nauki pod zmysł podpadającej. J Seneka. Szpetne słowo jest, niewiem, nieumię: w tym, co do rozumnego człowieka należy. Do której wiadomości służyć oprócz poprzedzających, mogą następujące Informacje. INFORMACJA KATOPTRYCZNA O zwierciadłach.
I. Cokolwiek oka ludzkiego, sposób widzenia, i instrumentów do tego służących się tycze, u Matematyków generalnym terminem nazywa się Optica. Której nauce X. Schot daje tytuł Cudotworna. X. Kircher Nauka wielka. A że trojaka jest radiacja rzeczy widomych, albo rzucanie obrazków każdej rzeczy materialnej ukoloryzowanej i oświeconej. Pierwsza w prost do oka: dla czego tej Uwaga zowie się pospolicie Optica. Druga na refleks: i tej
náuki pod zmysł podpadaiącey. J Seneca. Szpetne słowo iest, niewięm, nieumię: w tym, co do rozumnego człowieka należy. Do ktorey wiadomości służyć oprocz poprzedzaiących, mogą nástępuiące Jnformacye. JNFORMACYA KATOPTRYCZNA O zwierciadłach.
I. Cokolwiek oka ludzkiego, sposob widzenia, y instrumentow do tego służących się tycze, u Matematykow generalnym terminem nażywa się Optica. Ktorey náuce X. Schoth dáie tytuł Cudotworna. X. Kircher Náuka wielka. A że troiaka iest radyacya rzeczy widomych, álbo rzucanie obrazkow każdey rzeczy materyalney ukoloryzowaney y oswieconey. Pierwsza w prost do oka: dla czego tey Uwaga zowie się pospolicie Optica. Druga ná reflex: y tey
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: X4
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
nieba/ przy którym znaku/ dla tego/ że za czasu pierwszego pokazania jego mieliśmy niebo obłoczyste/ nie dał się widzieć że dobrze po wzeszciu swoim/ podobnośmy niegodni przestróg Pańskich/ i dobywając miecza na nas/ zakrywa go jakoby przed tymi którzy już żadnej obrony nie mają/ już są skazani na śmierć/ Matematyków naszych/ że naprzód był widziany w znaku niebieskim który zowią Niedziwiadkiem. Kiedybyśmy pytali Astrologów co stąd praktykuje/ powiedzieliby że choroby nieprzespieczne/ ginienie ryb/ zdrady/ i upadek tych krajów co pod Niedźwiadkiem leżą. etc. ale niech mi odpuszczą/ nie rozumiem by to prawda była/ jako się często pokazało
niebá/ przy ktorym znáku/ dla tego/ że zá czásu pierwszego pokazánia iego mielismy niebo obłoczyste/ nie dał się widźieć że dobrze po wzeszćiu swoim/ podobnosmy niegodni przestrog Pánskich/ y dobywáiąc mieczá ná nas/ zákrywa go iákoby przed tymi ktorzy iuż żadney obrony nie máią/ iuż są skazáni ná śmierć/ Mathemátykow naszych/ że naprzod był widźiány w znáku niebieskim ktory zowią Niedźiwiadkiem. Kiedybysmy pytáli Astrologow co stąd práktykuie/ powiedźieliby żé choroby nieprzespiéczné/ ginienie ryb/ zdrády/ y vpadek tych kráiow co pod Niedźwiadkiem leżą. etc. ále niech mi odpuszczą/ nie rozumiem by to prawdá byłá/ iáko się często pokazáło
Skrót tekstu: NajmProg
Strona: D
Tytuł:
Prognostyk duchowny na kometę
Autor:
Jakub Najmanowicz
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
astrologia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1619
Data wydania (nie wcześniej niż):
1619
Data wydania (nie później niż):
1619
złośliwych Komety. Ten Prognostyk zebrany jest z Ptolemaeusza ex Quadripartiti Libro 2. Cap. 9. Do tego/ ktokolwiek urodził się pod znakami Wodnika/ Ryb/ Barana/ abo Byka/ trzeba aby się ciepło chował/ i fortuny osobliwym sposobem zatrzymawał/ póki nie miną te Insulty złośliwych Płanetów: czego się łatwo dowie od Matematyków/ i tak Pana Najwyższego błagając za nieprawości/ może być w cale zachowany. Tenże Ptolomaeus uczy Centiloquio centesimo tak: Stellae verò Cometae, quae vndecim à Sole signis distant, si apparebunt in Angulo, aut Princeps aliquis, aut Magnus in Regno morietur. Et si ab Occasu ad Ortum mouentur, jako tego Roku
złośliwych Komety. Ten Prognostyk zebrány iest z Ptolemaeuszá ex Quadripartiti Libro 2. Cap. 9. Do tego/ ktokolwiek vrodźił się pod znákámi Wodniká/ Ryb/ Báráná/ ábo Byká/ trzebá áby się ćiepło chował/ y fortuny osobliwym sposobem zátrzymawał/ poki nie miną te Insulty złosliwych Płánetow: czego się łátwo dowie od Máthemátykow/ y ták Páná Naywyższego błagáiąc zá niepráwośći/ może bydź w cále záchowány. Tenże Ptolomaeus vczy Centiloquio centesimo tak: Stellae verò Cometae, quae vndecim à Sole signis distant, si apparebunt in Angulo, aut Princeps aliquis, aut Magnus in Regno morietur. Et si ab Occasu ad Ortum mouentur, iáko tego Roku
Skrót tekstu: CiekAbryz
Strona: B3v
Tytuł:
Abryz komety z astronomicznej i astrologicznej uwagi
Autor:
Kasper Ciekanowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
nigdy nieodmienne położenie i odległość zachowują. Rachują ich na tysiąc czterysta, które wolnym okiem obserwować można, bo inne które perspektywami wspomożone oko widzi, niźliczone są. Podział gwiazd pospolicie idzie według Konstelacyj: Konstelacja zaś nic innego nie jest, tylko pewny zbior gwiazd albo jaka cząstka nieba gwiazdami osypana pod pewnym imieniem od dawnych matematyków według upodobania nadanym. Takowych Konstelacyj rachują 72, Północnych 23, a Południowych 27, tudzież znaków niebieskiego Zodiaku 12. Gwiazdy miejscowe mają światło własne swoje, i świecą jako Słońca: ale niezmierna ich od ziemi odległość sprawuje, że wielkość ich i jasność w oczach naszych niknie. Według szeeściorakiej wielkości różnica między gwiazdami naznacza się
nigdy nieodmienne położenie y odległość zachowuią. Rachuią ich na tysiąc czterysta, ktore wolnym okiem obserwować można, bo inne ktore perspektywami wspomożone oko widzi, niźliczone są. Podział gwiazd pospolicie idzie według Konstellacyi: Konstellacya zaś nic innego nie iest, tylko pewny zbior gwiazd albo iaka cząstka nieba gwiazdami osypana pod pewnym imieniem od dawnych matematykow według upodobania nadanym. Takowych Konstellacyi rachuią 72, Połnocnych 23, a Południowych 27, tudzież znakow niebieskiego Zodiaku 12. Gwiazdy mieyscowe maią światło własne swoie, y świecą iako Słońca: ale niezmierna ich od ziemi odległość sprawuie, że wielkość ich i iasność w oczach naszych niknie. Według szeeściorakiey wielkości rożnica między gwiazdami naznacza się
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 266
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
li przeciągu lat 400 to jest, na początku każdego sta trzech wieków. Nie może więc być przybyszowym pierwszy rok poczynającego się wieku. Naprzykład R. 1700 nie był przyby- szowym: jako też roki 1800. i 1900. nie będą przybyszowe, dopiero rok 2000. będzie przybyszowym. Odległość Słońca od ziemi, według Matematyków, jest na trzydzieści milionów mil, corpus jego milion razy większe od Ziemi. Perygeum czyli zbliżenie się Słońca ku ziemi przypada w Grudniu, to jest, gdy Słońce siedm około gradusów Koziorozca ubieży. Apogeum czyli wygurowanie Słońca, przypada w Czerwcu, gdy się także do siódmego gradusu Raka zapędzi. Słońce tedy w zimie zbliża
li przeciągu lat 400 to iest, na początku każdego sta trzech wiekow. Nie może więc bydź przybyszowym pierwszy rok poczynaiącego się wieku. Naprzykład R. 1700 nie był przyby- szowym: iako też roki 1800. y 1900. nie będą przybyszowe, dopiero rok 2000. będzie przybyszowym. Odległość Słońca od ziemi, według Matematykow, iest na trzydzieści millionow mil, corpus iego million razy większe od Ziemi. Perigeum czyli zbliżenie się Słońca ku ziemi przypada w Grudniu, to iest, gdy Słońce siedm około gradusow Koziorozca ubieży. Apogeum czyli wygurowanie Słońca, przypada w Czerwcu, gdy się także do siodmego gradusu Raka zapędzi. Słońce tedy w zimie zbliża
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 270
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ III.
Inne pięć Planet, jako to Wenus, Merkujjusz, Mars, Jowisz, i Saturnus, odprawują swój obrót od Zachodu do Wschodu. Ich biegu Cyrkuły rozmaicie na Eklipty ce wychodzą: żadna Planeta nie idzie torem drugiej. Jak zaś długo swój bieg odprawują? to jest powszechne zdanie Matematyków, iż, Saturnus w lat 29 i dni 155. Jowisz w lat 11 i dni 313. Mars w rok i dni 321. Wenus w połośma miesiąca: Merkuriusz co trzy miesiące, swoje obroty sprawują. Wenus i Merkuriusz około Słońca obracają się, i bardzo jego bliscy są: Wenus od Słońca najdalej nie odchodzi
. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ III.
Inne pięć Planet, iako to Venus, Merkuyiusz, Mars, Jowisz, y Saturnus, odprawuią swoy obrot od Zachodu do Wschodu. Ich biegu Cyrkuły rozmaicie na Eklipty ce wychodzą: żadna Planeta nie idzie torem drugiey. Jak zaś długo swoy bieg odprawuią? to iest powszechne zdanie Matematykow, iż, Saturnus w lat 29 y dni 155. Jowisz w lat 11 y dni 313. Mars w rok y dni 321. Venus w połosma miesiąca: Merkuryusz co trzy miesiące, swoie obroty sprawuią. Venus i Merkuryusz około Słońca obracaią się, y bardzo iego bliscy są: Venus od Słońca naydaley nie odchodzi
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 274
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
miesiąca: Merkuriusz co trzy miesiące, swoje obroty sprawują. Wenus i Merkuriusz około Słońca obracają się, i bardzo jego bliscy są: Wenus od Słońca najdalej nie odchodzi jak na 48 gradusów; a Merkuriusz na 28. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ IV. ROZDZIAŁ IV. o Systemach, czyli Ustawieniach świata, według przedniejszych Matematyków.
Patrz na Tablicę XXIV. P. Jakie jest Systema Ptolemeuszza? O. Ptolemeus Claudus sławny Matematyk rodem z Pelusu, drugiego wieku po narodzeniu Chrystusa Pn żył, i mieszkał w Aleksandryj; słynął za Panowania Adriana, i Marka Aureliusza swoją w Matematyce i innych sztukach umiejętnością: według jego zdania takie jest rozporządzenie świata.
miesiąca: Merkuryusz co trzy miesiące, swoie obroty sprawuią. Venus i Merkuryusz około Słońca obracaią się, y bardzo iego bliscy są: Venus od Słońca naydaley nie odchodzi iak na 48 gradusow; a Merkuryusz na 28. NAUKA O SFERZE. ROZDZIAŁ IV. ROZDZIAŁ IV. o Systemach, czyli Ustawieniach świata, według przednieyszych Matematykow.
Patrz na Tablicę XXIV. P. Jakie iest Systema Ptolomeusza? O. Ptolemeus Claudus sławny Matematyk rodem z Pelusu, drugiego wieku po narodzeniu Chrystusa Pn żył, y mieszkał w Alexandryi; słynął za Panowania Adryana, y Marka Aureliusza swoią w Matematyce y innych sztukach umieiętnością: według iego zdania takie iest rozporządzenie świata.
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 275
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
/ jeśli w nim bojaźń Boża (bez której żaden na świecie szczęśliwie i długo nie żył) przemieszkywa: gdy tam gdzieby Boga obrazić/ bliźniego uszkodzić/ i siebie osławić mogły/ nie pójdą. Posłuszeństwo miłującego (bez którego wszelka Rzeczposp: jako gmach bez więzów/ tak trwała jest) ukażą/ gdy/ jako Matematyków instrumenta/ same przez się nic nie czynią/ ale woli ich są posłuszne/ powolne Panu swemu/ i na jedno skinienie jego/ ochotne będą. Te wydadzą prawdziwej mądrości kochanka/ (bez której wszelki człowiek wołem być musi: bo jako wół bez mądrości da się prowadzić.) gdy mocno na miejscu stać będą/
/ ieśli w nim boiazń Boża (bez ktorey żaden ná świećie sczęśliwie y długo nie żył) przemieszkywa: gdy tám gdźieby Bogá obrázić/ blizniego vszkodzić/ y śiebie osławić mogły/ nie poydą. Posłuszeństwo miłuiącego (bez ktorego wszelka Rzeczposp: iáko gmách bez więzow/ ták trwáła iest) vkażą/ gdy/ iáko Máthemátykow instrumentá/ sáme przez się nic nie czynią/ ále woli ich są posłuszne/ powolne Pánu swemu/ y ná iedno skinienie iego/ ochotne będą. Te wydádzą prawdźiwey mądrośći kochánká/ (bez ktorey wszelki człowiek wołem być muśi: bo iáko woł bez mądrośći da się prowádzić.) gdy mocno ná mieyscu stać będą/
Skrót tekstu: KunWOb
Strona: K4v
Tytuł:
Obraz szlachcica polskiego
Autor:
Wacław Kunicki
Drukarnia:
Drukarnia dziedziców Jakuba Sibeneychera
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1615
Data wydania (nie wcześniej niż):
1615
Data wydania (nie później niż):
1615
. Horographia, 9 Mechanica, 10. Statica. 11. Hydrotechnia, 12. Optica, 13. Architectura 14. Tactica, 15. Musica, etc. etc. Tych wszystkich Scjencyj, rzeczy tylko esencjalne, opuściwszy trudności, dla mego opiszę Czytelnika Naprzód nie będzie to rzecz mniej potrzebna, rozeznanemu Czytelnikowi wiedzieć sławniejszych Matematyków, których tu wyliczam: Euclides Geometra, Archimedes Syrakuzański, Sfery inwentor, Strabo Geograf, Ptolomaeus Król Egipski, Geografów i Astronomów Princeps. Wieku drugiego: Carolus Magnus Cesarz wiekn. 9 Alhumazar tegoż, wieku Averroes wieku 12. Alfons X. Król Kaszteli, Wieku. 13. Mikołaj Kopernik Prusak, Kanonik Warmiński
. Horographia, 9 Mechanica, 10. Statica. 11. Hydrotechnia, 12. Optica, 13. Architectura 14. Tactica, 15. Musica, etc. etc. Tych wszystkich Scyencyi, rzeczy tylko esencyalne, opuściwszy trudności, dla mego opiszę Czytelnika Naprzod nie będzie to rzecz mniey potrzebna, rozeznanemu Czytelnikowi wiedzieć sławnieyszych Matematykow, ktorych tu wyliczam: Euclides Geometra, Archimedes Syrakuzański, Sfery inwentor, Strabo Geograf, Ptolomaeus Krol Egypski, Geografow y Astronomow Princeps. Wieku drugiego: Carolus Magnus Cesarz wiekn. 9 Alhumazar tegoż, wieku Averroes wieku 12. Alfons X. Krol Kastelli, Wieku. 13. Mikołay Kopernik Prusak, Kanonik Warmiński
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 154
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, Sfery inwentor, Strabo Geograf, Ptolomaeus Król Egipski, Geografów i Astronomów Princeps. Wieku drugiego: Carolus Magnus Cesarz wiekn. 9 Alhumazar tegoż, wieku Averroes wieku 12. Alfons X. Król Kaszteli, Wieku. 13. Mikołaj Kopernik Prusak, Kanonik Warmiński z Torunia w Rzymie uczył Matematyki, wskrzesił starą Sektę Matematyków trzymających Solem pro centro Mundi, potym tę swoję jako dannatam porzucił Sentencję, umarł 1543. Clavius Bambergeński Jezuita z Frankonii w Konimbrice, w Luzytanii, i w Rzymie Matematyki admirandus Profesor, z taką od wszystkich Scjencyj jego aprobacją, że Tycho Bracho, i Maginus, główni Matematycy jako Oraculum jego radzili się. Grzegorz XIII
, Sfery inwentor, Strabo Geograf, Ptolomaeus Krol Egypski, Geografow y Astronomow Princeps. Wieku drugiego: Carolus Magnus Cesarz wiekn. 9 Alhumazar tegoż, wieku Averroes wieku 12. Alfons X. Krol Kastelli, Wieku. 13. Mikołay Kopernik Prusak, Kanonik Warmiński z Torunia w Rzymie uczył Matematyki, wskrzesił starą Sektę Matematykow trzymaiących Solem pro centro Mundi, potym tę swoię iako dánnatam porzucił Sentencyę, umarł 1543. Clavius Bambergenski Iezuita z Frankonii w Konimbrice, w Luzytanii, y w Rzymie Matematyki admirandus Profesor, z taką od wszystkich Scyencyi iego approbacyą, że Tycho Bracho, y Maginus, głowni Matemátycy iako Oraculum iego radzili się. Grzegorz XIII
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 154
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
