cortice peruviano, rhabarbaro et sale prunelle; czym febra została uśmierzona, sen miał spokojny, ciało czerstwości nabywać zaczęło, i język się czyściejszym pokazał. Uryna zaś, trudne jej odejście, w piersiach, i żyle urynnej bole (mimo tego, że pod brzuchem, i koło sedesu niższej części, zmiękczające, i ból uśmierzające były czynione aplikacje materacyków) jednostajnie trwały; nawet w nocy czasem tak wielki ból czuł w części nazwanej prostata, która nad odbytową kiszką leży, i otacza szyję pęcherza, że krwi sobie upuścić musiał kazać.
III. Co postrzegłszy, i przypomniawszy sobie przestrogi uczonego Bagliwii, który w pierwszej księdze praktyki lekarskiej; §.
cortice peruviano, rhabarbaro et sale prunelle; czym febra została uśmierzona, sen miał spokoyny, ciało czerstwości nabywać zaczęło, y ięzyk się czyścieyszym pokazał. Uryna zaś, trudne iey odeyście, w piersiach, y żyle urynney bole (mimo tego, że pod brzuchem, y koło sedesu niższey części, zmiękczaiące, y bol uśmierzaiące były czynione aplikacye materacykow) iednostaynie trwały; nawet w nocy czasem tak wielki bol czuł w części nazwaney prostata, ktora nad odbytową kiszką leży, y otacza szyię pęcherza, że krwi sobie upuścić musiał kazać.
III. Co postrzegłszy, y przypomniawszy sobie przestrogi uczonego Bagliwii, ktory w pierwszey księdze praktyki lekarskiey; §.
Skrót tekstu: ListDokt
Strona: 3
Tytuł:
List doktorski i anatomiczny o chorobie od lat czternastu do doskonałych medycyny nauczycielów
Autor:
Stefan Bisio
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
noc używać rozkazałem; rozwolniających enem, i trunku laksującego wyżej wyrażonego, według potrzeby zażywał.
X. Uryny dwa razy więcej przez incyzją odchodziło, aniżeli zwyczajną drogą, tym czasem inflamacja z wielkim bólem w lewym epidydymie, (który leży nad jądrem,) jądra puchlina codzień się wzmagając, które mimo aplikacje ból uśmierzające, i miękczące, w tak znaczną urosło wielkość, że potrzeba było w worek włożywszy do żołądka przywiązać, według sztuki.
XI. Widząc ja że przyzwoitemi dekoktami, mlekiem, trunkami, konfektami etc. humorów jadowitość nie uśmierzała się, ale raczej codzień się obawiać trzeba było gangreny, i śmierci, ponieważ chory miał
noc używać rozkazałem; rozwolniaiących enem, y trunku laxuiącego wyżey wyrażonego, według potrzeby zażywał.
X. Uryny dwa razy więcey przez incyzyą odchodziło, aniżeli zwyczayną drogą, tym czasem inflamacya z wielkim bolem w lewym epidydymie, (ktory leży nad iądrem,) iądra puchlina codzień się wzmagaiąc, ktore mimo aplikacye bol uśmierzaiące, y miękczące, w tak znaczną urosło wielkość, że potrzeba było w worek włożywszy do żołądka przywiązać, według sztuki.
XI. Widząc ia że przyzwoitemi dekoktami, mlekiem, trunkami, konfektami etc. humorow iadowitość nie uśmierzała się, ale raczey codzień się obawiać trzeba było gangreny, y śmierci, ponieważ chory miał
Skrót tekstu: ListDokt
Strona: 7
Tytuł:
List doktorski i anatomiczny o chorobie od lat czternastu do doskonałych medycyny nauczycielów
Autor:
Stefan Bisio
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
kiedy co pisał, dla tego na tę stronę po trosze ściekająca uryna, uformowała bardzo dotkliwy guz, a z laksacyj, enem, i używania mleka, mimo mój zakaz, rozwolnienie kiszek, i bardzo wielka trudność w odejściu uryny, nastąpiła.
VI. Przez trzy dni, i nocy (mimo aplikacje już wzmiankowane, uśmierzające ból, i rozwalniające) nieznośne bez przestannie cierpiał bole, które dnia 1. 9bra zakończyły się o 4. godzinie po południu śmiercią, z żalem całego Województwa.
VII. Od krewnych otrzymałem pozwolenie, ażeby jego wnętrzności były otworzone: gdy piersi, i brzuch doskonały Felszer otworzył, wszystkie wnętrzności, i części zdrowe
kiedy co pisał, dla tego na tę stronę po trosze ściekaiąca uryna, uformowała bardzo dotkliwy guz, a z laxacyi, enem, y używania mleka, mimo moy zakaz, rozwolnienie kiszek, y bardzo wielka trudność w odeyściu uryny, nastąpiła.
VI. Przez trzy dni, y nocy (mimo aplikacye iuż wzmiankowane, uśmierzaiące bol, y rozwalniaiące) nieznośne bez przestannie cierpiał bole, ktore dnia 1. 9bra zakończyły się o 4. godzinie po południu śmiercią, z żalem całego Woiewodztwa.
VII. Od krewnych otrzymałem pozwolenie, ażeby jego wnętrzności były otworzone: gdy piersi, y brzuch doskonały Felszer otworzył, wszystkie wnętrzności, y części zdrowe
Skrót tekstu: ListDokt
Strona: 17
Tytuł:
List doktorski i anatomiczny o chorobie od lat czternastu do doskonałych medycyny nauczycielów
Autor:
Stefan Bisio
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
dla tego/ iż z chorobami takowemi przyjeżdzają do tej wody/ które barziej zaszkodę jaką aniżeli pomoc wziąć mogą. Częścią też ż chorobami przybywają/ któreby mogły być poratowane ale iż ciała mają albo napełnione/ albo złemi wilgotnościami zaplugawione: a na to/ ani żadnego uplenienia przed tym nie czynili/ ani też żadnemi lekarstwy uśmierzającemi/ jakoby ciała chore i zapsowane gotującemi/ tych wilgotności nie pomiarkowali/ dla tegoż z więtszem narżekaniem i bolmi/ód niej odjeżdzają. Znajdują się tacy/ którzy i ciała czyste mają/ i choroby tej wodzie przyzwoite leczyć/ jeno używania przystojnego onej nie wiedzą: dla tegoż jako widzą drugich używać którzy się przy
dla tego/ iż z chorobámi tákowemi przyieżdzáią do tey wody/ ktore bárźiey zaszkodę iáką ániżeli pomoc wziąć mogą. Cżęśćią też ż chorobámi przybywáią/ ktoreby mogły bydź porátowáne ále iż ćiáłá máią álbo nápełnione/ albo złemi wilgotnośćiámi záplugáwione: á ná to/ áni żadneg^o^ uplenienia przed tym nie cżynili/ áni też żadnemi lekárstwy vśmierzáiącemi/ iákoby ćiáłá chore y zápsowáne gotuiącemi/ tych wilgotnośći nie pomiárkowáli/ dla tegoż z więtszem nárżekániem y bolmi/od niey odieżdzáią. Znayduią się tácy/ ktorzy y ćiáłá cżyste máią/ y choroby tey wodźie przyzwoite lecżyć/ ieno używánia przystoynego oney nie wiedzą: dla tegoż iáko widzą drugich używáć ktorzy się przy
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 2.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
. Niemniej sok rozchodniku małego (albo sedi minoris) w gorączce dawać szkodliwe, bo bardzo chłodząc, krew i porządek frebry przewraca. Więc lepiej sobie poradzisz, gdy następujące reguły obserwować będziesz: 1. Nierzucaj się zbytnie: leż spokojnie. 2. Zażywaj wstrzemięźliwie dekoktu niżej wyrażonego: w którym co cztery godziny proszek uśmierzający gorączkę, na koniec noza go biorąc, wielką ci folgę przyniesie: bo tym sposobem nie tylko eksces frebry niespokojny uspokoisz, ale też potrzebny pot sprowadzisz. Co się tycze dekoktu możesz sobie wybrać z następujących.
Weźmi: Korzenia Szczawiego. Perżu albo radicis graminis. Cykoryj każdego garść jednę. Kopru włoskiego szczyptę jednę.
To
. Niemniey sok rozchodniku małego (albo sedi minoris) w gorączce dawac szkodliwe, bo bardzo chłodząc, krew y porządek frebry przewraca. Więc lepiey sobie poradzisz, gdy nastepuiące reguły obserwowac będziesz: 1. Nierzucay się zbytnie: leż spokoynie. 2. Zazyway wstrzemięźliwie dekoktu niżey wyrazonego: w ktorym co cztery godziny proszek usmierzaiący gorączkę, na koniec noza go biorąc, wielką ci folgę przyniesie: bo tym sposobem nie tylko exces frebry niespokoyny uspokoisz, ale też potrzebny pot sprowadzisz. Co się tycze dekoktu możesz sobie wybrac z następuiących.
Weźmi: Korzenia Sczawiego. Perżu albo radicis graminis. Cykoryi każdego garść iednę. Kopru włoskiego szczyptę iednę.
To
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 20
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
i owszem upewnić mogę, że takiemi lekarstwy w malignach podobnych więcej dokazałem, niż innemi. Jeżeliby cię nie stało na herbatę; to Weronika równy skutek ci uczyni za miast herbaty cukrem przysłodzona, jak się pije zwyczajnie. I to niechaj dosyć będzie o dekoktach albo napoju.
Teraz ci różne sposoby zażywania proszków gorączkę uśmierzających pokażę.
Weźmi: Dobrze upalonego na proch startego jeleniego rogu. Salitry preparowanej. Rakowych oczu każdego pułłota. Soli piołunkowej Ćwierć łota.
Wszystko dobrze zmięszawszy, i na miałki proszek starszy, zażywaj co cztery godziny, biorąc na koniec noża, w łyżce napoju wzwyż opisanego. Albo
Weźmi: Palonego jeleniego rogu. Skorup jajecznych
y owszem upewnić mogę, że takiemi lekarstwy w malignach podobnych więcey dokazałem, niż innemi. Jeżeliby cię nie stało na herbatę; to Weronika rowny skutek ci uczyni za miast herbaty cukrem przysłodzona, iak się piie zwyczaynie. I to niechay dosyc będzie o dekoktach albo napoiu.
Teraz ći rozne sposoby zazywania proszkow gorączkę usmierzaiących pokażę.
Weźmi: Dobrze upalonego na proch startego ieleniego rogu. Salitry preparowaney. Rakowych oczu każdego pułłota. Soli piołunkowey Cwierc łota.
Wszystko dobrze zmięszawszy, y na miałki proszek starszy, zazyway co cztery godźiny, biorąc na koniec noża, w łyszce napoiu wzwyz opisanego. Albo
Wezmi: Palonego ieleniego rogu. Skorup iaiecznych
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 22
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
trunkami przydawać zachowaj Boże; lepiej stokroć razy pić wodę w pragnieniu, grzankę chleba wniej zamoczywszy: albo wodę gotowaną z owsem; lub jęczmieniem i korzeniem skorzonera, który także z perzem pić możesz. Potym wypij kilka fizanek ciepłej herbaty, przez co wolna transpiracja nastąpi z umniejszeniem okrutności paroksyzmu. Przy tym zalecam ci gorączkę uśmierzający proszek.
Weźmi: Ostrzyg morskich preparowanych pułtorej ćwierci łota. Antimonii Diaphoretici. Preparowanej Salnitry, każdego po 45. gran.
Zmięszawszy na proszek, co dwie godziny, końcem noża biorąc wwodzie cardui benedicti zażywaj. Niemniej i samo ziele cardui Benedicti, lub Bernardynek na proszek starty w następującej preskrypcyj służyć ci będzie.
Weźmi
trunkami przydawać zachoway Boże; lepiey stokroć razy pić wodę w pragnieniu, grzankę chleba wniey zamoczywszy: albo wodę gotowaną z owsem; lub ięczmieniem y korzeniem skorzonera, ktory także z perzem pić możesz. Potym wypiy kilka fizanek ćiepłey herbaty, przez co wolna transpiracya nastąpi z umnieyszeniem okrutnośći paroxyzmu. Przy tym zalecam ći gorączkę usmierzaiący proszek.
Weźmi: Ostrzyg morskich preparowanych pułtorey ćwierći łota. Antimonii Diaphoretici. Preparowaney Salnitry, każdego po 45. gran.
Zmięszawszy na proszek, co dwie godźiny, końcem noża biorąc wwodźie cardui benedicti zażyway. Niemniey y samo źiele cardui Benedicti, lub Bernardynek na proszek starty w następuiącey preskrypcyi służyć ći będźie.
Weźmi
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 131
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
minie. AnotACJA.
1mo. W żadnych paroksyzmach nie są tak prędcy Pseudomedycy, jako w febrze codziennej i tercjannie na womity lekarstwa dawać, a nie tylko ci, ale też formalni Doktorowie częstokroć nagle sobie w tym punkcie postępują. To prawda że w ludziach obżartych temu paroksyzmowi podległych vomitorium wielkie cuda czyni, i febrę bez uśmierzających lekarstw tłumi: i owszem w niektórych okolicznościach upornie trwa febra poty, póki się trzy lub cztery razy na womity pacjentowie nieda (lecz poznać tę potrzebę biegłość Doktora powinna, i jego się wejm poradzić należy) ja zaś przestrzegam cię dla tego, żebyś wiedział co czynić, i jako sobie postąpić masz Raczej z
minie. ANNOTACYA.
1mo. W żadnych paroxyzmach nie są tak prędcy Pseudomedicy, iako w febrźe codźienney y tercyannie na womity lekarstwa dawać, a nie tylko ci, ale też formalni Doktorowie częstokroć nagle sobie w tym punkcie postępuią. To prawda że w ludźiach obżartych temu paroxyzmowi podległych vomitorium wielkie cuda czyni, y febrę bez uśmierzaiących lekarstw tłumi: y owszem w niektorych okolicznośćiach upornie trwa febra poty, poki się trźy lub cztery razy na womity pacyentowie nieda (lecz poznać tę potrźebę biegłość Doktora powinna, y iego się weym poradzić należy) ia zaś przestrźegam ćię dla tego, żebyś wiedźiał co czynić, y iako sobie postąpić masz Raczey z
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 141
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
guttas 20. Rob Sambuci, unciam semis. Syropi Cardui benedicti quantum satis ad electuarium.
Ztego konfektu według proporcyj lat, trzy razy na dzień, na koniec noża raz albo dwa wziąwszy, byle nie pod czas paroksyzmu pacjentowi dawać możesz, po którym niechaj sobie dobrą agitacją zrobi. Ten konfekt nad wszystkie lekarstwa febrę uśmierzające sławniejszy. Mój Balzam Antypileptyczny leczy kwartannę najzastarzalszą.
6to. Na ciężką opresją w bokach przerzeczone lekarstwo wielce skuteczne; a ponieważ ta opressja jest tylko symptoma albo przymiotem febry; to po zniesionej przyczynie, skutek zniesiony będzie. Jeżeli zaś kto nieznosi cierpliwie tej opresyj, to powierzchownie Spiritum Vini Camphoratum cum essentia Croci mikstum ciepło
guttas 20. Rob Sambuci, unciam semis. Syropi Cardui benedicti quantum satis ad electuarium.
Ztego konfektu według proporcyi lat, trzy razy na dźień, na koniec noża raz albo dwa wziąwszy, byle nie pod czas paroxyzmu pacyentowi dawać możesz, po ktorym niechay sobie dobrą agitacyą zrobi. Ten konfekt nad wszystkie lekarstwa febrę uśmierzaiące sławnieyszy. Moy Balzam Antipileptyczny leczy kwartannę nayzastarzalszą.
6to. Na ćiężką oppressyą w bokach przerzeczone lekarstwo wielce skuteczne; a ponieważ ta oppressya iest tylko symptoma albo przymiotem febry; to po zniesioney przyczynie, skutek zniesiony będzie. Jeżeli zaś kto nieznośi ćierpliwie tey oppressyi, to powierzchownie Spiritum Vini Camphoratum cum essentia Croci mixtum ćiepło
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 164
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
żołądek i kiszki zwolna wychędoży, i zagoi kontynując go, a żeby szpetne humory skrwią się niemięszały, i zatkanych części bardziej nie zatykały.
Jeżeli zaś ta choroba z nieostrożnej febr kuracyj lub zimnic nagle zatamowanych pochodzi, to weźmi lekkie vomitorium, o którym wprzeszłym rozdziale o febrze tercjannie namieniłem. Po vomitorium bierz uśmierzający gorączkę, i humory gęste rozwalniający proszek, który jest taki:
Weźmi, Proszku Skorup jajecznych. Ostrzyg morskich. Cukru białego albo kandysbrotu w cynowym Pułmisku dobrze startego każdego ćwierć łota.
Zmięszawszy na drobny proszek zażywaj, biorąc na koniec noza rano i wieczor. Niemniej rzecz pożyteczna przytym kilka razy na dzień mianowicie przy obiedzie
żołądek y kiszki zwolna wychędoży, y zagoi kontynuiąc go, a żeby szpetne chumory zkrwią się niemięszały, y zatkanych częśći bardźiey nie zatykały.
Jeżeli zaś ta choroba z nieostrożney febr kuracyi lub źimnic nagle zatamowanych pochodźi, to weźmi lekkie vomitorium, o ktorym wprzeszłym rozdziale o febrze tercyannie namieniłem. Po vomitorium bierź usmierzaiący gorączkę, y chumory gęste rozwalniaiący proszek, ktory iest taki:
Weźmi, Proszku Skorup iaiecznych. Ostrzyg morskich. Cukru białego albo kandysbrotu w cynowym Pułmisku dobrze startego każdego ćwierć łota.
Zmięszawszy na drobny proszek zażyway, biorąc na koniec noza rano y wieczor. Niemniey rzecz pożyteczna przytym kilka razy na dźien mianowićie przy obiedzie
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 173
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
