, to nasienie z dyń, na mąke zmielone; i ztego placuszki jakieś pieką, po odrobinie w sadzawkę rzucają. Jest ziele Aristolochia tojest kokornak, czyli kokorycz, które dziwnie ryby lubią, rozruciwszy po wodzie, ale im zgubę przynosi; drugie ziele dziewanna. Sok skonopi bardzo także rybom szkodzi. Apium zaś albo opich wszelkiemu rodzajowi ryb jest lekarstwem, gdy na nich jest jaka zaraza. Jeszcze i to o rybach non omittendum, że z sadzawek do stawu ryby warunkowe trzeba przesadzać na wiosnę, gdy już lód się rozpłynoł, i to najlepiej podczas pełni Miesiąca. I to uważają, aby zarybienie było stegoż stawu nie z innego. Przesadzając
, to nasienie z dyń, na mąke zmielone; y ztego placuszki iakieś pieką, po odrobinie w sadzawkę rzucaią. Iest ziele Aristolochia toiest kokornak, czyli kokorycz, ktore dziwnie ryby lubią, rozruciwszy po wodzie, ale im zgubę przynosi; drugie ziele dziewanna. Sok zkonopi bardzo także rybom szkodzi. Apium zaś albo opich wszelkiemu rodzaiowi ryb iest lekarstwem, gdy na nich iest iaka zaraza. Ieszcze y to o rybach non omittendum, że z sadzawek do stawu ryby warunkowe trzeba przesadzać na wiosnę, gdy iuż lod się rozpłynoł, y to naylepiey podczas pełni Miesiąca. I to uważaią, aby zarybienie było ztegoż stawu nie z innego. Przesadzaiąc
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 467
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
poczerniały/ we wnątrz białawy/ niekiedy bladożołtawy. Liście. Nasienie. Korzeń Miejsce. Zielnik D. Simona Syrenniusa/
ROście na górach skalistych i kamienistych/ na pagórkach/ Miedzach/ i granicach. Bywa też w ogrodach siany i sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia jest/ którego/ jako Galenus świadczy/ Opich albo Pietruszka/ jakoż go też w Cyliciej Pietruszką nazywają. Jednak w rozgrzewaniu cieplejszy/ niżli Opich/ a słabszy niżli Pietruszka. Owa rozgrzewa i wysusza w trzecim stopniu/ scieńca/ rozpędza/ otwiera/ wywodzi: Także nasienie jego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc i skutki. Potrawą używany
poczerniáły/ we wnątrz biáłáwy/ niekiedy bládożołtáwy. Liśćie. Naśienie. Korzeń Mieysce. Zielnik D. Simoná Syrenniusá/
ROśćie ná gorách skálistych y kámienistych/ ná págorkách/ Miedzách/ y gránicách. Bywa też w ogrodách śiany y sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia iest/ ktoreg^o^/ iáko Galenus świadczy/ Opich álbo Pietruszká/ iákoż go też w Cyliciey Pietruszką názywáią. Iednák w rozgrzewániu ćiepleyszy/ niżli Opich/ á słábszy niżli Pietruszká. Owa rozgrzewá y wysusza w trzećim stopniu/ zćieńca/ rospądza/ otwiera/ wywodźi: Tákże naśienie iego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc y skutki. Potráwą vżywány
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Simona Syrenniusa/
ROście na górach skalistych i kamienistych/ na pagórkach/ Miedzach/ i granicach. Bywa też w ogrodach siany i sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia jest/ którego/ jako Galenus świadczy/ Opich albo Pietruszka/ jakoż go też w Cyliciej Pietruszką nazywają. Jednak w rozgrzewaniu cieplejszy/ niżli Opich/ a słabszy niżli Pietruszka. Owa rozgrzewa i wysusza w trzecim stopniu/ scieńca/ rozpędza/ otwiera/ wywodzi: Także nasienie jego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc i skutki. Potrawą używany Żywot zatwirdza.
Ziela albo naci/ niekiedy używają miasto jarzyny za potrawę jako i Giru/ Ale ta
Simoná Syrenniusá/
ROśćie ná gorách skálistych y kámienistych/ ná págorkách/ Miedzách/ y gránicách. Bywa też w ogrodách śiany y sadzony z korzenia. Przyrodzenie.
TEgoż przyrodzenia iest/ ktoreg^o^/ iáko Galenus świadczy/ Opich álbo Pietruszká/ iákoż go też w Cyliciey Pietruszką názywáią. Iednák w rozgrzewániu ćiepleyszy/ niżli Opich/ á słábszy niżli Pietruszká. Owa rozgrzewá y wysusza w trzećim stopniu/ zćieńca/ rospądza/ otwiera/ wywodźi: Tákże naśienie iego. Smyrnium. Petroselium Cylicium. Smirnenkrant. Myrrhenkrant. Moc y skutki. Potráwą vżywány Zywot zátwirdza.
Ziela álbo náći/ niekiedy vżywáią miásto iárzyny zá potráwę iáko y Giru/ Ale tá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ zielistych/ i trawnych. Przyrodzenie.
ANi przyrodzeniem/ ani skutkami jest od Czarnogłowu/ i Jeleniego korzenia różny/ tylko że ostropieprzniejszy/ i przeto też potężniejszy do tych potrzeb Lekarskich/ do których ziela pomienione. Tam łaskawego Czytelnika odsyłam. bo mi się o tym powtarzać nie zdało. Księgi Pierwsze. Syryjczyk/ albo Opich Syryjski/ Rozdział 44.
Sison Sinnus. Apium Syriacum.Básillgen Peterlein. Sirisch Pfeffer. Basilgen Pfeffer. Pfeffer Peterlein. SYryjczyk/ albo Pietruszka syryjska/ ziele nam nieznajome/ bo tylko w Syriej roście. Przeto mu też własnego nazwiska dać nie możemy/ tylko od krainy gdzie się znajduje. Abowiem kształtu i okoliczności jego
/ źielistych/ y trawnych. Przyrodzenie.
ANi przyrodzeniem/ áni skutkámi iest od Czárnogłowu/ y Ieleniego korzeniá rozny/ tylko że ostropieprznieyszy/ y przeto też potężnieyszy do tych potrzeb Lekárskich/ do ktorych źiela pomienione. Tám łáskáwego Czytelniká odsyłam. bo mi sie o tym powtarzáć nie zdáło. Kśięgi Pierwsze. Syriyczyk/ álbo Opich Syriyski/ Rozdźiał 44.
Sison Sinnus. Apium Syriacum.Básillgen Peterlein. Sirisch Pfeffer. Basilgen Pfeffer. Pfeffer Peterlein. SYriyczyk/ álbo Pietruszká syriyska/ źiele nam nieznáiome/ bo tylko w Syryey rośćie. Przeto mu też własnego názwiská dáć nie możemy/ tylko od kráiny gdźie sie znáyduie. Abowiem kształtu y okolicznośći iego
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 150
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
przez zbytnie zimno/ bądź przez upalenie i wyżgnienie/ przywiązawszy go na Piersi/ blisko dołku/ albo ust żołądkowych/ a trzy dni przed Pełnią/ także trzy po Pełni/ nosząc go na gołym ciele Frasowliwym. O Jelenich Opichach/ Rozdział 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Teofrasti II. Opich Jeleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Jeleni czarny. 1.
TRojaki Jeleni Opich/ dwój biały/ to jest mały i wielki. Trzeci czarny/ Opich biały Jeleni/ mniejszy/ ma korzeń biały/ miąższy na wierzchu którego wychodzą jako szczecinki jakie/ albo szczotka/ zbronatna szarawe/ kołem jako
przez zbytnie źimno/ bądź przez vpalenie y wyżgnienie/ przywiązawszy go ná Pierśi/ blisko dołku/ álbo vst żołądkowych/ á trzy dni przed Pełnią/ tákże trzy po Pełni/ nosząc go ná gołym ćiele Frásowliwym. O Ielenich Opichách/ Rozdźiał 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Theophrasti II. Opich Ieleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Ieleni czarny. 1.
TRoiáki Ieleni Opich/ dwoy biały/ to iest máły y wielki. Trzeći czarny/ Opich biały Ieleni/ mnieyszy/ ma korzeń biały/ miąższy ná wierzchu ktorego wychodzą iáko sczećinki iákie/ álbo sczotká/ zbronatná száráwe/ kołem iáko
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
na Piersi/ blisko dołku/ albo ust żołądkowych/ a trzy dni przed Pełnią/ także trzy po Pełni/ nosząc go na gołym ciele Frasowliwym. O Jelenich Opichach/ Rozdział 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Teofrasti II. Opich Jeleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Jeleni czarny. 1.
TRojaki Jeleni Opich/ dwój biały/ to jest mały i wielki. Trzeci czarny/ Opich biały Jeleni/ mniejszy/ ma korzeń biały/ miąższy na wierzchu którego wychodzą jako szczecinki jakie/ albo szczotka/ zbronatna szarawe/ kołem jako szczotka pochodzące. Korzeń zapachu przyjemnego/ jako kramne kadzidło/ smaku
ná Pierśi/ blisko dołku/ álbo vst żołądkowych/ á trzy dni przed Pełnią/ tákże trzy po Pełni/ nosząc go ná gołym ćiele Frásowliwym. O Ielenich Opichách/ Rozdźiał 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Theophrasti II. Opich Ieleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Ieleni czarny. 1.
TRoiáki Ieleni Opich/ dwoy biały/ to iest máły y wielki. Trzeći czarny/ Opich biały Ieleni/ mnieyszy/ ma korzeń biały/ miąższy ná wierzchu ktorego wychodzą iáko sczećinki iákie/ álbo sczotká/ zbronatná száráwe/ kołem iáko sczotká pochodzące. Korzeń zapáchu przyiemnego/ iáko kramne kádźidło/ smáku
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
żołądkowych/ a trzy dni przed Pełnią/ także trzy po Pełni/ nosząc go na gołym ciele Frasowliwym. O Jelenich Opichach/ Rozdział 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Teofrasti II. Opich Jeleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Jeleni czarny. 1.
TRojaki Jeleni Opich/ dwój biały/ to jest mały i wielki. Trzeci czarny/ Opich biały Jeleni/ mniejszy/ ma korzeń biały/ miąższy na wierzchu którego wychodzą jako szczecinki jakie/ albo szczotka/ zbronatna szarawe/ kołem jako szczotka pochodzące. Korzeń zapachu przyjemnego/ jako kramne kadzidło/ smaku ostrogorzkiego. Liścia Opichu wodnego/ jeno więtsze
żołądkowych/ á trzy dni przed Pełnią/ tákże trzy po Pełni/ nosząc go ná gołym ćiele Frásowliwym. O Ielenich Opichách/ Rozdźiał 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Theophrasti II. Opich Ieleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Ieleni czarny. 1.
TRoiáki Ieleni Opich/ dwoy biały/ to iest máły y wielki. Trzeći czarny/ Opich biały Ieleni/ mnieyszy/ ma korzeń biały/ miąższy ná wierzchu ktorego wychodzą iáko sczećinki iákie/ álbo sczotká/ zbronatná száráwe/ kołem iáko sczotká pochodzące. Korzeń zapáchu przyiemnego/ iáko kramne kádźidło/ smáku ostrogorzkiego. Liśćia Opichu wodnego/ ieno więtsze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
go na gołym ciele Frasowliwym. O Jelenich Opichach/ Rozdział 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Teofrasti II. Opich Jeleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Jeleni czarny. 1.
TRojaki Jeleni Opich/ dwój biały/ to jest mały i wielki. Trzeci czarny/ Opich biały Jeleni/ mniejszy/ ma korzeń biały/ miąższy na wierzchu którego wychodzą jako szczecinki jakie/ albo szczotka/ zbronatna szarawe/ kołem jako szczotka pochodzące. Korzeń zapachu przyjemnego/ jako kramne kadzidło/ smaku ostrogorzkiego. Liścia Opichu wodnego/ jeno więtsze/ krzyżowate/ a około krajów zlekka karbowane. Kłącze na półtora łokcia
go ná gołym ćiele Frásowliwym. O Ielenich Opichách/ Rozdźiał 49.
LIbanotis Theophrasti. prima et secunda et tertia. Libanotis Theophrasti II. Opich Ieleni 2. biały. Hirtzwurtz. Libanotis Theophrasti III. Opich Ieleni czarny. 1.
TRoiáki Ieleni Opich/ dwoy biały/ to iest máły y wielki. Trzeći czarny/ Opich biały Ieleni/ mnieyszy/ ma korzeń biały/ miąższy ná wierzchu ktorego wychodzą iáko sczećinki iákie/ álbo sczotká/ zbronatná száráwe/ kołem iáko sczotká pochodzące. Korzeń zapáchu przyiemnego/ iáko kramne kádźidło/ smáku ostrogorzkiego. Liśćia Opichu wodnego/ ieno więtsze/ krzyżowáte/ á około kráiow zlekká kárbowáne. Kłącze ná połtorá łokćiá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
lekka karbowane. Kłącze na półtora łokcia wzwyż/ gałęziste/ na wierzchu okołki oganiste/ kwieciem białym okwitające/ z których po tym Nasienie obdłużne/ cienkie i lekkie/ Dzięgielowemu barzo podobne. Zapachu tegoż co i korzeń/ smaku ostrego/ i usta rozpalającego Korzeń. Liście. Kłącze. Nasienie. 2.
Drugi Jeleni Opich biały jest/ który wielkim zowiemy/ podobny we wszytkim pierwszemu/ tak korzeniem/ jako rozgą/ Kwiatem i Nasieniem/ okrom liścia mięższejszego/ geśtego/ więtszego/ szerszego/ lśniącego/ i wzrostu wyższego. Smakiem /zapachem/ pierwszemu równy. 3.
Trzeci Opich Jeleni jest czarny/ mając korzeni długie/ miąższe i czarne
lekká kárbowáne. Kłącze ná połtorá łokćiá wzwysz/ gáłęźiste/ ná wierzchu okołki ogániste/ kwiećiem białym okwitáiące/ z ktorych po tym Naśienie obdłużne/ ćienkie y lekkie/ Dźięgielowemu barzo podobne. Zapáchu tegoż co y korzeń/ smáku ostrego/ y vstá rospaláiące^o^ Korzeń. Liśćie. Kłącze. Naśienie. 2.
Drugi Ieleni Opich biały iest/ ktory wielkim zowiemy/ podobny we wszytkim pierwszemu/ ták korzeniem/ iáko rozgą/ Kwiátem y Naśieniem/ okrom liścia mięższeyszego/ geśtego/ więtszego/ szerszego/ lśniącego/ y wzrostu wyższego. Smákiem /zapáchem/ pierwszemu rowny. 3.
Trzeći Opich Ieleni iest czarny/ máiąc korzeni długie/ miąższe y czarne
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Liście. Kłącze. Nasienie. 2.
Drugi Jeleni Opich biały jest/ który wielkim zowiemy/ podobny we wszytkim pierwszemu/ tak korzeniem/ jako rozgą/ Kwiatem i Nasieniem/ okrom liścia mięższejszego/ geśtego/ więtszego/ szerszego/ lśniącego/ i wzrostu wyższego. Smakiem /zapachem/ pierwszemu równy. 3.
Trzeci Opich Jeleni jest czarny/ mając korzeni długie/ miąższe i czarne/ a na wierzchu szczęciasty mając okrążek jako pierwszy/ Liścia drobniejszego od pierwszego/ wodnemu Opichu barzo podobnego/ jednak trochę więtsze a niż Pietruszczane. Kłącza podczas łokietnego/ podczas wyższego/ podczas też mięższego i krótszego/ gałęzistego. Na wierzchu tych oganiste okołki.
. Liśćie. Kłącze. Naśienie. 2.
Drugi Ieleni Opich biały iest/ ktory wielkim zowiemy/ podobny we wszytkim pierwszemu/ ták korzeniem/ iáko rozgą/ Kwiátem y Naśieniem/ okrom liścia mięższeyszego/ geśtego/ więtszego/ szerszego/ lśniącego/ y wzrostu wyższego. Smákiem /zapáchem/ pierwszemu rowny. 3.
Trzeći Opich Ieleni iest czarny/ máiąc korzeni długie/ miąższe y czarne/ a ná wierzchu sczęćiásty máiąc okrążek iáko pierwszy/ Liścia drobnieyszego od pierwszego/ wodnemu Opichu bárzo podobnego/ iednák trochę więtsze á niż Pietrusczáne. Kłącza podczás łokietneg^o^/ podczás wyższego/ podcżás też mięższego y krotszego/ gáłęźistego. Ná wierzchu tych ogániste okołki.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 165
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
