trzeba żwać rebarbarum/ abo z rożą w cukrze/ abo z pigwowym konfektem przyłożywszy pierwej na pępek jabłko pieczone/ abo grzankę chlebową napojoną małmazją/ i posypaną prochy wyższemi/ i tak te leki powtarzać potrzeba/ aż płód podrośnie/ a womit ustanie. Jednakże jeśliby od tego wszytkiego nie był zahamowany/ krew z mediany bezpiecznie puścić trzeba/ gdyż ta wypuszczona wielką pomocą zawżdy bywa takiej chorej: co od wielu już nie raz jest doświadczono. P. Z. Z. B. Czyachowskiego, ROZDZIAŁ IV. O Bólu żywotnym Brzemiennych.
SRogi i przykry ból Brzemiennym w żywocie niekiedy przypada od wiatrów ze krwie Miesięcznej wprzód podniesionych/ i zatarasowanych
trzebá żwáć rhebárbárum/ ábo z rożą w cukrze/ ábo z pigwowym konfektem przyłożywszy pierwey ná pępek iábłko pieczone/ ábo grzankę chlebową napoioną máłmazyą/ y posypáną prochy wyższemi/ y ták te leki powtarzáć potrzeba/ áż płod podrośnie/ á womit vstánie. Iednákże ieśliby od tego wszytkiego nie był zahámowány/ krew z mediány bespiecznie puśćić trzebá/ gdyż tá wypuszczona wielką pomocą záwżdy bywa tákiey chorey: co od wielu iuż nie raz iest doświadczono. P. Z. Z. B. Cziachowskiego, ROZDZIAŁ IV. O Bolu żywotnym Brzemiennych.
SRogi i przykry bol Brzemiennym w żywoćie niekiedy przypada od wiátrow ze krwie Mieśięczney wprzod podnieśionych/ y zátarasowánych
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Cv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
. Napój ma być skromny/ jednakże spać idąc/ trunek wody gorącej ocukrowanej branej/ abo też miód dobrze odszymowany z cukrem/ i z utartym kramnym kminem zmieszawszy/ i uwarzony/ a spać idąc w uściech dostatkiem trzymany. Jeśliże krwie abo białego płynienia do góry się piącego kaszelby był/ krwie upuszczenie z mediany jest barzo potrzebne/ abo baniek małych kilka siekanych udom przystawione/ potym Rebarbarum żwać potrzeba/ aby tak to co do piersi scieka/ lżej i łatwiej wywiedziono było/ przynaleźna temu mąka z bobu z miodem na pigułki zrobiona/ abo kawalcami potkniona z tyzanną. Jeśli materia ciekąca będzie przygórętszym na tę dobry dragant krochmal/ śliskość
. Napoy ma być skromny/ iednákże spáć idąc/ trunek wody gorącey ocukrowáney bráney/ ábo też miod dobrze odszymowány z cukrem/ y z vtártym kramnym kminem zmieszawszy/ y vwárzony/ á spáć idąc w vśćiech dostátkiem trzymány. Ieśliże krwie ábo białego płynienia do gory się piącego kászelby był/ krwie vpuszczenie z mediány iest bárzo potrzebne/ ábo bániek máłych kilká śiekánych vdom przystáwione/ potym Rhebárbárum żwáć potrzebá/ áby ták to co do pierśi zćieka/ lżey y łátwiey wywiedźiono bylo/ przynaleźna temu mąká z bobu z miodem ná pigułki zrobiona/ ábo káwalcámi potkniona z tyzánną. Ieśli máteria ćiekąca będźie przygorętszym ná tę dobry drágánt krochmal/ śliskość
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C3
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
przeto dobrymi i umiarkowanymi pokarmy/ raczej takową biegunkę naprawiać/ i takimi/ któreby ją obróciły w lepsze. Czerwonka zaś uleczona będzie potrawami kosztownymi i łacwymi do strawienia pieczystemi osobliwie. Pijać wino czerwone trzeba z wodką stalowaną kurzej nogi zmieszane. Trzeba też wypróżnić wilgotność grzeszącą/ a jeśli jest krwie pełność/ krwie upuścić z mediany/ jeśli nie masz przygotować wilgotność złą trzeba i okrocić ją syropem z rożej suchej/ z mirtilów/ i kurzej nogi/ z szczawin/ fiołków bronatnych/ miodunków/ i z tychże ziół wodkami/ i rożaną/ z stalowanymi/ w tym też przynależy zjeść Rebarbarum drag: 1. z rożą w cukrze łotów dwu
przeto dobrymi y vmiárkowánymi pokármy/ ráczey tákową biegunkę nápráwiáć/ y tákimi/ ktoreby ią obroćiły w lepsze. Czerwonká záś vleczona będźie potráwámi kosztownymi y łácwymi do strawienia pieczystemi osobliwie. Piiáć wino czerwone trzebá z wodką stalowáną kurzey nogi zmieszáne. Trzebá też wyprożnić wilgotność grzeszącą/ á ieśli iest krwie pełność/ krwie vpuśćić z mediány/ ieśli nie masz przygotowáć wilgotność złą trzebá y okroćić ią syropem z rożey suchey/ z mirtilow/ y kurzey nogi/ z szczawin/ fiołkow bronatnych/ miodunkow/ y z tychże źioł wodkámi/ y rożáną/ z stalowánymi/ w tym też przynależy zieść Rhebárbárum drag: 1. z rożą w cukrze łotow dwu
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: D4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
łacwiej szwankuje/ dla niedostatku żywności/ i dla tego trzeba mieć wzgląd na chorobę przy krwi puszczaniu/ i na płód/ nie wiele jej upuszczająć/ a jeszcze mniej im płód większy będzie. Wtóry dokład/ aby nie z płucnej/ która na;eży płodowi ani z spodniej żeły nożnej krew puszczać/ ale z łokciowej mediany/ gdy co przynagla. Trzeci niż do krwie puszczania przystąpisz/ w tym trzeba co umocniającego płód na pępek przywiązać/ nawet cały dzień trzeba płód zmacniać. Czwarty abyś nigdy razem siła krwie nieupuszczał/ do tego zawżdy człowieka uczonego/ i biegłego miej z sobą/ a jeśliby matce śmierć przynaglała/ radniej bez wątpienia
łácwiey szwánkuie/ dla niedostatku żywnośći/ y dla tego trzebá mieć wzgląd ná chorobę przy krwi puszczániu/ y ná płod/ nie wiele iey vpuszczáiąć/ á ieszcze mniey im płod większy będźie. Wtory dokład/ áby nie z płucney/ ktora na;eży płodowi áni z spodniey żeły nożney krew puszczáć/ ále z łokćiowey mediány/ gdy co przynagla. Trzeći niż do krwie puszczániá przystąpisz/ w tym trzebá co vmocniáiącego płod ná pępek przywiązáć/ náwet cáły dźień trzebá płod zmacniáć. Czwarty ábyś nigdy rázem śiłá krwie nievpuszczał/ do tego zawżdy człowieká vczonego/ y biegłego miey z sobą/ á ieśliby mátce śmierć przynagláłá/ rádniey bez wątpienia
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: G4
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
do obalenia wielkości ludzkiej!
Cóż więcej znaczą? wojny: nie sąż pewniejszemi, i do zrozumienia łacniejszemi znakami interesa, sprzymierzenia, i poróżnienia dworów? więcej zaiste o tym dowiedzieć się możemy z samych gazet Holenderskich, niż od komet, A sąż wojny zawsze nieszczęściem narodu ludzkiego? Krwi rozlanie bywa częstokroć tak potrzebne, jak mediany otworzenie z obfitości krwi chorującemu,utrata krajów, rozerwanie królestw czyni częstokroć Królów wielkiemi, a poddanych szczęśliwemi. Wojny szarpające Państwo Rzymskie na kawały, zdawały się być nieszczęściem ostatnim. A byłabyż Europa tak szczęśliwa pod jednego panowaniem, jako jest teraz pod tyle Królami? Przedtym miała tyle Ojczymów, ile starostów, teraz ma tyle
do obalenia wielkości ludzkiey!
Coż więcey znaczą? woyny: nie sąż pewnieyszemi, y do zrozumienia łacnieyszemi znakami interessa, sprzymierzenia, y porożnienia dworow? więcey zaiste o tym dowiedzieć się możemy z samych gazet Hollenderskich, niż od komet, A sąż woyny zawsze nieszczęściem narodu ludzkiego? Krwi rozlanie bywa częstokroć tak potrzebne, iak medyany otworzenie z obfitości krwi choruiącemu,utrata kraiow, rozerwanie krolestw czyni częstokroć Krolow wielkiemi, a poddanych szczęśliwemi. Woyny szarpaiące Państwo Rzymskie na kawały, zdawały się być nieszczęściem ostatnim. A byłabyż Europa tak szczęśliwa pod iednego panowaniem, iako iest teraz pod tyle Krolami? Przedtym miała tyle Oyczymow, ile starostow, teraz ma tyle
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 227
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
boleści/ rzezawki/ i wszystka niepotężność/ do skutku małżeńskiego/ precz odstąpi. (Tur.) Przyczyn: choroby jako poznać w chorym.
Twirdzą niektórzy/ iż gdyby kto chciał dowodnie/ albo chocia niedoskonale/ w chorym ciele chorobę poznać: z kądby i z jakiej przyczyny była/ albo być miała/ tylko z Mediany dać mu krwie miernie upuścić/ a co namielszym prochem tego Soku zwierzchu potrząść. Zaraz zatym pokaże się na krwi: co za zagniłości/ i jakie wilgotności złe są w ciele/ któreby chorobę przywiodły/ albo jaką uczynić mają. Zaczym mądry/ dowcipny/ i uczony Lekarz/ może przystojnymi lekarstwy temu zabiegać snadnie
boleśći/ rzezawki/ y wszystká niepotężność/ do skutku małżeńskiego/ precz odstąpi. (Tur.) Przyczyn: choroby iáko poznáć w chorym.
Twirdzą niektorzy/ iż gdjby kto chćiał dowodnie/ álbo choćia niedoskonále/ w chorym ćiele chorobę poznáć: z kądby y z iákiey przyczyny byłá/ álbo być miáłá/ tylko z Medyány dáć mu krwie miernie vpuśćić/ á co namielszym prochem tego Soku zwierzchu potrząść. Záraz zátym pokaże sie ná krwi: co zá zágniłośći/ y iákie wilgotnośći złe są w ćiele/ ktoreby chorobę przywiodły/ álbo iáką vczynić máią. Záczym mądry/ dowćipny/ y vczony Lekarz/ może przystoynymi lekárstwy temu zábiegáć snádnie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 232
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jadu/ zaczymby o chorym było zle barzo. Jeśli pod uszyma jest wrzód/ z żyły głównej puścić/ dla oderwania z łokcia/ jeśli może być/ abo u palca wielkiego. Jeśli wrzód będzie pod gardłem/ częścią z tejże żyły naprzód/ częścią pod językiem. Jeśli pod pachami/ puszczanie ma być z mediany. Jeśli w kroku/ z Zafeny/ z Ściatiki pod kostkami/ z tejże strony gdzie wrzód. Także też i bańki mają być stawiane. Po krwi chronić się spania/ aby jad do serca w spaniu nie szedł. Jad wyciągać.
W takich dymienicach morowych/ pożyteczna rzecz jest/ ciągnąć jad na wierzch/
iádu/ záczymby o chorym było zle bárzo. Iesli pod vszymá iest wrzod/ z żyły głowney puśćić/ dla oderwánia z łokćiá/ iesli może być/ ábo v pálcá wielkiego. Iesli wrzod będźie pod gárdłem/ częśćią z teyże żyły naprzod/ częśćią pod ięzykiem. Iesli pod pachámi/ pusczánie ma być z medyány. Iesli w kroku/ z Zápheny/ z Sciátiki pod kostkámi/ z teyże strony gdźie wrzod. Tákże też y báńki máią być stáwiáne. Po krwi chronić się spania/ áby iad do sercá w spániu nie szedł. Iád wyćiągáć.
W tákich dymienicách morowych/ pożyteczna rzecz iest/ ćiągnąć iad ná wierzch/
Skrót tekstu: PetrSInst
Strona: Ev
Tytuł:
Instrukcja albo nauka jak się sprawować czasu moru
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Mikołaj Lob
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
