należy wyspa Tule, albo Islandia w cyrkule subpolarnym położona. LXXXI. Dania jest udzielne Królestwo częścią z Peninsuł, częścią z Insuł złożone. Zamyka w sobie Jutlandią, albo Jucją między Morzami Niemieckim i Bałtyckim położoną, przyległą Śleswickiemu Księstwu. Podzielona na 4. Diecezje Alburgeńską, Archusieńską, Viburgeńską, i Ripeńską. Oprócz tej Peninsuły należą do Danii insuły te Fionia, Julendia, Fal[...] ria, z pomniejszemi innemi na 37. Między któremi największa Zelandia w której stołeczne miasto Królów Duńskich, oraz port, jest Harfnia, albo Copenhagen i Cronaburg nad samym Zuntem, to jest ciasnym prześciem na morze Bałtyckie z Niemieckiego. Do Danii należy wielka część Scandyj
náleży wyspa Thule, albo Islandia w cyrkule subpolarnym położona. LXXXI. Dania iest udzielne Krolestwo częścią z Peninsuł, częścią z Insuł złożone. Zámyká w sobie Jutlandią, álbo Jutią między Morzámi Niemieckim y Báltyckim położoną, przyległą Sleswickiemu Xięstwu. Podzielona ná 4. Dyecezye Alburgeńską, Archusieńską, Viburgeńską, y Ripeńską. Oprocz tey Peninsuły należą do Danii insuły te Fionia, Julendia, Fal[...] ria, z pomnieyszemi innemi ná 37. Między ktoremi naywiększa Zelandia w ktorey stołeczne miásto Krolow Duńskich, oraz port, iest Hárfnia, álbo Coppenhagen y Cronaburg nad samym Zuntem, to iest ciasnym prześciem ná morze Baltyckie z Niemieckiego. Do Danii náleży wielká część Scandyi
Skrót tekstu: BystrzInfGeogr
Strona: G2v
Tytuł:
Informacja geograficzna
Autor:
Wojciech Bystrzonowski
Drukarnia:
Drukarnia lubelska Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Lublin
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1743
Data wydania (nie wcześniej niż):
1743
Data wydania (nie później niż):
1743
a Poetów dowcip i Energia dziwnie wsławiła miscendo mirabilia et risibilia do rzeczy które existunt in natura, i są prawdziwemi, wiele bajecznych przypieła komentów, i je podała in discrimen powątpiewania. Nad czym wielu potym Mądrych desudarunt, bajeczne wykładając imaginacje i pradwę emundując z fałszu.
Taki jest STYKs rzeka w Arkadyj, w Krainie Morei Peninsuły, z kamieni płynąca, wodą swoją wszelkie Zwierzęta zabijająca, żelazo, stal i rdze ziadająca, wszelkie naczynia zbytnim swoim psuje zimnem, w jednym kopycie końskim może być konserwowana. Tą wodą od Antypatra poczęstowany Aleksander, śmierć połknął, jako nie którzy supponują. Poetowie swoję tej rzece przypieli bajkę Ze tojest PIEKIELNA RZEKA, w
a Poetow dowcip y Energia dziwnie wsławiła miscendo mirabilia et risibilia do rzeczy ktore existunt in natura, y są prawdziwemi, wiele baiecznych przypieła kommentow, y ie podała in discrimen powątpiewania. Nad czym wielu potym Mądrych desudarunt, baieczne wykładaiąc imaginacye y pradwę emunduiąc z fałszu.
Táki iest STYX rzeka w Arkadyi, w Krainie Morei Peninsuły, z kamieni płynąca, wodą swoią wszelkie Zwierzęta zabiiaiąca, żelazo, stal y rdze ziadaiąca, wszelkie naczynia zbytnim swoim psuie zimnem, w iednym kopycie końskim może bydź konserwowana. Tą wodą od Antipatra poczęstowany Alexander, śmierć połknął, iako nie ktorzy supponuią. Poetowie swoię tey rzece przypieli baykę Ze toiest PIEKIELNA RZEKA, w
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 566
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
nich to urosło miejsce przysłowiu: Cimmeriae tenebrae, na wyrażenie wielkiej ciemności. Drudzy Cimmeryj, potym Bos- Series różnych w Świecie Narodów
phoriani, zrazu w pośród Azii mieszkający, i nad rzeką Arakses według Herodota lib: 4. potym stamtąd od Scytów rugowani, udali się ku zachodowi, i Bosforowi alias Ciasnemu Morzu, koło Peninsuły Taurica Chersonesus zwanej, alias ku Krymowi któremu ciasnemu morzu dali imię swoje Cimmerius Bosforus Oni Cymbrom, alias Duńskiej Krainy certo Populo dali początek. Owidiusz baje, że tam u Cimmeriów w podziemnych lochach i jaskiniach górnych jest sedes i łóżko Somni, albo snu
Est prope Cimmerios; longo spelunca recessu, Mons cavus, ignavi domus
nich to urosło mieysce przysłowiu: Cimmeriae tenebrae, na wyrażenie wielkiey ciemności. Drudzy Cimmerii, potym Bos- Series rożnych w Swiecie Narodow
phoriani, zrazu w posrod Azii mieszkaiący, y nad rzeką Araxes według Herodota lib: 4. potym ztamtąd od Scytow rugowani, udali się ku zachodowi, y Bosphorowi alias Ciasnemu Morzu, koło Peninsuły Taurica Chersonesus zwaney, alias ku Krymowi ktoremu ciasnemu morzu dali imie swoie Cimmerius Bosphorus Oni Cymbrom, alias Duńskiey Krainy certo Populo dáli początek. Owidiusz baie, że tam u Cimmeriow w podźiemnych lochach y iaskiniach gornych iest sedes y łożko Somni, ałbo snu
Est prope Cimmerios; longo spelunca recessu, Mons cavus, ignavi domus
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 132
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Czarnym morzem od Południa, od Wschodu ciasnym, od Pułnocy od Meotyckiego jeziora Sura morze rzeczonym, i od Istmu, aliàs Ziemi jak język, szerokiej na ćwierć mile ubezpieczonego, wałem i fosą poprzek tego Istmu, albo języka od jeziora Meotyckiego, do Golfu, aliàs ciasnego Morza, albo Nigro pontu idącego. Jest tej Peninsuły Krymu w koło na mil 100. Prosa najwięcej rodzi; z którego chleb pieką Obywatele: Pastwiska tu są dobre, a na nich mnóstwo owiec, koni, wielbłądów. Bydła się w polu nie tylko w lecie, ale i w zimie pasą, kopytami z śniegu trawy dobywając. Lody co się ścinają na jeziorach,
Czarnym morzem od Południa, od Wschodu ciasnym, od Pułnocy od Meotyckiego ieziora Sura morze rzeczonym, y od Istmu, aliàs Ziemi iak ięzyk, szerokiey na ćwierć mile ubespieczonego, wałem y fosą poprzek tego Istmu, albo ięzyka od ieziora Meotyckiego, do Golfu, aliàs ciasnego Morza, albo Nigro pontu idącego. Iest tey Peninsuły Krymu w koło na mil 100. Prosa naywięcey rodzi; z ktorego chleb pieką Obywatele: Pastwiska tu są dobre, a na nich mnostwo owiec, koni, wielbłądow. Bydła się w polu nie tylko w lecie, ale y w zimie pasą, kopytami z śniegu trawy dobywaiąc. Lody co się scinaią na ieziorach,
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 422
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Nomarchias, to jest Guberniów albo Starostw; na Części zaś dzieli się te; na Peninsulę Jutland., którą starożytni zawsze Geografowie zowią Cimbricam Hersonesum, na której Peninsule jest Biskupstw 4. to jest Alborgskie, Arl useńskie, Ripeńskie, Wiburgeńskie, którego Stolica Wiburg Miasto handlowne jarmarkami sławne: gdzie też Najwyższy Trybunał całej tej Peninsuły Jutty czyli Jutlandii agituje się. Tuż do tej krainy należy od południa leżące Księstwo Schleświckie, których Książąt Rezydencja w bliskim Mieście Gottorp.
Druga Część Danii, są Insuły Duńskie większe, jedna SEELANDIA, której jako i całego Królestwa Duńskiego Metropolis jest Miasto Kopenhagen po Łacinie Hafnia od natury i ludzkiej industryj dobrze umocnione, Rezydencja Królów
Nomarchias, to iest Guberniow albo Starostw; ná Części zaś dźieli się te; ná Peninsulę Iutlánd., ktorą starożytni záwsze Geografowie zowią Cimbricam Hersonesum, ná ktorey Peninsule iest Biskupstw 4. to iest Alborgskie, Arl usenskie, Ripenskie, Wiburgenskie, ktorego Stolica Wiburg Miasto handlowne iarmarkami sławne: gdźie też Naywyższy Trybunał całey tey Peninsuły Iutty czyli Iutlandii agituie się. Tuż do tey kráiny náleży od południa leżące Xięstwo Schleświckie, ktorych Xiążąt Rezydencya w bliskim Mieście Gottorp.
Druga Część Danii, są Insuły Duńskie większe, iedná SEELANDIA, ktorey iako y całego Krolestwá Duńskiego Metropolis iest Miasto Koppenhagen po Łacinie Hafnia od nátury y ludzkiey industryi dobrze umocnione, Rezydencya Krolow
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 263
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
i RZEKI POLSKIE.
MORZE, Polskiego tyka Królestwa od Pomeranii, Żmudzi i Kurlandyj, aliàs od Zachodu. Od starożytnych Geografów, nazwane Sarmackim, bo było granicą Sarmacyj Europejskiej: inaczej go ponazywano z racyj bliskich Nacyj Mare Venedicum od Wenedów, Sveticum, Gothanum, Pigrum, od leniwego biegu. Pospolicie zowią go BALTHICUM od Peninsuły Balthia, teraz Sambia nazwanej; albo też według Helmolda à Baltheo, aliàs od Pasa Rycerskiego wzieło nazwisko, że adinstar Pasa, długim przeciągiem swoję w Europie ma sytuacją. Są w nim Ryby, Stokfisz, Kur morski, koń morski, Phocas, aliàs ciele morskie, Phocaena, albo Delphin, to jest świnia morska
y RZEKI POLSKIE.
MORZE, Polskiego tyka Krolestwá od Pomeránii, Zmudźi y Kurlandyi, aliàs od Záchodu. Od starożytnych Geográfow, názwáne Sarmackim, bo było gránicą Sarmacyi Europeyskiey: ináczey go ponázywano z rácyi bliskich Nacyi Mare Venedicum od Wenedow, Sveticum, Gothanum, Pigrum, od leniwego biegu. Pospolicie zowią go BALTHICUM od Peninsuły Balthia, teráz Sambia názwaney; albo też według Helmolda à Baltheo, aliàs od Pasa Rycerskiego wźieło názwisko, że adinstar Pasa, długim przeciągiem swoię w Europie má sytuacyą. Są w nim Ryby, Stokfisz, Kur morski, koń morski, Phocas, aliàs ciele morskie, Phocaena, albo Delphin, to iest świnia morska
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 325
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
stał się Wodzem, wiele zawojował, a tak od tego potężniejszego nad inne Pokolenia Tartar, Tartary wszyscy się nazwali, a Kraj ich TARTARIą. EUROPA. O Scytyj Europejskiej.
W EUROPIE TARTARIA KRYMSKA i PREKOPSKA najpotężniejsza; która leży na Peninsule Hersonesus Taurica nazwanej, między Czarnym Morzem i Meotyckim Jeziorem; et quidem ta część Peninsuły, w której było Miasto starożytne Cremos albo Crimida vulgò Krym, zowie się KRYMSKA; i ma teraz Stolicę BAKSZYSARAJ, gdzie Hana rezydencja. Ta zaś Część Peninsuły, w której jest Miasto PRZEKOP nazwane od fosy i wału z Bramą na samym Istmie, aliàs języku albo szyj, którą łący się Insuła Krymska z inną Ziemią
stał się Wodzem, wiele záwoiowáł, á tak od tego potężnieyszego nád inne Pokolenia Tartár, Tártari wszyscy się názwali, á Kráy ich TARTARYą. EUROPA. O Scytyi Europeyskiey.
W EUROPIE TARTARYA KRYMSKA y PREKOPSKA náypotężnieysza; ktora leży ná Peninsule Hersonesus Taurica názwaney, między Czárnym Morzem y Meotyckim Ieziorem; et quidem tá część Peninsuły, w ktorey było Miasto stárożytne Cremos albo Crimida vulgò Krym, zowie się KRYMSKA; y má teráz Stolicę BAKSZYSARAY, gdźie Haná rezydencya. Ta záś Część Peninsuły, w ktorey iest Miasto PRZEKOP názwane od fosy y wáłu z Brámą ná samym Istmie, aliàs ięzyku albo szyi, ktorą łączy się Insuła Krymska z inną Ziemią
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 448
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
Scytyj Europejskiej.
W EUROPIE TARTARIA KRYMSKA i PREKOPSKA najpotężniejsza; która leży na Peninsule Hersonesus Taurica nazwanej, między Czarnym Morzem i Meotyckim Jeziorem; et quidem ta część Peninsuły, w której było Miasto starożytne Cremos albo Crimida vulgò Krym, zowie się KRYMSKA; i ma teraz Stolicę BAKSZYSARAJ, gdzie Hana rezydencja. Ta zaś Część Peninsuły, w której jest Miasto PRZEKOP nazwane od fosy i wału z Bramą na samym Istmie, aliàs języku albo szyj, którą łący się Insuła Krymska z inną Ziemią, ta mówię część od Miasta Perekop, TARTARIą PEREKOPSKĄ nazwana.
W oboch częściach Peninsuły, tak niegdy sławnej jak Grecja, i od Greków osiadłej Miasta były
Scytyi Europeyskiey.
W EUROPIE TARTARYA KRYMSKA y PREKOPSKA náypotężnieysza; ktora leży ná Peninsule Hersonesus Taurica názwaney, między Czárnym Morzem y Meotyckim Ieziorem; et quidem tá część Peninsuły, w ktorey było Miasto stárożytne Cremos albo Crimida vulgò Krym, zowie się KRYMSKA; y má teráz Stolicę BAKSZYSARAY, gdźie Haná rezydencya. Ta záś Część Peninsuły, w ktorey iest Miasto PRZEKOP názwane od fosy y wáłu z Brámą ná samym Istmie, aliàs ięzyku albo szyi, ktorą łączy się Insuła Krymska z inną Ziemią, tá mowię część od Miasta Perekop, TARTARYą PEREKOPSKĄ názwána.
W oboch częściach Peninsuły, ták niegdy sławney iák Grecya, y od Grekow osiadłey Miásta były
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 448
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
jeszcze Intraty z handlowania Diamentów, drogich kamieni, które tu kopane, na świat cały idą. Król tutejszy daje Mogolowi pewny haracz. AZJA. O Indyj Wschodniej.
Stolicą Królestwa jest Miasto Golkonda troiste, gdzie Król rezyduje. Blisko tego Miasta są Góry, z których największe wykopują diamenty.
Czwarte Królestwo BISNAGAR od Wschodniej strony Peninsuły Komoryny, długie na mil 150. szerokie na 90. Bogacą tę Koronę Perły, Szafiry, i inne drogie Kamienie, i 12. milionów złotej monety co rok. Wzmacniają ją Wojska konne mogące stanąć do boju w liczbie 4000. Piechota w siedmkroć sto tysięcach, słoniów w liczbie 600. wieżą zbrojnych, z których
ieszcze Intráty z handlowánia Dyámentow, drogich kámieni, ktore tu kopáne, ná świat cały idą. Krol tuteyszy daie Mogolowi pewny harácż. AZYA. O Indyi Wschodniey.
Stolicą Krolestwá iest Miasto Golkonda troiste, gdźie Krol rezyduie. Blisko tego Miastá są Gory, z ktorych náywiększe wykopuią dyamenty.
Czwárte Krolestwo BISNAGAR od Wschodniey strony Peninsuły Komoriny, długie ná mil 150. szerokie ná 90. Bogacą tę Koronę Perły, Száfiry, y inne drogie Kámienie, y 12. millionow złotey monety co rok. Wzmácniaią ią Woyska konne mogące stanąć do boiu w liczbie 4000. Piechotá w siedmkroć sto tysięcach, słoniow w liczbie 600. wieżą zbroynych, z ktorych
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 598
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
zszywane. Łodzie sobie ogniem wypalają, budy sobie wystawiają z łubów, w nich się z całą Familią mieszczą. Bogactw nieznają, ani dbają o nie. BOGA jedni żadnego, drudzy Diabła wenerują, zowiąc go Menuth, albo Menetto: ale ceremonii żadnych mu nie wyrządzając.
INSUŁ swoich PUŁNOCNA AMERYKA ma naprzód koło Kalifornii Peninsuły i koło Nowego Meksyku 9. na Meksańskim Archi-Pelaga ma większych wyspów Antillae zwanych kilka, jako to Insułę Kubę, albo Ferdynandę; Insułą Hispaniołą, albo Isabellą Insułą Z. JANA de Portu Divite; a te są Iuris Hispanici, Insułą Jamaike Anglików. INSUŁY CARIBUM Barlo Vento, to jest przeciw wiatrom leżące, których
zszywáne. Łodźie sobie ogniem wypálaią, budy sobie wystawiáią z łubow, w nich się z całą Familią mieszczą. Bogactw nieznáią, áni dbaią o nie. BOGA iedni żadnego, drudzy Dyabła weneruią, zowiąc go Menuth, albo Menetto: ale ceremonii żadnych mu nie wyrządzaiąc.
INSUŁ swoich PUŁNOCNA AMERYKA má naprzod koło Kalifornii Peninsuły y koło Nowego Mexiku 9. ná Mexańskim Archi-Pelaga ma większych wyspow Antillae zwánych kilka, iako to Insułę Kubę, albo Ferdinandę; Insułą Hispaniołą, albo Isabellą Insułą S. IANA de Portu Divite; á te są Iuris Hispanici, Insułą Iamaiké Anglikow. INSUŁY CARIBUM Barlo Vento, to iest przeciw wiatrom leżące, ktorych
Skrót tekstu: ChmielAteny_II
Strona: 672
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 2
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
