albo po pułtory na raz/ z białym winem pić dają. Item.
Proch znamienity przeciwko morowemu powietrzu. Wziąć korzenia Kozłku który Driawnikiem zowiemy/ Masztyki wybornej po dwu łotu/ Glinki Ormiańskiej/ Ziemie albo Glinki pieczętowanej/ Kwiatu Muszkatowego/ Biedrzeńcu białego/ Korzenia Kokoryczki/ Kurzego ziela/ Omanu/ Czartowego ziobra/ Miarzu albo Mistrzowniku/ Wężowniku/ albo Diabliku/ Dypianu białego/ tych wszystkich korzenia wziąć/ i drobno posiekawszy/ z inemi rzeczami miałko utłuczonemi pomieszać/ i w naczyniu drzewianym/ zwierzchu ośmolonym/ albo w skórzanych woreczkach pilnie chować. Tego prochu po ćwierci łota/ z Driakwią Wenecką przednią albo z Mitrydajum/ po ćwierci łota/ aż
álbo po pułtory ná raz/ z białym winem pić dáią. Item.
Proch známienity przećiwko morowemu powietrzu. Wźiąć korzenia Kozłku ktory Dryawnikiem zowiemy/ Másztyki wyborney po dwu łotu/ Glinki Ormiáńskiey/ Ziemie álbo Glinki pieczętowáney/ Kwiatu Muszkatowego/ Biedrzeńcu białego/ Korzenia Kokoryczki/ Kurzego źiela/ Omanu/ Czártowego źiobra/ Miarzu álbo Mistrzowniku/ Wężowniku/ albo Diabliku/ Dipianu białego/ tych wszystkich korzenia wźiąc/ y drobno pośiekawszy/ z inemi rzeczámi miáłko vtłuczonemi pomieszáć/ y w naczyniu drzewiánym/ zwierzchu osmolonym/ álbo w skorzánych woreczkách pilnie chowáć. Tego prochu po ćwierći łotá/ z Dryakwią Wenecką przednią álbo z Mitrydaium/ po ćwierći łotá/ áż
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 52
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nakrywszy. Też Konfekt takim sposobem może uczynić/ przeciwko tejże zarazie: Wziąć Dzięgielowego korzenia pół trzecia lota/ Kurzego ziela/ Dyptanu białego po dwu łotach/ korzenia Diablikowego/ albo Obrasków/ półtora łota/ glinki prawdziwej pieczętowanej/ albo tej/ która z Slaska pochodzi/ Glinki Ormiańskiej po półtora łota/ Biedrzeńcu białego/ Mistrzowniku po pół łota. To wszytko co namielej utłuc/ i z sześcią łotów Driakwie przedniej Veneckiej zmieszać/ przydawszy do tego syropu z Dzięgielowej istności wyciągnionej/ ile potrzeba/ i umieszać/ żeby Konfekt był gęsty/ jako jaje złote/ przeciwko temuż morowemu powietrzu. Może też Dzięgielowego olejku dystylowanego trochę przydać/ w umieszaniu tego
nákrywszy. Też Konfekt tákim sposobem może vczynić/ przećiwko teyże záráźie: Wźiąć Dźięgielowego korzeniá poł trzećiá lotá/ Kurzeg^o^ źiela/ Dyptanu białego po dwu łotách/ korzeniá Diablikowe^o^/ álbo Obraskow/ połtorá łotá/ glinki prawdźiwey pieczętowáney/ álbo tey/ ktora z Slaská pochodźi/ Glinki Ormieńskiey po połtorá łotá/ Biedrzeńcu białego/ Mistrzowniku po poł łotá. To wszytko co namieley vtłuc/ y z sześćią łotow Driákwie przedniey Veneckiey zmieszáć/ przydawszy do teg^o^ syropu z Dźięgielowey istnośći wyćiągnioney/ ile potrzebá/ y vmieszáć/ żeby Konfekt był gęsty/ iáko iáie złote/ przećiwko temuż morowemu powietrzu. Może też Dźięgielowego oleyku distyllowánego trochę przydáć/ w vmieszániu te^o^
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 89
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i od innych jadowitych bestii/ leczy i goi/ ćwierć łota z winemdobrym go pijąc. Kamień.
Kamień w nyrkach/ w Pęcherzu krzy i moczem wywodzi. (Turn.) Strutym.
Trucizna gdyby komu była jakakolwiek zadana: wziąć półtora łota Dzięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierci łota/ Glinki Ormiańskiej/ Glinki własnej pięczętowanej po pół łota. To co nasuptylniej utłuc/ a do potrzeby pomienionej w skórzanych woreczkach pilnie chować. A gdy strutnemu potrzeba/ dać go ćwierć łota z Driakwią przednią Wenecką/ z połowicą wina dobrego/ a z połowicą wodki polnej Driakwie/ przez dni kilka to czyniąc
y od inych iádowitych bestiy/ leczy y goi/ ćwierć łotá z winemdobrym go piiąc. Kámień.
Kámień w nyrkách/ w Pęchyrzu krzy y moczem wywodźi. (Turn.) Strutym.
Trućizná gdyby komu byłá iákakolwiek zádána: wźiąć połtorá łotá Dźięgielu/ Dyptanu Creteńskiego/ Dyptanu białego/ Biedrzeńcu białego/ Kozłku/ Mistrzowniku po ćwierći łotá/ Glinki Ormieńskiey/ Glinki własney pięczętowáney po poł łotá. To co nasuptylniey vtłuc/ á do potrzeby pomienioney w skorzánych woreczkách pilnie chowáć. A gdy strutnemu potrzebá/ dáć go czwierć łotá z Dryákwią przednią Wenecką/ z połowicą winá dobrego/ á z połowicą wodki polney Dryiákwie/ przez dni kilká to czyniąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 90
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z Leszczyny: tak żeby w trzeciej części nie była pełna/ potym przewarzonym Mosztem dolewają/ a gdy dobrze wykiśnie/ szputnują/ a co utoczą/ innym dolewają. 4. Przeciw morowemu powietrzu.
4. Hieronimus Tragus przeciwko morowemu powietrzu i wszelakim inym jadom każe wziąć świeżo suszonego korzenia Dzięgielowego łotów sześć/ Biedrzeńcu białego korzenia Mistrzowniku/ po półtora łota/ Kardusu abo Bernardynku dwa łoty/ korzenia Dyptanu białego pięć ćwierci łota/ Wierzchołków P. Mar Zwonków/ Jałowcu zgruba przetłuczonego Bukwice/ Cytwaru po łocie/ Lepieżniku/ Koszyszcza/ Tatarskiego ziela/ Gałganu/ kwiecia wołowego języka/ Ruty/ Borakowego kwiecia po pół łota: Korzenia wszytkie pokrajać drobno/
z Lesczyny: ták żeby w trzećiey częśći nie byłá pełna/ potym przewárzonym Mosztem dolewáią/ á gdy dobrze wykiśnie/ szputnuią/ á co vtoczą/ innym dolewáią. 4. Przećiw morowemu powietrzu.
4. Hieronymus Tragus przećiwko morowemu powietrzu y wszelákim inym iádom każe wźiąć świeżo suszoneg^o^ korzeniá Dźięgieloweg^o^ łotow sześć/ Biedrzeńcu białeg^o^ korzeniá Mistrzowniku/ po połtorá łotá/ Kárdusu ábo Bernardynku dwá łoty/ korzeniá Dyptanu białego pięć ćwierći łotá/ Wierzchołkow P. Már Zwonkow/ Iáłowcu zgrubá przetłuczoneg^o^ Bukwice/ Cytwaru po łoćie/ Lepieżniku/ Koszysczá/ Tátárskiego źiela/ Gáłganu/ kwiećia wołowego ięzyká/ Ruty/ Borákowego kwiećia po poł łotá: Korzenia wszytkie pokráiáć drobno/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 95
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i dać mu wykisnąć. Piersiom
Piersiom. Płucom.
Płucom zaziębionym jest błogosławionym lekarstwem. . Dychawicznmy.
Dychawicznym i gwiżdżotchniącym. Kaszlącem.
Kaslącym lecie i zimie/ barzo użyteczny. Oddechomzamulonem
Odetchj zamulone wychędaża/ i wolne czyni z slamowatości grubych i lipkich.
Ale jeszcze daleko lepszy będzie/ gdzieby Omanowego korzenia łot/ Mistrzowniku pół łota/ Fiołkowego korzenia ćwierć łota/ Fiołkowego korzenia ćwerć łota przydał. To wszystko co nadrobniej pokrajawszy/ cztery kwarty miodu prasnego chędogiego/ a wody ośm garncy wziął/ i tak uczynić/ jako się wyższej opisało. Do przerzeczonych chorób daleko od pierwszego potężniejszy i pożyteczniejszy/ w trunku używając na czczo i na noc ciepło
y dáć mu wykisnąć. Pierśiom
Pierśiom. Płucom.
Płucom záźiębionym iest błogosłáwionym lekárstwem. . Dycháwicznmy.
Dycháwicznym y gwiżdżotchniącym. Kászlącem.
Káslącym lecie y źimie/ bárzo vżyteczny. Oddechomzámulonem
Odetchj zámulone wjchędaża/ y wolne czyni z slámowátośći grubych y lipkich.
Ale iescze dáleko lepszy będźie/ gdźieby Omanoweg^o^ korzeniá łot/ Mistrzowniku poł łotá/ Fiołkowego korzeniá ćwierć łotá/ Fiołkowego korzeniá ćwerć łotá przydał. To wszystko co nadrobniey pokráiawszy/ cztery kwarty miodu prásnego chędogiego/ á wody ośm gárncy wźiął/ y ták vczynić/ iáko sie wysszey opisáło. Do przerzeczonych chorob dáleko od pierwszeg^o^ potężnieyszy y pożytecznieyszy/ w trunku vżywáiąc ná czczo y ná noc ćiepło
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 96
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
łota/ a we dwa garnca Mosztu słodkiego wrzucić/ i dać wykisnąć/ a po dwu Księżycu stoczyć/ chować. To wino przerzeczonym chorobom jest barzo użyteczne/ zwłaszcza Ślezienie zamulonej/ i zatwardziałej. (Varygnana.) Ślezienie zamulon: Magisterium, albo wyciągnienie Istności.
Tym sposobem z Panaku istność bywa wyciągana/ jako z Mistrzowniku/ i z innych ziół/ która tymże niedostatkom/ którym sam Korzeń z zielem/ i ze wszystkimi okolicznościami swymi/ służy. Serdecznym niedostatkom
Serce mdłę barzo posila/ biorąc go porządnie trzydzieści dni/ po trzydzieści kropek/ bez przydania innych rzeczy. (Tur) Kordiacznym.
Kordiacznym także wielkim jest ratunkiem. Nyrkom bolejącem
łotá/ á we dwá gárncá Mosztu słodkiego wrzućić/ y dáć wykisnąć/ á po dwu Kśiężycu stoczyć/ chowáć. To wino przerzeczonym chorobom iest bárzo vżyteczne/ zwłasczá Sleźienie zámuloney/ y zátwárdźiáłey. (Varignana.) Sleźienie zámulon: Magisterium, álbo wyćiągnienie Istnośći.
Tym sposobem z Panaku istność bywa wyćiągána/ iáko z Mistrzowniku/ y z inych źioł/ ktora tymże niedostátkom/ ktorym sam Korzeń z źielem/ y ze wszystkimi okolicznośćiámi swymi/ służy. Serdecznym niedostátkom
Serce mdłę bárzo pośila/ biorąc go porządnie trzydźieśći dni/ po trzydźieśći kropek/ bez przydánia inych rzeczy. (Tur) Kordyácznym.
Kordyácznym tákże wielkim iest rátunkiem. Nyrkom boleiącem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 232
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
różnych chorób.
Álexipharmaa, to jest lekarstwa broniące zarazy, i one wypędzające, są proste te.
Korzenie Dzięglowe, Kozłkowe, Tormentilli, Cardui benedicti, samo ziele, Iva arthetica, Dyptan, Ryta, scordium, po polski Czosnkowe ziele, polna Driakiew, Biedrzeniec, Przetacznik, Nogietek, Wrotycz, Cytwar, korzenie Mistrzowniku, Gentiana, Jałowiec, Orzechy włoskie, Bolanum armenum, Terra sigillátá, kamień Smarsgdowy, Hiacintowy, Kamfora, Scorzonera etc. te i inne rzeczy tak same przez się jako jedno z drugim złączone, jakim kolwiek sposobem zażywane, bronią od zarazy.
Dla ludzi ubogich najlepsza jest do zażywania Driakiew prosta, wielkie mająca zalcenia
rożnych chorob.
Álexipharmaa, to iest lekárstwá broniące zárázy, y one wypędzáiące, są proste te.
Korzenie Dźięglowe, Kozłkowe, Tormentilli, Cardui benedicti, samo źiele, Iva arthetica, Diptan, Ryta, scordium, po polski Czosnkowe źiele, polná Dryakiew, Biedrzeniec, Przetácznik, Nogietek, Wrotycz, Cytwar, korzenie Mistrzowniku, Gentiana, Jáłowiec, Orzechy włoskie, Bolanum armenum, Terra sigillátá, kámień Smársgdowy, Hiacintowy, Kámfora, Scorzonera etc. te y inne rzeczy ták same przez się iáko iedno z drugim złączone, iákim kolwiek sposobem záżywáne, bronią od zárázy.
Dla ludźi ubogich naylepszá iest do záżywánia Dryakiew prosta, wielkie máiąca zalcenia
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 191
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
