/ Melancholicznej i wyżgłej potrzebna. Flegmie.
Flegmę lipką gęstą/ rozprawuje/ siecze/ rzedzi/ i wywodzi. Ostrości ciała.
Ostrość ciała gładzi. Watrobie.
Wątrobie także zamulonej/ używając jej przy stole z mięsem/ miasto pospolitej Soli/ po ćwierci łota na raz. Też w winie rozpuszczoną może pić. Nabrzmi:
Nabrzmiałości wszelakie rozpadza. Krew poleruje.
Krew ze wszystkich wilgotności zbytnich i plugawych poleruje/ przez dziewięć dni jej używając. Członkom władzą utraconym
Członki/ któreby własnej władzy/ obciążone temiż wilgotnościami zbytnimi będąc/ mieć nie mogły/ używać jej przez długi czas/ miasto soli pospolitej dobrze. Kamień.
Kamieniu w nyrkach/ i
/ Melánkoliczney y wyżgłey potrzebna. Flágmie.
Flágmę lipką gęstą/ rozpráwuie/ śiecze/ rzedźi/ y wywodźi. Ostrości ćiáłá.
Ostrość ćiáłá głádźi. Wátrobie.
Wątrobie tákże zámuloney/ vżywáiąc iey przy stole z mięsem/ miásto pospolitey Soli/ po czwierći łotá ná raz. Też w winie rospusczoną może pić. Nábrzmi:
Nábrzmiáłośći wszelákie rospadza. Krew poleruie.
Kreẃ ze wszystkich wilgotnośći zbytnich y plugáwych poleruie/ przez dźiewięć dni iey vzywáiąc. Członkom włádzą vtráconym
Członki/ ktoreby własney włádzy/ obćiążone temiż wilgotnośćiámi zbytnimi będąc/ mieć nie mogły/ vżywáć iey przez długi czás/ miásto soli pospolitej dobrze. Kámień.
Kámieniu w nyrkách/ y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 153
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
masłem i z olejem wespół spuścić/ i z zioła co napilniej utłuc/ i w szklenicy przez ośm dni na słońcu smażyć. Potym na wolnym ogniu tak długo warzyć/ zruszając/ aż wszytka wodność z ziół wywre. Toż przez chustę mocną przecedzić/ wyżąć i wyprasować. Tak będzie maść barzo kosztowna/ na wszelakie nabrzmiałości. Na puchliny/ i przymioty ogniste/ której tak używać mamy. Rozpuściwszy jej według potrzeby/ zmaczać w niej owczej wełny ile potrzeba niepłokanej/ i przykładać ciepło. Wrzodom ciało wyjadającym.
Wrzody jadowite ciało wyjadające około siebie/ leczy/ sokiem tego ziela nakrapiając/ i napuszczając je/ a samym zielem utartym zwierzchu plastrując
másłem y z oleiem wespoł spuśćić/ y z źioły co napilniey vtłuc/ y w szklenicy przez ośm dni ná słońcu smáżyć. Potym ná wolnym ogniu ták długo wárzyć/ zruszáiąc/ áż wszytká wodność z źioł wywre. Toż przez chustę mocną przecedźić/ wyżąc y wyprásowáć. Ták będźie máść bárzo kosztowna/ ná wszelákie nábrzmiáłośći. Ná puchliny/ y przymioty ogniste/ ktorey ták vżywáć mamy. Rospuśćiwszy iey według potrzeby/ zmaczáć w niey owczey wełny ile potrzebá niepłokáney/ y przykłádáć ćiepło. Wrzodom ćiáło wyiádáiącym.
Wrzody iádowite ćiáło wyiádáiące około śiebie/ leczy/ sokiem tego źiela nákrápiáiąc/ y nápusczáiąc ie/ á sámym źielem vtártym zwierzchu plastruiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 293
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zbytniego płynienia krwi z hemoroidów. Rozetrzyj listki świeżr Rozmarynowe i przyłóż. Na rozpędzenie wszelkich nabrzmiałości, i na zapalenie.
WEźmi masła nie słonego, Szafranu, Blejwasu, każdego zrowno, zmieszaj z białkiem od jaja i przykładaj.
Item nasienie Kopru prostego przypiecz dobrze, utrzyj, zmieszaj z miodem, i przykładaj, rozpędza wszelkie nabrzmiałości.
Álbo weźmi kurzych łajen, zmieszaj z oliwą, i przykładaj. O Kołtonie.
LUbo nie każdy kołton da się leczyć, albowiem różne ich są rodzaje, jednak te które przyjmują, one temi sposobami każdy leczyć może.
Naprzód przepurgowawszy dobrze chorego raz i drugi i trzeci, dać mu pić dekokt taki, jako masz
zbytniego płynienia krwi z hemoroidow. Rozetrzyi listki świeżr Rozmárynowe y przyłoż. Ná rospędzenie wszelkich nábrzmiáłośći, y ná zápálenie.
WEźmi másłá nie słonego, Száfránu, Bleywásu, káżdego zrowno, zmieszay z białkiem od iájá y przykłáday.
Item naśienie Kopru prostego przypiecz dobrze, utrzyi, zmieszay z miodem, y przykłáday, rozpędzá wszelkie nábrzmiáłośći.
Álbo weźmi kurzych łáien, zmieszay z oliwą, y przykłáday. O Kołtonie.
LUbo nie káżdy kołton da się leczyć, álbowiem rożne ich są rodzáie, iednák te ktore przyimuią, one temi sposobámi káżdy leczyć może.
Náprzod przepurgowawszy dobrze chorego raz y drugi y trzeći, dáć mu pić dekokt táki, iáko mász
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 88
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
smaż wolnym ogniem do wysmażenia wilgotności, i schowaj. Sposoby robienia
Jest w pospolitym używaniu ta maść, ma moc odwilżającą, miękczącą i zagrzewającą, służy na bolenie piersi, pochodzące z przeziąbienia smarujac nią, na bolenie boków, na śledziony i wątroby twardości, na żołądek odęty, na twardość żył, i na inne różne nabrzmiałości i twardości. Maść trawiąca dziwe mięso, i rany czyszcząca.
WEźmi Gryszpanu zwyczajnego pięć ćwierci łota, octu Winnego mocnego dwa łoty, namocz Gryszpan przetłuczony w occie, aż się rozpuści, przydaj miodu patoki pół czwarta łota, zmieszaj, smaż na rynce, aż zgęstnieje, i czerwona będzie.
Służy na trawienie dziwego mięsa
smaż wolnym ogniem do wysmażenia wilgotnośći, y schoway. Sposoby robienia
Iest w pospolitym używániu ta maśc, ma moc odwilżáiącą, miękczącą y zagrzewáiącą, służy ná bolenie pierśi, pochodzące z przeziąbienia smáruiac nią, ná bolenie bokow, ná sledźiony y wątroby twárdośći, ná zołądek odęty, ná twárdość żył, y ná inne rożne nábrzmiałośći y twárdośći. Máść tráwiąca dziwe mięso, y rány czyszcząca.
WEźmi Gryszpanu zwyczáynego pięć ćwierći łotá, octu Winnego mocnego dwá łoty, námocz Gryszpan przetłuczony w octćie, ász się rospuśći, przyday miodu pátoki puł czwarta łotá, zmieszay, smaż ná rynce, ász zgęstnieye, y czerwoná będźie.
Służy ná tráwienie dźiwego mięsa
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 210
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
