Hiszpani w Roku 1546. opanowali. Moluckie pod samym ekwatorem wielką częścią położone: do których należą Borneo, Celebes, Gilolo, etc. Częścią do Króla Hiszpańskiego, częścią do Portugalskiego, częścią do Holandyj należą. Najwięcej z nich pochodzi aromatycznych kupi. Jako to muszkatołowego kwiatu i gałek, pieprzu, imbieru, goździków, Mastyksu, kamfory, Aloesowego i Santalowego drzewa. Sumatra Java i inne przyległe pomniejsze obfitują w słonie osobliwej wielkości i dzielności do wojny: W złoto i inne kruszce. Na kilka prowincyj się dzielą, najwięcej pod władzą Maurów zostają. Cejlon insuła z innemi pomniejszemi na morzu Indyjskim między wschodnią i zachodnią Indyą położona. Niebo ma tak
Hiszpáni w Roku 1546. opánowáli. Moluckie pod samym ekwatorem wielką częścią położone: do ktorych náleżą Borneo, Celebes, Gilolo, etc. Częścią do Krolá Hiszpáńskiego, częścią do Portugalskiego, częścią do Hollandyi náleżą. Náywięcey z nich pochodzi aromátycznych kupi. Iáko to muszkátołowego kwiátu y gáłek, pieprzu, imbieru, goździkow, Mástyxu, kámfory, Aloesowego y Sántálowego drzewá. Sumatra Java y inne przyległe pomnieysze obfituią w słonie osobliwey wielkości y dzielności do woyny: W złoto y inne kruszce. Na kilka prowincyi się dzielą, náywięcey pod włádzą Máurow zostáią. Ceylon insułá z innemi pomnieyszemi ná morzu Indyiskim między wschodnią y záchodnią Indyą położoná. Niebo má ták
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: E
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
/ albo dwoiste snadno mieć możesz z śkiełka dwoistego choć białego. Miej śkiełka gotowe rznięte lub w Anguły/ lub płasko jakoć się podoba. Miej i lakę piękną Wenecką dla rubinu. Gryszpan dystylowany dla szmaragdu. Szmelc dla łazuru. Transmaryn dla szafiru. Miej i olejek terpentynowy albo terpentynę Cypryjską. Nad to i pulpę mastyksu czystą na którą się tak zdobędziesz. Ziarna mastyksu trochę przygrzawszy/ na koniec noża wetknij i przy ogniu dobrze zagrzej. Od ognia gorącą odjąwszy weś palcami/ ściśnij/ i wynidzie jakoby łeska barzo czysta i przezroczysta. A tę tu ja pulpą nazywam. To wszytko miawszy. Tak sobie postąpisz. Wziąwszy trochę terpentyny
/ álbo dwoiste snádno mieć możesz z śkiełká dwoistego choć biáłego. Miey śkiełká gotowe rznięte lub w Anguły/ lub płásko iákoć się podobá. Miey i lákę piękną Wenecką dlá rubinu. Gryszpan dystylowány dla szmarágdu. Szmelc dla łázuru. Tránsmáryn dlá száfiru. Miey i oleiek terpentynowy álbo terpentynę Cypryyską. Nad to i pulpę mástyxu czystą ná ktorą się ták zdobędziesz. Ziárná mástyxu trochę przygrzáwszy/ ná koniec nożá wetkniy i przy ogniu dobrze zágrzey. Od ogniá gorącą odiąwszy weś palcami/ śćiśniy/ i wynidzie iákoby łeská barzo czystá i przezroczysta. A tę tu ia pulpą nazywam. To wszytko miawszy. Tak sobie postąpisz. Wźiąwszy trochę terpentyny
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 170
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
choć białego. Miej śkiełka gotowe rznięte lub w Anguły/ lub płasko jakoć się podoba. Miej i lakę piękną Wenecką dla rubinu. Gryszpan dystylowany dla szmaragdu. Szmelc dla łazuru. Transmaryn dla szafiru. Miej i olejek terpentynowy albo terpentynę Cypryjską. Nad to i pulpę mastyksu czystą na którą się tak zdobędziesz. Ziarna mastyksu trochę przygrzawszy/ na koniec noża wetknij i przy ogniu dobrze zagrzej. Od ognia gorącą odjąwszy weś palcami/ ściśnij/ i wynidzie jakoby łeska barzo czysta i przezroczysta. A tę tu ja pulpą nazywam. To wszytko miawszy. Tak sobie postąpisz. Wziąwszy trochę terpentyny tudzież farby tej/ której chcesz mieć kamyszczek przydawszy
choć biáłego. Miey śkiełká gotowe rznięte lub w Anguły/ lub płásko iákoć się podobá. Miey i lákę piękną Wenecką dlá rubinu. Gryszpan dystylowány dla szmarágdu. Szmelc dla łázuru. Tránsmáryn dlá száfiru. Miey i oleiek terpentynowy álbo terpentynę Cypryyską. Nad to i pulpę mástyxu czystą ná ktorą się ták zdobędziesz. Ziárná mástyxu trochę przygrzáwszy/ ná koniec nożá wetkniy i przy ogniu dobrze zágrzey. Od ogniá gorącą odiąwszy weś palcami/ śćiśniy/ i wynidzie iákoby łeská barzo czystá i przezroczysta. A tę tu ia pulpą nazywam. To wszytko miawszy. Tak sobie postąpisz. Wźiąwszy trochę terpentyny tudźiesz farby tey/ ktorey chcesz mieć kámyszczek przydáwszy
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 170
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
Jasno błękitne, jasno czerwone jak laszerowane, ale te przytrudniej się robią/ bo potrzebują wernisów abo pokostów przydrozszych/ i roboty nie mało. Jeżeli się jednak kto odważy sprobować. Na złote Weś funt oleju warzonego z umbrą/ albo pokostu białego. Cztery łoty Aloesu lub heparycum/ cztery łoty terpentyny Weneckiej/ cztery łoty mastyksu/ dwa łoty sandaraki/ dwa łoty karkumy/ dwa łoty kolofoniej. Przerzeczone species miałko stłukszy/ wsypiesz w pokost gorący. Niech z sobą powrą ze dwie godziny. Po dwu godzinach drewienkiem dobrze mieszaj/ a to co się chwyci drewien ka jak szumowina albo piana/ odrzucisz. Ostatek czystego niech jeszcze powre z pół godziny
Iásno błękitne, iásno czerwone iák lászerowáne, ále te przytrudniey się robią/ bo potrzebuią wernisow abo pokostow przydrozszych/ i roboty nie máło. Ieżeli się iednák kto odważy sprobowáć. Ná złote Weś funt oleiu wárzonego z umbrą/ álbo pokostu biáłego. Cztery łoty Aloesu lub heparicum/ cztery łoty terpentyny Weneckiey/ cztery łoty mástyksu/ dwá łoty sándaraki/ dwá łoty kárkumy/ dwá łoty kolophoniey. Przerzeczone species miałko ztłukszy/ wsypiesz w pokost gorący. Niech z sobą powrą ze dwie godziny. Po dwu godźinach drewienkiem dobrze mieszay/ á to co się chwyći drewien ká iák szumowiná álbo piáná/ odrzućisz. Ostátek czystego niech ieszcze powre z puł godźiny
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 224
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
łot jeden szpikanardowego olejku/ łot jeden sandaraki/ kwintę masticis distillati, ćwierć jednę Weneckiej terpentyny/ pięć kropel burztynowego olejku/ te wszystkie materie w szklance przy ogniu z daleka temperuj/ in balneo, albo w wodzie ciepłej/ jako więc Vernis zaszpuntowawszy dobrze macherzyną. Albo krodzej. Weś pół łota sandaraki/ pół łota mastyksu/ trzy łoty szpikanardowego olejku/ nad ogniem stemeruj. Gdy chcesz różnych na szkle rozpraw nim farby/ gryszpan dystylowany do zielonej. Kurkumy cienko urybowanej do żółtej/ ultramarynu do niebieskiej. Lakę Wenecką albo Florencką do czerwonej/ sadze do czarnej. Możesz i tak: do olejku szpikanardowego przydaj jak pół czerwonego zaważy kolofoniej czystej.
łot ieden szpikanárdowego oleyku/ łot ieden sandaráki/ kwintę masticis distillati, ćwierć iednę Weneckiey terpentyny/ pięć kropel burztynowego oleyku/ te wszystkie materye w szklance przy ogniu z dáleká temperuy/ in balneo, álbo w wodźie ćiepłey/ iáko więc Vernis zászpuntowáwszy dobrze macherzyną. Albo krodzey. Weś puł łotá sándaraki/ puł łotá mastyxu/ trzy łoty szpikánárdowego oleyku/ nád ogniem ztemeruy. Gdy chcesz rożnych ná śkle rozpráw nim fárby/ gryszpan distylowány do zieloney. Kurkumy ćienko urybowáney do żołtey/ ultrámárynu do niebieskiey. Lákę Wenecką álbo Florencką do czerwoney/ sadze do czárney. Możesz i tak: do oleyku szpikánárdowego przyday iák puł czerwonego záwáży kolofoniey czystey.
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 288
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
/ trzy łoty szpikanardowego olejku/ nad ogniem stemeruj. Gdy chcesz różnych na szkle rozpraw nim farby/ gryszpan dystylowany do zielonej. Kurkumy cienko urybowanej do żółtej/ ultramarynu do niebieskiej. Lakę Wenecką albo Florencką do czerwonej/ sadze do czarnej. Możesz i tak: do olejku szpikanardowego przydaj jak pół czerwonego zaważy kolofoniej czystej. Mastyksu wyciśnionego jak czerwony/ daj i laki Florenckiej/ wykurz/ aż przytwardszy będzie Ejnlas. Przydatek 4. Sztychować wodką na miedzi. Weś wosku cztery łoty/ Aspaltu łot jeden mastyksu kwintę jednę/ uczyń massę nad węglem/ rozwiedź tę massę cieniuchno na blasze dobrze wyślifowanej/ weś potym obraz jaki chcesz/ kretą
/ trzy łoty szpikánárdowego oleyku/ nád ogniem ztemeruy. Gdy chcesz rożnych ná śkle rozpráw nim fárby/ gryszpan distylowány do zieloney. Kurkumy ćienko urybowáney do żołtey/ ultrámárynu do niebieskiey. Lákę Wenecką álbo Florencką do czerwoney/ sadze do czárney. Możesz i tak: do oleyku szpikánárdowego przyday iák puł czerwonego záwáży kolofoniey czystey. Mástyxu wyćiśnionego iak czerwony/ dáy i láki Florenckiey/ wykurz/ áż przytwárdszy będźie Eynlás. Przydatek 4. Sztychowáć wodką ná miedźi. Weś wosku cztery łoty/ Aspáltu łot ieden mástyxu kwintę iednę/ uczyń mássę nád węglem/ rozwiedź tę mássę ćięniuchno ná blásze dobrze wyślifowáney/ weś potym obráz iáki chcesz/ kretą
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 289
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
Lakę Wenecką albo Florencką do czerwonej/ sadze do czarnej. Możesz i tak: do olejku szpikanardowego przydaj jak pół czerwonego zaważy kolofoniej czystej. Mastyksu wyciśnionego jak czerwony/ daj i laki Florenckiej/ wykurz/ aż przytwardszy będzie Ejnlas. Przydatek 4. Sztychować wodką na miedzi. Weś wosku cztery łoty/ Aspaltu łot jeden mastyksu kwintę jednę/ uczyń massę nad węglem/ rozwiedź tę massę cieniuchno na blasze dobrze wyślifowanej/ weś potym obraz jaki chcesz/ kretą go nasmaruj z tyłu/ włóż na tamte massę rozwiedzioną/ prowadz według lineamentów linie szpilką/ żeby się naznaczyły na massie/ przebierz też linie naznaczone szpilką aż do samej miedzi. Nalej
Lákę Wenecką álbo Florencką do czerwoney/ sadze do czárney. Możesz i tak: do oleyku szpikánárdowego przyday iák puł czerwonego záwáży kolofoniey czystey. Mástyxu wyćiśnionego iak czerwony/ dáy i láki Florenckiey/ wykurz/ áż przytwárdszy będźie Eynlás. Przydatek 4. Sztychowáć wodką ná miedźi. Weś wosku cztery łoty/ Aspáltu łot ieden mástyxu kwintę iednę/ uczyń mássę nád węglem/ rozwiedź tę mássę ćięniuchno ná blásze dobrze wyślifowáney/ weś potym obráz iáki chcesz/ kretą go násmáruy z tyłu/ włoż na támte mássę rozwiedzioną/ prowádz według lineámentow linie szpilką/ zeby się náznáczyły ná mássie/ przebierz też linie náznáczone szpilką áż do sámey miedźi. Náley
Skrót tekstu: SekrWyj
Strona: 289
Tytuł:
Sekret wyjawiony
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Colegii Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Poznań
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1689
Data wydania (nie wcześniej niż):
1689
Data wydania (nie później niż):
1689
rażye przodek tu trzyma roża stara w cukrze łotów trzy z prochem ziemie Ormiańskiej/ koral: czerwon: przyp: troch: de Karabe: mastiks po pół dragmie z syropem mirtilów. Zm. łyżkę tego na raz dać z jeść/ a popijać kazać wodką kurzej nogi/ i kostifałową/ w której złoto gaszono. Pieczonym mastyksu nie dawaj/ bo się nim brzydzą. O Przypadkach Brzemiennych. P. z Z. B. Czyachowskiego, ROZDZIAŁ IX. O Brzemiennych goleniach sinych, nabrzmiałych.
BRzemiennym około goleni wzdęcia bywają/ abo że dla płodu wodnisty jaki uchód maciczny będzie zastanowiony/ abo ze krwie obfitej Miesięcznej jest zatrzymanie/ której płód strawić nie
ráżie przodek tu trzyma roża stára w cukrze łotow trzy z prochem źiemie Ormienskiey/ koral: czerwon: przyp: troch: de Karabe: mastix po puł drágmie z syropem mirtilow. Zm. łyszkę tego ná raz dáć z ieść/ á popiiáć kazáć wodką kurzey nogi/ y kostifałową/ w ktorey złoto gászono. Pieczonym mástyxu nie daway/ bo się nim brzydzą. O Przypadkách Brzemiennych. P. z Z. B. Cziachowskiego, ROZDZIAŁ IX. O Brzemiennych goleniách śinych, nábrzmiáłych.
BRzemiennym około goleni wzdęćia bywáią/ ábo że dla płodu wodnisty iáki vchod máćiczny będźie zastánowiony/ ábo ze krwie obfitey Mieśięczney iest zátrzymánie/ ktorey płod ztrawić nie
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: D4v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
chcę, abym nie przedłużył, położę tylko Cypriana Z. o takich tak piszącego. Rzucają się na BOGA ci którzy to co on uformował, przeformować chcą, nie wiedząc że wszystko co się rodzi, Dzieło Boskie jest, a co się mieni diabelskie. Powierzchne sposoby do zgładzenia zbytniego rumieńcu są te. Weś Mastyksu, Kadzidła, Kamfory, równe części, stłucz na proch miałki, nalej Gorzałki dobrej, postaw w cieple przez kilka dni, co dzień raz mięszając, przepuść przez chustkę subtelną, tym rano i na noc (zmaczawszy chusteczkę) twarz ocieraj, przy tym choć raz w tydzień nasmaruj twarz Vngv: Alb: Camphor.
chcę, ábym nie przedłużył, położę tylko Cypryaná S. o tákich ták piszącego. Rzucáią się ná BOGA ći ktorzy to co on uformował, przeformowáć chcą, nie wiedząc że wszystko co sie rodźi, Dźieło Boskie iest, á co się mieni diabelskie. Powierzchne sposoby do zgłádzenia zbytniego rumieńcu są te. Weś Mástyxu, Kádźidłá, Kámfory, rowne częśći, ztłucz ná proch miáłki, náley Gorzałki dobrey, postaw w ćieple przez kilká dni, co dzien raz mięszáiąc, przepuść przez chustkę subtelną, tym ráno y ná noc (zmaczawszy chusteczkę) twarz oćieray, przy tym choc raz w tydźień násmáruy twarz Vngv: Alb: Camphor.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 83
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, czyści żołądek, jest rzecz pewan, aby lepszy skutek czyniła: tedy owedy moczyć w niej Rhabarbarum, także Succolada, Kawa, Herba Ibea, posilają żołądek, nad to lepiej dobre wino płuży słabemu żołądkowi pomiernie go pijąc za lekarstwo. Item. weś Terpentyny pół łota, przydaj do niej Mirry twardej, i Mastyksu, po pułskrupuła, Extr: Absinthij ile potrzeba, zmięszaj, daj. Item. Warz wodę z Kolendrem, przecedziwszy przylewaj Wina, pij miasto piwa. Item. Balsamus pervianus, z cukrem zażywany, posila żołądek, także Cytwar z Mastyksem, bardzo skuteczny jest. Item.R. Conser: Rosar: Vitriol.
, czyśći żołądek, iest rzecz pewan, áby lepszy skutek czyniłá: tedy owedy moczyć w niey Rhabarbarum, tákże Succolada, Káwá, Herba Ibea, pośiláią żołądek, nád to lepiey dobre wino płuży słábemu żołądkowi pomiernie go piiąc zá lekárstwo. Item. weś Terpentyny puł łotá, przyday do niey Mirrhy twárdey, y Mástyxu, po pułskrupułá, Extr: Absinthij ile potrzebá, zmięszay, day. Item. Warz wodę z Kolendrem, przecedziwszy przyleway Winá, piy miásto piwá. Item. Balsamus pervianus, z cukrem záżywány, pośila żołądek, tákże Cytwar z Mástyxem, bárdzo skuteczny iest. Item.R. Conser: Rosar: Vitriol.
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 179
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
