jest barzo użyteczny: Abowiem nietylko kamień w nich krzy i wywodzi: ale i inne materie lipkie/ klejowate/ flegmiste w ciele/ z potraw rozmaitych i grubych/ także z trunków zamnażające się/ i spiekające: Z których jedne w kiszkach tkwiące/ zamulenia i zatkania czynią. Drugie w mięsistych częściach ciała/ które Muszkułami zowią/ a te pokurczenia czynią. Trzecie we krwi będące/ a te zagnojenie czynią: Z kąd/ jako ze źrzodła/ wszystkiemu ciału choroby pochodzą. Od tych tedy wilgotności ciało wolne zachowuje ten Extract. Także od Kamienia/ i zalągnienia jego/ przystojnie go używając. Syrop z Biedrzeńca. Syrupu extractus
Bywa też Syrop
iest bárzo vżyteczny: Abowiem nietylko kámień w nich krzy y wywodźi: ále y ine máterie lipkie/ kliiowáte/ flágmiste w ćiele/ z potraw rozmáitych y grubych/ tákże z trunkow zámnażáiące sie/ y spiekáiące: Z ktorych iedne w kiszkách tkwiące/ zámulenia y zátkánia czynią. Drugie w mięśistych częściách ćiáłá/ ktore Muszkułámi zowią/ á te pokurczenia czynią. Trzećie we krwi będące/ á te zágnoienie czynią: Z kąd/ iáko ze źrzodłá/ wszystkiemu ćiáłu choroby pochodzą. Od tych tedy wilgotnośći ćiáło wolne záchowuie ten Extract. Tákże od Kámieniá/ y zálągnienia ieg^o^/ przystoynie go vżywáiąc. Syrop z Biedrzeńcá. Syrupu extractus
Bywa też Syrop
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 73
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ośm, palec każdy krom więtszego po trzy kości, w stopie nożnej pięć kości. Muszkułów w język ma dziewięć piersi siedm, pod żebrami ich najdzie się na 48. w gardle gdzie się w uściech kończy jest ich 20. Do zębów które kłami zowią idzie cząstka żyły ocznej, dla tego tych się boją wyrywać. Muszkułami zowią te części ciała które od drugich oddzielone są podobne myszy odartej, a służą do ruszania się. Serce ma miejsce przy piątym żebrze a swoim końcem w lewą się udaje. 1. Z czego się kości w bydlęciu zawięzują? Z grubszych cząśtek nasienia, a cieńsze w ciało się obracają. 2. Czemu kości tłuste
ośm, pálec każdy krom więtszego po trzy kośći, w stopie nożney pięć kośći. Muszkułow w ięzyk ma dźiewięć pierśi siedm, pod żebrámi ich naydźie się na 48. w gárdle gdzie się w uśćiech kończy iest ich 20. Do zębow ktore kłámi zowią idźie cząstka żyły oczney, dla tego tych się boią wyrywáć. Muszkułámi zowią te częśći ćiałá ktore od drugich oddźielone są podobne myszy odártey, á służą do ruszániá się. Serce ma mieysce przy piątym żebrze á swoim końcem w lewą się udaie. 1. Z czego się kośći w bydlęćiu zawięzuią? Z grubszych cząśtek nasięnia, á ćiensze w ćiało się obracáią. 2. Czemu kośći tłuste
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 242
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
odetchnienia, i ziewania.
LXIV. Potencja mówienia zawisła najpryncypalniej na duszy ludzkiej, a potym i od niektórych części ciała ludzkiego jako instrumentów. Co samo wyrozumieć każdy może zrozumiawszy proceder głosu i mowy ludzkiej. Która się w ten sposób dzieje. Najprzód przez odetchnienie ciągnie człowiek w siebie powietrze. Potym ściśniony żołądek i płuca swemi muszkułami na podobieństwo miechów u pozytywu albo organ muzycznych, toż samo powietrze wyciskaprzez krztąń do ostatniego meatu gardłowego. Gdzie toż samo powietrze z gardła wypadając, i języczka rozmaitym przyciśnieniem różny ogłos formuje. Który ogłos języka ludzkiego prędkim obrotem, o zęby i podniebienie odmiennym odbiciem w sylaby i słowa artykularne się doskonali. Podobieństwo głosu ludzkiego
odetchnienia, y ziewania.
LXIV. Potencya mowienia záwisła naypryncypalniey ná duszy ludzkiey, á potym y od niektorych części ciałá ludzkiego iáko instrumentow. Co samo wyrozumieć káżdy może zrozumiawszy proceder głosu y mowy ludzkiey. Ktora się w ten sposob dzieie. Nayprzod przez odetchnienie ciągnie człowiek w siebie powietrze. Potym ściśniony żołądek y płuca swemi muszkułámi ná podobieństwo miechow u pozytywu álbo organ muzycznych, toż samo powietrze wyciskaprzez krztąń do ostatniego meatu gardłowego. Gdzie toż samo powietrze z gardła wypadáiąc, y ięzyczka rozmaitym przyciśnieniem rożny ogłos formuie. Ktory ogłos ięzyka ludzkiego prędkim obrotem, o zęby y podniebienie odmiennym odbiciem w syllaby y słowa artykularne się doskonáli. Podobieństwo głosu ludzkiego
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: E4v
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
LXIX. Organum płaczu ludzkiego jest oko: która akcja witalna w ten sposób się sprawuje. Imaginatywa najprzód rzeczy żalowi podległej, porusza humory w człowieku, które pobudzone, najwięcej ku sercu się ściągają, i w nagłych a ciężkich żalach opresyą czynią serca. Które gdy ku oku się wzbiją i przez meat pokątny oka wycisnione będą muszkułami z części ciała pobliższych oka, jak ręką woda z gębki; we łzy się ów humor formuje, i oko płacze, ale sercu tym samym folgę czyni. Dla czego daleko cięższe i niebezpieczniejsze te są żale, w których płakać kto nie może: bo bardziej na sercu boleje. Bywa że i z hipokondryj, pijaństwa
LXIX. Organum płáczu ludzkiego iest oko: ktora akcya witálna w ten sposob się spráwuie. Jmaginátywa nayprzod rzeczy żalowi podległey, porusza chumory w człowieku, ktore pobudzone, naywięcey ku sercu się ściągáią, y w nagłych á ciężkich żalach oppresyą czynią serca. Ktore gdy ku oku się wzbiią y przez meat pokątny oká wycisnione będą muszkułámi z części ciałá pobliższych oká, iák ręką woda z gębki; we łzy się ow humor formuie, y oko płácze, ále sercu tym samym folgę czyni. Dla czego dáleko cięższe y niebespiecznieysze te są żale, w ktorych płákáć kto nie może: bo bardziey ná sercu boleie. Bywa że y z hipokondryi, piiaństwa
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: Fv
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
płakać. Ależ i tych żal się miesza i tenże płaczliwy humor wzbudzony płacz rodzi.
LXX. Organum śmiechu, jest membrana to jest błona, żołądek dzieląca od kiszek, diafragma nazwana. Akcja witalna śmiechu tym się dzieje. Ze imaginatywa rzeczy wesołej wzbudza muszkuły, którymi poruszona diafragma, mającemi koneksyą z twarzą ludzką muszkułami, swoim i tych muszkułów poruszeniem układa twarz do śmiechu: i nie jakiego zewnętrznego do śmiechu akomodowanego z odgłosem odetchnienia jest przyczną. J z tąd z zbytniego śmiechu człowiek około żołądka czuje boleść; to jest z zbytniego poruszenia tej błony diafragma.
LXXI. Ruszanie się z miejsca na miejsce, chodzenie, bieganie, jako i
płákáć. Ależ y tych żal się miesza y tenże płaczliwy chumor wzbudzony płácz rodzi.
LXX. Organum smiechu, iest membrana to iest błoná, żołądek dzieląca od kiszek, diafragma názwana. Akcya witálna smiechu tym się dzieie. Ze imáginátywá rzeczy wesołey wzbudza muszkuły, ktorymi poruszona diafragma, máiącemi konnexyą z twarzą ludzką muszkułami, swoim y tych muszkułow poruszeniem ukłáda twarz do smiechu: y nie iákiego zewnętrznego do smiechu akkommodowanego z odgłosem odetchnięnia iest przyczną. J z tąd z zbytniego smiechu człowiek około żołądká czuie boleść; to iest z zbytniego poruszenia tey błony diafragma.
LXXI. Ruszanie się z mieysca ná mieysce, chodzenie, biegánie, iáko y
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: Fv
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
z zbytniego śmiechu człowiek około żołądka czuje boleść; to jest z zbytniego poruszenia tej błony diafragma.
LXXI. Ruszanie się z miejsca na miejsce, chodzenie, bieganie, jako i rąk, palców ruszanie, dzieje się kibitnością junktur kości z kością; części z inną częścią ciała, to krwistemi, to suchemi żyłami, to muszkułami przeplatanemi spojeniem. Które duszą ludzką ożywione za mandatem woli sobą ruszać dają. Do tego ruszania się służą także witalne duchy, i należyta krwi cyrkulacja. J z tąd pochodzi, że paraliżem która część ciała jest zarażona, ta władnąć sobą nie da, bo krew w nich okrzepła i w swojej cyrkulacyj zatamowana, niesposobną czyni
z zbytniego smiechu człowiek około żołądká czuie boleść; to iest z zbytniego poruszenia tey błony diafragma.
LXXI. Ruszanie się z mieysca ná mieysce, chodzenie, biegánie, iáko y rąk, pálcow ruszánie, dzieie się kibitnością iunktur kości z kością; części z inną częścią ciałá, to krwistemi, to suchemi żyłámi, to muszkułámi przeplátánemi spoieniem. Ktore duszą ludzką ożywione zá mándátem woli sobą ruszáć dáią. Do tego ruszania się służą tákże witálne duchy, y należyta krwi cyrkulácya. J z tąd pochodzi, że paráliżem ktora część ciałá iest zárażona, tá władnąć sobą nie da, bo krew w nich okrzepła y w swoiey cyrkulácyi zátámowána, niesposobną czyni
Skrót tekstu: BystrzInfCosm
Strona: F2
Tytuł:
Informacja Cosmograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
biologia, geografia, religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
