mógł się otrzymać.
Cyrkiel, który ma jednę nożkę na spreżynce stalowej z śróbką, jest rzecz nie przepłacona do rozdzielania linij na równe części. Gdyż śróbka nasubtelniejszy punkcik przyda, albo ujmie według potrzeby. Nauka II. O Węgielnicy. ACz się Geometra Polski w rozmierzaniu wszelkich długości, może obeść bez Węgielnice, mając Tablicę mierniczą, o której będzie niżej: Wszakże iż wroźnych okazjach tak Geometra jako i Architekt potrzebują Węgielnice, nie zdało mi się jej opuścić między Instrumentami.
Węgielnica tedy jest Instrument ze dwóch linij do węgła krzyżowego złożonych, jako w figurze HCF. Bywają Węgielnice drewniane, mosiężne, żelazne. Tak się robią jako anguł krzyżowy,
mogł się otrzymáć.
Cyrkiel, ktory ma iednę nożkę ná spreżynce stálowey z szrobką, iest rzecz nie przepłácona do rozdżielánia liniy ná rowne częśći. Gdyż szrobka nasubtelnieyszy punktćik przyda, álbo vymie według potrzeby. NAVKA II. O Węgielnicy. ACz się Geometrá Polski w rozmierzániu wszelkich długośći, może obeść bez Węgielnice, máiąc Tablicę mierniczą, o ktorey będźie niżey: Wszákże iż wroźnych okázyách ták Geometrá iáko y Architekt potrzebuią Węgielnice, nie zdáło mi się iey opuśćić między Instrumentámi.
Węgielnicá tedy iest Instrument ze dwoch liniy do węgłá krzyżowego złożonych, iáko w figurze HCF. Bywáią Węgielnice drewniáne, mośiężne, żelázne. Ták się robią iáko ánguł krzyżowy,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 2
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
CE 50. linią Celową odcieta, są wiadome. Zaczym czyni jako DC cząstek 100. do CE 50: Tak DB 100. łokci, do BG 50. wysokości przed tym niewiadomy. Ten tedy przemysł dobrze pojąwszy, żadnej trudności mieć nie możesz w następujących Naukach. Nauka XIV. Odległość Poziomną niedostępną przemierzać przez Tablicę Mierniczą, takiemu Mierniczemu który nie umie z Arytmetyki Auream Regulam: to jest Liczby Złoty abo Trzech: przez którą ze trzech liczb wiadomych, dochodzimy czwartej niewiadomej. NIech będzie Odległość MN niedostępna, dla rzeki, błot, abo strzelby: którą trzeba przemierzać Mierniczemu poczynającemu, który nie wie ci to Aurea regula: to jest Liczba
CE 50. liniią Celową odćieta, są wiádome. Záczym czyni iáko DC cząstek 100. do CE 50: Ták DB 100. łokći, do BG 50. wysokośći przed tym niewiádomy. Ten tedy przemysł dobrze poiąwszy, żadney trudnośći mieć nie możesz w nástępuiących Náukách. NAVKA XIV. Odległość Poźiomną niedostępną przemierzáć przez Tablicę Mierniczą, tákiemu Mierniczemu ktory nie vmie z Arythmetyki Auream Regulam: to iest Liczby Złoty ábo Trzech: przez ktorą ze trzech liczb wiádomych, dochodźimy czwartey niewiádomey. NIech będźie Odległość MN niedostępna, dla rzeki, błot, ábo strzelby: ktorą trzebá przemierzáć Mierniczemu poczynáiącemu, ktory nie wie ci to Aurea regula: to iest Liczbá
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 14
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, odległy na łokci kilkadziesiąt 20, 30, albo dalej, według większej Odległości MN: i niech przemierzy ku takiemu znakowi od M łokci 30, naprzykład do B; według Nauki 12. tej Zabawy.) (2. Na B niech postawi tarczą opisaną w Nauce 9.) (3. Na Tablicę Mierniczą FLHG, mającą igiełkę jako nasubtelniejszą we srzodku M, niech zatknie i przylepi woskiem na czterech rogach arkusz papieru tdeu.) (4. Niech na M, zatknie pachołka do perpendykułu, i na jego głowie niech osadzi Horyzontalnie Tablicę.) (5. Linią z Celami niech przystawi do igiełki M, i przez nią
, odległy ná łokći kilkádźieśiąt 20, 30, álbo dáley, według większey Odległośći MN: y niech przemierzy ku tákiemu znákowi od M łokći 30, náprzykład do B; według Náuki 12. tey Zábáwy.) (2. Ná B niech postáwi tarczą opisáną w Náuce 9.) (3. Ná Tablicę Mierniczą FLHG, máiącą igiełkę iáko nasubtelnieyszą we srzodku M, niech zátknie y przylepi woskiem ná czterech rogách árkusz pápieru tdeu.) (4. Niech ná M, zátknie páchołká do perpendykułu, y ná iego głowie niech osádźi Horizontálnie Tablicę.) (5. Liniią z Celámi niech przystáwi do igiełki M, y przez nię
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 15
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
bn, spadła z karty przed przecięciem linii mn, zdjąwszy kartę z tablice, podłoż drugą, i na niej dopełnij tak linii mn, jako i bn. Póki się spolnie nie przetną: a tak będziesz wiedział wiele mn, ma cząstek: i MN łokci. Drugi Sposób. Wymierzenia Odległości poziomej niedostępnej przez Tablice Mierniczą, dla tych co umieją Regułę Złotą, abo Trzech. NIech będzie Odległość MN, niedostępna, Fortece N, od Obozu M, którą potrzeba wynaleźć doskonale w łokciach: a godzi się od M, ustąpić wbok prawej abo lewej, linią krzyżową MZ. Wziąwszy Tablicę Mierniczą DHBC, opisaną w Nauce 5. tej
bn, spadłá z kárty przed przećięćiem linii mn, zdiąwszy kártę z tablice, podłoż drugą, y ná niey dopełniy tak linii mn, iáko y bn. Poki się spolnie nie przetną: á ták będźiesz wiedźiał wiele mn, ma cząstek: y MN łokći. Drugi Sposob. Wymierzenia Odległośći poźiomney niedostępney przez Tablice Mierniczą, dla tych co vmieią Regułę Złotą, ábo Trzech. NIech będźie Odległość MN, niedostępna, Fortece N, od Obozu M, ktorą potrzebá wynáleść doskonále w łokćiách: á godźi się od M, vstąpić wbok práwey ábo lewey, liniią krzyżową MZ. Wźiąwszy Tablicę Mierniczą DHBC, opisáną w Náuce 5. tey
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 16
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Sposób. Wymierzenia Odległości poziomej niedostępnej przez Tablice Mierniczą, dla tych co umieją Regułę Złotą, abo Trzech. NIech będzie Odległość MN, niedostępna, Fortece N, od Obozu M, którą potrzeba wynaleźć doskonale w łokciach: a godzi się od M, ustąpić wbok prawej abo lewej, linią krzyżową MZ. Wziąwszy Tablicę Mierniczą DHBC, opisaną w Nauce 5. tej Zabawy, postaw ją pożyomnie płaskością ku niebu na M, na swoim Pachołku opisanym w Nauce 8. Zabawa VII. Rozdział II. Figura poprzedzająca.
Do linii CD, tablice, przystaw linią z Celami opisana w Nauce 6. i kręć poty Tablice, póki nie obaczysz przez
Sposob. Wymierzenia Odległośći poźiomney niedostępney przez Tablice Mierniczą, dla tych co vmieią Regułę Złotą, ábo Trzech. NIech będźie Odległość MN, niedostępna, Fortece N, od Obozu M, ktorą potrzebá wynáleść doskonále w łokćiách: á godźi się od M, vstąpić wbok práwey ábo lewey, liniią krzyżową MZ. Wźiąwszy Tablicę Mierniczą DHBC, opisáną w Náuce 5. tey Zábáwy, postaw ią pożiomnie płáskośćią ku niebu ná M, ná swoim Páchołku opisánym w Náuce 8. Zábáwá VII. Rozdźiał II. Figurá poprzedzáiąca.
Do linii CD, tablice, przystaw liniią z Celámi opisána w Náuce 6. y kręć poty Tablice, poki nie obaczysz przez
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 16
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
równej ścianie DC kwadratu DHBC, i ze trzech liczb wiadomych SD, DC, ZM, wynaleźć czwartą MN, abo użyć 1. Sposobu tej Nauki, abo Nauki 16. następującej. Nauka XV. Odległość poziomną (TN) niedostępną z punktu danego (T,) przemierzać drugim sposobem Nauki 14. poprzedzającej przez Tablicę Mierniczą (DHBC,) kiedy zsamego danego punktu (T,) nie godzi się ustąpić w bok ani prawy, ani lewy, odległości niedostęonej (TN;) jednak możesz ustąpić na bok którykolwiek, z punktu inszego dalszego (M,) abo bliższego, obranego na linii odległości TN, pociągnionej do M. NIech będzie
rowney śćiánie DC kwádratu DHBC, y ze trzech liczb wiadomych SD, DC, ZM, wynáleść czwartą MN, ábo vżyć 1. Sposobu tey Náuki, ábo Náuki 16. nástępuiącey. NAVKA XV. Odległość poźiomną (TN) niedostępną z punktu dánego (T,) przemierzáć drugim sposobem Náuki 14. poprzedzáiącey przez Tablicę Mierniczą (DHBC,) kiedy zsámego dánego punktu (T,) nie godźi się vstąpić w bok áni práwy, áni lewy, odległośći niedostęoney (TN;) iednák możesz vstąpić ná bok ktorykolwiek, z punktu inszego dálszego (M,) ábo bliszszego, obránego ná linii odległości TN, poćiągnioney do M. NIech będżie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 18
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
Notuj: że pierwszy sposób Nauki 14. nie potrzebuje tej Nauki 15. dla tego; że możesz ustąpić od M, gdzie chcesz w bok nie krzyżowym ustępem. Nauka XVI. Odległość (N od M) poziomną, daleką, i niedostępną; nawet i niewidzianą z punktu danego (M,) przemierzać przez Tablicę Mierniczą: chociaż słusznego ustępu być niemoże w bok, linią MO, od M: ZE w rozmierzaniu odległości poziomnych niedostępnych, nie zawsze się trafi widzieć termin jeden od drugiego w prost, ale tylko zmiejsc inszych pobocznych. Następującym przemysłem wszelką odległość niedostępną i doźrzaną tak przemierzysz. Niech będzie odległość poziomna terminów MN, i
Notuy: że pierẃszy sposob Náuki 14. nie potrzebuie tey Náuki 15. dla tego; że możesz vstąpić od M, gdźie chcesz w bok nie krzyżowym vstępem. NAVKA XVI. Odległość (N od M) poźiomną, dáleką, y niedostępną; náwet y niewidźiáną z punktu dánego (M,) przemierzáć przez Tablicę Mierniczą: choćiaż słusznego vstępu bydź niemoże w bok, liniią MO, od M: ZE w rozmierzániu odległośći poźiomnych niedostępnych, nie záwsze się tráfi widźieć termin ieden od drugiego ẃ prost, ále tylko zmieysc inszych pobocznych. Nástępuiącym przemysłem ẃszelką odległość niedostępną y doźrzáną ták przemierzysz. Niech będźie odległość poźiomna terminow MN, y
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 19
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
, OQ wymierzonych na ziemi, liczbę łokci 19. i 21. obejmij cyrklem na boku skali wydzielonym na 100 części, i przenieś cząstek 19, na OM: a 21, na OQ, na kartę: zpilnością tych miar termin M, i Q, naznaczywszy na karcie. 5.Zdejmij Tablicę Mierniczą z Pachołka, na miejscu O, stojącego: Pachołka jednak jej, na tymże O zostawując wbitego; i wstawiwszy weń Tarczą, obrócona ku Q, opisaną w Nauce 9, przenieś samę Tablicę na Pachołka stojącego na Q. 6.Zdejmij kartę przylepioną woskiem z Tablice Mierniczej, i przebiwszy subtelną dziureczkę w punkcie
, OQ wymierzonych ná źiemi, liczbę łokći 19. y 21. obeymiy cyrklem ná boku skáli wydżielonym ná 100 częśći, y przenieś cząstek 19, ná OM: á 21, ná OQ, ná kártę: spilnośćią tych miar termin M, y Q, náznáczywszy ná kárćie. 5.Zdeymiy Táblicę Mierniczą z Páchołká, ná mieyscu O, stoiącego: Páchołká iednák iey, ná tymże O zostáwuiąc wbitego; y wstáwiwszy weń Tarczą, obrocona ku Q, opisáną w Náuce 9, przenieś samę Tablicę ná Páchołká stoiącego ná Q. 6.Zdeymiy kártę przylepioną woskiem z Tablice Mierniczey, y przebiwszy subtelną dźiureczkę w punktćie
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 20
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
i PC przeciągniona; stawiają trianguł PLC, równy triangułowi SGE. Który trianguł PLC, snadniej wyraża fundament rozmierzania przez instrumenta, mając dwie ściany PL, i BC, spolne z wielkim triangułem EBD. 4.Postanowienie takie dwóch sznurków CG, EB, odległych od siebie na łokci 15. służy za kwadrat, abo Tablicę mierniczą, wielką, na łokci 15. Gdyżby tylego abo tylej trzeba, aby z ich boku GC, promień ED, idący do D, odciął Odległość DB, od punktu B, do D, rachującą łokci 8640. 5.Sznurków GC, i EB, im dłuższych użyjesz, tym pewniejszy być możesz o doskonałym
y PC przećiągniona; stáẃiáią tryánguł PLC, rowny tryángułowi SGE. Ktory tryánguł PLC, snádniey wyraża fundáment rozmierzánia przez instrumenta, máiąc dwie śćiány PL, y BC, spolne z wielkim tryángułem EBD. 4.Postánowięnie tákie dwoch sznurkow CG, EB, odległych od śiebie ná łokći 15. służy zá kwádrat, ábo Tablicę mierniczą, wielką, ná łokći 15. Gdyżby tylego ábo tyley trzebá, áby z ich boku GC, promień ED, idący do D, odćiął Odległość DB, od punktu B, do D, ráchuiącą łokći 8640. 5.Sznurkow GC, y EB, im dłuższych vżyiesz, tym pewnieyszy bydź możesz o doskonáłym
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 23
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
HM punkt B, i on naznaczywszy, przemierzysz BE, wynajdziesz odległość niedostępną EC. Ponieważ trianguły TEC, i TEB, z samego rozmierzania są równe. Nauka XX. Szerokość rzeki doskonale wymierzać z jednej stacyj na brzegu. NIech będzie szerokość Rzeki PD, i brzeg jej PN, obrany jako nawyższy. Tedy postawiwszy Tablicę Mierniczą na nim do perpendykułu, zmierz wysokość od wody, igiełki wbitej w centrum M tablice. Potym, na linią KMN Tablice, od M, do p, przenieś tyle części z boku skali, ile ma łokci wysokość igiełki od wody: niech będzie MP. o Rozmierzaniu Odległości poziomej.
Po trzecie: Przez p,
HM punkt B, y on náznáczywszy, przemierzysz BE, wynaydźiesz odległość niedostępną EC. Ponieważ tryánguły TEC, y TEB, z sámego rozmierzánia są rowne. NAVKA XX. Szerokość rzeki doskonále wymierzáć z iedney stácyi ná brzegu. NIech będżie szerokość Rzeki PD, y brzeg iey PN, obrány iáko nawyższy. Tedy postáwiwszy Tablicę Mierniczą ná nim do perpendykułu, zmierz wysokość od wody, igiełki wbitey w centrum M tablice. Potym, na liniią KMN Tablice, od M, do p, przenieś tyle częśći z boku skáli, ile ma łokći wysokość igiełki od wody: niech będżie MP. o Rozmierzániu Odległośći poźiomney.
Po trzećie: Przez p,
Skrót tekstu: SolGeom_II
Strona: 25
Tytuł:
Geometra polski cz. 2
Autor:
Stanisław Solski
Drukarnia:
Jerzy i Mikołaj Schedlowie
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1684
Data wydania (nie wcześniej niż):
1684
Data wydania (nie później niż):
1684
