156789356. Rachmistrze tedy wymawiają tak/ sto pięćdziesiat i sześć milionów/ siedm set ośm dziesiąt i dziewięć tysięcy/ trzy sta pięćdziesiąt i sześć. Część Pierwsza o całej Liczbie. Część Pierwsza ROZDZIAŁ II O Przydawaniu, abo Addycjej.
A tego sposobu Addycjej/ kiedy i jako zażywają! W ten czas/ kiedy wielu ryg numery w jedność trzeba złączyć/ na przykład: Oddadząc do schowania trzy skrzynie z pieniędzmi/ w pierwszej znajdziesz trzy tysiące dwieście/ w drugiej niej abo więcej/ w trzeciej sto złotych mniej abo więcej/ a chciałbyś wiedzieć wieleć wszystkich pieniędzy oddano/ więcci te pieniądze przez Addycją trzeba w jedność zebrać i złączyć.
156789356. Ráchmistrze tedy wymawiáią ták/ sto pięćdźieśiat y sześć milionow/ śiedm set ośm dźieśiąt y dźiewięć tyśięcy/ trzy stá pięćdźieśiąt y sześć. Część Pierwszá o cáłey Liczbie. Część Pierwsza ROZDZIAŁ II O Przydawániu, ábo Addicyey.
A tego sposobu Addicyey/ kiedy y iáko záżywáią! W ten czás/ kiedy wielu ryg numery w iedność trzebá złączyć/ ná przykład: Oddádząc do schowánia trzy skrzynie z pieniądzmi/ w pierwszey znáydźiesz trzy tyśiące dwieśćie/ w drugiey niey ábo więcey/ w trzećiey sto złotych mniey ábo więcey/ á chćiałbyś wiedźieć wieleć wszystkich pieniędzy oddáno/ więcći te pieniądze przez Addycyą trzebá w iedność zebráć y złączyć.
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 6
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
iż 5. i 1. Czynią 6. a z schowaną będzie 7. więc iż tylko sama przez się jedna 7. Tedy tylko samę piszę/ a nic nie chowam. Na czwartej poście sumując/ uczyni 3. i 8. in summa 11. a 13. nie masz więcej post/ tedy te obadwa numery napiszę tak: o całej Liczbie.
Szósty, A iż się trafia często/ iż uczyni trzy numery jedna posta/ jako u Kupców w Regetrach/ tedy trzeba pamiętać/ iż się w ten czas tylko jedna także pisze/ pod tąż postą którą sumujesz/ a te dwie przykładają się do pobliższej posty/ na przykład
iż 5. y 1. Czynią 6. á z schowáną będźie 7. więc iż tylko sámá przez się iedná 7. Tedy tylko sámę piszę/ á nic nie chowam. Ná czwartey pośćie sumuiąc/ vczyni 3. y 8. in summá 11. á 13. nie masz więcey post/ tedy te obádwá numery nápiszę ták: o cáłey Liczbie.
Szosty, A iż się tráfia często/ iż vczyni trzy numery iedná postá/ iáko v Kupcow w Regetrách/ tedy trzebá pámiętáć/ iż się w ten czás tylko iedná tákże pisze/ pod tąż postą ktorą sumuiesz/ á te dwie przykłádáią się do pobliższey posty/ ná przykłád
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 9
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
przez się jedna 7. Tedy tylko samę piszę/ a nic nie chowam. Na czwartej poście sumując/ uczyni 3. i 8. in summa 11. a 13. nie masz więcej post/ tedy te obadwa numery napiszę tak: o całej Liczbie.
Szósty, A iż się trafia często/ iż uczyni trzy numery jedna posta/ jako u Kupców w Regetrach/ tedy trzeba pamiętać/ iż się w ten czas tylko jedna także pisze/ pod tąż postą którą sumujesz/ a te dwie przykładają się do pobliższej posty/ na przykład:
Tu widzisz gdy tę pierwszą postę summuję/ uczyni mi 104. piszę tedy tylko tę samę jednę
przez się iedná 7. Tedy tylko sámę piszę/ á nic nie chowam. Ná czwartey pośćie sumuiąc/ vczyni 3. y 8. in summá 11. á 13. nie masz więcey post/ tedy te obádwá numery nápiszę ták: o cáłey Liczbie.
Szosty, A iż się tráfia często/ iż vczyni trzy numery iedná postá/ iáko v Kupcow w Regetrách/ tedy trzebá pámiętáć/ iż się w ten czás tylko iedná tákże pisze/ pod tąż postą ktorą sumuiesz/ á te dwie przykłádáią się do pobliższey posty/ ná przykłád:
Tu widźisz gdy tę pierwszą postę summuię/ vczyni mi 104. piszę tedy tylko tę sámę iednę
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 9
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
Regetrach/ tedy trzeba pamiętać/ iż się w ten czas tylko jedna także pisze/ pod tąż postą którą sumujesz/ a te dwie przykładają się do pobliższej posty/ na przykład:
Tu widzisz gdy tę pierwszą postę summuję/ uczyni mi 104. piszę tedy tylko tę samę jednę przez się 4. a te dwa Numery 10. w pamięci trzymam. A iż druga posta czyni mi 30. do których gdy przyłączę te dwa numery 10. uczynią 40. piszę tedy według nauki jednę liczbę/ to iset/ nullę 0. a 4. dla pobliższych schowam. Po porachowaniu trzeciej posty/ która czyni 14. i z tymi 4.
Regetrách/ tedy trzebá pámiętáć/ iż się w ten czás tylko iedná tákże pisze/ pod tąż postą ktorą sumuiesz/ á te dwie przykłádáią się do pobliższey posty/ ná przykłád:
Tu widźisz gdy tę pierwszą postę summuię/ vczyni mi 104. piszę tedy tylko tę sámę iednę przez się 4. á te dwá Numery 10. w pámięći trzymam. A iż druga postá czyni mi 30. do ktorych gdy przyłączę te dwá numery 10. vczynią 40. piszę tedy według náuki iednę liczbę/ to iset/ nullę 0. á 4. dla pobliższych schowam. Po poráchowániu trzećiey posty/ ktora czyni 14. y z tymi 4.
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 9
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
sumujesz/ a te dwie przykładają się do pobliższej posty/ na przykład:
Tu widzisz gdy tę pierwszą postę summuję/ uczyni mi 104. piszę tedy tylko tę samę jednę przez się 4. a te dwa Numery 10. w pamięci trzymam. A iż druga posta czyni mi 30. do których gdy przyłączę te dwa numery 10. uczynią 40. piszę tedy według nauki jednę liczbę/ to iset/ nullę 0. a 4. dla pobliższych schowam. Po porachowaniu trzeciej posty/ która czyni 14. i z tymi 4. które w pamięci zostawały/ napiszę 18. ponieważ niemasz już żadnej posty więcej. Dla praktyki przerachuj te Egzempla
sumuiesz/ á te dwie przykłádáią się do pobliższey posty/ ná przykłád:
Tu widźisz gdy tę pierwszą postę summuię/ vczyni mi 104. piszę tedy tylko tę sámę iednę przez się 4. á te dwá Numery 10. w pámięći trzymam. A iż druga postá czyni mi 30. do ktorych gdy przyłączę te dwá numery 10. vczynią 40. piszę tedy według náuki iednę liczbę/ to iset/ nullę 0. á 4. dla pobliższych schowam. Po poráchowániu trzećiey posty/ ktora czyni 14. y z tymi 4. ktore w pámięći zostáwáły/ nápiszę 18. ponieważ niemász iuż żadney posty więcey. Dla práktyki przeráchuy te Exempla
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 9
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ (abo tych produktów pierwszego dziesiątka/) którać się tu położyła dla nauki/ i tak tę tabułę masz umieć jako pacierz/ gdyż bez niej jako bez ręki każdy Rachmistrz. Tabuła Produktów pierwszego Dziesiątka. o całej Liczbie.
Zażywają też niektórzy fortelu/ gdy pamiętać tych wszytkich produktów nie mogą/ tak/ napisze sobie Numery dwa/ których chce wiedzieć produkt/ i wypełnia je aż do dziesiątej/ jako to jeżeli będzie 7/ to ją trzema wypełni/ i napisze te trzy wedle niej/ potym także i drugiej/ i uczyniwszy między niemi krzyż tak
7
X
3
8
2
Multiplikuje naprzód tę pierwszą postę od prawej ręki jednę przez drugą/
/ (ábo tych produktow pierwszego dźieśiątka/) ktorać się tu położyłá dla náuki/ y ták tę tábułę masz vmieć iáko paćierz/ gdyż bez niey iáko bez ręki káżdy Ráchmistrz. Tábułá Produktow pierwszego Dźieśiątka. o cáłey Liczbie.
Záżywáią też niektorzy fortelu/ gdy pámiętáć tych wszytkich produktow nie mogą/ ták/ nápisze sobie Numery dwá/ ktorych chce wiedźieć produkt/ y wypełnia ie áż do dźieśiątey/ iáko to ieżeli będźie 7/ to ią trzemá wypełni/ y nápisze te trzy wedle niey/ potym tákże y drugiey/ y vczyniwszy między niemi krzyż ták
7
X
3
8
2
Multiplikuie naprzod tę pierwszą postę od práwey ręki iednę przez drugą/
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 25
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
tego sposobu/ pierwsza zwierzchnia ma być zawsze większa niż spodnia/ i zowie się wierzchna Ryga Mnóstwo, druga spodnia zowie się Dzielni, którego Dzielnika trzeba numerus/ tyle razy pisać/ ile na rydze mnóstwa numerów będzie/ jakoć się niżej pokaże. Trzeci, Wiedzieć masz/ iż na wiele razy Dzielnika liczba/ Mnóstwa numery podzielić możesz/ to jest/ jakom ci przykładem objaśnił/ wiele twemu Dzielnikowi równych razów znajdziesz (a to raz abo 2/ więcej jednak nad 9 nie bywa) tyle razów napiszesz na prawej ręce za linią/ uczyniwszy ją sobie tak (która to liczba za tą linią/ zowie się Quotient, abo wielość tych
tego sposobu/ pierwsza zwierzchnia ma bydź záwsze większa niż spodnia/ y zowie się wierzchna Rygá Mnostwo, druga spodnia zowie się Dźielni, ktorego Dźielniká trzebá numerus/ tyle rázy pisáć/ ile ná rydze mnostwá numerow będźie/ iákoć się nizey pokaże. Trzeći, Wiedźieć masz/ iż ná wiele rázy Dźielniká liczba/ Mnostwá numery podźielić możesz/ to iest/ iákom ći przykładem obiáśnił/ wiele twemu Dźielnikowi rownych rázow znáydźiesz (á to raz ábo 2/ więcey iednák nád 9 nie bywa) tyle rázow nápiszesz ná práwey ręce zá linią/ vczyniwszy ią sobie ták (ktora to liczba zá tą linią/ zowie się Quotient, ábo wielość tych
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 32
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
to masz/ iż gdy będzie wiele Numerów do subtrahowania/ tedy masz tak sobie postępować/ i wszystkie nauki zachować/ jakom cię w subtrakcjej nauczył. Ósmy. A kiedy dwa Numery abo więcej będą na rydze dzielnika/ jako to/ kiedy trzeba będzie między 32 abo więcej podzielac złotych 1952/ tedy masz tak obadwa Numery postawić/ zachowując punkt czwarty tego Roździału/ aby jeżeli zaraz mniejsza na początku na rydze mnóstwa będzie/ tedy dzielnika w głąb pomkniej jako tu widzisz.
Które będę ja tak/ (a ty potym tymiż słowy) diuidował/ a oamiętaj jako się tu Numery mieszają. Naprzód mówię 3 w 19/ mam 6 razy
to masz/ iż gdy będźie wiele Numerow do subtráhowánia/ tedy masz ták sobie postępowáć/ y wszystkie náuki záchowáć/ iákom ćię w subtrákcyey náuczył. Osmy. A kiedy dwá Numery ábo więcey będą ná rydze dźielniká/ iáko to/ kiedy trzebá będźie między 32 ábo wiecey podźielác złotych 1952/ tedy masz tak obádwá Numery postáwić/ zachowuiąc punkt czwarty tego Roźdźiału/ aby ieżeli záraz mnieysza ná początku ná rydze mnostwá będźie/ tedy dźielniká w głąb pomkniey iáko tu widźisz.
Ktore będę ia tak/ (á ty potym tymiż słowy) diuidował/ á oámiętay iako się tu Numery mieszáią. Naprzod mowię 3 w 19/ mam 6 rázy
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 37
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
rydze mnóstwa będzie/ tedy dzielnika w głąb pomkniej jako tu widzisz.
Które będę ja tak/ (a ty potym tymiż słowy) diuidował/ a oamiętaj jako się tu Numery mieszają. Naprzód mówię 3 w 19/ mam 6 razy/ które 6 piszę na quotiencie/ i multiplikuję nazad tym quotientem 6 te obadwa Numery dzielnika tak/ mówiąc: 6 razy 2/ uczynią 12/ iż dwa numery/ a według Punktu piątego Multiplikacjej/ piszę 2 pod 6/ a 1 w pamięci dla drugiej chowam. Potym mówię tymże quotientem 6 razy 3/ uczynią 18/ i z tą co w pamięci będzie/ 19/ a ponieważ nie
rydze mnostwá będźie/ tedy dźielniká w głąb pomkniey iáko tu widźisz.
Ktore będę ia tak/ (á ty potym tymiż słowy) diuidował/ á oámiętay iako się tu Numery mieszáią. Naprzod mowię 3 w 19/ mam 6 rázy/ ktore 6 piszę ná quotienćie/ y multiplikuię názad tym quotientem 6 te obádwá Numery dźielniká ták/ mowiąc: 6 rázy 2/ vczynią 12/ iż dwá numery/ á według Punktu piątego Multiplikácyey/ piszę 2 pod 6/ á 1 w pámięći dla drugiey chowam. Potym mowię tymże quotientem 6 rázy 3/ vczynią 18/ y z tą co w pámięći będźie/ 19/ á ponieważ nie
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 37
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
ja tak/ (a ty potym tymiż słowy) diuidował/ a oamiętaj jako się tu Numery mieszają. Naprzód mówię 3 w 19/ mam 6 razy/ które 6 piszę na quotiencie/ i multiplikuję nazad tym quotientem 6 te obadwa Numery dzielnika tak/ mówiąc: 6 razy 2/ uczynią 12/ iż dwa numery/ a według Punktu piątego Multiplikacjej/ piszę 2 pod 6/ a 1 w pamięci dla drugiej chowam. Potym mówię tymże quotientem 6 razy 3/ uczynią 18/ i z tą co w pamięci będzie/ 19/ a ponieważ nie masz już więcej post dzielnika/ napiszę tedy obadwa Numery tak: o całej Liczbie
ia tak/ (á ty potym tymiż słowy) diuidował/ á oámiętay iako się tu Numery mieszáią. Naprzod mowię 3 w 19/ mam 6 rázy/ ktore 6 piszę ná quotienćie/ y multiplikuię názad tym quotientem 6 te obádwá Numery dźielniká ták/ mowiąc: 6 rázy 2/ vczynią 12/ iż dwá numery/ á według Punktu piątego Multiplikácyey/ piszę 2 pod 6/ á 1 w pámięći dla drugiey chowam. Potym mowię tymże quotientem 6 rázy 3/ vczynią 18/ y z tą co w pámięći będźie/ 19/ á ponieważ nie masz iuż więcey post dźielniká/ nápiszę tedy obádwá Numery ták: o cáłey Liczbie
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 37
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
