. O szkłach różnej figury, i ich używaniu.
XVIII. Zaiste przedziwne dzieło i cud natury, a raczej Autora Natury Boga, lubo z swojej u ludzi estymacyj w podłych wydaje się szkiełkach. Z których jedne i najdalsze obiecta o milę i drugą, nawet same luminarze Niebieskie, tuż przed oko stawiają. Drugie, najdrobniejsze atomiki, gołemu niewidome oku, odkrywają, i oneż przyczyniając wszystkie ich przypadki reprezentują. Trzecie jednę rzecz wielorako multyplikują. Inne, na podziw kolory, obrazki, cudne rzeczy widomych aparencje sprawują. Których wszystkich skutków całą przyczyną jest polerownego szkła różna figura, to płaska, to wydrożona, to wypukła, to sferyczna,
. O szkłach rożney figury, y ich używaniu.
XVIII. Záiste przedziwne dzieło y cud nátury, á raczey Autora Nátury Boga, lubo z swoiey u ludzi estymacyi w podłych wydáie się szkiełkach. Z ktorych iedne y naydalsze obiecta o milę y drugą, náwet same luminarze Niebieskie, tuż przed oko stawiaią. Drugie, naydrobnieysze atomiki, gołemu niewidome oku, odkrywaią, y oneż przyczyniaiąc wszystkie ich przypadki reprezentuią. Trzecie iednę rzecz wielorako multyplikuią. Jnne, ná podziw kolory, obrazki, cudne rzeczy widomych apparencye sprawuią. Ktorych wszystkich skutkow cáłą przyczyną iest polerownego szkła rożna figura, to płaska, to wydrożona, to wypukła, to sferyczna,
Skrót tekstu: BystrzInfRóżn
Strona: Y3v
Tytuł:
Informacja różnych ciekawych kwestii
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
ekonomia, fizyka, matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
o Naturze czyli Istocie rzeczy rozciągłych 13. §. II. o Początkach czyli pierwszej Materyj rzeczy rozciągłych 18. §. III. o Własnościach rzeczy rozciągłych czyli Materialnych 34. ROZDZIAŁ II. O Podzielności Materyj 53. §. I. Doświadczenia, które pokazują, że każda rzecz Materialna, na różne nawet na najdrobniejsze cząstki dzieli się 54. §. II. o Matematycznym Podziale Materyj 84. ROZDZIAŁ III. O Nieprzenikłości Materyj 93. Doświadczenia, które pokazują, że Powietrze na jednym z innemi rzeczami miejscu nie zostaje, i że ma moc oporu 94. ROZDZIAŁ IV. O Kształcie czyli Figurze rzeczy Materialnych 107. Doświadczenia, które
o Naturze czyli Istocie rzeczy rozciągłych 13. §. II. o Początkach czyli pierwszey Materyi rzeczy rozciągłych 18. §. III. o Własnościach rzeczy rozciągłych czyli Materyalnych 34. ROZDZIAŁ II. O Podzielności Materyi 53. §. I. Doświadczenia, ktore pokazuią, że każda rzecz Materyalna, na rożne nawet na naydrobnieysze cząstki dzieli się 54. §. II. o Matematycznym Podziale Materyi 84. ROZDZIAŁ III. O Nieprzenikłości Materyi 93. Doświadczenia, ktore pokazuią, że Powietrze na iednym z innemi rzeczami mieyscu nie zostaie, y że ma moc oporu 94. ROZDZIAŁ IV. O Kształcie czyli Figurze rzeczy Materyalnych 107. Doświadczenia, ktore
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 5
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
Powietrza ciężkość pokazują, więc razem jego potwierdzę Elastyczność. ROZDZIAŁ II. O Podzielności Materyj.
42. DWie tu rzeczy do roztrząśnienia mamy; Najprzód, Aktualny Materyj podział; powtóre, podział, który myślą naszą w tejże materyj czynić, albo raczej pojmować, możemy. Aktualnie, materia na różne, i na najdrobniejsze dzieli się cząstki, i to Doświadczenia czyli Eksperymenta Fizyczne pokazują. Ze zaś, myślą czyniony, Materyj podział, nigdy się nie kończy, z przyrodzonych jej własności dowiodę, i objaśnię. Doświadczenia §. I. Doświadczenia, Czyli Eksperymenta Fizyczne, które pokazują, że każda rzecz materialna, na różne, nawet
Powietrza cięszkość pokazuią, więc razem iego potwierdzę Elastyczność. ROZDZIAŁ II. O Podzielności Materyi.
42. DWie tu rzeczy do rostrząśnienia mamy; Nayprzod, Aktualny Materyi podział; powtóre, podział, który myślą naszą w teyże materyi czynić, albo raczey poymować, możemy. Aktualnie, materya na rożne, y na naydrobnieysze dzieli się cząstki, y to Doświadczenia czyli Experymenta Fizyczne pokazuią. Ze zaś, myślą czyniony, Materyi podział, nigdy się nie kończy, z przyrodzonych iey własności dowiodę, y obiaśnię. Doświadczenia §. I. Doświadczenia, Czyli Experimenta Fizyczne, które pokazuią, że każda rzecz materyalna, na różne, nawet
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 54
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
się cząstki, i to Doświadczenia czyli Eksperymenta Fizyczne pokazują. Ze zaś, myślą czyniony, Materyj podział, nigdy się nie kończy, z przyrodzonych jej własności dowiodę, i objaśnię. Doświadczenia §. I. Doświadczenia, Czyli Eksperymenta Fizyczne, które pokazują, że każda rzecz materialna, na różne, nawet na najdrobniejsze cząstki, dzieli się. Doświadczenie I.
43. W bańkę małą, (Patrz na Tablicy I. Figurę I.) z cienką szjiką, i z szczupłym otworem A, nalej do większej połowy, wodki jakiej pachnącej, naprzykład wodki pomarańczowej, albo spirytusu winnego zaprawnego le- wandą, i połóż ją nad
się cząstki, y to Doświadczenia czyli Experymenta Fizyczne pokazuią. Ze zaś, myślą czyniony, Materyi podział, nigdy się nie kończy, z przyrodzonych iey własności dowiodę, y obiaśnię. Doświadczenia §. I. Doświadczenia, Czyli Experimenta Fizyczne, które pokazuią, że każda rzecz materyalna, na różne, nawet na naydrobnieysze cząstki, dzieli się. Doświadczenie I.
43. W bańkę małą, (Patrz na Tablicy I. Figurę I.) z cienką szyiką, y z szczupłym otworem A, naley do większey połowy, wodki iakiey pachnącey, naprzykład wodki pomarańczowey, albo spiritusu winnego zaprawnego le- wandą, y położ ią nad
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 54
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
nocy nabierają; i ciągnąc w siebie rosę, a z ziemi wilgoć i wodę, które ich są pokarmem, do dawnej wracają się czerstwości. Skąd łatwo poznać, jak ta atrakcja, jest im przyrodzona, i potrzebna- Leçon de Fysique Eksperyment: Tom. I. o Podzielności Materyj. Doświadczenia
46. Podział materyj na najdrobniejsze cząstki, jeszcze i z tąd poznać się daje: że bursztyn, lub inne kadzidło, na węgle żarzyste, wrzucone, swoim zapachem obszerne napełnia miejsce. Ze cyprys, którego ludzie w cudzych krajach, na kufry, i skrzynie, zażywać zwykli, i do trzydziestu lat swój zachowuje zapach, i udziela go sukniom,
nocy nabieraią; i ciągnąc w siebie rosę, a z ziemi wilgoć y wodę, które ich są pokarmem, do dawney wracaią się czerstwości. Zkąd łatwo poznać, iak ta attrakcya, iest im przyrodzona, y potrzebna- Leçon de Physique Experiment: Tom. I. o Podzielności Materyi. Doświadczenia
46. Podział materyi na naydrobnieysze cząstki, ieszcze y z tąd poznać się daie: że bursztyn, lub inne kadzidło, na węgle żarzyste, wrzucone, swoim zapachem obszerne napełnia mieysce. Ze cyprys, którego ludzie w cudzych kraiach, na kufry, y skrzynie, zażywać zwykli, y do trzydziestu lat swoy zachowuie zapach, y udziela go sukniom,
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 58
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
się nie chcą. Jedni albowiem mówią, że w żelazie jest więcej porów czyli dziurek, i że większa jest jakaś, między porami żelaza, i figurą najsubtelniejszych serwaseru partykuł, proporcja, tak dalece, że te partykuły, niby żądłowate, lub klinowate, prędzej się w żelazo wciskają: przeto też prędzej go, na najdrobniejsze rozrywają cząstki. A że w miedzi jest mniej porów, i że nie jest taka proporcja, między temi porami, i najsubtelniejszemi serwaseru cząstkami, przeto na miedzi nie tak prędki następuje skutek. Rozpuszczanie zaś, podług ich wykładu, takowym dzieje się sposobem: Gdy tych serwaserowych, że tak rzekę, kliników, jeden koniec
się nie chcą. Jedni albowiem mówią, że w żelazie iest więcey porow czyli dziurek, y że większa iest iakaś, między porami żelaza, y figurą naysubtelnieyszych serwaseru partykuł, proporcya, tak dalece, że te partykuły, niby żądłowate, lub klinowate, prędzey się w żelazo wciskaią: przeto też prędzey go, na naydrobnieysze rozrywaią cząstki. A że w miedzi iest mniey porow, y że nie iest taka proporcya, między temi porami, y naysubtelnieyszemi serwaseru cząstkami, przeto na miedzi nie tak prędki następuie skutek. Rospuszczanie zaś, podług ich wykładu, takowym dzieie się sposobem: Gdy tych serwaserowych, że tak rzekę, klinikow, ieden koniec
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 64
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
? czyli owa, między porami kruszców, i najsubtelniejszemi serwaseru partykułami, proporcja, jest oczywista, pewna, i żadnej nie podpada wątpliwości? Czyli same serwaseru ruszanie może jednym, owych w nim będących partykuł lub kliników, końcem, tak mocno robić, ażeby drugi w żelazo zasadzony, rozrywał je, i na najdrobniejsze dzielił cząstki? Czyli z tego ruszania może powstać taka moc i siła, jaka się w ręku człowieka znajduje, gdy ostrym jakim instrumentem żelazo lub miedź, albo i nożem drewno, kruszy i rozdziela? Czemu miedzi partykuły w serwaserze pływają? a gdy w nie żelazo wpuszcza się, do żelaza ze wszystkich stron,
? czyli owa, między porami kruszcow, y naysubtelnieyszemi serwaseru partykułami, proporcya, iest oczywista, pewna, y żadney nie podpada wątpliwości? Czyli same serwaseru ruszanie może iednym, owych w nim będących partykuł lub klinikow, końcem, tak mocno robić, ażeby drugi w żelazo zasadzony, rozrywał ie, y na naydrobnieysze dzielił cząstki? Czyli z tego ruszania może powstać taka moc y siła, iaka się w ręku człowieka znayduie, gdy ostrym iakim instrumentem żelazo lub miedź, albo y nożem drewno, kruszy y rozdziela? Czemu miedzi partykuły w serwaserze pływaią? a gdy w nie żelazo wpuszcza się, do żelaza ze wszystkich stron,
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 68
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
trudność na tym zawisła, czyli i najdrobniejsze partykuły, które pod nasze nie podpadają zmysły, mają własny sobie kształt, to jest, pewne powierzchownych swoich części ułożenie, przez któreby wzajemnie między sobą różniły się. Przed wynalezionym Microscopium, trudno było co pewnego w tej mierze ustanowić; lecz gdy ta wynaleziona machinka, najdrobniejsze rzeczy zwiększa; za jej pomocą, łatwo już, ich figurę rozeznać możemy. o Kształcie czyli Figurze
89. Microscopium tedy, wynalezione około Roku 1621. składa się z walca (cylindrus) AB (Fig. 17. Tab. III.), który z papieru sklianego, lub z drewna, lub z
trudność na tym zawisła, czyli y naydrobnieysze partykuły, które pod nasze nie podpadaią zmysły, maią własny sobie kształt, to iest, pewne powierzchownych swoich części ułożenie, przez któreby wzaiemnie między sobą rożniły się. Przed wynalezionym Microscopium, trudno było co pewnego w tey mierze ustanowić; lecz gdy ta wynaleziona machinka, naydrobnieysze rzeczy zwiększa; za iey pomocą, łatwo iuż, ich figurę rozeznać możemy. o Kształcie czyli Figurze
89. Microscopium tedy, wynalezione około Roku 1621. składa się z walca (cylindrus) AB (Fig. 17. Tab. III.), który z papieru skliianego, lub z drewna, lub z
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 108
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
, burzeniem wina, w swojej się figurze odmieniwszy, delikatniej, lub nie tak, jak pierwej, onych żyłek dotykają się, a przeto też i smak odmienny sprawują. najdrobniejszych rzeczy figurę.
102. Też same naostatek na Drobnowidle czynione doświadczenia, oczywiście potwierdzają, cośmy i przed tym pokazali, że materia na najdrobniejsze i nie zliczone cząstki, myślą zaś bez końca, dzielić się może. Owe albowiem robaczki w kilku kroplach wody pływające, czyliż już nie są subtelne i drobne, gdy je przez zwiększające Drobnowidła szkiełka, tylko ujrzeć możemy? a przecie tychże robaczków, nogi, głowa, serce, i żyłki daleko mniejsze są
, burzeniem wina, w swoiey się figurze odmieniwszy, delikatniey, lub nie tak, iak pierwey, onych żyłek dotykaią się, a przeto też y smak odmienny sprawuią. naydrobnieyszych rzeczy figurę.
102. Też same naostatek na Drobnowidle czynione doświadczenia, oczywiście potwierdzaią, cośmy y przed tym pokazali, że materya na naydrobnieysze y nie zliczone cząstki, myślą zaś bez końca, dzielić się może. Owe albowiem robaczki w kilku kroplach wody pływaiące, czyliż iuż nie są subtelne y drobne, gdy ie przez zwiększaiące Drobnowidła szkiełka, tylko uyrzeć możemy? a przecie tychże robaczkow, nogi, głowa, serce, y żyłki daleko mnieysze są
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 118
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
