przyłączonych maleńkich Mapkach, według opisanych znaczków łatwo im będzie wszystko znaleźć.
Przy końcu Informacja o Sferze i używaniu Globu także do pojęcia dziecinnego jest akomodowana, terminów w niej jednak Łacińskich lub Greckich w ustawicznym używaniu będących, i pospolicie wziętych, nie zdawało mi się odmieniać: aby młode rozumy według wykwintnego terminów braku informowane, słysząc ordynaryjne w tej umiejętności wyrazy, nie zdumiewały się, jak na niewyrozumiałe Świngi pytania. Pzyłączyłem atoli terminy toż samo wyrażające po Polsku, dla satysfakcyj tych, którzy Polskiego języka obfitość w odmianie najwziętszych terminów radziby chcieli słyszeć. PRZEDMOWA.
Na ostatek wyczytawszy i sprobowawszy tego nauczania Geografii sposobu rozsądny nauczyciel, jeżeli nie z okrasy i
przyłączonych maleńkich Mapkach, według opisanych znaczkow łatwo im będzie wszystko znaleść.
Przy końcu Informacya o Sferze y używaniu Globu także do poięcia dziecinnego iest akkomodowana, terminow w niey iednak Łacińskich lub Greckich w ustawicznym używaniu będących, y pospolicie wziętych, nie zdawało mi się odmieniać: aby młode rozumy według wykwintnego terminow braku informowane, słysząc ordynaryine w tey umieiętności wyrazy, nie zdumiewały się, iak na niewyrozumiałe Swingi pytania. Pzyłączyłem atoli terminy toż samo wyrażaiące po Polsku, dla satysfakcyi tych, ktorzy Polskiego ięzyka obfitość w odmianie naywziętszych terminow radziby chcieli słyszeć. PRZEDMOWA.
Na ostatek wyczytawszy y sprobowawszy tego nauczania Geografii sposobu rozsądny nauczyciel, ieżeli nie z okrasy y
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 7
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Psuć je mogą, ale żeby utrzymać takie mogli, jakie mamy sejmy, temu cale nie wierzę. Śmiem, owszem, mówić, że gdyby i Dwór, i Panowie wszystkie rozumu, kredytu i możności swojej wytężyli siły, sejmy, nie mówię, jeden jaki sejm mniejszej importancji i drugi, ale mówię, wszystkie arcypotrzebne ordynaryjne sejmy stawać z teraźniej- Quibus patriae salus et dignitas posterior est sua dominatione et suis commodis. Cicero, Liber I, Epist. Ad Aticum.
szą rad formą żadną miarą z całym Panów wysileniem nie mogą...
Czyż nie widziemy, że na każdym sejmie i po kilkudziesiąt panów zgadzają się na jedno i całymi
Psuć je mogą, ale żeby utrzymać takie mogli, jakie mamy sejmy, temu cale nie wierzę. Śmiem, owszem, mówić, że gdyby i Dwór, i Panowie wszystkie rozumu, kredytu i możności swojej wytężyli siły, sejmy, nie mówię, jeden jaki sejm mniejszej importancyi i drugi, ale mówię, wszystkie arcypotrzebne ordynaryjne sejmy stawać z teraźniej- Quibus patriae salus et dignitas posterior est sua dominatione et suis commodis. Cicero, Liber I, Epist. Ad Atticum.
szą rad formą żadną miarą z całym Panów wysileniem nie mogą...
Czyż nie widziemy, że na każdym sejmie i po kilkudziesiąt panów zgadzają się na jedno i całymi
Skrót tekstu: KonSSpos
Strona: 120
Tytuł:
O skutecznym rad sposobie
Autor:
Stanisław Konarski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1760 a 1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1760
Data wydania (nie później niż):
1763
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma wybrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Juliusz Nowak-Dłużewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
i Ojczyznę zapamiętałym uczynić. Ten by tedy przykład naśladować potrzeba. Ale i ten sposób nie zda się na wiele. Wszakże pierwszy Syciński nie w izbie, ale w senacie sejm zerwał, znajdzie takich rezolutnych każdego czasu. Teraz już nie przychodzi i do złączenia się z senatem, na raz ta sztuka, nie na wszystkie ordynaryjne sejmy. A do tego i tenże sam sejm, na którym tak przyrzeczono, że go rwać w izbie nie będą, był w senacie od Zabokrzyckiego zerwany, jak świadczy Zawadzki. „Zabokrzycki, nie pamiętając
na swoję przysięgę, lada jakim pretekstem, bezwstydną licencyją, dla prywatnego interesu ten zuchwale sejm zerwał.”
i Ojczyznę zapamiętałym uczynić. Ten by tedy przykład naśladować potrzeba. Ale i ten sposób nie zda się na wiele. Wszakże pierwszy Syciński nie w izbie, ale w senacie sejm zerwał, znajdzie takich rezolutnych każdego czasu. Teraz już nie przychodzi i do złączenia się z senatem, na raz ta sztuka, nie na wszystkie ordynaryjne sejmy. A do tego i tenże sam sejm, na którym tak przyrzeczono, że go rwać w izbie nie będą, był w senacie od Zabokrzyckiego zerwany, jak świadczy Zawadzki. „Zabokrzycki, nie pamiętając
na swoję przysięgę, lada jakim pretekstem, bezwstydną licencyją, dla prywatnego interessu ten zuchwale sejm zerwał.”
Skrót tekstu: KonSSpos
Strona: 144
Tytuł:
O skutecznym rad sposobie
Autor:
Stanisław Konarski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1760 a 1763
Data wydania (nie wcześniej niż):
1760
Data wydania (nie później niż):
1763
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Pisma wybrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Juliusz Nowak-Dłużewski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1955
; na Kanonika, ile potrzeba, takiemu, który inszej powinności nie ma, tylko śpiewać in stallo na chwałę Boską; Płebanom ile praca ich meretur circa curam animarum, na klasztory rozmaitych zakonów którzy paupertatem vovent, tyle, ile potrzeba do samej sustentacyj według liczby Zakonników, żeby żadna fundacja nie upadała; Te raz ekspensa ordynaryjne postanowiwszy, rozumiem żeby znaczna okroiła się summa ex superfluo, które superfluum czy nie lepiej żeby było depozytem poświęconym na Chwałę Boską, i potrzeby prawdziwe kościelne, niż na marnotrawne światowości?
Proszę uwazić, że pro principali kładę dobry byt każdego Duchownego ad satietatem, tak nawet, żeby nie miał ullam curam temporalium; nie potrzebuję
; na Kanońika, ile potrzeba, takiemu, ktory inszey powinnośći nie ma, tylko spiewać in stallo na chwałę Boską; Płebanom ile praca ich meretur circa curam animarum, na klasztory rozmaitych zakonow ktorzy paupertatem vovent, tyle, ile potrzeba do samey sustentacyi według liczby Zakonńikow, źeby źadna fundacya nie upadała; Te raz expensa ordinaryine postanowiwszy, rozumiem źeby znaczna okroiła się summa ex superfluo, ktore superfluum czy nie lepiey źeby było depozytem poświęconym na Chwałę Boską, y potrźeby prawdźiwe kośćielne, niź na marnotrawne swiatowośći?
Proszę uwaźyć, źe pro principali kładę dobry byt kaźdego Duchownego ad satietatem, tak nawet, źeby nie miał ullam curam temporalium; nie potrzebuię
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 22
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
tributo; Rzeczpospolita powinna by się w swojej ekonomij stosować do dobrego gospodarza, który intratę swoję pomiarkowawszy roczną z wydatkami, stara się, aby mu nad to zostało, jak mówią grosź od potrzeby, co by się stać nie mogło, gdyby dochód nie był jako ziczę fixus et in perpetuum permanens, według którego porachowawszy raz ordynaryjne ekspensa, wszystko in gubernio szłoby ordinario cursu, którego skarb jest primum mobile. Nie wchodzę tu in strictum examen dochodów Rzeczypospolitej, któreby mogły być na zawsze immutabiliter postanowione, poniewaź by je trzeba per calculum accuratum rachować, ty tylko przełozić umyśliłem te, które mi się zdadzą najpozorniejsze.
Mówiłem w przeszłym
tributo; Rzeczpospolita powinna by się w swoiey ekonomij stosować do dobrego gospodarza, ktory intratę swoię pomiarkowáwszy roczną z wydatkami, stara się, aby mu nad to zostało, iak mowią grosź od potrzeby, co by się stać nie mogło, gdyby dochod nie był iako źyczę fixus et in perpetuum permanens, według ktorego porachowawszy raz ordynaryine expensa, wszystko in gubernio szłoby ordinario cursu, ktorego skarb iest primum mobile. Nie wchodzę tu in strictum examen dochodow Rzeczypospolitey, ktoreby mogły bydź na zawsze immutabiliter postánowione, poniewaź by ie trzeba per calculum accuratum rachowáć, ty tylko przełoźyć umyśliłem te, ktore mi się zdadzą naypozornieysze.
Mowiłem w przeszłym
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 125
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
, I żeby Skarb provideat ad proportionem potrzeb Rzeczypospolitej, trzeba żeby kraj mógł płacić proportionatè ad necessitatem Skarbu; alias było by spodziewać się bujnego źniwa z roli, która odłogiem lezi.
Przywrócenie Dóbr generalne królewskich, którem ziczył ad proprium Dominium Rzeczypospolitej, jest także dochód pewny, i nie odmienny, którym może regulare ekspensa swoje ordynaryjne, i które repetere sprawiedliwie może, nie czyniąc żadnej krzywdy Possessoribus, zostawiwszy im jakom to wyżej wyraził sześciu lat possessionem, według zwyczajnego królewsźczyzny pretium, które czyni, kiedy ją kto kupuje sześcioletnia intrata; a jeżeliby kto ten projekt miał pro gravamine, niechże przynajmniej wakujące przez śmierć posessora, wracają się ad possessionem
, I źeby Skarb provideat ad proportionem potrzeb Rzeczypospolitey, trzeba źeby kray mogł płaćić proportionatè ad necessitatem Skarbu; alias było by spodźiewáć się buynego źniwa z roli, ktora odłogiem leźy.
Przywrocenie Dobr generalne krolewskich, ktorem źyczył ad proprium Dominium Rzeczypospolitey, iest takźe dochod pewny, y nie odmienny, ktorym moźe regulare expensa swoie ordynaryine, y ktore repetere sprawiedliwie moźe, nie czyniąc źadney krzywdy Possessoribus, zostawiwszy im iakom to wyźey wyraźił sześćiu lat possessionem, według zwyczaynego krolewsźczyzny pretium, ktore czyni, kiedy ią kto kupuie sześćioletnia intrata; á ieźeliby kto ten proiekt miał pro gravamine, niechźe przynaymniey wakuiące przez smierć possessora, wracáią się ad possessionem
Skrót tekstu: LeszczStGłos
Strona: 126
Tytuł:
Głos wolny wolność ubezpieczający
Autor:
Stanisław Leszczyński
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
polityka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1733
Data wydania (nie wcześniej niż):
1733
Data wydania (nie później niż):
1733
razem z JO. aktorem i obżałowanymi IchMć Panami Witanowskimi uczynili, a za nieprzypadnieniem tego aktoratu w Wilnie obżałowani IchMć na kadencji mińskiej żałującego JO. aktora gravius laedere starając się et dividendociężej ugodzić... i podzieliwszy aktoraty, seorsiveoddzielnie z IMPanami Witanowskimi w regestrach incarceratorum, a z żałującym JO. aktorem w regestra ordynaryjne uczynili, w której sprawie po kontrowersjach ab utrinque wnoszonych sąd trybunału głównego W. Ks. Lit. stetit in paritate votorumstanął równością głosów, jako manifest z przyłączoną tamże decyzją, w roku 1755, nowembra 29 dnia w Mińsku uczyniony, a przez Wielm. IMPanów deputatów w grodzie wołkowyskim w roku 1756, januarii 13
razem z JO. aktorem i obżałowanymi IchMć Panami Witanowskimi uczynili, a za nieprzypadnieniem tego aktoratu w Wilnie obżałowani IchMć na kadencji mińskiej żałującego JO. aktora gravius laedere starając się et dividendociężej ugodzić... i podzieliwszy aktoraty, seorsiveoddzielnie z JMPanami Witanowskimi w regestrach incarceratorum, a z żałującym JO. aktorem w regestra ordynaryjne uczynili, w której sprawie po kontrowersjach ab utrinque wnoszonych sąd trybunału głównego W. Ks. Lit. stetit in paritate votorumstanął równością głosów, jako manifest z przyłączoną tamże decyzją, w roku 1755, nowembra 29 dnia w Mińsku uczyniony, a przez Wielm. JMPanów deputatów w grodzie wołkowyskim w roku 1756, ianuarii 13
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 668
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
pieniądze zaciągali; a choć teraz nie jest Koronacja Rzymska w używaniu/ przecię Szacunek ten w używaniu zostawa/ a z niego miarę biorą Stany Rzeszy Niemieckiej/ kiedy podatki uchwalają) i inni Książęta wedle możności lubo ludźmi/ lubo Rzymską Kontrybucją posiłkować Cesarza obiecują.
O Królu Hiszpańskim także powiadają/ jakby miał na to naznaczyć Ordynaryjne intraty Korony Neapolitańskiej/ które mogą wynosić blisko pięć milionów.
Naznaczył Dwór tuteczny do Moskwy dwóch Posłów/ na otwieranie drogi do jakich Traktatów z strony Polskiej. Z Krakowa 23. Februarij, 1661.
WE czwartek 17. tegoż przybył tu Goniec Moskiewski/ któremu naznaczono Gospodę na Ulicy Sławkowskiej.
Przyszły listy z Ukrainy de
pieniądze záćiągáli; á choć teraz nie iest Koronácya Rzymska w vżywániu/ przećię Szácunek ten w vżywániu zostawa/ á z niego miárę biorą Stany Rzeszy Niemieckiey/ kiedy podátki vchwaláią) y inni Xiążętá wedle możnośći lubo ludźmi/ lubo Rzymską Contrybucyą pośiłkowáć Cesárzá obiecuią.
O Krolu Hiszpáńskim tákże powiádáią/ iákby miał ná to náznácżyć Ordynáriyne intráty Korony Neápolitáńskiey/ ktore mogą wynośić blisko pięć millionow.
Náznácżył Dwor tutecżny do Moskwy dwuch Posłow/ ná otwieránie drogi do iákich Tráktatow z strony Polskiey. Z Krakowá 23. Februarij, 1661.
WE cżwartek 17. tegoż przybył tu Goniec Moskiewski/ ktoremu náznácżono Gospodę ná Vlicy Słáwkowskiey.
Przyszły listy z Vkráiny de
Skrót tekstu: MerkPol
Strona: 95
Tytuł:
Merkuriusz polski ordynaryjny
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
wiadomości prasowe i druki ulotne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1661
Data wydania (nie wcześniej niż):
1661
Data wydania (nie później niż):
1661
, ale i bezpieczeństwo wszelakie, bo Rząd dobry, Holendrowie tu handlują, Portugalczykom zaś zabroniono, i Augustyanów Portugalskich z tąd wypędzono, z Indyj i Grecyj wielu tu także Kupców handluje i z całej Turkii dla kupowania różnych Towarów od Indów, które na wielbłądach przewożą do Turkii. Intraty ten Książę może mieć, wyjąwszy wszystkie ordynaryjne i ekstraodrynaryjne ekspensy około 6000000. ta zaś intrata najwięcej pochodzi z monety, bo wszyscy kupcy przyjeżdżający muszą swoje pieniądze tu dać bić na tameczną monetę, z kąd profit oczywisty, z koni także tam najpiękniejszych i najpracowitszych (na których i 30. godzin może pracować bez jedzenia i picia) wiele profituje. Z palmowego drzewa
, ále y bespieczeństwo wszelákie, bo Rząd dobry, Holendrowie tu hándluią, Portugálczykom zás zábroniono, y Augustyánow Portugálskich z tąd wypędzono, z Indyi y Grecyi wielu tu tákże Kupcow hándluie y z cáłey Turkii dla kupowánia rożnych Towárow od Indow, ktore ná wielbłądách przewożą do Turkii. Intráty ten Xiąże może mieć, wyiąwszy wszystkie ordynáryine y extráordynáryine expensy około 6000000. tá záś intrátá naywięcey pochodzi z monety, bo wszyscy kupcy przyieżdżáiący muszą swoie pieniądze tu dáć bić ná támeczną monetę, z kąd profit oczywisty, z koni tákże tám naypięknieyszych y nayprácowitszych (ná ktorych y 30. godzin może prácowáć bez iedzenia y picia) wiele profituie. Z pálmowego drzewá
Skrót tekstu: ŁubŚwiat
Strona: 569
Tytuł:
Świat we wszystkich swoich częściach
Autor:
Władysław Aleksander Łubieński
Drukarnia:
Wrocławska Akademia Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Wrocław
Region:
Śląsk
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Tematyka:
egzotyka, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1740
Data wydania (nie wcześniej niż):
1740
Data wydania (nie później niż):
1740
i litewska w Wilnie 23 marca 1716 r. chwalebnie postanowione) rozwiązały się i od obowiązku przysięgi uwolnione zostały. Toż i związki żołnierskie uczyniły, a po skończonym sejmie zaraz pod władzę hetmanów oddany był nowy komput wojska. Pospolite ruszenie na wojnę szlachty na potomne czasy zabronione i samemu królowi w ręce oddane. Sejmy walne ordynaryjne według opisania praw o nich co dwa roki odprawować z kadencji własnej król przyobiecał, którym naznaczono czas w pierwszy poniedziałek po świętym Michale. Konfederacja sandomierska, która do zakończenia wojny szwedzkiej zagranicznej trwać była powinna, dla doskonałego porządku rzeczypospolitej skończona i rozwiązana tym traktatem została. Beneficium amnestii Stanisławowi Leszczyńskiemu i tym, którzy z nim trzymali
i litewska w Wilnie 23 marca 1716 r. chwalebnie postanowione) rozwiązały się i od obowiązku przysięgi uwolnione zostały. Toż i związki żołnierskie uczyniły, a po skończonym sejmie zaraz pod władzę hetmanów oddany był nowy komput wojska. Pospolite ruszenie na wojnę szlachty na potomne czasy zabronione i samemu królowi w ręce oddane. Sejmy walne ordynaryjne według opisania praw o nich co dwa roki odprawować z kadencyi własnéj król przyobiecał, którym naznaczono czas w piérwszy poniedziałek po świętym Michale. Konfederacya sandomirska, która do zakończenia wojny szwedzkiéj zagranicznéj trwać była powinna, dla doskonałego porządku rzeczypospolitéj skończona i rozwiązana tym traktatem została. Beneficium amnestyi Stanisławowi Leszczyńskiemu i tym, którzy z nim trzymali
Skrót tekstu: OtwEDziejeCzech
Strona: 303
Tytuł:
Dzieje Polski pod panowaniem Augusta II od roku 1696 – 1728
Autor:
Erazm Otwinowski
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1696 a 1728
Data wydania (nie wcześniej niż):
1696
Data wydania (nie później niż):
1728
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Józef Czech
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Kraków
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Józef Czech
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1849
