eksperiencja uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynach górnicy kopiąc głęboko minerały, wody i rzek obszernych się dokopują. I za kruszcami pod same wody głębiej się podkopują. Same rzeki biorąc w początkach swoich, gdy albo z bagnów, albo ze skał, mają swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtami skąd inąd dochodzi nieustanna woda. Co samo też zeznaje Dawid. Psal. 123. Bo Bóg ziemię ufundował na morzach, i nad rzekami wydoskonalił ją. Koniec i pożytek tych podziemnych poników jest. Aby służyła do wyrabiania różnych minerałów w ziemi i z ziemi woda oraz z ogniem. Jako i cegła z ziemi wody i
experyencyá uczy; ponieważ to w Zupach, to w innych sodynách gornicy kopiąc głęboko minerały, wody y rzek obszernych się dokopuią. Y zá kruszcámi pod sáme wody głębiey się podkopuią. Sáme rzeki biorąc w początkách swoich, gdy álbo z bágnow, álbo ze skáł, máią swego duktu inceptę, być musi, że podziemnemi nurtámi zkąd inąd dochodzi nieustanná wodá. Co sámo też zeznáie Dawid. Psal. 123. Bo Bog ziemię ufundował ná morzach, y nad rzekami wydoskonalił ią. Koniec y pożytek tych podziemnych ponikow iest. Aby służyłá do wyrabiánia rożnych minerałow w ziemi y z ziemi wodá oráz z ogniem. Iáko y cegłá z ziemi wody y
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: B3
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
wysokości, Majolus. Eks mente wielu Historyków Dania była Kolonią niegdy Gigantów, stej racyj wielu rosłych ludzi tamta admirowała Nacja. Gabineus Rrzymski Historyk pisze, że swemi widział oczyma Anteusza kości w Maurytanii długości na łokci 60 Księga zaś której Tytuł Liber de natura rerum, świadczy: że wzachodnim kraju, Ocean swemi wyrzucił na ląd nurtami, Panienkę wzrostu mająca łokci 50. między plecyma szerokości łokci cztery. Roku Chrystusowego 1039. Pallantesa Syna Ewandrowego znalezione ciało wielkością wzrostu murom wysokim się komparujące: w Piersiach blizna była na łokci cztery: w Głowach z naleziona lampa świecąca się jako świadczy Vincentius, Nauolerus, Bonfinius, i Crancius. Za lana i Komesa Holandyj
wysokości, Maiolus. Ex mente wielu Historykow Dania była Kolonią niegdy Gigantow, ztey racyi wielu rosłych ludzi tamta admirowała Nacya. Gabineus Rrzymski Historyk pisze, że swemi widział oczyma Anteusza kości w Maurytanii długości na łokci 60 Xięga zaś ktorey Tytuł Liber de natura rerum, świadczy: że wzachodnim kraiu, Ocean swemi wyrzucił na ląd nurtámi, Panienkę wzrostu maiąca łokci 50. między plecyma szerokości łokci cztery. Roku Chrystusowego 1039. Pallantesa Syna Ewandrowego znalezione ciało wielkością wzrostu murom wysokim się komparuiące: w Piersiach blizna była na łokci cztery: w Głowach z naleziona lampa świecąca się iako świadczy Vincentius, Nauolerus, Bonfinius, y Crantzius. Za lana y Komesa Hollandyi
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 98
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
szerokie, rozlewa się, a z tych przędtym prosto w Morze wpadał, potym od Nacyj po nad siebie mieszkających niejako na pół oblewani e obrócony z Tygrem razem płynie. Wzbiera i ta Rzeka jak Nilus, i Mezopotamskie polawszy grunta, rodzajniemi czyni: Tandem wpada w Morze Perskie. Tę Rzekę Cyrus Król Perski innemi obróciwszy Nurtami, wziął Babilonią. Za panowania Antycbristi będzie wysuszona, według Księgi 16. Apocalipsis versu 12 jako Ribera et à Lapide z innemi interpretują, aby tak Chrześcijanie na Antychrystyanów mogli uderzyć sublatis obstaculis wody. Origo prima Eufratesa, Nilusa, Gangesa, Tygrysa, jest w Raju, według atestacyj Litery Pańskiej, teraz alii Fontes ich
szerokie, rozlewa się, a z tych przędtym prosto w Morze wpadał, potym od Nacyi po nad siebie mieszkaiących nieiako na poł oblewani e obrocony z Tygrem razem płynie. Wzbiera y ta Rzeka iak Nilus, y Mezopotamskie polawszy grunta, rodzayniemi czyni: Tandem wpada w Morze Perskie. Tę Rzekę Cyrus Krol Perski innemi obrociwszy Nurtami, wzioł Babylonią. Za panowania Anticbristi będzie wysuszona, według Księgi 16. Apocalipsis versu 12 iako Ribera et à Lapide z innemi interpretuią, aby tak Chrześcianie na Antychrystyanow mogli uderzyć sublatis obstaculis wody. Origo prima Eufratesa, Nilusa, Gangesa, Tygrysa, iest w Raiu, według attestacyi Litery Pańskiey, teraz alii Fontes ich
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 560
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Bedo zwanego, z którego wypadłszy znowu długi okrąg ziemi opłynąwszy, blisko swoich Zrzodeł pierwszych znajduje się; znowu w bok strzeliwszy przez straszne i niedostępne praecipycja i skaliste miejsca, jakom już wyżej namienił, śrzodkiem Murzyńskiego Państwa przebija się; potym przez Egipskie przepłynąwszy Królestwo, w nim Meroen uformowawszy Insułę, w Morze Medyterraneum siedmiu Nurtami wyżej specyfikowanemi wpada. Dwa Nurty z tych Canopicus i Pelusiaticus są największym statkom żeglowne. Tę Rzekę Egipcjanie za BOGA mieli; a Oracze na Niebo nie patrzyli nigdy. Teste Seneka, bo z NILU ziemię oblewającego mieli plenum cornucopiae. Największa obszerność tej Rzeki jest na mil 8, i w tych szerokości miejscach, nie co
Bedo zwanego, z ktorego wypadłszy znowu długi okrąg źiemi opłynąwszy, blisko swoich Zrzodeł pierwszych znayduie się; znowu w bok strzeliwszy przez straszne y niedostępne praecipitia y skaliste mieysca, iakom iuż wyżey namienił, śrzodkiem Murzyńskiego Państwa przebiia się; potym przez Egypskie przepłynąwszy Krolestwo, w nim Meroen uformowawszy Insułę, w Morze Mediterraneum siedmiu Nurtami wyżey specyfikowanemi wpada. Dwa Nurty z tych Canopicus y Pelusiaticus są naywiększym statkom żeglowne. Tę Rzekę Egypcyanie za BOGA mieli; a Oracze na Niebo nie patrzyli nigdy. Teste Seneca, bo z NILU ziemię oblewaiącego mieli plenum cornucopiae. Naywiększa obszerność tey Rzeki iest na mil 8, y w tych szerokości mieyscách, nie co
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 563
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
z racyj zatopionego w nim Faetonta, którego przed tym fatalnym kazusem Imię było ERYDANUS. Jest ta Princeps rzek wszystkich Włoskich dla wielkości, a raczej mówiąc z Wirgiliuszem: Fluvius Regnator Aquarum. Bierze w siebie rzek więcej niżeli 30, i Jezior nie mało wielkich. Upłynąwszy od pierwszych zrzodeł swoich mil Włoskich 350, tandem siedmiu Nurtami w Adriatyckie wlewa się Morze.
PARAQUEJ inaczej Argenteus, od srebrnych piasków, jest Rzeka niezmiernej wielkości w Ameryce Australnej, vulgo w Prowincyj Paraquej, nazwana językiem Hiszpańskim od tychże Srebrnych Piasków Rio de la plata. Płynie śrzodkiem namienionej Prowincyj na mil 500, potym w Morze Australne, tak obszernym weściem wpada, że
z racyi zatopionego w nim Faetonta, ktorego przed tym fatalnym kazusem Imie było ERIDANUS. Iest ta Princeps rzek wszystkich Włoskich dla wielkości, á raczey mowiąc z Wirgiliuszem: Fluvius Regnator Aquarum. Bierze w siebie rzek więcey niżeli 30, y Iezior nie mało wielkich. Upłynąwszy od pierwszych zrzodeł swoich mil Włoskich 350, tandem siedmiu Nurtami w Adryatyckie wlewa się Morze.
PARAQUEY inaczey Argenteus, od srebrnych piaskow, iest Rzeka niezmierney wielkości w Ameryce Australney, vulgo w Prowincyi Paraquey, nazwana ięzykiem Hiszpańskim od tychże Srebrnych Piaskow Rio de la plata. Płynie śrzodkiem namienioney Prowincyi na mil 500, potym w Morze Australne, tak obszernym weściem wpada, że
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 564
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
Francyj rzeka, od Rody miejsca, mieszkania niegdy RODÓW Nacyj, według Pliniusza: Ródzi się w górach Alpes, mianowicie w Gorze Z. Gotarda, z wierzchołka Sumpron która przebywszy Jezioro Lemanus, przez Francją płynie na Zachód, a koło Lugdunu Francuskiego z Ararem łący się rzeką, tandem całej drogi upłynąwszy 360 mil, kilka Nurtami w Morze Srzodko Ziemne swój wylewa ciężar. Notandum o tej rzece, że jest rapidissimi cursus, alias bystro ciekąca, a łący się z Ararem, albo La Saone rzeką Francuską która è contra iest cursus tardissimi. Obie te rzeki Claudianus krótko wspomniał: Quos Rhodanus velox, Araris quos tardior ambit.
SABBATICUS Rzeka czy datur
Francyi rzeka, od Rhody mieysca, mieszkaniá niegdy RHODOW Nacyi, według Pliniusza: Rodzi się w gorach Alpes, mianowicie w Gorze S. Gotarda, z wierzchołka Sumpron ktora przebywszy Iezioro Lemanus, przez Francyą płynie na Zachod, a koło Lugdunu Francuskiego z Ararem łączy się rzeką, tandem całey drogi upłynąwszy 360 mil, kilka Nurtami w Morze Srzodko Ziemne swoy wylewa ciężar. Notandum o tey rzece, że iest rapidissimi cursus, alias bystro ciekąca, a łączy się z Ararem, albo La Saone rzeką Francuską ktora è contra iest cursus tardissimi. Obie te rzeki Claudianus krotko wspomniał: Quos Rhodanus velox, Araris quos tardior ambit.
SABBATICUS Rzeka czy datur
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 564
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, jako świadczy Rondeletius. Lohner jednak pisze, że trzy dni przeżywszy, zdechła. U Majolusa zaś Authores twierdzą, że koło Miasta Elepochum w Norwegii te złowiono Monstrum, i przerzeczonemu dane Regnantowi. Niedalekie od pierwszych, Monstrum morskie Specie Białogłowy Roku 1403 w Holandyj około Harlemu Miasta w Jeziorze złowione, tam z Morza zapędzone nurtami, które dało się wszaty ustroić, mlekiem i chlebem żyjąc, nauczyło się prząść i posługować, przed Krucyfiksem klęczyć; a przecież lubo wiele lat żylo, mowy nie prżejeło ludzkiej. Te Monstra Antiquitas zwała SYRENAMI, o których traktowałem sub titulo: DUBITANTIUS, tam o nich dalszy uczyniełem dyskurs, czy są dabiles
, iako świadczy Rondeletius. Lohner iednak pisze, że trzy dni przeżywszy, zdechła. U Maiolusa zaś Authores twierdzą, że koło Miasta Elepochum w Norwegii te złowiono Monstrum, y przerzeczonemu dane Regnantowi. Niedalekie od pierwszych, Monstrum morskie Specie Białogłowy Roku 1403 w Hollandyi około Harlemu Miasta w Ieziorze złowione, tam z Morza zápędzone nurtami, ktore dało się wszaty ustroić, mlekiem y chlebem żyiąc, nauczyło się prząść y posługować, przed Krucyfixem klęczyć; á przecież lubo wiele lat żylo, mowy nie prżeieło ludzkiey. Te Monstra Antiquitas zwała SYRENAMI, o ktorych traktowałem sub titulo: DUBITANTIUS, tam o nich dalszy uczyniełem dyskurs, czy są dabiles
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 628
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, jest Matką wielka w Egipcie żyżność, a żyzności Ojcem NILUS Rzeka, już odemnie między Rzekami świata opisana, i w Dubitancjuszu wspomniana, która i ta ma co o sobie do referowania. Ten szeroki w wielu miejscach jako Dunaj: woda w nim mętna, dla tego namułem swoim sprawuje pola: siedmią Bramami albo nurtami w pada w morze: Co niżeli czyni, rozerwaniem swoim na dwa nurty, czyni Insułę Deltę triangularną jak Grecka Liltera Delta Δ. Przez Kajr Miasto kilku kanałami płynie. Pola jedne oblewa naturalnie, dla niskiej i plaskiej pozycyj, drugie miejsca przez sypanie tamów i grobel, a potym puszczaniem kanałami przekopanemi do pol i gruntów
, iest Mátką wielka w Egypcie żyżność, á żyzności Oycem NILUS Rzeka, iuż odemnie między Rzekámi świata opisaná, y w Dubitancyuszu wspomnianá, ktorá y tá ma co o sobie do referowánia. Ten szeroki w wielu mieyscach iáko Dunáy: wodá w nim mętná, dla tego námułem swoim spráwuie pola: siedmią Brámami albo nurtami w padá w morze: Co niżeli czyni, rozerwániem swoim ná dwá nurty, czyni Insułę Deltę tryángulárną iak Grecka Liltera Delta Δ. Przez Kayr Miásto kilku kanáłami płynie. Pola iedne oblewá náturalnie, dla nizkiey y plaskiey pozycyi, drugie mieyscá przez sypanie tamow y grobel, á potym puszczániem kanáłami przekopanemi do pol y gruntow
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 641
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Odruckiem, Bo to Miasteczko dwojako nazywają Jest tam rzeka Drucz na której były mosty a te już Zostali zrzucone od Moskwy stanęli nad rzeką i posłali do Wojewody dając znać ze słuchać strzelanie i bitwę jakąs zaraz tedy ryścią poszło Wojsko zaraz domyślilismy się że niedarmo przyjdziemy tedy do przeprawy nad Druckiem samym zle Rzeka wprawdzie nieszeroka ale dwama Nurtami idzie, dwa razy pływać trzeba jak po pół stajania głęboko i bystro a zabrzerzysto zaraz jak z pieca Moskwa prostacy spuścili się nato że mosty zrzucili wiedzieli tez już że Wojsko az pod Szkłowem i sukursu żadnego mieć niemogła Litwa nie kazali owej przeprawy pilnować której mogli by byli zabronic należycie
Rzecze Wojewoda MŚCi Panowie res
Odruckiem, Bo to Miasteczko dwoiako nazywaią Iest tam rzeka Drucz na ktorey były mosty a te iuz Zostali zrzucone od Moskwy stanęli nad rzeką y posłali do Woiewody daiąc znac ze słuchac strzelanie y bitwę iakąs zaraz tedy ryscią poszło Woysko zaraz domyslilismy się że niedarmo przyidzięmy tedy do przeprawy nad Druckiem samym zle Rzeka wprawdzie nieszeroka ale dwama Nurtami idzie, dwa razy pływać trzeba iak po puł staiania głęboko y bystro a zabrzerzysto zaraz iak z pieca Moskwa prostacy spuscili się nato że mosty zrzucili wiedzieli tez iuz że Woysko az pod Szkłowem y sukkursu zadnego miec niemogła Litwa nie kazali owey przeprawy pilnować ktorey mogli by byli zabronic nalezycie
Rzecze Woiewoda MSCi Panowie res
Skrót tekstu: PasPam
Strona: 112
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Jan Chryzostom Pasek
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1656 a 1688
Data wydania (nie wcześniej niż):
1656
Data wydania (nie później niż):
1688
, tam teraz bałwany wodne, i morskie widzieć się dają dziwowiska. Ziemia znów nadgradzając niby tylu ludzi stratę, którymby jako matka, więcej niż morze sprzyjać powinna, porodziła pośrzód głębokości Oceanu, tyle nowych wysep, i dotrzymuje jakoby fortec nie dobytych, tyle gór skalistych, i innych wiele, ustawiczne z siebie miedzy nurtami morskiemi wypuszczających płomienie, niby to straże jakieś, pilnie przestrzegające brzegów i Państwa ziemi. Widziemy tedy, jak wojują oczywiście Elementa z sobą, a my małe stworzenia, zwadom dziwujemy się i wojnom, które zwaśniwszy się prowadziemy miedzy sobą. Dziś zabierze woda brzegi, i zakroi wielkie kawały ziemi, jutro znowu odsypie ziemia piaskami
, tam teraz bałwany wodne, i morskie widzieć się daią dziwowiska. Ziemia znow nadgradzaiąc niby tylu ludzi stratę, którymby iako matka, więcey niż morze sprzyiać powinna, porodziła pośrzod głębokości Oceanu, tyle nowych wysep, i dotrzymuie iakoby fortec nie dobytych, tyle gór skalistych, i innych wiele, ustawiczne z siebie miedzy nurtami morskiemi wypuszczaiących płomienie, niby to straże iakieś, pilnie przestrzegaiące brzegow i Państwa ziemi. Widziemy tedy, iak woiuią oczywiście Elementa z sobą, á my małe stworzenia, zwadom dziwuiemy się i woynom, które zwaśniwszy się prowadziemy miedzy sobą. Dziś zabierze woda brzegi, i zakroi wielkie kawały ziemi, iutro znowu odsypie ziemia piaskami
Skrót tekstu: KryszStat
Strona: 66
Tytuł:
Stateczność umysłu
Autor:
Andrzej Kazimierz Kryszpin Kirszensztein
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kolegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
dialogi
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1769
Data wydania (nie wcześniej niż):
1769
Data wydania (nie później niż):
1769
