rę- O Ekono: miano: o skorpionach muchach.
kach piastować, sokiem je z chrzanu pośmarowawszy, nie lubią też orzecha Włoskiego. Uciekają też zakadziwszy jagodą winną niedościgłą, zgałganem; albo łojem kozłowym. MUCHY jako wielkie importunki i paskudnice, możesz oddalić, miejsca kropiąc wodą z rutą warzoną. Mają wielką sympatią do paproci ziela, tedy go mieć w domu, i jaką trucizną napoić, będą zdychać. Item warz bzowe liście w wodzie, a tą wodą skrapiaj miejsca, ram nie postaną. Item zlatując się do naczynia, w którym są utłuczone korzenie Rhododaphnes, tojest płochowca zieła, tam je przydusić. Item tego muchy nie tkną człeka
rę- O Ekono: miano: o skorpionach muchach.
kach piastować, sokiem ie z chrzanu posmarowawszy, nie lubią też orzecha Włoskiego. Uciekaią też zakadziwszy iagodą winną niedościgłą, zgałganem; albo łoiem kozłowym. MUCHY iako wielkie importunki y paskudnice, możesz oddalić, mieysca kropiąc wodą z rutą warzoną. Maią wielką sympatyą do paproci ziela, tedy go mieć w domu, y iaką trucizną napoić, będą zdychać. Item warz bzowe liście w wodzie, á tą wodą skrapiay mieysca, ram nie postaną. Item zlatuiąc się do naczynia, w ktorym są utłuczone korzenie Rhododaphnes, toiest płochowca zieła, tam ie przydusić. Item tego muchy nie tkną człeka
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 460
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
czarnuszki moczonej w wodzie, pokrapiaj nią gmachy, rozpędzisz. Item warz wodę z gorczycznym nasieniem, z płochownikiem, i domostwo tym likworem skrapiaj. Item weź wapna nie gaszonego, utłucz na mąkę, nim zamiotłszy jezbę, posypuj wszędy. Item weź piołunu ruty Bożego drzewka, kobylej mięty, cząbru, liścia orzecha włoskiego, paproci, lawendy, czarnuszki, kolendrowej naci, psiego lnu, palniku. Te wszytkie species, albo nie które O Ekonomi: o szaranczy, kretach, molach, żabach.
podłoż pod pościel, albo uwarz w otcie morskiej cebuli, i pokrapiaj miejsca. Item krwie nalej, jakiej świżej w płytkie naczynie, postaw koło
czarnuszki moczoney w wodzie, pokrapiay nią gmachy, rozpędzisz. Item warz wodę z gorczycznym nasieniem, z płochownikiem, y domostwo tym likworem skrapiay. Item weź wapna nie gaszonego, utłucz na mąkę, nim zamiotłszy iezbę, posypuy wszędy. Item weź piołunu ruty Bożego drzewka, kobyley mięty, cząbru, liścia orzecha włoskiego, paproci, lawendy, czarnuszki, kolendrowey naci, psiego lnu, palniku. Te wszytkie species, albo nie ktore O Ekonomi: o szaranczy, kretach, molach, żabach.
podłoż pod pościel, albo uwarz w otcie morskiey cebuli, y pokrapiay mieysca. Item krwie naley, iakiey swiżey w płytkie naczynie, postaw koło
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 461
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
wszelkie mocząc w soku ogórka leśnego, czyli ptaszego. Item wszelki zdycha robak, jeśli byś wsłonej bardzo wodzie, warżył czosnek, potym nią kropił ziemię, co i szpichlerzom służy, taką wodą zasieki, podłogę polewając, nim się zboże wsypie. Item nielubią robacy wszytkie, kwiatu bzowego, piołunu, ruty, paproci, Bożego drzewka, mięty polnej, ŚWIRSZCZKI od domu mogą być odpędzone, jako nie potrzebna muzyka, grochu włoskiego gotowanego zmieszawszy z arszenikiem, byle znowu ztą trucizną w potrawy ludzkie, nim zdechną, nie skakali. Jakieś Bartholus sici na nie stawiał, na co żart Poetyczny.
Bartholus in sylvis tendebat retia gryllis.
Lud
wszelkie mocząc w soku ogorka leśnego, czyli ptaszego. Item wszelki zdycha robak, iezli byś wsłoney bardzo wodzie, warżył czosnek, potym nią kropił ziemię, co y szpichlerzom służy, taką wodą zasieki, podłogę polewaiąc, nim się zboże wsypie. Item nielubią robacy wszytkie, kwiatu bzowego, piołunu, ruty, paproci, Bożego drzewka, mięty polney, SWIRSZCZKI od domu mogą bydź odpędzone, iako nie potrzebna muzyka, grochu włoskiego gotowanego zmiesżawszy z arszenikiem, byle znowu ztą trucizną w potrawy ludzkie, nim zdechną, nie skakáli. Iakieś Bartholus sici na nie stawiał, na co żart Poetyczny.
Bartholus in sylvis tendebat retia gryllis.
Lud
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 463
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
/ pod tąż wagą/ jako z masta albo Soku/ i to wespół w marmijrowym Moździerzu utłuc. A tego Konfektu w samy punkt Pełniej używać w każdym wieku. Albowiem jest wielkim i doświadczonym na Kamień Nyrkowy i Pęcherzowy lekarstwem. Kamieniu w Nyrkach i w Pęchyrzu.
Wziąć tego Konfektu funt Pączków albo Kiełków korzenia samice Paproci/ pół funta/ zwłaszcza ku wschodu słońca wyrastających/ w ten czas kiedy Skop Niebieski wschodzi/ i co nadrobniej pokrajawszy/ w ten Sok albo w Konfekt włożyc/ i dobrze umieszać. Ten Melancholicznym.
Melancholicznym. Zapamiętającem się.
Zapamiętającym się nad przyrodznie
Szalonym. i Bezrozumnym.
Od rozumu odchodzącym/ jest użyteczny/ dawając
/ pod tąż wagą/ iáko z mástá álbo Soku/ y to wespoł w mármiirowym Możdżerzu vtłuc. A tego Konfektu w sámy punkt Pełniey vżywáć w káżdym wieku. Albowiem iest wielkim y doświadczonym ná Kámień Nyrkowy y Pęchyrzowy lekárstwem. Kámieniu w Nyrkách y w Pęchjrzu.
Wźiąć tego Konfektu funt Pączkow álbo Kiełkow korzeniá sámice Páproći/ poł funtá/ zwłasczá ku wschodu słońcá wyrastáiących/ w ten czás kiedy Skop Niebieski wschodźi/ y co nadrobniey pokráiawszy/ w ten Sok álbo w Konfekt włożỹc/ y dobrze vmieszáć. Ten Melánkolicznym.
Melánkolicznym. Zápámiętáiącem się.
Zápámiętáiącym sie nád przyrodznie
Szalonym. y Bezrozumnym.
Od rozumu odchodzącym/ iest vżyteczny/ dawáiąc
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 145
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
albo z jakim Sokiem/ chocia też z lekarstwem jakimkolwiek/ by tylko z przynależącym/ dając/ jest wielkim ratunkiem. Serdecznym dolegliwościom Spaniu.
Serdecznym dolegliwościom z Melancholicznej krwie grubej/ jest użyteczna.
Spaniu niespokojnemu i nudnemu. Duszeniu.
Duszeniu nocnemu/ które Morą drudzy zowią/ doświadczonym jest lekarstwem/ dając jej z wodką z Paproci samice wyciągniona/ w ostatniej kwadrze Miesiąca na świtaniu. Sercu bojaźliwem.
Sercu lękliwemu i bojaźliwemu/ jest ratunkiem/ z Rucianym Olejkiem jej używając. wrzodom na głowi.
Wrzody na głowie/ albo i na twarzy ciekące/ wysusza/ i płynienie ich zawściąga/ z lekka je Olejkiem z tegoż ziela mażąc. A jeszcze
álbo z iákim Sokiem/ choćia też z lekárstwem iákimkolwiek/ by tylko z przynależącym/ dáiąc/ iest wielkim rátunkiem. Serdecznym dolegliwościom Spániu.
Serdecznym dolegliwośćiom z Melánkoliczney krwie grubey/ iest vżyteczna.
Spániu niespokoynemu y nudnemu. Duszeniu.
Duszeniu nocnemu/ ktore Morą drudzy zowią/ doświadcżonym iest lekárstwem/ dáiąc iey z wodką z Páproći sámice wyćiągniona/ w ostátniey kwadrze Mieśiącá ná świtániu. Sercu boiáźliwem.
Sercu lękliwemu y boiáźliwemu/ iest rátunkiem/ z Rućiánym Oleykiem iey vżywáiąc. wrzodom ná głowi.
Wrzody ná głowie/ álbo y ná twarzy ćiekące/ wysusza/ y płynienie ich záwśćiąga/ z lekká ie Oleykiem z tegoż źiela máżąc. A iescze
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 100
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ jest lekarstwem/ liście świeże zeżwane/ a przykładane. (Tenże) Miesięcznej.
Miesięcznej chorobie Paniom/ nad przyrodzenie zawściągnionej/ także jest ratunkiem/ z korzenia tego Lakotnego ziela czopek/ albo węzełek/ w otwór łona wprawując. Macicy.
Macicy zaduszeniu jest lekarstwem: wziąwszy tego ziela Lakotnego dwie części/ Izopu/ Paproci/ Piołynu/ po jednej części. To wespół w wodzie warzyć a włożywszj miedzy dwie chuście na próg łona/ aż do otworu samego. Także na krzyże ciepło przykładać. Wino z Lakotnego ziela. VinumLigusticum.
Aczkolwiek starożytni Lekarze niemieli w używaniu tego wina. Jednak Plinius Secundus w piątych Księgach/ o lekarstwach/ we
/ iest lekárstwem/ liśćie świeże zeżwáne/ á przykłádáne. (Tenże) Mieśięczney.
Mieśięczney chorobie Pániom/ nád przyrodzenie záwśćiągnioney/ tákże iest rátunkiem/ z korzeniá tego Lákotnego źiela czopek/ álbo węzełek/ w otwor łoná wpráwuiąc. Máćicy.
Máćicy záduszeniu iest lekárstwem: wźiąwszy tego źiela Lákotneg^o^ dwie częśći/ Izopu/ Páproći/ Piołynu/ po iedney częśći. To wespoł w wodźie wárzyć á włożywszj miedzy dwie chuśćie ná prog łoná/ áż do otworu samego. Tákże ná krzyże ćiepło przykłádáć. Wino z Lákotnego źiela. VinumLigusticum.
Aczkolwiek stárożytni Lekarze niemieli w vżywániu tego winá. Iednák Plinius Secundus w piątych Kśięgách/ o lekárstwách/ we
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 239
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
goi. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Trunek rannym. Trunek kosztowny rannym.
Item, Weźmi ziela z korzeniem Kukliku/ garści sześć/ Złomignatu trzy garści/ Trzaszczek sosnowego łuczywa i pąpia jego/ Przywrotu/ Driakwie polnej/ Trojanku/ abo Wilczej stopy/ Rożyńcowego liścia po dwu garści/ Lopowego drzewa kwiatu/ Kokornaku/ Paproci kwitnącej/ abo Strusiego pióra/ Ośmundam zowią Łacinnicy/ liścia Miarzowego/ liścia z drzewa Pigwowego/ Bazanowcu po pułtory garści/ Zwyciężyjadu/ abo Tojeści ośm łotów/ Kokoryczki cztery łoty: Te wszystkie rzeczy mają być świeżo zielone i drobno usiekane/ a z miedzianego garca dystylowane/ wlawszy na nie z dziesięć kwart wody studziennej/
goi. Zielnik D. Simona Syreniusa/ Trunek ránnym. Trunek kosztowny ránnym.
Item, Weźmi źiela z korzeniem Kukliku/ gárśći sześć/ Złomignatu trzy gárśći/ Trzasczek sosnowego łuczywá y pąpia iego/ Przywrotu/ Dryakwie polney/ Troiánku/ ábo Wilczey stopy/ Rożyńcowego liśćia po dwu gárśći/ Lopowego drzewá kwiátu/ Kokornaku/ Páproći kwitnącey/ ábo Struśiego piorá/ Osmundam zowią Láćinnicy/ liśćia Miarzowego/ liśćia z drzewá Pigwowego/ Bázánowcu po pułtory gárśći/ Zwyćiężyiádu/ ábo Toieśći ośm łotow/ Kokoryczki cztery łoty: Te wszystkie rzeczy máią bydź świeżo źielone y drobno vśiekáne/ á z miedźiánego gárcá distyllowáne/ wlawszy ná nie z dźieśięć kwart wody studźienney/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 270
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
żółtej niemocy/ albo z puchliny/ wziąć tego ziela świeżego cztery garści/ soli jako kasztan wiele/ pokrop to wodką z Rzotkwie spoconej/ a nakładź w boty abo w obuw/ i na tym chodząc/ tak długo aż się puchlina strawi/ odnawiajac co dzień. Item, Wziąć dwie części tego ziela świeżego/ jednę Paproci/ utłukszy w trzewiki nasłać/ a na tym bosymi nogami chodzić. Item. Górącce.
Górączkę nasroższą z ciała wyciąga/ utłuc zielonego z winnym octem/ i na stopy/ także na dłonie przywięzować. Żółtaczce.
Tym którzy często żołą niemoc cierpią/ dobrze im go w obuw naściełać pod bosse podeszwy/ i na nim
żołtey niemocy/ álbo z puchliny/ wźiąć tego źiela świeżego cztery gárśći/ soli iáko kásztan wiele/ pokrop to wodką z Rzotkwie spoconey/ á nákłádź w boty ábo w obuw/ y ná tym chodząc/ ták długo áż się puchliná strawi/ odnawiáiac co dźien. Item, Wźiąć dwie częśći tego źiela świeżego/ iednę Paproći/ vtłukszy w trzewiki násłáć/ á ná tym bosymi nogámi chodźić. Item. Gorącce.
Gorączkę nasroższą z ćiáłá wyćiąga/ vtłuc źielonego z winnym octem/ y ná stopy/ tákże ná dłonie przywięzowáć. Zołtacce.
Tym ktorzy często żołą niemoc ćierpią/ dobrze im go w obuw náśćiełáć pod bosse podeszwy/ y ná nim
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 293
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
, uznasz pomoc.
Item Olejek Leszczynowy, Bukszpanowy na uśmierzenie bólu zębów jako Gwoździkowy, są chwalebne.
Item weźmi Kamfory mały kawałek, włóż do moździerzyka, wpuść kroplę jedne albo dwie olejku Gwożdzikowego, zetrzyj, przyłóż na ząb, jest rzecz pewna, jeżeli olejku nie masz, rozetrzyj z samym Gwoździkiem.
Item weźmi korzenia Paproci Pieciornikowego Wężownikowego, każdego po trzy ćwierci łota, Roży suchej, Szałwiej, Bukwice, każdego po garści, Gwoździków przetłuczonych kilka, warz w Winie, przecedziwszy bierz ciepło w usta,przytrzymując coraz. Item na przykry i długi ból Zębów puszczenie krwi spód języka lubo z medianny jest pomocne, także pijawki za uszyma. różnych
, uznasz pomoc.
Item Oleiek Leszczynowy, Bukszpanowy ná uśmierzenie bolu zębow iáko Gwozdźikowy, są chwalebne.
Item weźmi Kámfory máły káwałek, włoż do mozdźierzyká, wpuść kroplę iedne álbo dwie oleyku Gwożdźikowego, zetrzyi, przyłoż ná ząb, iest rzecz pewná, ieżeli oleyku nie masz, rozetrzyi z samym Gwozdźikiem.
Item weźmi korzenia Páproći Piećiornikowego Wężownikowego, káżdego po trzy cwierći łotá, Roży suchey, Szałwiey, Bukwice, káżdego po garści, Gwozdźikow przetłuczonych kilka, warz w Winie, przecedźiwszy bierz ćiepło w ustá,przytrzymuiąc coraz. Item ná przykry y długi bol Zębow puszczenie krwi zpod ięzyká lubo z medyánny iest pomocne, tákże pijawki zá uszymá. rożnych
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 22
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
.
OCzy Rakowe nie z warzonych, ale z żywych Raków wybierane, Saletra, Olejek Jałowcowy, Terpentynowy, Rzadkiew, krew Kozłowa, Wróble proso, ziele złomikamień, Parietaria, stonogi preparowane, żółć Karpiowa, klej który wyrasta na Wiśniowych drzewach, skorupy z Jajec spalone, sól z łajen Gołębich, uryna Kozłowa, korzeń Paproci samice, Mózg Sroczy, skorupy Ślimakowe etc. etc.
Item Kapieli są bardzo pożyteczne, częścią dla wolnego odeścia uryny, częścią dla rozprzestrzenienia meatów, przez które uryna przechodzi, aby kamyk mógł się łatwiej przez nie pomknąć.
Enemy także są pożyteczne, zwłaszcza gdy bole i rzniecia wielkie dokuczają, kładąc do nich zioła należyte
.
OCzy Rákowe nie z wárzonych, ále z żywych Rákow wybieráne, Sáletrá, Oleiek Iáłowcowy, Terpentynowy, Rzadkiew, krew Kozłowa, Wroble proso, źiele złomikámień, Parietaria, stonogi prepárowáne, żółć Kárpiowa, kley ktory wyrasta ná Wiśniowych drzewách, skorupy z Iáiec spalone, sol z łáien Gołębich, uryná Kozłowa, korzeń Páproći sámice, Mozg Sroczy, skorupy Slimákowe etc. etc.
Item Kápieli są bárdzo pożyteczne, częśćią dla wolnego odeśćia uryny, częśćią dla rosprzestrzenienia meatow, przez ktore uryná przechodźi, áby kámyk mogł się łátwiey przez nie pomknąć.
Enemy tákże są pożyteczne, zwłaszczá gdy bole y rzniećia wielkie dokuczáią, kłádąc do nich źiołá náleżyte
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 61
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
