, tych kołaczków często zażywać Item. Eliksir propr. Olejek Cynamonowy, Ambra, Wino piołunkowe, ocet winny piołunkowy z skorami Cytrynowemi, i z Gałganem Driakiew, Morszełki żoładkowe. spir. volat. Ole. Arom. Spir. Salis, elixir Vitrioli Mysn. etc. dobre są na tą chorobę. Item. Na płokanie ust. Weś Szałwij, Rozmarynu, Mięty; warz in aceto Squill. przecedziwszy płocz usta. Dekokcja Gwajaku do picia dobra także Sucolata i Kawa miałaby coś pomagać, jako i Herba Theae, jako je zalecają ci, co je przedają, zysku stąd swego szukając, onych efekty udając. etc. O Chorobach
, tych kołaczkow często záżywáć Item. Elixir propr. Oleiek Cynámonowy, Ambrá, Wino piołunkowe, ocet winny piołunkowy z skorámi Cytrynowemi, y z Gáłgánem Dryakiew, Morszełki żoładkowe. spir. volat. Ole. Arom. Spir. Salis, elixir Vitrioli Mysn. etc. dobre są ná tą chorobę. Item. Ná płokánie ust. Weś Szałwij, Rozmárynu, Mięty; warz in aceto Squill. przecedźiwszy płocz ustá. Dekokcya Gwáiaku do pićia dobra tákże Sucolata y Káwá miáłaby coś pomagác, iáko y Herba Theae, iáko ie zálecáią ci, co ie przedáią, zysku ztąd swego szukáiąc, onych effekty udáiąc. etc. O Chorobách
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 198
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
. Mesin Fiftule.
Fiftuły to jest: dziury w ciele głębokie/ a zwierzchu wąskie. Także Rany brzeżyste/ i zagniłe wychędaża i czyści/ wymywając je tąż juchą korzenia warzonego/ i zdrowym ciałem wypełnia/ prochem tegoż korzenia je zasypując. Języczkowi.
Zapalenie języczka/ albo czopka w gardle/ jucha jego płokanie czyniąc/ leczy. Wrzodom
Wrzody na głowie ciekące/ prochem tegoż korzenia zasypując goi Plin: Womity czyni.
Womity czyni/ dawszy go ćwierć łota z pułkwarciem wody ciepłej pić. Plin: Płód martwy wywodzi.
Płód martwy z żywota wywodzi
Łożysko także po porodzeniu pozostałe/ z prochu korzenia Fiołkowego/ a z miodu czopek
. Mesin Fiftule.
Fiftuły to iest: dźiury w ćiele głębokie/ á zwierzchu wąskie. Także Rány brzeżyste/ y zágniłe wychędaża y czysći/ wymywáiąc ie tąż iuchą korzenia wárzonego/ y zdrowym ćiáłem wypełnia/ prochem tegoż korzenia ie zásypuiąc. Ięzyczkowi.
Zápalenie ięzyczká/ álbo czopká w gárdle/ iucha iego płokánie czyniąc/ leczy. Wrzodom
Wrzody ná głowie ćiekące/ prochem tegoż korzenia zásypuiąc goi Plin: Womity czyni.
Womity czyni/ dawszy go ćwierć łotá z pułkwarciem wody ćiepłey pić. Plin: Płod martwy wywodźi.
Płod martwy z żywotá wywodźi
Łożysko tákże po porodzeniu pozostáłe/ z prochu korzenia Fiołkowego/ á z miodu czopek
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 7
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
od zaplugawienia i zarazy morowego powietrza. Drzeniu i trzesieniu
Członkom drżącym i trzęsącym się. Także. Paraliżemnaruszonem
Paraliżem naruszonym/ jest ratunkiem/ często je nim naparzając. Mowie utraconej.
Mowę utraconą przywraca/ w chlebie/ i w potrawach/ tak pieczystych/ jako warzonych/ i w trunkach używany. Także z niego czyniąc płokanie częste ustom i ciepłe. Wietrzn.
Wietrzności w ciele zawarte rozprasza Moczu.
Mocz nad przyrodzenie zastanowiony wywodzi. Miesięcznej.
Miesięczną Paniom zawściągnioną wzbudza/ z wierzchu nim naparzając Macicę/ To jest Próg/ otwór łona/ i krzyże. Języczkowi wilgotnemu.
Zbytnie wilgotności około języczka rumuje i wysusza/ w winie albo w occcie go
od záplugáwienia y zarázy morowego powietrza. Drzeniu y trześieniu
Członkom drżącym y trzęsącym sie. Także. Páráliżemnáruszonem
Paráliżem náruszonym/ iest rátunkiem/ często ie nim náparzáiąc. Mowie vtráconey.
Mowę vtráconą przywraca/ w chlebie/ y w potráwách/ ták pieczystych/ iáko wárzonych/ y w trunkách vżywány. Tákże z niego czyniąc płokánie częste vstom y ćiepłe. Wietrzn.
Wietrznośći w ćiele záwárte rosprasza Moczu.
Mocz nád przyrodzenie zástánowiony wywodźi. Mieśięczney.
Mieśięczną Pániom záwśćiągnioną wzbudza/ z wierzchu nim náparzáiąc Máćicę/ To iest Prog/ otwor łoná/ y krzyże. Ięzyczkowi wilgotnemu.
Zbytnie wilgotnośći około ięzyczká rumuie y wysusza/ w winie álbo w occćie go
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 169
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wziąć tego ziela z korzeniem/ Gruszczyczki/ Krwawniku/ Babki i z korzeniem. To w winie cierpkim/ albo w wodzie/ do trzeciej części wywrzenia/ warzyć: a przecedziwszy Miodku Rożanego przydać/ octu winnego ze dwie łyżce/ i trochę przywarzyć/ tym ciepło usta często płokać/ i długo trzymać. Także gargaryzm albo płokanie garłu charkając czynić. Nad które niemasz nic lepszego w tym przypadku płokania. Item.
Toż Sok tego ziela czyni/ także nim często usta ciepło płocząc. Gnilcu w uściech.
Gnilec w uściech goi/ tak Sok/ jako i płokanie/ wyższej opisane. Tok z krwi z nosa.
Krew z nosa
Wźiąć tego źiela z korzeniem/ Grusczyczki/ Krwáwniku/ Bábki y z korzeniem. To w winie ćierpkim/ álbo w wodźie/ do trzećiey częśći wywrzenia/ wárzyć: á przecedźiwszy Miodku Rożánego przydáć/ octu winnego ze dwie łyszce/ y trochę przywárzyć/ tym ćiepło vstá często płokáć/ y długo trzymáć. Tákże gárgáryzm álbo płokánie gárłu chárkáiąc czynić. Nád ktore niemász nic lepszeg^o^ w tym przypadku płokánia. Item.
Toż Sok tego źiela czyni/ tákże nim często vstá ćiepło płocząc. Gnilcu w vśćiech.
Gnilec w vśćiech goi/ ták Sok/ iáko y płokánie/ wyższey opisáne. Tok z krwi z nosá.
Kreẃ z nosá
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kolbę z rurą/ na onże Alembik włożyć/ i cztery kwarty tylko wydystyllowania odjąć. A to tak wiele uczyni jako pierwsza.
Owa Cyrulikowie uczeni i Barwierze w leczeniu ran/ tak zwierzchnich jako wnętrznych biegli i umiejętni/ barzo szczęśliwie tego ziela korzenia używają/ trunki z niego chorym czyniąc/ i zwierzchu plastując i płokanie gotując. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ i czerwona niemoc/ prochu korzenia jego Ćwierć łota/ abo co czerwony złoty zaważy z wodką Babczaną/ abo z wodą prostą skalistą/ abo z winem czerwonym cirpkim/ pić dając/ zastanawia (Dios.) Krwią plującym.
Toż też charkającym krwią jest ratunkiem wielkim.
kolbę z rurą/ ná onże Alembik włożyć/ y cztery kwarty tylko wydistyllowánia odiąć. A to ták wiele vczyni iáko pierwsza.
Owa Cyrulikowie vczeni y Bárwierze w leczeniu ran/ ták zwierzchnich iáko wnętrznych biegli y vmieiętni/ bárzo sczęśliwie tego źiela korzenia vżywáią/ trunki z niego chorym czyniąc/ y zwierzchu plastuiąc y płokánie gotuiąc. Biegunkom/ Czerwone.
Ciekączki białe/ y czerwona niemoc/ prochu korzenia iego cwierć łotá/ ábo co czerwony złoty záważy z wodką Bábczáną/ ábo z wodą prostą skálistą/ ábo z winem czerwonym ćirpkim/ pić dáiąc/ zástánawia (Dios.) Krwią pluiącym.
Toż też chárkáiącym krwią iest rátunkiem wielkim.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
trzydzieści dni w białym winie moczone/ a trunkiem używane. Glistom w żywocie.
Glisty w żywocie morzy/ Brzoskwiniowe jąderka uwiercieć w donicy/ abo i liścia Brzoskwiniowego/ sok z sokiem Rzepikowem pić dając. (Plat.) Głosu i mowie utraceniem z choroby.
Głos abo i mowę/ którzyby w gorączkach utracili/ płokanie z Rzepiku/ i Piguły z niego niżej opisane pod językiem po jednej trzymając przywraca. (Plat.) Piguły z Rzepiku. Piguły na paralis i głosu utraconemu
Wziąć Bobrowych strojów ile kto chce/ i warzyć je w Rzepikowym soku. Potym prochu miałko z ziela tegoż utartego/ przydać coby do zagęszczenia było dosyć
trzydźieśći dni w białym winie moczone/ á trunkiem vżywáne. Glistom w żywoćie.
Glisty w żywoćie morzy/ Brzoskwiniowe iąderká vwierćieć w donicy/ ábo y liśćia Brzoskwiniowego/ sok z sokiem Rzepikowem pić dáiąc. (Plat.) Głosu y mowie vtráceniem z choroby.
Głos ábo y mowę/ ktorzyby w gorączkach vtráćili/ płokánie z Rzepiku/ y Piguły z niego niżey opisáne pod ięzykiem po iedney trzymáiąc przywráca. (Plat.) Piguły z Rzepiku. Piguły ná párális y głosu vtráconemu
Wźiąć Bobrowych stroiow ile kto chce/ y wárzyć ie w Rzepikowym soku. Potym prochu miáłko z źiela tegoż vtártego/ przydáć coby do zágęsczenia było dosyć
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 276
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Piguły z Rzepiku. Piguły na paralis i głosu utraconemu
Wziąć Bobrowych strojów ile kto chce/ i warzyć je w Rzepikowym soku. Potym prochu miałko z ziela tegoż utartego/ przydać coby do zagęszczenia było dosyć/ umieszać i piguły potoczyć/ z których pojednej pod językiem trzymać. (Plat.) Gargaryzm.
Płokanie też i gargaryzm z tychże rzeczy uczynić. Ale pierwej obie żyle pod językiem dać zaciąć. (Tenże) Paraliżem naruszonym w połowicy/ abo we wszystkim ciele/ Piguł tych dobrze często używać/ i także pod językiem trzymać: Także i gargaryzmu często używać ciepło. (Plat.) Księgi Pierwsze. Paralizu.
Piguły z Rzepiku. Piguły ná párális y głosu vtráconemu
Wźiąć Bobrowych stroiow ile kto chce/ y wárzyć ie w Rzepikowym soku. Potym prochu miáłko z źiela tegoż vtártego/ przydáć coby do zágęsczenia było dosyć/ vmieszáć y piguły potoczyć/ z ktorych poiedney pod ięzykiem trzymáć. (Plat.) Gárgáryzm.
Płokánie też y gárgáryzm z tychże rzeczy vczynić. Ale pierwey obie żyle pod ięzykiem dáć záćiąć. (Tenże) Páráliżem náruszonym w połowicy/ ábo we wszystkim ćiele/ Piguł tych dobrze często vżywáć/ y tákże pod ięzykiem trzymáć: Tákże y gárgáryzmu często vżywáć ćiepło. (Plat.) Kśięgi Pierwsze. Párálizu.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 276
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jucha z warzonego. Mocz zatrzymany nad przyrodzenie wywodzi/ trunkiem jej używając.
Przechody moczu zamulone i zatkane/ otwiera i wychędaża/ szlamowatości lipkie/ flegmiste z nich wywodzi/ pijąc.
Do ran w uściech i w gardle.
Języczka zranieniu/ gniciu/ i ociekłości.
Gnilcu/ i innym w uściech szkodom barzo użyteczna/ płokanie i charkanie nią czyniąc. Rozsądek.
Nieprzystojnie czynią/ którzy to ziele Trank mieszają z Wielosiłem/ także z Złomignatem/ chociaż niejakokolwiek skutkami do siebie przystepują/ wszakoż jedno nie są. Pępawa abo Kurzeziele/ Rozdział 91
KUrzeziele/ które Pępawą/ i Przerwipępem zowią. Korzenie ma miernomiąssze/ krótkie/ knodowate/ abo gruzłowate/
iuchá z wárzoneg^o^. Mocz zátrzymány nád przyrodzenie wywodźi/ trunkiem iey vżywáiąc.
Przechody moczu zámulone y zátkáne/ otwiera y wychędaża/ szlámowátośći lipkie/ flegmiste z nich wywodźi/ piiąc.
Do ran w vśćiech y w gárdle.
Ięzyczká zránieniu/ gnićiu/ y oćiekłośći.
Gnilcu/ y innym w vśćiech szkodom bárzo vżyteczna/ płokánie y charkánie nią czyniąc. Rozsądek.
Nieprzystoynie czynią/ ktorzy to źiele Tránk mieszáią z Wielośiłem/ tákże z Złomignatem/ choćiasz nieiákokolwiek skutkámi do śiebie przystepuią/ wszákoż iedno nie są. Pępáwá ábo Kurzeźiele/ Rozdźiał 91
KVrzeźiele/ ktore Pępáwą/ y Przerwipępem zowią. Korzenie ma miernomiąssze/ krotkie/ knodowáte/ ábo gruzłowáte/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 307
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. IMci X. JózefA ZAŁUSKIEGO Referendarza W. Koronnego.
CIeszcie się wieki! żeście doczekały Nie znać Gradywa nad sobą Tyrana, Częstoście w twardych okowach jęczały, Ciężkim robotom podległe Wulkana, Rdza wam ramiona przejadła do szpików, Pług w jarzmie wodził wolnych niewolników. Teraz znać Jowisz złotym deszczem lunął, Na opłokanie rdzy z żelaznych czasów, Paktol swe piaski drogie gdy podsunął, Skrzypiących przykro pozłocił zawiasów, Ze miła cichość z pokojem, w otwarte Wchodzi granice, nie pyta o wartę.
Komuż to przyznać, co wiek złoty wrócił? BOGU! bo ten sam Panem jest pokoju, Wojnę i niechęć domową ukrócił, Ze Polska
. JMći X. JOZEFA ZAŁUSKIEGO Referendarza W. Koronnego.
CIeszcie się wieki! żeście doczekáły Nie znać Gradywa nád sobą Tyrana, Częstoście w twárdych okowach ięczáły, Ciężkim robotom podległe Wulkana, Rdza wam rámiona przeiadła do szpikow, Pług w jarzmie wodził wolnych niewolnikow. Teraz znać Iowisz złotym deszczem lunął, Ná opłokánie rdzy z żelaznych czasow, Paktol swe piaski drogie gdy podsunął, Skrzypiących przykro pozłocił záwiasow, Ze miła cichość z pokoiem, w otwárte Wchodzi gránice, nie pyta o wartę.
Komuż to przyznać, co wiek złoty wrocił? BOGU! bo ten sám Pánem iest pokoiu, Woynę y niechęć domową ukrocił, Ze Polska
Skrót tekstu: DrużZbiór
Strona: 287
Tytuł:
Zbiór rytmów
Autor:
Elżbieta Drużbacka
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
pieśni, poematy epickie, satyry, żywoty świętych
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1752
Data wydania (nie wcześniej niż):
1752
Data wydania (nie później niż):
1752
; i zarałalo pczoły: a już też po sienie nic w Marcu, którego tylko na zimę było potrzeba.
A skoro pczoły po zimię poczną iść na pole; trzeba im dać lekarstwo, dla tego, żeby się przeczyścieły i odużały. A to lekarstwo ma być syta trochę bogatsza, niżli ona była na popłokanie robiona, to jest, ma być ze czterech części wody, a piątej miodu uczyniona; miód biorąc z woszczynami; a to dla tego, że woszczyny będą pływać po wierzchu syty, i pczoły na woszczynach osiadając, nie topiąc się w sycie, będą sytę brały. A tę sytę nie w korytach, ani w
; y zárałálo pczoły: á iusz też po śięnie nic w Márcu, ktorego tylko ná źimę było potrzebá.
A skoro pczoły po źimię poczną iśc ná pole; trzebá im dáć lekárstwo, dla tego, żeby się przeczyśćieły y odużáły. A to lekárstwo ma bydź sytá trochę bogátsza, niżli oná byłá ná popłokánie robiona, to iest, ma bydź ze czterech częśći wody, á piątey miodu vczyniona; miod biorąc z woszczynámi; á to dla tego, że woszczyny będą pływáć po wierzchu syty, y pczoły ná woszczynach ośiadáiąc, nie topiąc się w syćie, będą sytę bráły. A tę sytę nie w korytach, áni w
Skrót tekstu: OstrorNauka
Strona: Bij
Tytuł:
Nauka koło pasiek
Autor:
Jan Ostroróg
Drukarnia:
Marcin Łęcki
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
gospodarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
