wińska także cuda czyniący.
Ósmy w Kościanie nie daleko Poznania, który w Refektarzu u OO. Dominikanów pod czas Sądów Ziemskich przemówił: Iustè iudicate Filii Hominum. Dziewiąty w Jędrzejowie u Fary rznięty, szesnaście razy krwią zbroczony. Dziesiąty we Gdańsku u Fary, na bluźnierskie kazanie Predykanta twarz odwracający. Jedynasty Krzyż złoty z pięciu Partykułami z Drzewa Krzyża Z. na Gorze Święto-Krzyskiej, albo Łysej w Sandomirskim od Z. Emeryka Królewicza Węgierskiego tam dany, mając go od Cesarzów Greckich: Który Litwa porwawszy, już na granicy swojej z miejsca ruszyć nie mogli: Cromerus, Bielski, Pruszcz.
Dwunasty Krzyż ze znaczną Częścią de ligno S. Crucis
winska tákże cuda czyniący.
Osmy w Kościanie nie daleko Poznánia, ktory w Refektárzu u OO. Dominikánow pod czas Sądow Ziemskich przemowił: Iustè iudicate Filii Hominum. Dźiewiąty w Iędrzeiowie u Fary rznięty, szesnáście rázy krwią zbroczony. Dźiesiąty we Gdańsku u Fary, ná bluźnierskie kazánie Predykanta twárz odwrácaiący. Iedynásty Krzyż złoty z pięciu Partykułami z Drzewá Krzyża S. ná Gorze Swięto-Krzyskiey, albo Łysey w Sędomirskim od S. Emeryka Krolewicza Węgierskiego tam dany, maiąc go od Cesarzow Greckich: Ktory Litwá porwáwszy, iuż ná gránicy swoiey z mieyscá ruszyć nie mogli: Cromerus, Bielski, Pruszcz.
Dwánásty Krzyż ze znáczną Częścią de ligno S. Crucis
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 417
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Doświadczenia
59. Która z tych, jest prawdziwsza, lub do prawdy podobniejsza przyczyna, niech każdy sądzi, jak się komu zdaje. Ma jednak wprzód dobrze zważyć: czyli owa klinowata, lub wszystkich, lub niektórych tylko, serwaserowych partykuł figura, jest podobna? czyli owa, między porami kruszców, i najsubtelniejszemi serwaseru partykułami, proporcja, jest oczywista, pewna, i żadnej nie podpada wątpliwości? Czyli same serwaseru ruszanie może jednym, owych w nim będących partykuł lub kliników, końcem, tak mocno robić, ażeby drugi w żelazo zasadzony, rozrywał je, i na najdrobniejsze dzielił cząstki? Czyli z tego ruszania może powstać taka moc
Doświadczenia
59. Która z tych, iest prawdziwsza, lub do prawdy podobnieysza przyczyna, niech każdy sądzi, iak się komu zdaie. Ma iednak wprzód dobrze zważyć: czyli owa klinowata, lub wszystkich, lub niektórych tylko, serwaserowych partykuł figura, iest podobna? czyli owa, między porami kruszcow, y naysubtelnieyszemi serwaseru partykułami, proporcya, iest oczywista, pewna, y żadney nie podpada wątpliwości? Czyli same serwaseru ruszanie może iednym, owych w nim będących partykuł lub klinikow, końcem, tak mocno robić, ażeby drugi w żelazo zasadzony, rozrywał ie, y na naydrobnieysze dzielił cząstki? Czyli z tego ruszania może powstać taka moc
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 68
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
się przez tyle, które sprawuje, skutków, poznawać daje. Toż i atrakcja nie będzie czymsiś utajonym, gdy się przez tyle skutków, wzajemnie pokazuje. Bo z kądże w rzeczach pochodzi twardość, gęstość, kliowatość, i w zajemne lgnięcie (cohaesio), jeżeli nie z wzajemnej, między najdrobniejszemi tychże rzeczy partykułami, atrakcyj? tak dalece, że większa atrakcja, większą, a mniejsza mniejszą sprawuje twar- dość. Toż samo masz rozumieć o gęstości większej lub mniejszej, o kliowatości, i o wzajemnym lgnięciu. Alboż powietrze może te skutki w innych rzeczach czynić, gdy same, między swojemi cząstkami, nie ma takowej gęstości
się przez tyle, które sprawuie, skutkow, poznawać daie. Toż y attrakcya nie będzie czymsiś utaionym, gdy się przez tyle skutkow, wzaiemnie pokazuie. Bo z kądże w rzeczach pochodzi twardość, gęstość, kliowatośc, y w zaiemne lgnięcie (cohaesio), ieżeli nie z wzaiemney, między naydrobnieyszemi tychże rzeczy partykułami, attrakcyi? tak dalece, że większa attrakcya, większą, a mnieysza mnieyszą sprawuie twar- dość. Toż samo masz rozumieć o gęstości większey lub mnieyszey, o kliowatości, y o wzaiemnym lgnięciu. Alboż powietrze może te skutki w innych rzeczach czynić, gdy same, między swoiemi cząstkami, nie ma takowey gęstości
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 73
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
nie większy nad nią. Tu zaś twardość naprzykład kamienia lub żelaza, i tak mocne jego cząstek sklianie się, łączenie i wzajemne lgnięcie, byłby skutek większy, a niżeli rzecz, która go sprawuje. Bo powietrze, lub jakaś materia subtelna, nie mając takiej, jak kamień, twardości, i między swojemi partykułami lgnięcia, przecieżby w kamieniu lub żelazie, twardość, i jego cząstek lgnięcie, sprawowała. A do tego jednakowaby w diamencie i w jabłku lub w gruszce być powinna twardość, i partykuł spojenie, ponieważ i diament i jabłko, równie powietrzem są otoczone i ściśnione. Naostatek, znajdujące się wewnątrz w rzeczach
nie większy nad nią. Tu zaś twardość naprzykład kamienia lub żelaza, y tak mocne iego cząstek sklianie się, łączenie y wzaiemne lgnięcie, byłby skutek większy, a niżeli rzecz, która go sprawuie. Bo powietrze, lub iakaś materya subtelna, nie maiąc takiey, iak kamień, twardości, y między swoiemi partykułami lgnięcia, przecieżby w kamieniu lub żelazie, twardośc, y iego cząstek lgnięcie, sprawowała. A do tego iednakowaby w dyamencie y w iabłku lub w gruszce bydź powinna twardość, y partykuł spoienie, ponieważ y dyament y iabłko, rownie powietrzem są otoczone y ściśnione. Naostatek, znayduiące się wewnątrz w rzeczach
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 74
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
rozpuszcza się dla tego, że jej partykuły bardziej do siebie ciągną wodę, a niżeli się wzajemnie między sobą ciągną: tak gdy wody, która wysycha, powolej ubywa; one też, dla wzajemnej między sobą atrakcyj, w pewną łączą się figurę. Ta tak regularna każdej soli figura, oczywistym jest dowodem wzajemnej między ich partykułami atrakcyj. Co większa kilka rodzajów lub gatunków soli, jednę po drugiej rozpuść w wodzie gorącej, i włóż w nią kawałki gładkiego drewna: a gdy wszystka woda wyschnie; obaczysz przez Drobnowidło, każdą sól w własnej swojej figurze, na owym drewnie osobno, i bez wszelkiego pomieszania zostającą. Gdyby z nie wzajemnej partykuł soli
rozpuszcza się dla tego, że iey partykuły bardziey do siebie ciągną wodę, a niżeli się wzaiemnie między sobą ciągną: tak gdy wody, która wysycha, powoley ubywa; one też, dla wzaiemney między sobą attrakcyi, w pewną łączą się figurę. Ta tak regularna każdey soli figura, oczywistym iest dowodem wzaiemney między ich partykułami attrakcyi. Co większa kilka rodzaiow lub gatunkow soli, iednę po drugiey rozpuść w wodzie gorącey, y włoż w nią kawałki gładkiego drewna: á gdy wszystka woda wyschnie; obaczysz przez Drobnowidło, każdą sól w własney swoiey figurze, na owym drewnie osobno, y bez wszelkiego pomieszania zostaiącą. Gdyby z nie wzaiemney partykuł soli
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 115
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
żadnych czczości nie miały; równyby biegającym po niej rzeczom czyniły opor. Ponieważ moc oporu, jest zawsze proporcjonalna ilkości materyj, jakośmy wyżej powiedzieli, (86.) i chociaż ten opor, który z gęstości materyj pochodzi, zmniejszyć się może, dla co raz większej jej subtelności i mniejszego między jej partykułami społlgnięcia; opor jednak, z ilkości materyj pochodzący, zawsze zostanie, póki taż sama jej ilkość będzie. Przeto gdyby powietrze, Merkuriusz, i woda, równie pełne były; równąby materyj ilkość miały, i równyby opor sprawowały. A przecie widziemy, że najbardziej Merkuriusz, mniej zaś woda,
żadnych czczości nie miały; rownyby biegaiącym po niey rzeczom czyniły opor. Ponieważ moc oporu, iest zawsze proporcyonalna ilkości materyi, iakośmy wyżey powiedzieli, (86.) y chociaż ten opor, który z gęstości materyi pochodzi, zmnieyszyć się może, dla co raz większey iey subtelności y mnieyszego między iey partykułami społlgnięcia; opor iednak, z ilkości materyi pochodzący, zawsze zostanie, poki taż sama iey ilkość będzie. Przeto gdyby powietrze, Merkuryusz, y woda, rownie pełne były; rownąby materyi ilkość miały, y rownyby opor sprawowały. A przecie widziemy, że naybardziey Merkuryusz, mniey zas woda,
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 138
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
133. Po szóste: Powietrze i inne rzeczy ciekłe, tym samym że są ciekłe, z partykuł gałkowatych są złożone. Między temi powietrza gałkami są dziurki czyli pory, które albo czcze, albo subtelną jakąś materią napełnione być muszą. Lecz taż sama subtelna materia dla tego że jest ciekła, między swojemi gałkowatemi partykułami dziurki mieć musi, które albo czcze, albo inną znowu subtelniejszą materią napełnione będą. I tak, albo jedną od drugiej co raz subtelniejszą bez końca a aktualnie będącą materią przypuścić musisz, co jest niepodobna; bo jakaś najsubtelniejsza początkowa i najpierwsza materia być musi: albo koniecznie masz przyznać, że między gałkowatemi, najsubtelniejszej a
133. Po szoste: Powietrze y inne rzeczy ciekłe, tym samym że są ciekłe, z partykuł gałkowatych są złożone. Między temi powietrza gałkami są dziurki czyli pory, które albo czcze, albo subtelną iakąś materyą napełnione bydź muszą. Lecz taż sama subtelna materya dla tego że iest ciekła, między swoiemi gałkowatemi partykułami dziurki mieć musi, które albo czcze, albo inną znowu subtelnieyszą materyą napełnione będą. Y tak, albo iedną od drugiey co raz subtelnieyszą bez końca á aktualnie będącą materyą przypuścić musisz, co iest niepodobna; bo iakaś naysubtelnieysza początkowa y naypierwsza materya bydź musi: albo koniecznie masz przyznać, że między gałkowatemi, naysubtelnieyszey á
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 144
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
, które albo czcze, albo inną znowu subtelniejszą materią napełnione będą. I tak, albo jedną od drugiej co raz subtelniejszą bez końca a aktualnie będącą materią przypuścić musisz, co jest niepodobna; bo jakaś najsubtelniejsza początkowa i najpierwsza materia być musi: albo koniecznie masz przyznać, że między gałkowatemi, najsubtelniejszej a ciekłej materyj, partykułami znajdujące się dziurki są wcale czcze, czyli już żadnej innej subtelniejszej materyj w sobie nie mają. o Czczości.
134. Opuszczam inne argumenta, któremi Newtończykowie, tych małych czczości po rzeczach materialnych, i po samym powietrzu rozrzuconych (Vacuum disseminatum) dowodzić zwykli: jako to, że kula z armaty wystrzelona, na
, które albo czcze, albo inną znowu subtelnieyszą materyą napełnione będą. Y tak, albo iedną od drugiey co raz subtelnieyszą bez końca á aktualnie będącą materyą przypuścić musisz, co iest niepodobna; bo iakaś naysubtelnieysza początkowa y naypierwsza materya bydź musi: albo koniecznie masz przyznać, że między gałkowatemi, naysubtelnieyszey á ciekłey materyi, partykułami znayduiące się dziurki są wcale czcze, czyli iuż żadney inney subtelnieyszey materyi w sobie nie maią. o Czczości.
134. Opuszczam inne argumenta, któremi Newtończykowie, tych małych czczości po rzeczach materyalnych, y po samym powietrzu rozrzuconych (Vacuum disseminatum) dowodzić zwykli: iako to, że kula z armaty wystrzelona, na
Skrót tekstu: ChróśSFizyka
Strona: 144
Tytuł:
Fizyka doświadczeniami potwierdzona
Autor:
Samuel Chróścikowski
Drukarnia:
Drukarnia Scholarum Piarum J.K.Mci i Rzeczypospolitej
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
fizyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1764
Data wydania (nie wcześniej niż):
1764
Data wydania (nie później niż):
1764
