/ krwie do kilku Miesięcy upuszczały/ abowiem jako krwie niedostatek może płód zagubić/ tak jesy obfitość słaby i subtelny może zadusić. Stąd pochodzi/ że gdy z onych żeł/ które płodowi są przywiązane/ krew ciecze zawżdy z niebezpieczeństwem/ i o tym Hippokrata nabarziej rozumieć trzeba/ gdy mówi: Jeśli białejgłowie brzemiennej krwie płynienie Miesięczne napadnie/ nie podobna/ aby płód miał być zdrowy: z niektórych częstokroć pożytecznie/ i z wielkim płodu i matki pożytkiem wychodzi/ i dla tego takie płynienie Miesięczne żadnych leków nie potrzebuje/ tylko umocnienia płodu/ i jego związków. Jeśliby zaś z płynienia któregokolwiek krwie/ płodu słabość/ i poronienie obawiało się/
/ krwie do kilku Mieśięcy vpuszczáły/ ábowiem iáko krwie niedostátek może płod zágubić/ ták iesy obfitość słáby y subtelny może záduśić. Ztąd pochodźi/ że gdy z onych żeł/ ktore płodowi są przywiązáne/ krew ćiecze záwżdy z niebespieczeństwem/ y o tym Hippokratá nabárźiey rozumieć trzebá/ gdy mowi: Ieśli białeygłowie brzemienney krwie płynienie Mieśięczne nápádnie/ nie podobna/ áby płod miał być zdrowy: z niektorych częstokroć pożytecznie/ y z wielkim płodu y mátki pożytkiem wychodźi/ y dla tego tákie płynienie Mieśięczne żadnych lekow nie potrzebuie/ tylko vmocnienia płodu/ y iego zwiąskow. Ieśliby záś z płynienia ktoregokolwiek krwie/ płodu słábość/ y poronienie obawiáło się/
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: E2v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
Izrael/ własnej pozbywszy wolności Wydaje: pójdźmyż za nim w serdecznej żałości.
Tu zmówić 5. Pacierzy i 5. Zdrowych Maryj. Czwarta droga Pańska od Kaifasza na ratusz do Piłata
Adducunt ergo Iesum a Caipha in praetorium, erat autem mane. Ioan. 18, (28)
Zrzuciła noc czarny płaszcz/ i miesięczne koło Zagasło: a krwawe się zorze/ nie wesoło Podnoszą: mało różne cieniom przeszłej nocy/ Smutna postać zwłóczy ich z przyrodzonej mocy. Sporządza się Żydowstwo do starosty w drogę/ W piszczałki/ w larmy w bębny uderzą/ nie trwogę Ale wesoły triumf. Tak się pszczoły snują: Kiedy głodne na pasze z ulów
Izráel/ własney pozbywszy wolnośći Wydáie: podźmysz zá nim w serdeczney żałośći.
Tu zmowić 5. Paćierzy y 5. Zdrowych Máriy. Czwarta droga Pańska od Kaifasza na ratusz do Piłata
Adducunt ergo Iesum a Caipha in praetorium, erat autem mane. Ioan. 18, (28)
Zrzuciłá noc czarny płaszcz/ y mieśięczne koło Zágásło: á krwáwe się zorze/ nie wesoło Podnoszą: máło rożne ćieniom przeszłey nocy/ Smutna postać zwłóczy ich z przyrodzoney mocy. Zporządza się Zydowstwo do stárosty w drogę/ W piszczałki/ w lármy w bębny vderzą/ nie trwogę Ale wesoły tryumf. Ták się pszczoły snuią: Kiedy głodne ná pasze z vlów
Skrót tekstu: RożAPam
Strona: 36.
Tytuł:
Pamiątka krwawej ofiary Pana Zbawiciela Naszego Jezusa Chrystusa
Autor:
Abraham Rożniatowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
jej od wielkiego mistrza Filipa Filladama/ rycerstwa i obrony był czyniony/ że wszytkie rowy pełne pobitych były/ tym barzej szturmem nacierała/ głębokie padoły koło miasta ziemią/ którą z nabliszej góry przynosili/ wypełniwszy/ i tegiemi Kanonami Wały i mury rozwaliła/ że się na ostatku turkom poddać musieli/ i onym/ gdy sześć miesięczne Oblężenie wystali/ a żadnego od Chrześcijańskich Potentatów posielku niemając/ a nieprzyjaciel żawsze więcej świeżego ludu z Natoliej dostawał/ tak miasto jako i wyspę Rodys wypróżnić musieli/ co się stało 22. Roku/ gdy Turecki Cesarz/ z trzydziestą tysięcy ludu/ z wielkim triumfem i chwała/ do Rodysa wciągnął/ a Wielkimistrz/
iey od wielkiego mistrzá Filipá Filládáma/ rycerstwá y obrony był czyniony/ że wszytkie rowy pełne pobitych były/ tym barzey szturmem náćierałá/ głębokie pádoły koło miástá źiemią/ ktorą z nabliszey gory przynośili/ wypełniwszy/ y tegiemi Kánonámi Wáły y mury rozwáliłá/ że się ná ostatku turkom poddáć muśieli/ y onym/ gdy sześć mieśięczne Oblężenie wystali/ á żadnego od Chrześćiánskich Potentatow pośielku niemaiąc/ á nieprzyiaćiel żáwsze więcey świeżego ludu z Nátoliey dostawał/ ták miásto iáko y wyspę Rhodis wyprożnić muśieli/ co się stáło 22. Roku/ gdy Turecki Cesarz/ z trzydźiestą tyśięcy ludu/ z wielkim tryumfem y chwała/ do Rhodisá wćiągnął/ á Wielkimistrz/
Skrót tekstu: FurUważ
Strona: E3
Tytuł:
Astrophiczne uważanie o ułożeniu powietrza
Autor:
Stefan Furman
Drukarnia:
Dawid Frydrych Rhetiusz
Miejsce wydania:
Gdańsk
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
kalendarze
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1664
Data wydania (nie wcześniej niż):
1664
Data wydania (nie później niż):
1664
Szlachty do Miejskich sądów pościągać zakazał Konstytucją: Hetmanów pierwszy począł kreować perpetuos, przedtym tylko do okazji obieranych. Silny był bardzo, bo końskie rozrywał podkowy, sznury grube przerywał. Wsławił się jeszcze, Tatarską na Rusi, Multańską na Wołoszczyźnie i Podolu, Krzyżacką w Prusiech wiktoriami. Synowi in Augusto urodzonemu dał imię swoje i miesięczne Sigismundus Augustus. Za niego Luterska poczęła się szerzeć Sekta. Krakowianom suplikującym o miasta obmurowanie odpowiedział: Polonos à Campis dictos, muros curare non debere. Za niego Mazowieckie Księstwo do Korony wruciło się. Tandem wielkich czynów pełen po pracy poszedł do płacy Roku 1548. lat mając 82. Panowania 40. Dwa razy żenił się
Szláchty do Mieyskich sądow pościągać zákazał Konstytucyą: Hetmanow pierwszy począł kreowáć perpetuos, przedtym tylko do okázyi obieránych. Silny był bardzo, bo końskie rozrywáł podkowy, sznury grube przerywáł. Wsławił się ieszcze, Tatárską ná Rusi, Multańską ná Wołoszczyźnie y Podolu, Krzyżacką w Prusiech wiktoryami. Synowi in Augusto urodzonemu dał imie swoie y miesięczne Sigismundus Augustus. Zá niego Luterská poczeła się szerzeć Sekta. Krákowianom supplikuiącym o miasta obmurowánie odpowiedźiał: Polonos à Campis dictos, muros curare non debere. Zá niego Mazowieckie Xięstwo do Korony wruciło się. Tandem wielkich czynow pełen po prácy poszedł do płacy Roku 1548. lat máiąc 82. Panowánia 40. Dwá rázy żenił się
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 352
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
zaziębioną rozgrzewając/ wilgotną wysuszając/ zaplugawioną wychędażając czopek albo węzełek/ na kształt palca/ z jego prochu/ subtylnie utartego/ uczyniony/ w Olejku Piżmowym/ albo w Oliwie dobrze warzony/ a w otwór łona Białogłowskiego ciepło puszczany (Plat:) Także się w nim kąpiąc i naparzając. Item.
Toż też czyścienie Miesięczne Panim wzbudza. Czyszczeniu Miesięcnemu Wydymaniu kiszki stolcowej
Wydymaniu i wychodzeniu kiszki stolcowej/ jest lekarstwem osobliwym/ prochem jego miałko utartym/ w Bawełnę/ albo w owczą wełnę nabiwszy/ na nie przykładać/ a zwłaszcza z przyczyny zimnej. Scjatyce
Scjatyce/ i boleniu w biodrach/ jest ratunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rozparzając/ a
záźiębioną rozgrzewáiąc/ wilgotną wysuszáiąc/ záplugáwioną wychędażáiąc czopek álbo węzełek/ ná ksztáłt pálcá/ z iego prochu/ subtylnie vtártego/ vczyniony/ w Oleyku Piżmowym/ álbo w Oliwie dobrze warzony/ á w otwor łoná Białogłowskiego ćiepło pusczány (Plat:) Tákże się w nim kąpiąc y náparzáiąc. Item.
Toż też czyśćienie Mieśięczne Pánim wzbudza. Czyszczeniu Mieśięcnemu Wydymániu kiszki stolcowey
Wydymániu y wychodzeniu kiszki stolcowey/ iest lekárstwem osobliwym/ prochem iego miałko vtártym/ w Báwełnę/ álbo w owczą wełnę nábiwszy/ ná nie przykłádáć/ á zwłasczá z przyczyny źimney. Scyátyce
Scyátyce/ y boleniu w biodrách/ iest rátunkiem wielkim/ sam tylko Nardus rosparzáiąc/ á
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
) Wnętrznościom.
Wietrzności w ciele rozpędza i układa.
Serce wesołe czyni. (Macer) warząc a pijąc. Nyrkom.
Nyrki wychędaża. (Tenże)
Żołądek do trawienia osłabiały posila. Brzydliwość odpędza.
Brzydliwość/ niechęć/ i womity odpędza/ tak warząc go w winie/ i pijąc/ jako nim naparzając. Miesięczne czyścienie paniom wzbudza także to w trunku używając. (Macer.) Księgi Pierwsze. Miesięczne wzbudza Paniom Ślezionie
Ślezionę zatkaną wychędaża/ warzona w winie/ a pita. Macicy zaziębionej
Macicę zaziębioną rozgrzewa. Łożysku
Łożysko po porodzeniu wywodzi.
Także Mocz nad przyrodzenie zatrzymany pędzi/ warząc go w winie/ a próg łona tym naparzając
) Wnętrznościom.
Wietrznośći w ćiele rozpądza y vkłáda.
Serce wesołe czyni. (Macer) wárząc á piiąc. Nyrkom.
Nyrki wychędaża. (Tenże)
Zołądek do trawienia osłábiáły pośila. Brzydliwość odpądza.
Brzydliwość/ niechęć/ y womity odpądza/ ták wárząc go w winie/ y piiąc/ iáko nim náparzáiąc. Mieśięczne czjśćienie pániom wzbudza tákże to w trunku vżywáiąc. (Macer.) Kśięgi Pierwsze. Mieśięczne wzbudza Pániom Sleźionie
Sleźionę zátkáną wychędaża/ wárzona w winie/ á pitá. Máćicy záźiębioney
Máćicę záźiębioną rozgrzewa. Lożysku
Lożysko po porodzeniu wywodźi.
Tákże Mocz nád przyrodzenie zátrzymány pędźi/ wárząc go w winie/ á prog łoná tym náparzáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Moc i skutki. Mocz pędzi.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany wywodzi/ Kopytnikowe korzenie warząc a pijąc. Toż wodka jego czyni. (Mesue.) Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ w winie warzony/ a trunkiem używany. Ściatyce.
Scjatykę i bole zawzięte zdawna i zastarzałe w biodrach leczy. Miesięcznej.
Miesięczne czyścienie zastanowione wzbudza Paniom/ dając półtora łota korzenia Kopytnikowego/ nieprawie miałko utartego z pitym miodem/ który tak czyści/ jako Ciemierzyca biała. Może go też używać z wodką Bylicową/ jako i Ciemierzyce. (Fusch, Tab:)
Wchodzi też to korzenie do maści. Puchlinie
Potężnie z ciała puchlinę wywodzi/ trzy ćwierci
. Moc y skutki. Mocz pędźi.
Mocz nad przyrodzenie zátrzymány wywodźi/ Kopytnikowe korzenie wárząc á pijąc. Toż wodká iego czyni. (Mesue.) Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ w winie wárzony/ á trunkiem vżywány. Sciátyce.
Scyátykę y bole záwźięte zdawná y zástárzáłe w biodrách leczy. Mieśięczney.
Mieśięczne czyśćienie zástánowione wzbudza Pániom/ dáiąc połtorá łotá korzenia Kopytnikowego/ niepráwie miáłko vtártego z pitym miodem/ ktory ták czyśći/ iáko Ciemierzycá biała. Może go też vżywáć z wodką Bylicową/ iáko y Ciemierzyce. (Fusch, Tab:)
Wchodźi też to korzenie do máści. Puchlinie
Potężnie z ćiáłá puchlinę wywodźi/ trzy czwierći
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tego ciepło rano i na noc pić dawać.
Tejże Pleurze i w bokach kłóciu/ korzeń Kozłków w winie warzyć/ a rany na noc po dziewiąci łyżek pić/ i miejsc kłocia naparzać. Wietrzności.
Wietrzności w ciele zamknione rozpadza. Moczu zatrzymanemu.
Zatrzymaniu moczu nad przyrodzenie tenże trunek jest lekarstwem. Miesięcznej.
Miesięczne czyszczenie Paniom zawściągnione wzbudza i wywodzi/ tegoż trunku używając. Item.
Proch Kozłkowego korzenia z trunkiem wina ciepłego/ po quincie/ z wodką tegoż Kozłku warzonego pijąc/ jest także użytecznym wszystkim chorobom przerzeczonym. (Dioscorydes) wątrobie Ślezionie Moczu Pęcherzowi.
Wątrobie. Ślezionie. Przechód Moczu. Nyrki.
Pęcherz/ zamulone
tego ćiepło rano y ná noc pić dawáć.
Teyże Pleurze y w bokách kłoćiu/ korzeń Kozłkow w winie wárzyć/ á rány ná noc po dźiewiąci łyżek pić/ y mieysc kłoćia náparzáć. Wietrznośći.
Wietrznośći w ćiele zámknione rozpadza. Moczu zatrzymánemu.
Zatrzymániu moczu nád przyrodzenie tenże trunek iest lekárstwem. Mieśięczney.
Mieśięczne czyszczenie Pániom záwśćiągnione wzbudza y wywodźi/ tegoż trunku vżywáiąc. Item.
Proch Kozłkowego korzenia z trunkiem winá ćiepłego/ po quincie/ z wodką tegoż Kozłku wárzonego piiąc/ iest tákże vżytecznym wszystkim chorobom przerzeczonym. (Dioscorides) wątrobie Sleźionie Moczu Pęchyrzowi.
Wątrobie. Sleźionie. Przechod Moczu. Nyrki.
Pęchyrz/ zámulone
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zagrąznęło/ to na słońcu jarkim przez trzy Niedziele moczyć w szklanym naczyniu/ potym na ogniu węglistym/ tak długo warzyć/ aż co namiękcej rozewre/ potym mocno wyżąć albo wyprasować/ i tym ułomne członki/ za dawną chorobą/ każdego dnia/ rano i na noc/ nacierać. (Tabe.) Miesięcznemu czyścieniu.
Miesięczne Panióm czyścienie/ nad przyrodzenie zawściągnione/ wzbudza i wywodzi/ korzenie jego posiekawszy warzyć/ a parę ciepłą w otwór łona lejkiem puszczać. Też kąpanie po pas z niego czynić dobrze. Macicy zaziębionej.
Macicę wilgotną wysusza/ zaziębłą rozgrzewa/ w wodzie warząc/ a próg łona naparzając: albo się w nim kąpiąc. To
zágrąznęło/ to ná słońcu iárkim przez trzy Niedźiele moczyć w szklánym naczyniu/ potym ná ogniu węglistym/ ták długo wárzyć/ áż co namiękcey rozewre/ potym mocno wyżąć álbo wyprásowáć/ y tym vłomne członki/ zá dawną chorobą/ káżdego dniá/ ráno y ná noc/ náćieráć. (Tabe.) Mieśięcznemu czyścieniu.
Mieśięczne Pánióm czyśćienie/ nád przyrodzenie záwściągnione/ wzbudza y wywodźi/ korzenie ieg^o^ pośiekawszy wárzyć/ á párę ćiepłą w otwor łoná leykiem pusczáć. Też kąpánie po pás z niego czynić dobrze. Máćicy záźiębioney.
Máćicę wilgotną wysusza/ záźiębłą rozgrzewa/ w wodźie wárząc/ á próg łoná náparzáiąc: álbo sie w nim kąpiąc. To
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dać trochę w usta trzymać i masztykować. Item.
Zimnicom korzeń w winie warzony/ a trunkiem przed przyszciem dany jest lekarstwem. Flegmie w pierś.
Flegmę gęstą/ lipką/ i klejowatą w piersiach rozprawuje/ rzedzi i z płuc wywodzi snadnie. Wątrobie
Wątrobę. Ślezienie
Ślezionę zamulone otwiera. Miesieczną wzbudza Paniom
Paniam czyszczenie Miesięczne zastanowione wzbudza. Łożysku.
Łożysko po porodzeniu sześć Niedzielnicom pozostałe wywodzi. Urokom i czarom.
Czary/ Uroki/ odpędza/ korzeń przy sobie albo na szyj noszony. (Fusch.)
Toż tym wszystkim chorobom służy/ którym i Dzięgiele/ jeno nie tak potężnie. Dzięgiel Arabski/ Rozdział 24. Kłącze.
DZięgiel
dáć trochę w vstá trzymáć y másztykowáć. Item.
Zimnicom korzeń w winie wárzony/ á trunkiem przed przyszćiem dány iest lekárstwem. Flágmie w pierś.
Flágmę gęstą/ lipką/ y kliiowátą w pierśiách rospráwuie/ rzedźi y z płuc wywodźi snádnie. Wątrobie
Wątrobę. Sleźienie
Sleźionę zámulone otwiera. Mieśieczną wzbudza Paniom
Pániam czysczenie Mieśięczne zástánowione wzbudza. Lożysku.
Lożysko po porodzeniu sześć Niedźielnicom pozostáłe wywodźi. Vrokom y czárom.
Czáry/ Vroki/ odpądza/ korzeń przy sobie álbo ná szyi noszony. (Fusch.)
Toż tym wszystkim chorobom służy/ ktorym y Dźięgiele/ ieno nie ták potężnie. Dźięgiel Arabski/ Rozdźiał 24. Kłącze.
DZięgiel
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 99
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
