pierwszym stopniu na końcu/ albo we wtórym na początku: a zwłaszcza pierwszy/ który roście na skałach. Moc i skutki Piersiom białogłowskim.
Bywa Olejek z mniejszego Kosacu Leśnego od niektórych/ ile z kwiecia czyniony/ barzo użyteczny/ przeciwko nabrznieniu białogłowskych Piersi/ po porodzeniu/ przymiot ognisty z nich wyciąga/ nim namazując. Mosznom opuchłym.
Z Moszen/ i
Z Jądr Męskich puchlinę/ z prymiotem ognistym wyciąga. O innych Kosacach Dzikich. Kosaciec poziemny abo naniższy dziki.
Iris Syluestris pumilla. Aliis Chamaeiris dicta An Iris Astragalitis. Klein blaw Wasser schwertel.
WIele się innych znajduje Kosaców dzikich/ tak brónatnych/ jako kwiatu żółtego: ale mało nie
pierwszym stopniu ná koncu/ álbo we wtorym ná początku: á zwłasczá pierwszy/ ktory rośćie ná skáłách. Moc y skutki Pierśiom białogłowskim.
Bywa Oleiek z mnieyszego Kosacu Leśnego od niektorych/ ile z kwiećia czyniony/ bárzo vżyteczny/ przećiwko nábrznieniu białogłowskych Pierśi/ po porodzeniu/ przymiot ognisty z nich wyćiąga/ nim námázuiąc. Mosznom opuchłym.
Z Moszen/ y
Z Iądr Męskich puchlinę/ z prymiotem ognistym wyćiąga. O innych Kosacách Dźikich. Kosaćiec poźiemny abo naniższy dźiki.
Iris Syluestris pumilla. Aliis Chamaeiris dicta An Iris Astragalitis. Klein blaw Wasser schwertel.
WIele śie inych znáyduie Kosacow dźikich/ ták brónatnych/ iáko kwiátu żółtego: áłe máło nie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 14
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
oczyma latać się zdadzą. Co pospolicie bywa ze mdłości wzroku Toż przerzeczone lekarstwo barzo jest użyteczne. Pęcherzowi
Pęcherzowe choroby/ i dolegliwości wszelakie/ Sok pijąc z korzenia Tatarskiego ziela leczy. Toż czyni/ w węzełku drobno go pokrajawszy/ a moczony w piwie. Abowiem zaziębienie Pęcherza rozgrzewa/ trunkiem piwa tego używając. Mosznom
Z moszen męskich puchlinę wypędza/ warząc/ i co nacieplej plastrując. Twardości rozpędza.
Twardość i ociekłość wszelaką na ciele/ ż zimnych wilgotności zgromadzoną rozpędza/ jucha jego ciepło naparzając/ chustami albo płaty pilsnianym w niej moczonymi przykładając. Urazom
Urazom/ potłuceniu/ proch Korzenia jego/ co ćwierć łota zaważy/ z kwaterką miodu
oczymá latáć sie zdádzą. Co pospolićie bywa ze mdłośći wzroku Toż przerzeczone lekárstwo bárzo iest vżyteczne. Pęchyrzowi
Pęcherzowe choroby/ y dolegliwośći wszelákie/ Sok piiąc z korzenia Tátárskiego źiela leczy. Toż czyni/ w węzełku drobno go pokráiawszy/ á moczony w piwie. Abowiem zaźiębienie Pęchyrzá rozgrzewa/ trunkiem piwá tego vżywáiąc. Mosznom
Z moszen męskich puchlinę wypądza/ wárząc/ y co naćiepley plastruiąc. Twárdośći rozpędza.
Twárdość y oćiekłość wszeláką ná ćiele/ ż źimnych wilgotnosći zgromádzoną rospądza/ iucha iego ćiepło náparzáiąc/ chustámi álbo płáty pilsniánym w niey moczonymi przykłádáiąc. Vrázom
Vrázom/ potłuceniu/ proch Korzenia iego/ co czwierć łotá záważy/ z kwáterką miodu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 21
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
dać w garść/ żeby go dobrą chwilę trzymała/ zaraz zastanawia. Gruczołom
Zołzy i Gruczoły twarde/ z zimnych a flegmistych wilgotności zebrane/ tłukąc ziele i z korzeniem świeżo/ a plastrując rozpędza. Chiragrze Podagrze Scjatyce Artetice.
Toż plastrowanie Chyragrze/ Podagrze/ Scjatyce/ Artetyce z Flusów flegmistych/ jest osobliwym lekarstwem. Mosznom końskim opuchłym.
Koniom gdyby Korzeń albo moszna opuchły/ suchym je korzeniem miarzowym podkurzać/ gumami naprzód okrywszy/ żeby Moszna dym co nalepiej obchodził. To przynamniej każdego dnia trzy kroć/ przez cały tydzień czyniąc. Ranom jadowitem
Rany od bestii jadowitych goi/ Korzeń warząc/ a na nie plastrując. Toż wodka z niego
dáć w garść/ zeby go dobrą chwilę trzymáłá/ záraz zástánawia. Gruczołom
Zołzy y Gruczoły twárde/ z źimnych á flegmistych wilgotnośći zebráne/ tłukąc źiele y z korzeniem świeżo/ á plástruiąc rospądza. Chirágrze Podágrze Scyátyce Artetice.
Toż plástrowánie Chyrágrze/ Podágrze/ Scyátyce/ Artetyce z Flusow flágmistych/ iest osobliwym lekárstwem. Mosznom końskim opuchłym.
Koniom gdyby Korzeń álbo moszná opuchły/ suchym ie korzeniem miarzowym podkurzáć/ gumámi naprzod okrywszy/ żeby Moszná dym co nalepiey obchodźił. To przynamniey káżdego dniá trzy kroć/ przez cáły tydźień czyniąc. Ránom iádowitem
Rány od bestiy iádowitych goi/ Korzeń wárząc/ á ná nie plástruiąc. Toż wodká z niego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 119
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Fiołków żółtych cztery łoty. Rozpuścić w Pateli albo na rynce Loj Kozłowy/ Wosk i z Olejkiem Fiołkowym/ przydać Gałbanu rozpuszczonego/ a potym znienagła Tragant sypać/ i co napilniej i nadłużej mieszać. A gdzieby zbytnie maść twarda była/ tedy Olejku pomienionego więcej przylać/ a na rozpadliny i posieczenie ciała plastrować. Mosznom albo jądrom opuchłym.
Mosznom/ albo Jądrom męskim opuchłym: Wziąć Gałbanu/ Ladanu po dwa łoty/ Olejków rumienkowego/ a Lilijej białej/ po dwa także łoty/ albo po dwie łyżce/ Kminu kramnego miałko utartego pół łota/ Wosku półtora łota/ Gałban i z Ladanem w Occie rozpuścić: wosk także z olejkami przy
Fiołkow żołtych cztery łoty. Rospuśćić w Páteli álbo ná rynce Loy Kozłowy/ Wosk y z Oleykiem Fiołkowym/ przydáć Gáłbanu rospusczonego/ á potym znienagłá Trágánt sypáć/ y co napilniey y nadłużey mieszáć. A gdźieby zbytnie máść twárda byłá/ tedy Oleyku pomienioneg^o^ więcey przylać/ á ná rospádliny y pośieczenie ćiáłá plastrowáć. Mosznom álbo iądrom opuchłym.
Mosznom/ álbo Iądrom męskim opuchłym: Wźiąć Gałbanu/ Ládánu po dwá łoty/ Oleykow rumienkoweg^o^/ á Liliiey białey/ po dwá tákże łoty/ álbo po dwie łyszce/ Kminu kramnego miáłko vtártego poł łotá/ Wosku połtorá łotá/ Gałban y z Ládanem w Ocćie rospuśćić: wosk tákże z oleykámi przy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 214
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Rozpuścić w Pateli albo na rynce Loj Kozłowy/ Wosk i z Olejkiem Fiołkowym/ przydać Gałbanu rozpuszczonego/ a potym znienagła Tragant sypać/ i co napilniej i nadłużej mieszać. A gdzieby zbytnie maść twarda była/ tedy Olejku pomienionego więcej przylać/ a na rozpadliny i posieczenie ciała plastrować. Mosznom albo jądrom opuchłym.
Mosznom/ albo Jądrom męskim opuchłym: Wziąć Gałbanu/ Ladanu po dwa łoty/ Olejków rumienkowego/ a Lilijej białej/ po dwa także łoty/ albo po dwie łyżce/ Kminu kramnego miałko utartego pół łota/ Wosku półtora łota/ Gałban i z Ladanem w Occie rozpuścić: wosk także z olejkami przy ogniu: potym Kmin wsypać
Rospuśćić w Páteli álbo ná rynce Loy Kozłowy/ Wosk y z Oleykiem Fiołkowym/ przydáć Gáłbanu rospusczonego/ á potym znienagłá Trágánt sypáć/ y co napilniey y nadłużey mieszáć. A gdźieby zbytnie máść twárda byłá/ tedy Oleyku pomienioneg^o^ więcey przylać/ á ná rospádliny y pośieczenie ćiáłá plastrowáć. Mosznom álbo iądrom opuchłym.
Mosznom/ álbo Iądrom męskim opuchłym: Wźiąć Gałbanu/ Ládánu po dwá łoty/ Oleykow rumienkoweg^o^/ á Liliiey białey/ po dwá tákże łoty/ álbo po dwie łyszce/ Kminu kramnego miáłko vtártego poł łotá/ Wosku połtorá łotá/ Gałban y z Ládanem w Ocćie rospuśćić: wosk tákże z oleykámi przy ogniu: potym Kmin wsypáć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 214
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Nerwom bolejącym.
Nerwom/ albo żyłom piętym bolejącym: Weźmi Amoniaku sześć łotów/ Maści Deaquilon/ Wosku żółtego po łotów dwanaście/ Mastyki/ i Kadzidła białego miałko utartego po łocie. To plastrem kłaść na miejsca bolejące. Item.
Armoniak w winie rozczyniony/ a na chuście plastrowany i przykładany toż czyni. Jądrom i Mosznom.
Jądrom/ albo
Mosznom spuchłym/ jest lekarstwem/ Amoniak w occie rozpuszczony i plastrem przykładany na płótnie albo Barchanie rozciągnąwszy. Kurcz ranny.
Zranonym/ kurcz odpędza/ okurzając nim ranę/ abo wszystek członek zraniony Dymnicom morowym
Dyminice powietrzne/ albo Morowe zropia/ i w otok zbiera/ a potym otwiera: wziąwszy ze trzy
. Nerwom boleiącym.
Nerwom/ álbo żyłom piętym boleiącym: Weźmi Ammoniaku sześć łotow/ Máśći Deaquilon/ Wosku żołtego po łotow dwánaśćie/ Mástyki/ y Kádźidłá białego miáłko vtártego po łoćie. To plastrem kłáść ná mieyscá boleiące. Item.
Armoniak w winie rozczyniony/ á ná chuśćie plastrowány y przykłádány toż czyni. Iądrom y Mosznom.
Iądrom/ álbo
Mosznom spuchłym/ iest lekárstwem/ Ammoniak w ocćie rospusczony y plastrem przykłádány ná płotnie álbo Bárchánie rośćiągnąwszy. Kurcz ránny.
Zránonym/ kurcz odpądza/ okurzáiąc nim ránę/ ábo wszystek członek zrániony Dymnicom morowym
Dyminice powietrzne/ álbo Morowe zropia/ y w otok zbiera/ á potym otwiera: wźiąwszy ze trzy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 221
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ albo żyłom piętym bolejącym: Weźmi Amoniaku sześć łotów/ Maści Deaquilon/ Wosku żółtego po łotów dwanaście/ Mastyki/ i Kadzidła białego miałko utartego po łocie. To plastrem kłaść na miejsca bolejące. Item.
Armoniak w winie rozczyniony/ a na chuście plastrowany i przykładany toż czyni. Jądrom i Mosznom.
Jądrom/ albo
Mosznom spuchłym/ jest lekarstwem/ Amoniak w occie rozpuszczony i plastrem przykładany na płótnie albo Barchanie rozciągnąwszy. Kurcz ranny.
Zranonym/ kurcz odpędza/ okurzając nim ranę/ abo wszystek członek zraniony Dymnicom morowym
Dyminice powietrzne/ albo Morowe zropia/ i w otok zbiera/ a potym otwiera: wziąwszy ze trzy łoty Amoniaku/ Serapinu/
/ álbo żyłom piętym boleiącym: Weźmi Ammoniaku sześć łotow/ Máśći Deaquilon/ Wosku żołtego po łotow dwánaśćie/ Mástyki/ y Kádźidłá białego miáłko vtártego po łoćie. To plastrem kłáść ná mieyscá boleiące. Item.
Armoniak w winie rozczyniony/ á ná chuśćie plastrowány y przykłádány toż czyni. Iądrom y Mosznom.
Iądrom/ álbo
Mosznom spuchłym/ iest lekárstwem/ Ammoniak w ocćie rospusczony y plastrem przykłádány ná płotnie álbo Bárchánie rośćiągnąwszy. Kurcz ránny.
Zránonym/ kurcz odpądza/ okurzáiąc nim ránę/ ábo wszystek członek zrániony Dymnicom morowym
Dyminice powietrzne/ álbo Morowe zropia/ y w otok zbiera/ á potym otwiera: wźiąwszy ze trzy łoty Ammoniaku/ Serápinu/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 221
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
