widziemy na Dawidzie Królu/ kiedy mu dziecię chorowało: tedy pościły przez noc na ziemi leżał. Tośmy i My upatrować powinni: boć modlitwa z postem i jałmużną jest lepsza/ niż wiele pieniędzy do skarbu zgromadzać/ mówi Anioł Rafaël. Lecz o jak skąpo ninie o takich/ coby się w trzeźwości i mierności kochali! Widziemy to na oko/ że teraz nic pospolitszego i zwyczajniejszego na świecie/ jako ożralstwo i opiłstwo; a tych darów Bożych gorzałki/ wina/ piwa/ etc. Pijacy tak źle używają/ żeby podobno Diabli w piekle/ gdyby się pijaństwem bawili/ gorzej czynić nie mogli: bo stoły i domy szynkowne/
widźiemy ná Dáwidźie Krolu/ kiedy mu dźiećię chorowáło: tedy pośćiły przez noc ná źiemi leżał. Tośmy y My upátrowáć powinni: boć modlitwá z postem y jáłmużną jest lepsza/ niż wiele pieniędzy do skárbu zgromadzáć/ mowi Anioł Raphaël. Lecz o ják skąpo ninie o tákich/ coby śię w trzeźwośći y miernośći kocháli! Widźiemy to ná oko/ że teraz nic pospolitszego y zwyczáynieyszego ná świećie/ jáko ożrálstwo y opiłstwo; á tych dárow Bożych gorzałki/ winá/ piwá/ etc. Pijacy ták źle używáją/ żeby podobno Dyjabli w piekle/ gdyby śię pijáństwem báwili/ gorzey czynić nie mogli: bo stoły y domy szynkowne/
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 34.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
naszego napisali literami one słowa Zbawicielowe: Strzeżcie się/ by snadź nie były obciążone serca wasze obżarstwem i pijaństwem/ i nagleby na was przyszedł ten dzień (sądny) Abowiem jako sidło przypadnie na wszystkie/ którzy mieszkają na obliczu wszystkiej ziemie.
Co gdyby każdy pobożny Krześcianin rozważał: bez chybyby się w trzeźwości i mierności kochał/ a w ożralstwie i opilstwie żadnego upodobania nie miał/ aleby upiwszy się myśliły mówił: Otom się jako Świnia/ za łaską mówiąc/ ożarł i opił/ że ani rękami ani nogami władać nie mogę; Gdyby teraz dzień sądny przyszedł/ a mięby w takim obżarstwie i pijaństwie zastał/ jakożbym przed sądem
nászego nápisáli literámi one słowá Zbáwićielowe: Strzeżćie śię/ by snadź nie były obćiążone sercá wásze obżárstwem y pijáństwem/ y nagleby ná was przyszedł ten dźień (sądny) Abowiem jáko śidło przypádnie ná wszystkie/ ktorzy mieszkáją ná obliczu wszystkiey źiemie.
Co gdyby kożdy pobożny Krześćiánin rozważał: bez chybyby śię w trzeźwośći y miernośći kochał/ á w ożrálstwie y opilstwie żadnego upodobánia nie miał/ áleby upiwszy śię myśliły mowił: Otom śię jáko Swiniá/ zá łáską mowiąc/ ożárł y opił/ że áni rękámi áni nogámi władáć nie mogę; Gdyby teraz dźień sądny przyszedł/ á mięby w tákim obżárstwie y pijáństwie zástał/ jákożbym przed sądem
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 42.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
(pokarmu i napoju) modlicè i miernie używać trzeba. Carnem vestram domate jejuniis et abstinentiâ escae et potûs, quantum valetudo permittit, mówi znowu Augustyn Z. Ciało wasze uskromiajcie (zwyciężajcie) postami/ miernością/ trzeźwością i powściąganiem się do pokarmu i napoju/ ile zdrowie dozwala. Sabellicus wspomina/ że przed laty o mierności w życiu wiele trzymano. Recenti, prawi/ mundo frugalitas vitae hominum jucunda nutrix fuit, t.j. Świeżemu (nowemu) światu mierność w jedzeniu i piciu żywota ludzkiego wdzięczną Żywicielką (Mamką) była. Jakby chciał rzec: Ludzie kiedyś miernie jedli i pili: przetoż też długo na świecie żyli; jako
(pokármu y napoju) modlicè y miernie używáć trzebá. Carnem vestram domate jejuniis et abstinentiâ escae et potûs, quantum valetudo permittit, mowi znowu Augustyn S. Ciáło wásze uskromiayćie (zwyćiężayćie) postámi/ miernośćią/ trzeźwośćią y powśćiągániem śię do pokármu y napoju/ ile zdrowie dozwala. Sabellicus wspomina/ że przed láty o miernośći w żyćiu wiele trzymano. Recenti, práwi/ mundo frugalitas vitae hominum jucunda nutrix fuit, t.j. Swieżemu (nowemu) świátu mierność w jedzeniu y pićiu żywotá ludzkiego wdźięczną Zywićielką (Mámką) byłá. Jákby chćiał rzec: Ludźie kiedyś miernie jedli y pili: przetoż też długo ná świećie żyli; jáko
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 45.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
nagrodę/ że ją nowy Król miał za Małżonkę pojąć/ a ona miała Królową być.
Niektórzy Narodowie/ którzy się Locri nazywali/ takie srogie stanowili prawo/ że tym głowy ucinać dali/ którzy się lekkomyślnie upijali. Stob. Serm. 18. p. 164.
To byli Poganie/ a jako się oto w mierności kochali/ a w pijaństwie żadnego zgoła upodobania nie mieli/ i owszem je haniebnie karali; a my Krześcianie co czyniemy? o mierności w jedzeniu i piciu nie wiele trzymamy/ i pijaństwo nie za występek/ ale za cnote poczytamy z onym Poganinem mówiąc: Virtutis est, si quis in Virorum convivio plurimos calices exsiccaverit rectè
nagrodę/ że ją nowy Krol miał zá Małżonkę pojąć/ á oná miáłá Krolową bydź.
Niektorzy Narodowie/ ktorzy śię Locri názywáli/ tákie srogie stánowili práwo/ że tym głowy ućináć dáli/ ktorzy śię lekkomyślnie upijáli. Stob. Serm. 18. p. 164.
To byli Pogánie/ á jáko śię oto w miernośći kocháli/ á w pijaństwie żadnego zgołá upodobánia nie mieli/ y owszem je hániebnie karáli; á my Krześćiánie co czyniemy? o miernośći w jedzeniu y pićiu nie wiele trzymamy/ y pijáństwo nie zá występek/ ále zá cnote poczytamy z onym Pogáninem mowiąc: Virtutis est, si quis in Virorum convivio plurimos calices exsiccaverit rectè
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 45.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
takie srogie stanowili prawo/ że tym głowy ucinać dali/ którzy się lekkomyślnie upijali. Stob. Serm. 18. p. 164.
To byli Poganie/ a jako się oto w mierności kochali/ a w pijaństwie żadnego zgoła upodobania nie mieli/ i owszem je haniebnie karali; a my Krześcianie co czyniemy? o mierności w jedzeniu i piciu nie wiele trzymamy/ i pijaństwo nie za występek/ ale za cnote poczytamy z onym Poganinem mówiąc: Virtutis est, si quis in Virorum convivio plurimos calices exsiccaverit rectè, bene et seitè, t.j. Cnota to jest/ kiedy kto przy dobrej myśli na bankietach (Ucztach/ Biesiadach/
tákie srogie stánowili práwo/ że tym głowy ućináć dáli/ ktorzy śię lekkomyślnie upijáli. Stob. Serm. 18. p. 164.
To byli Pogánie/ á jáko śię oto w miernośći kocháli/ á w pijaństwie żadnego zgołá upodobánia nie mieli/ y owszem je hániebnie karáli; á my Krześćiánie co czyniemy? o miernośći w jedzeniu y pićiu nie wiele trzymamy/ y pijáństwo nie zá występek/ ále zá cnote poczytamy z onym Pogáninem mowiąc: Virtutis est, si quis in Virorum convivio plurimos calices exsiccaverit rectè, bene et seitè, t.j. Cnotá to jest/ kiedy kto przy dobrey myśli ná bánkietách (Ucztách/ Bieśiádách/
Skrót tekstu: GdacKon
Strona: 45.
Tytuł:
Dyszkursu o pijaństwie kontynuacja
Autor:
Adam Gdacjusz
Drukarnia:
Jan Krzysztof Jakub
Miejsce wydania:
Brzeg
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
tych własności i skutki. Napisany kwoli Tabacznym i Gorzałczanym Panom, a dobrym Kompanom. Roku 1636.W KRAKOWIE, Do łaskawego Czytelnika. NIe kwoli krotochwili i próżnej zabawie Chciałemci podać krótko o tych dwoygu sprawie Tabaki cudzoźiemskiej, Gorzałki domowej, ledno abyś posłuchał przy tym rady zdrowej, I zażywal z potrzeby oboyga w mierności, I niechał, bez czego być możesz z roztropności. POSWAREK TABAKI Z GORZAŁKĄ.
Naprzód tabaka taką o sobie sprawę daje na przeciwko gorzałce.
Lepszam ja, tabaka, Niźli ty gorzałka; Bo prędko upoje I zaraz ukoję. Smutne duchy zgadzam A serce ochładzam; Wysuszam wilgości, Zaduszam lubości. Na dwoję smak dawam
tych własnośći y skutki. Nápisány kwoli Tábácznym y Gorzałczánym Pánom, á dobrym Kompánom. Roku 1636.W KRAKOWIE, Do łáskáwego Czytelniká. NIe kwoli krotochwili y prożney zábáwie Chciałemći podáć krotko o tych dwoygu spráwie Tábáki cudzoźiemskiey, Gorzałki domowey, ledno ábyś posłuchał przy tym rady zdrowey, Y záżywal z potrzeby oboygá w miernośći, Y niechał, bez czego być możesz z rostropnośći. POSWAREK TABAKI Z GORZAŁKĄ.
Naprzód tabaka taką o sobie sprawę daje na przeciwko gorzałce.
Lepszam ja, tabaka, Niźli ty gorzałka; Bo prędko upoje I zaraz ukoję. Smutne duchy zgadzam A serce ochładzam; Wysuszam wilgości, Zaduszam lubości. Na dwoję smak dawam
Skrót tekstu: PosTabBad
Strona:
Tytuł:
Poswarek tabaki z gorzałką
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
tak
Data wydania:
1636
Data wydania (nie wcześniej niż):
1636
Data wydania (nie później niż):
1636
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Polska satyra mieszczańska. Nowiny sowiźrzalskie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Karol Badecki
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Polska Akademia Umiejętności
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1950
ludzie/ co się na stroje/ więcej niż ich stan niesie/ przesadzają: i sławie swej i mieszkowi szkodzą. A jeśli w Cesarskiej córce zbytnie stroje zganione/ cóż rozumiesz w drugich: Księgi czwarte
Taż Julia/ gdy ją przyjaciele do tego wiedli/ aby wielkiego dworu nie chowała/ a ująwszy obroku/ w mierności Ojca swego naśladowała: nie dała sobie perswadować/ mówiąc: Mój Ociec zapomniał tego/ iż jest Cesarzem: ale ja dobrze to pomnię/ żem jest Cesarską Córką.
ZENOBIA Królowa Palmireńska wspaniała i waleczna/ która też Perskiego Króla/ na imię Sapora/ zwalczyła: Cesarzów Rzymskich/ a zwłaszcza onych rozkoszników/ lekce sobie
ludźie/ co się ná stroie/ wiecey niż ich stan nieśie/ przesadzáią: y sławie swey y mieszkowi szkodzą. A ieśli w Cesárskiey corce zbytnie stroie zgánione/ coż rozumiesz w drugich: Kśięgi cżwarte
Táż Iulia/ gdy ią przyiaćiele do tego wiedli/ áby wielkiego dworu nie chowáłá/ á viąwszy obroku/ w miernośći Oycá swego náśládowáłá: nie dáłá sobie perswádowáć/ mowiąc: Moy Oćiec zápomniał tego/ iż iest Cesárzem: ále ia dobrze to pomnię/ żem iest Cesárską Corką.
ZENOBIA Krolowa Pálmireńska wspániáła y walecżna/ ktora też Perskiego Krolá/ ná imię Sáporá/ zwalcżyłá: Cesarzow Rzymskich/ á zwłaszcżá onych roskosznikow/ lekce sobie
Skrót tekstu: BudnyBPow
Strona: 147
Tytuł:
Krotkich a wezłowatych powieści [...] księgi IIII
Autor:
Bieniasz Budny
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Tematyka:
filozofia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
w niniejszych Księgach/ pozad położonych/ o tych rzeczach/ które przynależą do dostania tego końca/ to jest/ o cnotach mówi: Naprzód ogólnie: potym pojedynkiem. Wszytkie tedy Wtóre Księgi/ obrócił na opisaniu cnoty: której opisanie dwojakie położył. Jednę pospolitą taką: Cnota jest/ sprawowanie się wedle dobrego rozumu/ na mierności zależące/ bawiąc się około rozkoszy i bólu. Drugie opisanie jest cnoty ściskle/ i własniejsze/ które położył w Rozdz: 5. i 6. a takie jest: Cnota jest nałóg z wyborem/ zależący na mierze/ wedle nąs/ która rozum roztropnego człowieka ogranicza. Tego opisania cnoty/ cząstki na swych miejscach porządnie
w ninieyszych Kśięgách/ pozad położonych/ o tych rzeczách/ ktore przynależą do dostánia tego końcá/ to iest/ o cnotách mowi: Naprzod ogulnie: potym poiedynkiem. Wszytkie tedy Wtore Kśięgi/ obroćił ná opisaniu cnoty: ktorey opisánie dwoiákie położył. Jednę pospolitą táką: Cnotá iest/ sprawowanie się wedle dobrego rozumu/ ná miernośći zależące/ báwiąc się około roskoszy y bolu. Drugie opisánie iest cnoty śćiskle/ y własnieysze/ ktore położył w Rozdź: 5. y 6. á tákie iest: Cnotá iest nałog z wyborem/ zależący ná mierze/ wedle nąs/ ktora rozum rostropnego człowieká ogránicza. Tego opisania cnoty/ cząstki ná swych mieyscách porządnie
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 119
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
jest miedzy dwiema pobokami występnemi/ ale jej tylko jeden pobok jest/ Niesprawiedliwość. 2. Iż Panieństwo jest cnota do wstrzymawałości przynależąca/ która nie jest miarkowaniem namiętności/ ale wykorzenieniem żądze. 3. Spaniałość i wielmożność w nawiętszych dygnitarstwach/ i w nawiętszych nakładziech należą: tedyc nie są w śrzodku/ nie są w mierności położone. Nawet cnota bohatyrska/ jest wierzchem cnot zwyczajnych/ która nas wynosi nad stan ludzki: tedyć cnota nie zda się zależeć w pojśrzodku. Iż cnota nie jest w posrzodku położona do woli. 1. 2. 3. 4. Dwojakim sposobem cnoty są w śrzodku.
Abyśmy co pewnego w tym postanowili
iest miedzy dwiemá pobokámi występnemi/ ále iey tylko ieden pobok iest/ Niesprawiedliwość. 2. Iż Pánieństwo iest cnotá do wstrzymawałośći przynależąca/ ktora nie iest miárkowániem namiętnośći/ ále wykorzenieniem żądze. 3. Spaniáłość y wielmożność w nawiętszych dygnitárstwách/ y w nawiętszych nakłádźiech należą: tedyc nie są w śrzodku/ nie są w miernośći położone. Náwet cnotá bohatyrska/ iest wierzchem cnot zwyczáynych/ ktora nas wynośi nád stan ludzki: tedyć cnotá nie zda się zależeć w poyśrzodku. Iż cnotá nie iest w posrzodku położona do woli. 1. 2. 3. 4. Dwoiákim sposobem cnoty są w śrzodku.
Abysmy co pewnego w tym postánowili
Skrót tekstu: PetrSEt
Strona: 145
Tytuł:
Etyki Arystotelesowej [...] pierwsza część
Autor:
Sebastian Petrycy
Drukarnia:
Maciej Jędrzejowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
filozofia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
O różnych a mieszanych sierściach. Rozdział 9.
MIeszaną sierścią to nazwać musiemy/ której okiem właśnie rozeznać nie możemy/ jeśli z gniadej/ z cisawej/ z białej abo z wronej pochodzi/ a jako z różnego włosu/ tak i z różnych żywiołów i z różnych wilgości złożone będąc/ różne też istności/ pomieszania w mierności zbierane bywają. Z tych tedy sposobów rozmaite sierści najdowane bywają: Są konie z białej i z gniadej/ są z cisawej/ z białej/ są z siwej/ z wronej/ o których opisując z osobna każdą sierść wzmianka się stała/ bowiem te okiem rozeznane być mogą/ ale okrom tych gliniaste/ białogliniaste/ płowe
O rożnych á mieszánych śierśćiách. Rozdział 9.
MIeszáną śierśćią to názwáć muśiemy/ ktorey okiem własnie rozeznáć nie możemy/ iesli z gniádey/ z ćisáwey/ z białey ábo z wroney pochodźi/ á iáko z rożnego włosu/ ták y z rożnych żywiołow y z rożnych wilgośći złożone będąc/ rożne też istnośći/ pomieszánia w miernośći zbieráne bywáią. Z tych tedy sposobow rozmáite śierśći náydowáne bywáią: Są konie z białey y z gniádey/ są z ćisáwey/ z białey/ są z śiwey/ z wroney/ o ktorych opisuiąc z osobná káżdą śierść wzmiánká się sstáłá/ bowiem te okiem rozeznáne być mogą/ ále okrom tych gliniáste/ białogliniáste/ płowe
Skrót tekstu: DorHip_I
Strona: Bijv
Tytuł:
Hippica to iest o koniach księgi_I
Autor:
Krzysztof Dorohostajski
Drukarnia:
Andrzej Piotrkowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1603
Data wydania (nie wcześniej niż):
1603
Data wydania (nie później niż):
1603
