na 20000. przedażnych rachował Starowolski. Czego i teraz się napatrzyć po całej Polsce na walniejszych jarmarkach. Obfituje w owce osobliwie Wielkopolskaiż ledwie nie każdy folwark tysiącami ich liczy. W świnie których tysiącami na Śląsk pędzą. Zwierza różnego rodzaju. Jeziora, stawy, rzeki rybne różnego rodzaju ryb, pasieki, sady różnych owoców, minerały rozmaite, zioła medyczne. Ma w każdym prawie Województwie huty, rudy, hamernie, lasy sosnowe, dębowe, bukowe etc. Ale osobliwie w Prusiech i małej Polsce całe lasy postronne kraje zakupują, Holandia, Anglia, Dania, Francja, wywożąc maszty, bale do budowania okrętów. Zgoła gdyby jeszcze industria przystąpiła do obfitującego
ná 20000. przedażnych rachował Starowolski. Czego y teráz się napátrzyć po cáłey Polszcze ná walnieyszych iarmárkách. Obfituie w owce osobliwie Wielkopolskáiż ledwie nie każdy folwark tysiącami ich liczy. W świnie ktorych tysiącami ná Sląsk pędzą. Zwierzá rożnego rodzáiu. Ieziorá, stawy, rzeki rybne rożnego rodzáiu ryb, pásieki, sády rożnych owocow, mineráły rozmáite, ziołá medyczne. Má w káżdym práwie Woiewodztwie huty, rudy, hamernie, lasy sosnowe, dębowe, bukowe etc. Ale osobliwie w Prusiech y małey Polszcze cáłe lásy postronne kráie zakupuią, Hollandya, Angliá, Dániá, Fráncya, wywożąc mászty, bále do budowániá okrętow. Zgołá gdyby ieszcze industrya przystąpiłá do obfituiącego
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: Hv
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
były na przeszkodzie do złączenia wraz siłswoich i do czynienia jednomyślnie. ATLAS DZIECINNY.
Powietrze w tym Kraju trochę jest zimniejsze niż cieplejsze, zdrowe jednak i miłe: ziemia urodzajna, przeto obfituje w wino, w zboże i różne rodzaje owoców, znajdują się w nim kruszce srebrne, miedziane, żelazne, ołowiane, i inne minerały. Morze oblewające część tego kraju, tudzież rzeki, które bardzo gęsto płyną, są bardzo rybne; Lasy, których znaczna jest liczba w Niemczech, pełne są zwierza i ptastwa. Słowem mówiąc, Kraj w wszystko obfitujący, cokolwiek do życia ludzkiego należy, gdyby chciał na tym przestać, i próżno nie żądać tego,
były na przeszkodzie do złączenia wraz siłswoich y do czynienia iednomyślnie. ATLAS DZIECINNY.
Powietrze w tym Kraiu trochę iest zimnieysze niż ciepleysze, zdrowe iednak y miłe: ziemia urodzayna, przeto obfituie w wino, w zboże y rożne rodzaie owocow, znayduią się w nim kruszce srebrne, miedziane, żelazne, ołowiane, y inne minerały. Morze oblewaiące część tego kraiu, tudzież rzeki, ktore bardzo gęsto płyną, są bardzo rybne; Lasy, ktorych znaczna iest liczba w Niemczech, pełne są zwierza y ptastwa. Słowem mowiąc, Kray w wszystko obfituiący, cokolwiek do życia ludzkiego należy, gdyby chciał na tym przestać, y prożno nie żądać tego,
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 44
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
deviabo à scopo dyskursu mego, że to dla wladomości Czytelnika mego i to przydam; Chymici mają osobliwe swoje terminy, jako i każda Ars et scientia, i tak złoto nazywają Solem,srebro Lunam miedz Wenerem, cynę Jovem, ołów Saturnum, żywe srebro Merkurium, a te imiona dane in hoc fundamento: że te Minerały mają z temiż Płanetami podobieństwo w kolorze. Jako to z Słońcem ma similitudinem Złoto, z Srebrem Księżyc, z Miedzią Venus etc Picus Mirandulá ustawicznie z tym się szczycił, że miał 20 sposobów robienia złota Artyficjalnego, za co mu w Rzymie taki napisano Nadgrobek: Auri ex plumho Collectori; teste Ionstono De LAMPADE VITE
deviabo à scopo dyskursu mego, że to dlá wladomości Czytelnika mego y to przydam; Chymici maią osobliwe swoie terminy, iako y każda Ars et scientia, y tak złoto nazywaią Solem,srebro Lunam miedz Venerem, cynę Iovem, ołow Saturnum, żywe srebro Mercurium, a te imiona dane in hoc fundamento: że te Minerały máią z temiż Płanetami podobiéństwo w kolorze. Iako to z Słońcem ma similitudinem Złoto, z Srebrem Księżyc, z Miedzią Venus etc Picus Mirandulá ustawicznie z tym się szczycił, że miał 20 sposobow robienia zlota Artyficialnego, za co mu w Rzymie taki napisano Nadgrobek: Auri ex plumho Collectori; teste Ionstono De LAMPADE VITAE
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 135
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Niebo do grzmotu się zabierające, wieniec na głowę brał laurowy, jako pisze Faresbariensis
LESZCZYNA po Łacinie Corylus z tej racyj do Moich wchodzi Aten, iż Metalici albo Górnicy, koło Złota, Srebra, i innych minerałów chodzący, wierzą jakoby ż laskowej rózgi zrobione widełka, naturalną Sympatią tam się nachylają, gdzie takie kryją się Minerały, Kruszce i Skarby; ale Kircher przez o Drzewach osobliwych
własne doświadczenie, w tym uznał falsitatem; a Schottus, Honoratus i Cesius Autorowie racjami negują, i mają pro re superstitiosa. Oczym Ja także traktuję tu pod tytułem Dubitantius, dokąd cię odsyłam Czytelniku.
MORUS albo Morwa Drzewo po wszystkich na ostatku kwitnie drzewach
Niebo do grzmotu się zábieraiące, wieniec na głowę brał laurowy, iako pisze Faresbariensis
LESZCZYNA po Łacinie Corylus z tey racyi do Moich wchodzi Aten, iż Metallici albo Gornicy, koło Złota, Srebra, y innych minerałow chodzący, wierzą iakoby ż laskowey rozgi zrobione widełka, naturalną Sympatyą tam się nachylaią, gdzie takie kryią się Minerały, Kruszce y Skarby; ale Kircher przez o Drzewach osobliwych
własne doswiadczenie, w tym uznał falsitatem; à Schottus, Honoratus y Caesius Autorowie racyami neguią, y maią pro re superstitiosa. Oczym Ia także traktuię tu pod tytułem Dubitantius, dokąd cię odsyłam Czytelniku.
MORUS albo Morwa Drzewo po wszystkich na ostatku kwitnie drzewach
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 641
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
potym letnią erią, tandem zbliżywszy się do minerałów, cale gorącą. Są też tam rury niby kanały, albo oddechy, niby do piwnic, któremi erię zdrową z dworu wpuszczają, alias za kwadrans godziny, Fodyny byłyby dla Górników grobami. Zażywają też tu kompasu Magnesowego, który żyły złote, srebrne, i inne minerały wydają Górnikom. W Saksonii około Snebergi, srebrne znajdują się góry, Najjaśniejszego bogacące ELEKTÓRA Saskiego, nalezione Annô Domini 1476. W których za Wojciecha Elektora, tak wielka znaleziona bryła srebra, że na tejże, jak na stole w samych Fodynach jedząc, rzekł: Fridericus Imperator Potens et Dives est, hodie tamen eiusmodi
potym letnią aeryą, tandem zbliżywszy się do minerałow, cale gorącą. Są też tam rury niby kanały, albo oddechy, niby do piwnic, ktoremi aeryę zdrową z dworu wpuszczaią, alias za kwadrans godziny, Fodyny byłyby dla Gornikow grobami. Zażywaią też tu kompasu Magnesowego, ktory żyły złote, srebrne, y inne minerały wydaią Gornikom. W Saxonii około Snebergi, srebrne znayduią się gory, Nayiaśnieyszego bogacące ELEKTORA Saskiego, nalezione Annô Domini 1476. W ktorych za Woyciecha Elektora, tak wielka znaleziona bryła srebra, że na teyże, iak na stole w samych Fodynach iedząc, rzekł: Fridericus Imperator Potens et Dives est, hodie tamen eiusmodi
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 997
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
ważniejsza ziemia się znajduje, niżeli gdzie indziej. 6to Jeśli wody odor i kolor osobliwszy mają, albo jakie okruszynki, niby opiłki z sobą niesą. 7mo Rozpadliny w górach są to usta ogłaszające latens Metallum, któremi wychodzą ekshalacje. 8vo Częstokroć z miejsc owych z materyj siarczystej zajęte ognie w nocy wybuchają. 9no Miejsca Minerały w sobie mające są nie płodne, suche, nie urodzajne, bo wszytkie wilgotności do wrzostu i pomnożenia się potrzebne, w ziemi ukryte do siebie ciągną metale.
DROGICH KAMIENI Matką te są Krainy: Naprzód INDIA Wschodnia i Zachodnia: Diamentów w ziemi i i w skałach rodzących się jest Fodyna; Królestwo Golgonda na Peninsule Indyjskiej
ważnieysza ziemia się znayduie, niżeli gdzie indziey. 6to Ieśli wody odor y kolor osobliwszy maią, albo iakie okruszynki, niby opiłki z sobą niesą. 7mo Rospadliny w gorach są to usta ogłaszaiące latens Metallum, ktoremi wychodzą exhalacye. 8vo Częstokroć z mieysc owych z materyi siarczystey zaięte ognie w nocy wybuchaią. 9no Mieysca Minerały w sobie maiące są nie płodne, suche, nie urodzayne, bo wszytkie wilgotności do wrzostu y pomnożenia się potrzebne, w ziemi ukryte do siebie ciągną metalle.
DROGICH KAMIENI Matką te są Krainy: Naprzod INDIA Wschodnia y Zachodnia: Dyamentow w ziemi y y w skałach rodzących sie iest Fodyna; Krolestwo Golgonda na Peninsule Indiyskiey
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 999
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
że mógł nie wszystek skarb wykopać. Miał tedy ten pasamannik chiromancista virgam coryli, to jest rószczkę laskową widełkowatą. Chodził z nią, za obydwa końce w obydwóch ręku trzymając. Przyszedł tedy na jedno tamże pod Lachowiczami miejsce, nad którym się owa rószezka zaczęła ku ziemi z ręku wykręcać. Powiedział zatem, że tam są minerały.
Dawał każdemu tęż rószczkę trzymać, każdemu się z rąk wykręcała. Narobił potem tenże chiromancista świeczek łojowych, które przytykał na tymże miejscu do ziemi, a gdy mu gasły, powiedział, że teraz nie można tego skarbu wykopywać, aż trzeba do kilku niedziel czekać planety Saturna. Przy tym powiedział, że nie
że mógł nie wszystek skarb wykopać. Miał tedy ten pasamannik chiromancista virgam coryli, to jest rószczkę laskową widełkowatą. Chodził z nią, za obydwa końce w obodwoch ręku trzymając. Przyszedł tedy na jedno tamże pod Lachowiczami miejsce, nad którym się owa rószezka zaczęła ku ziemi z ręku wykręcać. Powiedział zatem, że tam są minerały.
Dawał każdemu tęż rószczkę trzymać, każdemu się z rąk wykręcała. Narobił potem tenże chiromancista świeczek łojowych, które przytykał na tymże miejscu do ziemi, a gdy mu gasły, powiedział, że teraz nie można tego skarbu wykopywać, aż trzeba do kilku niedziel czekać planety Saturna. Przy tym powiedział, że nie
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 388
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
sali Braci Mniejszych
Martinus LUTHERUS, lubo odemnie w Części 1 Aten między Hereziami opisany jest, folio 779 1 edit: jeszcze i tu o nim jest co mówić i pisać, tak fusa materia de effuso traktować. Urodził się Luter Roku 1483 w Lesbium Mieście Saskim w Grafostwie Mansfeldskim, gdzie się znajdują żelazne i miedziane minerały, z podłych rodziców, z gurnika, wstąpił wyrostkiem do Zakonu Z: Augustyna Pustelników w Erfordzie, ato czyli piorunem przestraszony sociusza zabijającym, czyli ex voto, uchodząc nagłej śmierci w chorobie: Laur Doktorski odniósł w Wittembergskiej Akademii, tamże w Saksonii wyższej; gdzie był Profesorem Z: Teologii, w Dysputach prędkij ostry
sali Braci Mnieyszych
Martinus LUTHERUS, lubo odemnie w Częsci 1 Aten między Hereziami opisany iest, folio 779 1 edit: ieszcze y tu o nim iest co mowić y pisać, tak fusa materia de effuso traktować. Urodził się Luther Roku 1483 w Lesbium Mieście Saskim w Graffostwie Mansfeldskim, gdzie się znayduią żelazne y miedziane minerały, z podłych rodzicow, z gurnika, wstąpił wyrostkiem do Zakonu S: Augustyna Pustelnikow w Erfordzie, áto czyli piorunem przestraszony sociusza zabiiaiącym, czyli ex voto, uchodząc nagłey smierci w chorobie: Laur Doktorski odniosł w Wittembergskiey Akademii, tamże w Saxonii wyższey; gdzie był Professorem S: Teologii, w Dysputach prętkiy ostry
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 656
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wodę, jedne słoną morską, drugą słodką rzeczną, a to ratione rzek wpadających z taką wodą. Ale teraz accessit industria, bo Aquae-ductus przez kroków trzy tysiące prowadzony, słodką wodę mający, w Miasto jest sporządzony. Rybne jest Całego świata, praecipue o AMERYCE
bardzo te jezioro. W Perwańskim Kraju w Gwancawelice, gdzie minerały żywego srebra się znajdują, jest pewne źrzodło Ciepłe, wodę do góry naturalnie wytryskujące, która na powietrzu w kamień się obraca, z którego tam wiele struktur murują, dają się te kamienie łupać na deski i płachy. Ktoby się tej wody z ludzi przez niewiadomość opił, albo zwierz jej zażył, w brzuchu się
wodę, iedne słoną morską, drugą słodką rzeczną, a to ratione rzek wpadaiących z taką wodą. Ale teraz accessit industria, bo Aquae-ductus przez krokow trzy tysiące prowadzony, słodką wodę maiący, w Miasto iest sporządzony. Rybne iest Całego świata, praecipuè o AMERICE
bardzo te iezioro. W Perwańskim Kraiu w Gwancawelice, gdzie mineráły żywego srebra się znayduią, iest pewne źrzodło Ciepłe, wodę do gory naturalnie wytryskuiące, ktora na powietrzu w kamień się obraca, z ktorego tam wiele struktur muruią, daią się te kamienie łupać na deski y płachy. Ktoby się tey wody z ludzi przez niewiadomość opił, albo źwierz iey zażył, w brzuchu się
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 618
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Contrarium sentiens rekapituluje. Coby za decess świat cały miał, gdyby na świecie wojen niebyło, tak w żołnierzach, Gwardiach, Sługach, Rzemieślinikach, wszystkich, którzy robotą swoją wszystkie ich potrzeby, i wszelką tak offensionis jako i defensionis wystawiają Armaturę, unkosztem publici aerarij, Państw, i Panów miżniejszych. Do tego minerały w skałach in potiori parte skutku, dla którego są od Pana BOGA stworzone, nieodbierałyby, i razem z ludźmiby sterilescerent, bo by ich non exigeret incluctabilis et necessitans necessitas. Cóżby było Monarchom po Radach, gdyby się zdrad żadnych nieobawiali, co za potrzeba Aliancyj i Traktatów, gdyby ruptur,
Contrarium sentiens rekapituluie. Coby za decess świat cały miał, gdyby na świecie woien niebyło, tak w żołnierzach, Gwardiach, Sługach, Rzemieślinikach, wszystkich, ktorzy robotą swoią wszystkie ich potrzeby, y wszelką tak offensionis iako y defensionis wystawiaią Armaturę, unkosztem publici aerarij, Państw, y Panow miżnieyszych. Do tego minerały w skałách in potiori parte skutku, dla ktorego są od Pana BOGA stworzone, nieodbierałyby, y razem z ludźmiby sterilescerent, bo by ich non exigeret incluctabilis et necessitans necessitas. Cożby było Monarchom po Radach, gdyby się zdrad żadnych nieobawiali, co za potrzeba Aliancyi y Traktatow, gdyby ruptur,
Skrót tekstu: GarczAnat
Strona: 153
Tytuł:
Anatomia Rzeczypospolitej Polskiej
Autor:
Stefan Garczyński
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1753
Data wydania (nie wcześniej niż):
1753
Data wydania (nie później niż):
1753
