Hyssopu, Szałwij polnej, Driakwie, Nostrzeku po garści, przyłóż Album Graecum, warz w wodzie, przecedziwszy przydaj miodu prasnego, płocz tym często, jeżeli chory niemoże płokać, sprycuj. Jeżeliby wrzód wielki dusił chorego, otwórz go lancetem, jeżeli go dosiągnąć niemożesz, przywiąż lancet do drewna. Item. Płokanie. Weś Roży garść, Rozenków wielkich Fig, po 4. łoty, Lukrecyj dwa łoty, warz w mleku, przecedziwszy przydaj miodku Rożanego, Julepu fiałkowego co potrzeba, płocz tym, jeżeli niemożesz, sprycować trzeba. Jeżeli zapalenie wydaje się na wierzch, weś Marrhy, Kadzidła po dwa łoty, octu
Hyssopu, Szałwij polney, Dryakwie, Nostrzeku po garśći, przyłoż Album Graecum, warz w wodzie, przecedźiwszy przyday miodu prásnego, płocz tym często, ieżeli chory niemoże płokáć, zprycuy. Ieżeliby wrzod wielki duśił chorego, otworz go láncetem, ieżeli go dośiągnąć niemożesz, przywiąż láncet do drewná. Item. Płokánie. Weś Roży garść, Rozenkow wielkich Fig, po 4. łoty, Lukrecyi dwá łoty, warz w mleku, przecedźiwszy przyday miodku Rożánego, Iulepu fiałkowego co potrzebá, płocz tym, ieżeli niemożesz, sprycowáć trzebá. Ieżeli zápalenie wydáie się ná wierzch, weś Márrhy, Kádzidłá po dwá łoty, octu
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 81
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Olejkiem Migdałów gorzkich napuszczając. Dioscorydes. Spadkomzawziętem.
Zdawna zawziętemu spadku flusów z głowy/ jest użyteczny/ nozdrza nim we wnątrz namazując/ albo go nosem sarkając/ abowiem je zastanawia. Ślinogorz
Ślinogorz leczy/ garło nim namazując/ abo go z miodową sytą gargaryzując. Dios. Ochrapieniu.
Ochrapieniu u zostrzałości garła/ płokanie z niego jest użyteczne. tenże Strutem.
Świnią wszą/ Zielim:
Koriandrem. Także
Bydłami jadowitymi sturtym/ jest lekarstwem/ używając go przez usta. Dioscorydes. Uszom
Uszu bolenie z zimna leczy/ puszczając go w nie ciepło. Mesua. Moczu
Mocz nad nad przyrodznie zatrzymany wywodzi. wątrobie
Wątroby/ śledzionie
Śleziony/
Oleykiem Migdałow gorzkich nápusczáiąc. Dioscorides. Spadkomzáwźiętem.
Zdawná záwźiętemu spadku flusow z głowy/ iest vżyteczny/ nozdrzá nim we wnątrz námázuiąc/ álbo go nosem sarkáiąc/ ábowiem ie zástánawia. Slinogorz
Slinogorz leczy/ gárło nim námázuiąc/ ábo go z miodową sytą gárgáryzuiąc. Dios. Ochrápieniu.
Ochrápieniu u zostrzáłośći gárłá/ płokánie z niego iest vżyteczne. tenże Strutem.
Swinią wszą/ Zielim:
Koryándrem. Tákże
Bydłámi iádowitymi sturtym/ iest lekárstwem/ vżywáiąc go przez vstá. Dioscorides. Vszom
Vszu bolenie z źimná leczy/ pusczáiąc go w nie ćiepło. Mesua. Moczu
Mocz nád nád przyrodznie zátrzymány wywodźi. wątrobie
Wątroby/ śleźienie
Sleźiony/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 11
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
po trunku ciepło dawać pić/ zwłaszcza tym/ którzy rany sztychowe/ albo z postrzelenia mają. Francowatym/ sadzelom i ranom w garle i w uściech.
Rany złe francowate w uściech i w garle leczy: a zwłaszcza gdy w mazaniu usta osurowieją/ i owrzedzieją: Zęby osłabieją: w garle rany się poczynią/ to płokanie tak z niego czynić: Wziąć tego ziela z korzeniem/ Gruszczyczki/ Krwawniku/ Babki i z korzeniem. To w winie cierpkim/ albo w wodzie/ do trzeciej części wywrzenia/ warzyć: a przecedziwszy Miodku Rożanego przydać/ octu winnego ze dwie łyżce/ i trochę przywarzyć/ tym ciepło usta często płokać/ i długo
po trunku ćiepło dawáć pić/ zwłasczá tym/ ktorzy rány sztychowe/ álbo z postrzelenia máią. Fráncowátym/ sadzelom y ránom w gárle y w vśćiech.
Rány złe fráncowáte w vśćiech y w gárle leczy: á zwłasczá gdy w mázániu vstá osurowieią/ y owrzedźieią: Zęby osłábieią: w gárle rány sie poczynią/ to płokánie ták z niego czynić: Wźiąć tego źiela z korzeniem/ Grusczyczki/ Krwáwniku/ Bábki y z korzeniem. To w winie ćierpkim/ álbo w wodźie/ do trzećiey częśći wywrzenia/ wárzyć: á przecedźiwszy Miodku Rożánego przydáć/ octu winnego ze dwie łyszce/ y trochę przywárzyć/ tym ćiepło vstá często płokáć/ y długo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
tym ciepło usta często płokać/ i długo trzymać. Także gargaryzm albo płokanie garłu charkając czynić. Nad które niemasz nic lepszego w tym przypadku płokania. Item.
Toż Sok tego ziela czyni/ także nim często usta ciepło płocząc. Gnilcu w uściech.
Gnilec w uściech goi/ tak Sok/ jako i płokanie/ wyższej opisane. Tok z krwi z nosa.
Krew z nosa zbytnie ciekącą zastanawia/ prochem z niego uczynionym nozdrza zadmuchując. Toku krwi z ran.
Tok zbytni/ a nie pohamowany z ran zawściąga/ zasypując je nim. Języczku spadłemu
Języczek zśliźniony i spadły w garle/ na swe miejsce przywodzi/ w winie Zankiel
tym ćiepło vstá często płokáć/ y długo trzymáć. Tákże gárgáryzm álbo płokánie gárłu chárkáiąc czynić. Nád ktore niemász nic lepszeg^o^ w tym przypadku płokánia. Item.
Toż Sok tego źiela czyni/ tákże nim często vstá ćiepło płocząc. Gnilcu w vśćiech.
Gnilec w vśćiech goi/ ták Sok/ iáko y płokánie/ wyższey opisáne. Tok z krwi z nosá.
Kreẃ z nosá zbytnie ćiekącą zástánawia/ prochem z niego vczynionym nozdrzá zádmuchuiąc. Toku krwi z ran.
Tok zbytni/ á nie pohámowány z ran záwśćiąga/ zásypuiąc ie nim. Ięzyczku spádłemu
Ięzyczek zśliźniony y spádły w gárle/ ná swe mieysce przywodźi/ w winie Zánkiel
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 249
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Rany ociekłe leczy/ boleści w nich układając/ gdzieby ziele świeże tłuczone były na nie plastrowane. Albo w warzonym chustę maczać i przykładać. Wodka także jego tejże mocy jest. Rany i Dziury w gardle leczy.
Ustom owrzedziałym/ rany i dziury w nich/ bądź z france/ bądź skąd inąd/ płokanie barzo osobliwe z niego bywa/ wziąwszy garść tego ziela/ miodku Rożanego cztery łoty/ na to wody studziennej nalać kwartę/ i warzyć we flaszy cynowej zaszrubowanej/ w panwi ukropu wrzącego przez dwie godzinie/ a tym często usta płokać ciepło/ i charkanie czynić. Gnilcu.
Toż Gnilec/ i Dzięgnie.
Dzięgnę leczy
.
Rány oćiekłe leczy/ boleśći w nich vkłádáiąc/ gdźieby źiele świeże tłuczone były ná nie plastrowáne. Albo w wárzonym chustę máczáć y przykłádáć. Wodká tákże iego teyże mocy iest. Rány y Dźiury w gárdle leczy.
Vstom owrzedźiáłym/ rány y dźiury w nich/ bądź z fránce/ bądź zkąd inąd/ płokánie bárzo osobliwe z niego bywa/ wźiąwszy garść tego źiela/ miodku Rożánego cztery łoty/ ná to wody studźienney nálać kwártę/ y wárzyć we flászy cynowey zászrubowáney/ w panwi vkropu wrząceg^o^ przez dwie godźinie/ á tym często vstá płokáć ćiepło/ y chárkánie czynić. Gnilcu.
Toż Gnilec/ y Dźięgnie.
Dźięgnę leczy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 328
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
W porankowych godzinach przez kilka dni zażywaj essentiam Alexypharmacam po 45. lub 50. kropel; która pory otworzy, i lekką transpiracją sprawi. Purgansów zaś i poty pędzących lekarstw (jako się już rzekło) wystrzegać się. Pod czas ciężkie potraw lub napoju połykanie inkomoduje pacjentów; w której okoliczności częste picie ciepłej herbaty, płokanie gardła, i obkładanie plastrami, ratunek przinosi. Inszym przymiotom według pomienionej w przeszłym rozdziale kuracyj zabiegać. Gdy zaś żarnice osychają i łupią się, to najskuteczniejsza pacjenta lekko przelaksować; do czego następujący trunek służy.
Weźmi: Senesu łot jeden. Rhabarbarum verum ćwierć łota. Rozynków małych łot jeden. Koprowego nasienia ćwierć łota.
.
W porankowych godźinach przez kilka dni zażyway essentiam Alexypharmacam po 45. lub 50. kropel; ktora pory otworzy, y lekką transpiracyą sprawi. Purgansow zaś y poty pędzących lekarstw (iako się iuż rzekło) wystrzegać się. Pod czas ciężkie potraw lub napoiu połykanie inkommoduie pacyentow; w ktorey okolicznośći częste pićie ciepłey herbaty, płokanie gardła, y obkładanie plastrami, ratunek prźynośi. Inszym przymiotom według pomienioney w prźeszłym rozdźiale kuracyi zabiegać. Gdy zaś żarnice osychaią y łupią się, to nayskutecznieysza pacyenta lekko przelaxować; do czego następuiący trunek służy.
Weżmi: Senesu łot ieden. Rhabarbarum verum ćwierć łota. Rozynkow małych łot ieden. Koprowego naśienia ćwierć łota.
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 88
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
. Niemniej mleko z szafranem i figami warżone pożyteczne uznaję z doświadczenia. Kto ma prawdziwy sok lub julepek z malin włoskich, en sobie przeciw boleniu gardła najlepiej poradzi, gdy julepek ten w dekokcie liścia zorzechów włoskich, albo w wodzie kwiatu bżowego rozpuści, przydawszy trochę salitry i łajna psiego, lub album graecum. Następujące płokanie bardzo sławnego niegdyś Doktora Węjsbacha zwielorakiej eksperiencyj w afekcjach gardła (excepta venerea lue) arcypomocne:
Weźmi: Korzenia rożchodnikowego albo radicis cicoreae. Korzenia bistorta albo wężnik, każdego łot jeden. Ziołka prunella. Szalwii ogródnej. Psiego języczka lub plantaginis minoris, każdego po pułgarści. Kwiatu roży Czerwonej, łot jeden. Roży włoskiej,
. Niemniey mleko z szafranem y figami warżone pożyteczne uznaię z doswiadczenia. Kto ma prawdźiwy sok lub julepek z malin włoskich, en sobie przeciw boleniu gardła naylepiey poradźi, gdy julepek ten w dekokcie liśćia zorzechow włoskich, albo w wodźie kwiatu bżowego rozpuśći, przydawszy trochę salitry y łayna psiego, lub album graecum. Nastepuiące płokanie bardzo sławnego niegdyś Doktora Węysbacha zwielorakiey experyencyi w affekcyach gardła (excepta venerea lue) arcypomocne:
Weźmi: Korźenia rożchodnikowego albo radicis cicoreae. Korźenia bistorta albo wężnik, każdego łot ieden. Ziołka prunella. Szalwii ogrodney. Psiego ięzyczka lub plantaginis minoris, kaźdego po pułgarśći. Kwiatu roży Czerwoney, łot ieden. Roży włoskiey,
Skrót tekstu: BeimJelMed
Strona: 92
Tytuł:
Medyk domowy
Autor:
Samuel Beimler
Tłumacz:
Jan Jerzy Jelonek
Drukarnia:
Michał Wawrzyniec Presser
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1749
Data wydania (nie wcześniej niż):
1749
Data wydania (nie później niż):
1749
Ligustrowe albo Barwinek: potym weźmi Miry, Mastyksu, Kadzidła, Cukru, każdego zarówno utrzyj, zmieszaj, rzucaj po trosze na węgle, dym idący niech chory bierze w usta przez Lijek, i niech przytrzymuje, a nie połyka. Sposoby leczenia Na zapalenie i nabrzmienie, tak podniebienia, jako i języczka opadnienie, Płokanie.
A Naprzód jeżliby wielkie zapalenie było trzeba wprzód z pod języka krew puścić, lubo z ręki, albo pijawki za uszyma stawić, przytym używać Płokania takiego.
Weźmi Gorczyce białej ćwierć łota, Roży suchej dwie szczypty, Pieprzu trochę, wlej octu pół kwarty, warz, przecedź, przysłodź miodem, daj do płokania
Ligustrowe álbo Bárwinek: potym weźmi Miry, Mástyxu, Kádźidłá, Cukru, káżdego zárowno utrzyi, zmieszay, rzucay po trosze ná węgle, dym idący niech chory bierze w ustá przez Lijek, y niech przytrzymuie, á nie połyká. Sposoby leczenia Ná zápálenie y nábrzmienie, ták podniebienia, iáko y ięzyczka opádnienie, Płokánie.
A Naprzod ieżliby wielkie zápálenie było trzebá wprzod z pod ięzyká krew puśćić, lubo z ręki, álbo pijawki zá uszymá stáwić, przytym używáć Płokánia tákiego.
Weźmi Gorczyce białey ćwierć łotá, Roży suchey dwie szczypty, Pieprzu troche, wley octu puł kwárty, wárz, przecedz, przysłodź miodem, day do płokánia
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 140
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
