpowatego Biedrzeńcu/ tak obfitość im w części godzinach mleka przyciągnie/ że go potym muszą/ przestrzekować. Porodzeniu lekkiemu.
Paniom brzemiennym czyni rodzeni lekie/ świeżo utłuczone ziele/ a plastrem
korzeń bárzo iest vżyteczny/ zwłasczá z źimnych á kliiowátych flusow/ żucháiąc go długo. Tak ábowiem slámowátośći flegmiste wyćiąga. Toż czyni w winie wárzony pokráiawszy go/ á tym winem co naczęściéy y náćiepléy vstá płókáć/ co nadłużéy w nich trzymáiąc. Dźięgnom
Toż téż dźięgnę léczy. BoleiącemMámkom mleká obfitość dáie.
Mámkom Pániom/ dźiatki máłé pierśiami kármiącym/ gdźieby przysuszáły y mléko w piérsiách tráćiły: tylko Biedrzeńcowe^o^ źielá ná piérśi przyłożyć á zwłasczá namnieyszégo ábo kryszpowátégo Biedrzeńcu/ ták obfitość im w cżęśći godźinách mléká przyćiągnie/ że go potym muszą/ przestrzekowáć. Porodzeniu lekkiemu.
Pániom brzemiennym czyni rodzeni lekié/ świeżo vtłuczoné źielé/ á plastrem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 70
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
przysuższych: Roście i w górach/ i na łąkach ziemie wyschłej. Przyrodzenie.
PRzyrodzenia jest rozgrzewającego i wysuszającego/ na początku w trzecim stopniu: rozprawuje/ przenika/ wywodzi/ ścieńcza. Moc i Skutki Mleka Paniom obfitość czyni.
Tychże skutków jest/ których wielki/ z osobliwości jednak przyrodzenia swego to ma/ że Mamkom i Paniom/ które Dziateczki piersiami karmią/ a mleka mało mają/ obfitość im go daje/ gdzie i go na piersiach do sześci godzin trzymały. Cerę cudnę czyni
Cerę i płeć Pannom i Białymgłowom śliczną czyni/ wodka z niego dystylowana/ przydawszy do tego Kamfory trochę. Ręce białe czyni.
Ręce także im białe i
przysuższych: Rośćie y w gorách/ y ná łąkách źiemie wyschłey. Przyrodzenie.
PRzyrodzenia iest rozgrzewáiącego y wysuszáiącego/ ná początku w trzećim stopniu: rospráwuie/ przenika/ wywodźi/ śćieńcza. Moc i Skutki Mleká Pániom obfitość czyni.
Tychże skutkow iest/ ktorych wielki/ z osobliwośći iednák przyrodzenia swego to ma/ że Mámkom y Pániom/ ktore Dźiateczki pierśiámi karmią/ á mleká máło máią/ obfitość im go dáie/ gdźie y go ná pierśiách do sześći godźin trzymáły. Cerę cudnę czyni
Cerę y płeć Pánnom y Białymgłowom śliczną czyni/ wodká z niego distyllowána/ przydawszy do tego Kámphory trochę. Ręce białe czyni.
Ręce tákże im białe y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 76
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wodzie warzone/ a trunkiem używane. Tkwiące rzeczy wywodzi.
Rzeczy tkwiące w ciele na wierzch/ wyciąga/ lepiej i prędzej/ niżli bole uśmierza. Wodka. Aqua.
Wodka z tego ziela dystylowana/ kamień z Nerek wywodzi/ trunkiem jej często używając. Olejek. Oleum.
Olejek z tego ziela/ Paniam/ i Mamkom piersiami dziatki karmiącym/ a pokarmu mało mającym/ wielką obfitość mleka wybornego/ i zdrowego daje/ po kilka kropli z winem/ albo z tegoż ziela warzonego wodą pijąc. Miesiecznej.
Miesięczną chorobę Paniam wzbudza i wywodzi/ klisterując nim otwór łona/ tak abowiem żyły w macicy otwiera. Macicy zaziębionej.
Macicę zaziębłą przy
wodźie wárzone/ á trunkiem vżywáne. Tkwiące rzeczy wywodźi.
Rzeczy tkwiące w ćiele ná wierzch/ wyćiąga/ lepiey y prędzey/ niżli bole vśmierza. Wodká. Aqua.
Wodká z tego źiela dystyllowána/ kámień z Nyrek wywodźi/ trunkiem iey często vżywáiąc. Oleiek. Oleum.
Oleiek z tego źiela/ Pániam/ y Mámkom pierśiámi dźiatki karmiącym/ á pokármu máło máiącym/ wielką obfitość mleká wybornego/ y zdrowego dáie/ po kilká kropli z winem/ álbo z tegoż źiela wárzonego wodą piiąc. Mieśieczney.
Mieśięczną chorobę Pániam wzbudza y wywodźi/ klisteruiąc nim otwor łoná/ ták ábowiem żyły w máćicy otwiera. Máćicy záźiębioney.
Máćicę záźiębłą przy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 156
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Macicy.
Macicę zaziębioną rozgrzewają: MIesięcznej.
Miesięczną Paniom/ nad przyrodzenie zatrzymaną/ wywodzą/ Korzeń tak białego/ jako czarnego Opichu Jeleniego/ po kwincie z winem białym/ albo z wodką z nich wyciągnioną/ ciepło na czczo i na noc pijąc. Też kąpiel sobie z niego po pas czyniąc/ toż czyni. Mleka mamkom obgitość daje.
Mleka Mamkom obfitość Opichu czarnego liście daje/ po ćwierci łota na raz go w trunku biorąc. Paniom Miesięczną chorobę wzbudzają i wywodzą/ wszytkie Jelenie Opichy/ i każdy zosobna/ warząc w wodzie a lejkiem parę w otwór łona ciepło puszczając. Też kąpanie z nich po pas czyniąc/ toż bywa.
Máćicy.
Mácicę záźiębioną rozgrzewáią: MIeśięczney.
Mieśięczną Pániom/ nád przyrodzenie zátrzymáną/ wywodzą/ Korzeń ták białego/ iáko czarnego Opichu Ieleniego/ po kwincie z winem białym/ álbo z wodką z nich wyćiągnioną/ ćiepło ná czczo y ná noc piiąc. Też kąpiel sobie z niego po pás czyniąc/ toż czyni. Mleká mamkom obgitość daie.
Mleká Mámkom obfitość Opichu czarnego liśćie dáie/ po czwierći łotá ná raz go w trunku biorąc. Pániom Mieśięczną chorobę wzbudzáią y wywodzą/ wszytkie Ielenie Opichy/ y káżdy zosobná/ wárząc w wodźie á leykiem párę w otwor łoná ćiepło pusczáiąc. Też kąpánie z nich po pás czyniąc/ toż bywa.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 166
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
: MIesięcznej.
Miesięczną Paniom/ nad przyrodzenie zatrzymaną/ wywodzą/ Korzeń tak białego/ jako czarnego Opichu Jeleniego/ po kwincie z winem białym/ albo z wodką z nich wyciągnioną/ ciepło na czczo i na noc pijąc. Też kąpiel sobie z niego po pas czyniąc/ toż czyni. Mleka mamkom obgitość daje.
Mleka Mamkom obfitość Opichu czarnego liście daje/ po ćwierci łota na raz go w trunku biorąc. Paniom Miesięczną chorobę wzbudzają i wywodzą/ wszytkie Jelenie Opichy/ i każdy zosobna/ warząc w wodzie a lejkiem parę w otwór łona ciepło puszczając. Też kąpanie z nich po pas czyniąc/ toż bywa. Zielnik D. Symona Syrenniusa
: MIeśięczney.
Mieśięczną Pániom/ nád przyrodzenie zátrzymáną/ wywodzą/ Korzeń ták białego/ iáko czarnego Opichu Ieleniego/ po kwincie z winem białym/ álbo z wodką z nich wyćiągnioną/ ćiepło ná czczo y ná noc piiąc. Też kąpiel sobie z niego po pás czyniąc/ toż czyni. Mleká mamkom obgitość daie.
Mleká Mámkom obfitość Opichu czarnego liśćie dáie/ po czwierći łotá ná raz go w trunku biorąc. Pániom Mieśięczną chorobę wzbudzáią y wywodzą/ wszytkie Ielenie Opichy/ y káżdy zosobná/ wárząc w wodźie á leykiem párę w otwor łoná ćiepło pusczáiąc. Też kąpánie z nich po pás czyniąc/ toż bywa. Zielnik D. Symoná Syrenniusá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 166
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Miara i waga jego jest/ od pół ćwierci łota/ aż do całej ćwierci/ inym go rzeczom przymieszując. (Aben Mesua.) Ciężkiemu rodzeniu.
Ciężkiemu rodzeniu jest ratunkiem: ćwierć łota tego ziela nasienia/ miałko utartego/ z winem dać wypić tej/ która się dziatkami pracuje. (Turn:) Mleka mamkom obfitość.
Mleka mamkom obfitość daje/ drzeń z Kłącza/ dając go z czymkolwiek w trunku. Ciało ot:
Ciało otwiera i rzedzi. Purguje.
Żywot laksuje i odwilża. Wietrz: rozpędza.
Wietrzności w ciele zamknione wypędza/ toż nasienie Panakowe/ z octem a z Oliwą pijąc. Kurczom.
Kurcze odpędza. Zimnicom
Miárá y wagá iego iest/ od poł czwierći łotá/ áż do cáłey czwierci/ inym go rzeczom przymieszuiąc. (Aben Mesua.) Cięszkiemu rodzeniu.
Cięszkiemu rodzeniu iest rátunkiem: czwierć łotá tego źiela naśienia/ miáłko vtártego/ z winem dáć wypić tey/ ktora sie dźiatkámi prácuie. (Turn:) Mleká mámkom obfitość.
Mleká mámkom obfitość dáie/ drzeń z Kłącza/ dáiąc go z czymkolwiek w trunku. Ciáło ot:
Ciáło otwiera y rzedźi. Purguie.
Zywot láxuie y odwilża. Wietrz: rospądza.
Wietrznośći w ćiele zámknione wypądza/ toż naśienie Pánákowe/ z octem á z Oliwą piiąc. Kurczom.
Kurcze odpądza. Zimnicom
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 231
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest/ od pół ćwierci łota/ aż do całej ćwierci/ inym go rzeczom przymieszując. (Aben Mesua.) Ciężkiemu rodzeniu.
Ciężkiemu rodzeniu jest ratunkiem: ćwierć łota tego ziela nasienia/ miałko utartego/ z winem dać wypić tej/ która się dziatkami pracuje. (Turn:) Mleka mamkom obfitość.
Mleka mamkom obfitość daje/ drzeń z Kłącza/ dając go z czymkolwiek w trunku. Ciało ot:
Ciało otwiera i rzedzi. Purguje.
Żywot laksuje i odwilża. Wietrz: rozpędza.
Wietrzności w ciele zamknione wypędza/ toż nasienie Panakowe/ z octem a z Oliwą pijąc. Kurczom.
Kurcze odpędza. Zimnicom.
Zimnice leczy/
iest/ od poł czwierći łotá/ áż do cáłey czwierci/ inym go rzeczom przymieszuiąc. (Aben Mesua.) Cięszkiemu rodzeniu.
Cięszkiemu rodzeniu iest rátunkiem: czwierć łotá tego źiela naśienia/ miáłko vtártego/ z winem dáć wypić tey/ ktora sie dźiatkámi prácuie. (Turn:) Mleká mámkom obfitość.
Mleká mámkom obfitość dáie/ drzeń z Kłącza/ dáiąc go z czymkolwiek w trunku. Ciáło ot:
Ciáło otwiera y rzedźi. Purguie.
Zywot láxuie y odwilża. Wietrz: rospądza.
Wietrznośći w ćiele zámknione wypądza/ toż naśienie Pánákowe/ z octem á z Oliwą piiąc. Kurczom.
Kurcze odpądza. Zimnicom.
Zimnice leczy/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 231
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
