są dla ozdoby człowieka stworzone/ do których rozmaitego wykonterfektowania Autor mądrości i dowcipu/ człowiekowi wynalasku sposobów użyczył wiele. Nie bez osobliwej jednak tajemnice/ ponieważ cokolwiek jest na świecie/ ma swoje osobliwe znaki. Ten klejnot na ten czas przełożony acz wiele w sobie znaków szczerej przyjaźni zawiera: w zględem jednak ozdoby ręku/ te własności chęć oświadczające w sobie zamyka i Naprzód znać daje/ że przez ręku społeczne przyjaciół podanie/ przyjaciel przyjacielowi kochanemu wszytkiego się zwierza: oddając serce/ zamysły/ i siebie samego: potym iż naczęściej na ręce wzglądamy/ tak w obcowaniu przyjacielskim/ jako i w inszych zabawach: naten Klejnot wejrzawszy/ nie tylko na przytomnego
są dla ozdoby cżłowieká stworzone/ do ktorych rozmáitego wykonterfektowánia Autor mądrośći y dowćipu/ cżłowiekowi wynálásku sposobow vżycżył wiele. Nie bez osobliwey iednák táiemnice/ ponieważ cokolwiek iest ná świećie/ ma swoie osobliwe znáki. Ten kleynot ná ten cżás przełożony ácż wiele w sobie znákow szcżerey przyiáźni záwiera: w zględem iednák ozdoby ręku/ te własnośći chęć oświádcżaiące w sobie zámyka i Naprzod znáć dáie/ że przez ręku społeczne przyiaćioł podánie/ przyiaćiel przyiáćielowi kochánemu wszytkiego sie zwierza: oddáiąc serce/ zamysły/ y śiebie sámego: potym iż nacżęśćiey ná ręce wzglądamy/ ták w obcowániu przyiaćielskim/ iáko y w inszych zabáwách: náten Kleynot weyrzawszy/ nie tylko ná przytomnego
Skrót tekstu: SpiżAkt
Strona: D4v
Tytuł:
Spiżarnia aktów rozmaitych przy zalotach, weselach, bankietach, pogrzebach
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
mowy okolicznościowe
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
Od Europy morzem Medyterrańskim. Długość jej liczy się na gradusów blisko 80. na mil zaś Niemieckich takich w której jednej po 4. włoskich, 1150. Szerokość na gradusów więcej jak 70. na mil niemieckich 1140. Najwięcej położona jest w podsłonecznym kraju między cyrkułami solstycjonalnemi, nieco wykraczając za cyrkuły zasłoneczne. Więc te ma własności które opisuje liczba XXIII. Zamyka w sobie obszerne Państwa Barbarią, Biledulgeryd, Egipt, Saarę, Nigrytów, Abisynów to jest Murzyńską ziemię wyższą, i niższą. Barbaria od Pogańskich teraz i nieludzkich obyczajów słusznie tak rzeczona. Od Oceanu zachodniego po nad morze Medyterrańskie ciągnie się aż ku Egiptowi. Zamyka w sobie królestwa Fessańskie,
Od Europy morzem Medyterrańskim. Długość iey liczy się ná gradusow blisko 80. na mil zaś Niemieckich takich w ktorey iedney po 4. włoskich, 1150. Szerokość na gradusow więcey iak 70. ná mil niemieckich 1140. Naywięcey położona iest w podsłonecznym kraiu między cyrkułami solstycyonálnemi, nieco wykraczaiąc zá cyrkuły zasłoneczne. Więc te ma własności ktore opisuie liczba XXIII. Zamyka w sobie obszerne Państwa Barbáryą, Biledulgerid, Egipt, Saarę, Nigrytow, Abissynow to iest Murzyńską ziemię wyszszą, y niszszą. Barbarya od Pogańskich teraz y nieludzkich obyczaiow słusznie tak rzeczona. Od Oceanu zachodniego po nad morze Medyterráńskie ciągnie się aż ku Egiptowi. Zamyka w sobie krolestwa Fessańskie,
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: D
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
liczbę godzin dnia najdłuższego: alboli liczbę dni lub miesięcy dnia ustawicznego. REGUŁA V. Opisuje resztę Własności ciekawych, które zamykają Mapy, do rezolucyj kwestyj, względem ziemi, służących.
I. Z map, jako i z sfery ziemnej łatwo dojść możesz które są kraje, Państwa i Prowincje podsłoneczne. Zaczym jakie mają własności i rewolucją corocznią opisaną w liczbie XXIII. Informacyj II. Które kraje zasłoneczne i co ich za własności wypisane w liczbie XXV. Które subpolarne i które ich własności wyrażone w liczbie XXVI. Które kraje wschodnie albo zachodnie, południowe albo północe, o których w liczbie XXIX II. W Mapach masz wyrażone pryncypalne góry, Rzeki
liczbę godzin dnia naydłuższego: álboli liczbę dni lub miesięcy dnia ustáwicznego. REGUŁA V. Opisuie resztę Własności ciekáwych, ktore zámykáią Mappy, do rezolucyi kwestyi, względem ziemi, służących.
I. Z mapp, iáko y z sfery ziemney łatwo doiść możesz ktore są kráie, Państwa y Prowincye podsłoneczne. Záczym iákie maią własności y rewolucyą corocznią opisaną w liczbie XXIII. Jnformacyi II. Ktore kraie zásłoneczne y co ich zá własności wypisane w liczbie XXV. Ktore subpolarne y ktore ich własności wyrażone w liczbie XXVI. Ktore kráie wschodnie álbo záchodnie, południowe álbo pułnocne, o ktorych w liczbie XXIX II. W Mappach masz wyrażone pryncypálne gory, Rzeki
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: M3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
Własności ciekawych, które zamykają Mapy, do rezolucyj kwestyj, względem ziemi, służących.
I. Z map, jako i z sfery ziemnej łatwo dojść możesz które są kraje, Państwa i Prowincje podsłoneczne. Zaczym jakie mają własności i rewolucją corocznią opisaną w liczbie XXIII. Informacyj II. Które kraje zasłoneczne i co ich za własności wypisane w liczbie XXV. Które subpolarne i które ich własności wyrażone w liczbie XXVI. Które kraje wschodnie albo zachodnie, południowe albo północe, o których w liczbie XXIX II. W Mapach masz wyrażone pryncypalne góry, Rzeki, jak i przez które Państwa płyną. Z kąd początek biorą i gdzie w padają. III.
Własności ciekáwych, ktore zámykáią Mappy, do rezolucyi kwestyi, względem ziemi, służących.
I. Z mapp, iáko y z sfery ziemney łatwo doiść możesz ktore są kráie, Państwa y Prowincye podsłoneczne. Záczym iákie maią własności y rewolucyą corocznią opisaną w liczbie XXIII. Jnformacyi II. Ktore kraie zásłoneczne y co ich zá własności wypisane w liczbie XXV. Ktore subpolarne y ktore ich własności wyrażone w liczbie XXVI. Ktore kráie wschodnie álbo záchodnie, południowe álbo pułnocne, o ktorych w liczbie XXIX II. W Mappach masz wyrażone pryncypálne gory, Rzeki, iák y przez ktore Państwa płyną. Z kąd początek biorą y gdzie w padáią. III.
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: M3v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
przecie przez obserwancyją miejsca i ucha. Ma być pod strojem i spódnicą co inszego, czym się Bóg ciężej niźli krojem uraża. Zgoła masz o czym mówić, a choćbyś więcej tylko o samej woli Boskiej nie mówił, do wszytkich i według wszytkich zawsze i dostatkiem mówić i predykować będziesz. Rozbierz jeno ją należycie na własności, na skutki, na części, na czasy i na okoliczności według Drekselijusza słodkiej w uciskach i przykrościach pamięci jezuity, a będziesz mi złotoustym, miodopłynnym, żarliwym i seraficznym kaznodzieją. Poprawi się najgorszy, w łasce Boskiej utwierdzi najpłochszy, utrapiony za dobrodziejstwo największe krzywdy swojej zażyje, ubogi w niedostatku jako największy pan słodko i
przecie przez obserwancyją miejsca i ucha. Ma bydź pod strojem i spódnicą co inszego, czym się Bóg ciężej niźli krojem uraża. Zgoła masz o czym mówić, a choćbyś więcej tylko o samej woli Boskiej nie mówił, do wszytkich i według wszytkich zawsze i dostatkiem mówić i predykować będziesz. Rozbierz jeno ją należycie na własności, na skutki, na części, na czasy i na okoliczności według Drekselijusza słodkiej w uciskach i przykrościach pamięci jezuity, a będziesz mi złotoustym, miodopłynnym, żarliwym i seraficznym kaznodzieją. Poprawi się najgorszy, w łasce Boskiej utwierdzi najpłochszy, utrapiony za dobrodziejstwo największe krzywdy swojej zażyje, ubogi w niedostatku jako największy pan słodko i
Skrót tekstu: MałpaCzłow
Strona: 232
Tytuł:
Małpa Człowiek
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
satyry, traktaty
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1715
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1715
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Archiwum Literackie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Paulina Buchwaldówna
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wroclaw
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1962
notandum, ze Veneris impatiens, jako się pokazało, że Król jeden Węgierski mając go w pierścieniu, gdy się nie przystojnym zabawiał i delektował ściskaniem, na trży części rozpadł się według Pieriusza, stąd mu symbolista przydał inskrypcją: Cyprio diffringitur aestu.
SAGDA, albo Sagada jest Kamień w Chaldejskiej znaleziony Krainie, trzy cudowne mający własności. 1. Czując statek przechodzący z dna wypływa do góry. 2. Statku się tak chwyta mocno, że aż drzewa cześć opanowaną odciąć potrzeba 3. Ze gniazdo swoje Ojczyste rzuczając, do statków i naw, na to się zdaje chwytac, aby do innych Krajów tak zapłynął, jako onim Solinus, i Izydor
notandum, ze Veneris impatiens, iako się pokazało, że Krol ieden Węgierski maiąc go w pierścieniu, gdy się nie przystoynym zabawiał y delektował ściskaniem, na trży części rospadł się według Pieryusza, ztąd mu symbolista przydał inskrypcyą: Cyprio diffringitur aestu.
SAGDA, albo Sagada iest Kamień w Chaldeyskiey znaleziony Krainie, trzy cudowne maiący własności. 1. Czuiąc statek przechodzący z dna wypływa do gory. 2. Statku się tak chwyta mocno, że aż drzewá cześć opanowaną odciąć potrzeba 3. Ze gniazdo swoie Oyczyste rzuczaiąc, do statkow y naw, na to się zdaie chwytác, aby do innych Kraiow tak zapłynął, iako onim Solinus, y Izydor
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 660
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
czym rozeznać dobrą wodę ode złej: i co za pożytki/ tak zdrowym jako i chorym woda przynosi. Tertulian. lib. de Anima. Rozdział Jedenasty. Woda jest zimna, i wilgotna, a iż szczerego żywiołuv nas niemasz.
NIE omylnie wszyscy prawie ludzie tak rozumieją/ że woda wedle przyrodzenia swego te dwie własności ma/ że jest zimna i wilgotna. tegoż uczą i Filozofi/ i Medycy: abowiem Arystoteles o wszystkich czterech żywiołach ucząc/ gdy ogień czyni ciepły i wysuszający/ powietrze ciepłe i wilgotne/ ziemię zimną i suchą/ na ostatku wodę pokazuje być zimną i wilgotną. Ale nie bawiąc się wielkiemi raciami około tego/
cżym rozeznáć dobrą wodę ode złey: y co zá pożytki/ ták zdrowym iáko y chorym wodá przynośi. Tertulian. lib. de Anima. Rozdźiał Iedennasty. Wodá iest źimna, y wilgotna, á iż szczerego żywiołuv nas niemász.
NIE omylnie wszyscy práwie ludźie ták rozumieią/ że wodá wedle przyrodzenia swego te dwie własnośći ma/ że iest źimna y wilgotna. tegoż vcżą y Philozophi/ y Medicy: ábowiem Aristoteles o wszystkich cżterech żywiołách vcżąc/ gdy ogień cżyni ćiepły y wysuszáiący/ powietrze ciepłe y wilgotne/ źiemię źimną y suchą/ ná ostátku wodę pokázuie bydź źimną y wilgotną. Ale nie báwiąc się wielkiemi ráciámi około tego/
Skrót tekstu: SykstCiepl
Strona: 25.
Tytuł:
O cieplicach we Skle ksiąg troje
Autor:
Erazm Sykstus
Drukarnia:
Krzysztof Wolbramczyk
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
nad które godniejsze Żelazo być nie może w Polsce ani lepsze.
Jest to ruda tak dobra/ że też z niej może być I stal: ale ją trzebadulem z grapów czynić/ Trzeba węgla/ do tego zażz młodej sośniny/ Bo do tego węgle złe/ z inakszej drzewiny.
Ma też ruda Niwecka w sobie te własności/ Kiedyby nią przepędził abo z niebaczności Udał mnicha iż łupa żuzela nie przejdzie/ Tedy krewkie żelazo i barzo złe będzie.
Rozmaitego tez kształtu tam rudę najdują/ Której wielką obfitość zawżdy wykopują Z ziemie: Lecz w każdej gorze jest jej własność insza/ Jest twarda/ żeleziwa/ jest też i woniejsza. Przeto tam
nád ktore godnieysze Zelázo bydź nie może w Polscze áni lepsze.
Iest to rudá ták dobra/ że też z niey może bydź Y stal: ale ią trzebádulem z grapow czynić/ Trzebá węgla/ do tego záżz młodey sośniny/ Bo do tego węgle złe/ z inákszey drzewiny.
Ma też rudá Niwecka w sobie te własnośći/ Kiedyby nią przepędźił ábo z niebácznośći Vdał mnichá iż łupa żuzela nie przeydźie/ Tedy krewkie żelázo y bárzo złe będźie.
Rozmáitego tez kształtu tám rudę náyduią/ Ktorey wielką obfitość záwżdy wykopuią Z źiemie: Lecz w każdey gorze iest iey własność insza/ Iest twárda/ żeleźiwa/ iest też y wonieysza. Przeto tám
Skrót tekstu: RoźOff
Strona: G2v
Tytuł:
Officina ferraria
Autor:
Walenty Roździeński
Drukarnia:
Szymon Kempini
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
hutnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1612
Data wydania (nie wcześniej niż):
1612
Data wydania (nie później niż):
1612
Powinien być na koniec takowy, aby nie zdawał się pochodzić z przyczyn przyrodzonych i zwyczajnych: inaczej bowiem pro[...] Bóg używałby tego znaku, gdyż albo niebyłby widzianym, albo niebyłby mianym za znak nadzwyczajny, albo równie byłby tłumaczony za dobry, jako i za zły prognostyk. Mająż te wszystkie własności znaku nadzwyczajnego komety? bynajmniej.
Naprzód bowiem komety, iż nie rze[...] kę, ustawicznie, i corocznie, przynajmniej Astronomom, tedy często jednak ukazują się.
Przez lat 198 przed Chrystusem Panem aż do pierwszego roku Ery Chrze: ukazało się komet 30. Od roku 1298. aż do 1314 widziano 8. Od roku 1500
Powinien być na koniec takowy, aby nie zdawał się pochodzić z przyczyn przyrodzonych y zwyczaynych: inaczey bowiem pro[...] Bog używałby tego znaku, gdyż albo niebyłby widzianym, albo niebyłby mianym za znak nadzwyczayny, albo rownie byłby tłumaczony za dobry, iako y za zły prognostyk. Maiąż te wszystkie własności znaku nadzwyczaynego komety? bynaymniey.
Naprzod bowiem komety, iż nie rze[...] kę, ustawicznie, y corocznie, przynaymniey Astronomom, tedy często iednak ukazuią się.
Przez lat 198 przed Chrystusem Panem aż do pierwszego roku Ery Chrze: ukazało się komet 30. Od roku 1298. aż do 1314 widziano 8. Od roku 1500
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 202
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
przez komety ludzi kusi i prowadzi do grzechu, a możeż być większe nadto bluźnierstwo? ROZDZIAŁ V.
Jeśli komety są przyczynami przyrodzonemi odmian od woli ludzkiej, niezawisłych; jakie są powietrze morowe, trzęsienie ziemi, susza, wilgoć etc.
ISTOTY niebieskie nie inaczej mogłyby być przyczyną odmian na ziemi, chyba tylko przez własności swoje, jakie są: ciepło, zimno, suchość, wilgoć etc. albo przez moc pociągającą, którą wszystkie planety wzajemnie się pociągają; (obacz w wykładzie słów i rzeczy pod liczbą 16) albo przez pary które z siebie wyrzucają.
Miedzy własnościami, światło tylko i ciepło niektórych istot niebieskich do naszej może rozciągnąć się
przez komety ludzi kusi y prowadzi do grzechu, a możeż być większe nadto bluźnierstwo? ROZDZIAŁ V.
Jeśli komety są przyczynami przyrodzonemi odmian od woli ludzkiey, niezawisłych; iakie są powietrze morowe, trzęsienie ziemi, susza, wilgoć etc.
ISTOTY niebieskie nie inaczey mogłyby być przyczyną odmian na ziemi, chyba tylko przez własności swoie, iakie są: ciepło, zimno, suchość, wilgoć etc. albo przez moc pociągaiącą, ktorą wszystkie planety wzaiemnie się pociągają; (obacz w wykładzie słow y rzeczy pod liczbą 16) albo przez pary ktore z siebie wyrzucają.
Miedzy własnościami, światło tylko y ciepło niektorych istot niebieskich do naszey może rozciągnąć się
Skrót tekstu: BohJProg_I
Strona: 257
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
