niemocy.”
„Porwijże pannę, a dotrzymaj wiary.” „Boję się prawa i katowskiej kary.” „To-ć już ostatnie lekarstwo dać muszę: Kup sobie powróz, a zadzierzgnij duszę.” „Już to tak, Wenus, cnotliwaś i z synem, Cukrem się wszczynasz, a kończysz piołynem.” DO JAGNIESZKI
Nie każda gwiazda takie światło toczy, Jaki blask twoje wydawają oczy; Włosy nad złoto są sidła zdradliwe, W które nam łowisz, panno, serca chciwe; Z karmazynowym zaś koralem usty Zrównasz, które nas wabią do rozpusty; Piersi bez mleka, ale równe mlecznym Nabiałom, równe i lilijom ślicznym
niemocy.”
„Porwijże pannę, a dotrzymaj wiary.” „Boję się prawa i katowskiej kary.” „To-ć już ostatnie lekarstwo dać muszę: Kup sobie powróz, a zadzierzgnij duszę.” „Już to tak, Wenus, cnotliwaś i z synem, Cukrem się wszczynasz, a kończysz piołynem.” DO JAGNIESZKI
Nie każda gwiazda takie światło toczy, Jaki blask twoje wydawają oczy; Włosy nad złoto są sidła zdradliwe, W które nam łowisz, panno, serca chciwe; Z karmazynowym zaś koralem usty Zrównasz, które nas wabią do rozpusty; Piersi bez mleka, ale równe mlecznym Nabiałom, równe i lilijom ślicznym
Skrót tekstu: MorszAUtwKuk
Strona: 65
Tytuł:
Utwory zebrane
Autor:
Jan Andrzej Morsztyn
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1654
Data wydania (nie wcześniej niż):
1654
Data wydania (nie później niż):
1654
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Utwory zebrane
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1971
syny, Nie przyszłoby nam do tej, co dzisia, ruiny. O, jakoż ich niewiele ma Rzeczpospolita! Żadna pełna nie może słuszniej być wypita Nad tę, którą za zdrowie i twoje fortuny Piję, cny Lipski, niech ług, niech będą piołuny! DZIEWIĄTY
Niechże mu Bóg da dobre zdrowie! Nie piołynem, Dobrym pełnię za własne jego zdrowie winem. Niechaj jego potomstwo z wiecznością graniczy, W cnotach jego i w ludzkiej miłości dziedziczy. Posieść chęci, afekty, braterskie fawory — To u mnie sukcesyja, nie wory, nie wory! DZIESIĄTY
O potomstwie mówicie? Syna trzeba wprzódy! Dolej mi! Niech i cnoty,
syny, Nie przyszłoby nam do tej, co dzisia, ruiny. O, jakoż ich niewiele ma Rzeczpospolita! Żadna pełna nie może słuszniej być wypita Nad tę, którą za zdrowie i twoje fortuny Piję, cny Lipski, niech ług, niech będą piołuny! DZIEWIĄTY
Niechże mu Bóg da dobre zdrowie! Nie piołynem, Dobrym pełnię za własne jego zdrowie winem. Niechaj jego potomstwo z wiecznością graniczy, W cnotach jego i w ludzkiej miłości dziedziczy. Posieść chęci, afekty, braterskie fawory — To u mnie sukcesyja, nie wory, nie wory! DZIESIĄTY
O potomstwie mówicie? Syna trzeba wprzódy! Dolej mi! Niech i cnoty,
Skrót tekstu: PotSielKuk_I
Strona: 121
Tytuł:
Sielanka
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Gatunek:
sielanki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1676
Data wydania (nie wcześniej niż):
1676
Data wydania (nie później niż):
1676
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
przyrodzenie zatrzymany/ albo kąpaniem odchodzący/ potężnie wywodzi/ w winie go warząc/ a pijąc. Żołądkowi. Ślezionie. Nyrkom. Pęcherzowi Z przyczyny zimnej choremu jest ratunkiem warząc go/ a pijąc. Mocz wywodzi. Żołądku. Ślezionie Nyrkom. Pęcherzowi. zaziębłym Wątrobie zapalonej i na puchłej.
Wątrobie zapalonej i nabrzmiałej/ z Piołynem w wodzie albo w winie warzony/ a trunkiem używany/ jest lekarstwem.
Owa tychże skutków jest/ których Nardus Francuski. Spikanarda Ogródna. ROZDZIAŁ X.
Spicanarda. Pseudonardus. Spica hortennalba. Nardus Italica. Spikánárdi.
SPikanarda Swojska/ albo ogródna/ którą drudzy Włoską zowią/ jest daleko różna od Nardusa/ albo
przyrodzenie zátrzymány/ álbo kąpániem odchodzący/ potężnie wywodźi/ w winie go wárząc/ á piiąc. Zołądkowi. Sleźionie. Nyrkom. Pęchyrzowi Z przyczyny źimney choremu iest rátunkiem wárząc go/ á piiąc. Mocz wywodźi. Zołądku. Sleźionie Nyrkom. Pęchyrzowi. záźiębłym Wątrobie zápaloney y ná puchłey.
Wątrobie zápaloney y nábrzmiáłey/ z Piołynem w wodźie álbo w winie wárzony/ á trunkiem vżywány/ iest lekárstwem.
Owa tychże skutkow iest/ ktorych Nárdus Fráncuski. Spikánárdá Ogrodna. ROZDZIAŁ X.
Spicanarda. Pseudonardus. Spica hortennalba. Nardus Italica. Spikánárdi.
SPikánárdá Swoyska/ albo ogrodna/ ktorą drudzy Włoską zowią/ iest dáleko rozna od Nárdusá/ álbo
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 39
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
wyciągających używane. Olejek. Oleum.
Olejek Alchimiskim sposobem wyciągniony/ bez osobliwych skutków nie jest. Ten do mniejszych nabrzemiałości i trosk należy/ namazując nim. Sól.
Ta bolączkom służy miernym/ które jeśliże są z przymiotem ognistym/ w Rożanym occie ma być rozcierana: Jeśli zaziębione/ tedy z cirpkim winem/ z piołynem/ z gorzałką rozcierana/ i w tym płaty albo flajtuchy maczając/ na nie przykładać. To też
Plany i zmazy wszelakie na ciele zastarzałe i dawne ściera. Magia.
Mądrzy Mistrzowie uczą: jakie się mają czasy obierać i zachować/ w kopaniu korzenia/ w braniu liścia z kłączem/ i w obijaniu nasienia/ do
wyćiągáiących vżywáne. Oleiek. Oleum.
Oleiek Alchimiskim sposobem wyćiągniony/ bez osobliwych skutkow nie iest. Ten do mnieyszych nábrzemiáłośći y trosk należy/ námázuiąc nim. Sol.
Tá bolączkom służy miernym/ ktore iesliże są z przymiotem ognistym/ w Rożánym occie ma być rozćierána: Iesli záźiębione/ tedy z ćirpkim winem/ z piołynem/ z gorzałką rozćierána/ y w tym płáty álbo fláytuchy maczáiąc/ ná nie przykłádáć. To też
Plány y zmázy wszelákie ná ciele zástárzáłe y dawne śćiera. Magia.
Mądrzy Mistrzowie vczą: iákie się máią czásy obierać y záchowáć/ w kopániu korzenia/ w brániu liśćia z kłączem/ y w obiiániu naśienia/ do
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 141
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
. Scjatyce
Scjatyce/ albo w biodrach boleniu/ tak wiele go biorąc z winem słodkim/ jest lekarstwem. Miesięcznej.
Miesięczną Paniam/ Zawściągnioną nad przyrodzenie/ wzbudza. Także Łożysku.
Łożysko/ po porodzeniu pozostałe/ wywodzi/ nasienia Stosiłu Herkulesowego/ miałko utartego/ ćwierć łota/ z winem ciepło pić dając/ albo z Piołynem go używając. Bolenie głowy.
W Głowie boleści ciężkie uśmierza/ Korzeń tego ziela z Oliwą na czoło i skronie plastrowany. Spaniu twardemu.
Od Subetu/ i spania głębokiego nad przyrodzenie/ wzbudza/ z korzenia podkurzenie w nos z ognia czyniąc. Zębów bolenie.
Zębów bolenie/ z zimnych flusów/ układa/ Korzeń w
. Scyátyce
Scyátyce/ álbo w biodrách boleniu/ ták wiele go biorąc z winem słodkim/ iest lekárstwem. Mieśięczney.
Mieśięczną Pániam/ Záwśćiągnioną nád przyrodzenie/ wzbudza. Tákże Lożysku.
Lożysko/ po porodzeniu pozostáłe/ wywodźi/ naśienia Stośiłu Herkulesowego/ miáłko vtártego/ czwierć łotá/ z winem ćiepło pić dáiąc/ álbo z Piołynem go vżywáiąc. Bolenie głowy.
W Głowie boleśći ćięszkie vśmierza/ Korzeń tego źiela z Oliwą ná czoło y skronie plastrowány. Spániu twárde^v^.
Od Subetu/ y spánia głębokieg^o^ nád przyrodzenie/ wzbudza/ z korzeniá podkurzenie w nos z ogniá czyniąc. Zębow bolenie.
Zębow bolenie/ z źimnych flusow/ vkłáda/ Korzeń w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 228
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Rzepikowe. Vinum Eupatorites.
Rzepikowe wino acz starodawnym lekarzom nie było w używaniu. Czemu się jednak ja niepomału dziwuję/ gdyż z innych ziół daleko podlejszych mieli wina zwykłe/ z tego zaniechali. Dzisiejszy lekarze/ przypatrzywszy się tak wielkim skutkom tego ziela/ nie zaniedbali tego wina czynić. Które tym sposobem/ jako z Piołynem/ abo z innymi zioła rozmaitymi przyprawują. To jest/ biorą to ziele ze wszystką jego substancją/ z liściem/ z korzeniem/ z kwiatem i z nasieniem suszone/ drobno posiekają/ a z trzasczkami heblowanymi z leszczyny w baryłę sypią/ a moszt słodki na to leją/ i przez kilka Miesięcy chowają/ aż się
Rzepikowe. Vinum Eupatorites.
Rzepikowe wino ácz stárodawnym lekárzom nie było w vżywániu. Czemu się iednák ia niepomáłu dźiwuię/ gdyż z innych źioł dáleko podleyszych mieli winá zwykłe/ z tego zániecháli. Dźiśieyszy lekárze/ przypátrzywszy się ták wielkim skutkom tego źiela/ nie zániedbáli tego winá czynić. Ktore tym sposobem/ iáko z Piołynem/ ábo z innymi źioły rozmáitymi przypráwuią. To iest/ biorą to źiele ze wszystką iego substáncyą/ z liśćiem/ z korzeniem/ z kwiátem y z naśieniem suszone/ drobno pośiekáią/ á z trzasczkámi heblowánymi z lesczyny w báryłę sypią/ á moszt słodki ná to leią/ y przez kilká Mieśięcy chowáią/ áż się
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 279
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
ziele to warząc w wodzie/ a z pół kwarty juchy z solą potłuczonemu co nacieplej pić dając. Abowiem Krew zsiadłą wywodzi.
Krew w nich zbiegłą i zsiadłą rozprowadza/ rozczynia/ i wywodzi. Glistom.
Glisty zabija/ i z żywota wyrzuca. Morzeniu w żywocie
Morzenie w żywocie układa/ i w żołądku/ z Piołynem na poły miałko utarty/ a po kwincie z białym winem pity. Kamieniu w nyrkach
Kamień w nyrkach krszy i wywodzi/ w winie go w białym warząc/ a naczczo i na noc po dobrym trunku ciepło pijąc. także go prochem z winem używając. Ranom.
Ranom wnętrznym i zwierzchnym. Wrzodom Sadzelom tak zwierzchu
źiele to wárząc w wodźie/ á z puł kwarty iuchy z solą potłuczonemu co naćiepley pić dáiąc. Abowiem Kreẃ zśiadłą wywodźi.
Kreẃ w nich zbiegłą y zśiádłą rozprowádza/ rozczynia/ y wywodźi. Glistom.
Glisty zábiia/ y z żywotá wyrzuca. Morzeniu w żywoćie
Morzenie w żywoćie vkłáda/ y w żołądku/ z Piołynem ná poły miáłko vtárty/ á po kwinćie z białym winem pity. Kámieniu w nyrkách
Kámień w nyrkách krszy y wywodźi/ w winie go w białym wárząc/ á náczczo y ná noc po dobrym trunku ćiepło piiąc. tákże go prochem z winem vżywáiąc. Ránom.
Ránom wnętrznym y zwierzchnym. Wrzodom Sadzelom ták zwierzchu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 291
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
.
Sadzele stare/ zagniłe/ wychędaża i goi/ warząc Srebrnik w winie czerwonym/ abo w starym piwie i tym wymywać i zwierzchu plastrować. Toż też Przymiot ognisty.
Przymiot ognisty z nich wyciąga przykładając. Morzysku w żywocie
Grzyzienie i morzysko w żywocie z ciekączek przypadłe/ oddala/ warząc go na poły z Piołynem w worku przerygowanym w winie/ a co nacieplej na żywot przykładając. Ciekączków.
Ciekączki i biegunki jakiekolwiek zawściąga z nienagła/ w obuwiu go mając i na nim chodząc. A ktemu zadek nim sobie ucierając. Wydymaniu w biegunkach.
Wydymanie/ i fałszywą chęć do pochodowania w czerwonce oddala/ w winie warzone/ a co
.
Sadzele stáre/ zágniłe/ wychędaża y goi/ wárząc Srebrnik w winie czerwonym/ ábo w stárym piwie y tym wymywáć y zwierzchu plastrowáć. Toż też Przymiot ognisty.
Przymiot ognisty z nich wyćiąga przykłádáiąc. Morzysku w żywoćie
Grzyźienie y morzysko w żywoćie z ćiekączek przypádłe/ oddala/ wárząc go ná poły z Piołynem w worku przerygowánym w winie/ á co naćiepley ná żywot przykłádáiąc. Ciekączkow.
Ciekączki y biegunki iákiekolwiek záwśćiąga z nienagłá/ w obuwiu go máiąc y ná nim chodząc. A ktemu zadek nim sobie vćieráiąc. Wydymániu w biegunkách.
Wydymánie/ y fałszywą chęć do pochodowánia w czerwonce oddala/ w winie wárzone/ á co
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 293
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
jest trudna do uleczenia, gdy się zaś przetrzyma, nie uleczona jest. Na puchlinę w nogach.
WEźmi lagru Winnego,, ususz, utrzej na proch, warz z octem i okładaj, w puchlinach jednak nie trzeba się przeciwić opuchłym nogom, aby się puchlina w górę nie pomknęła, tylko je smarować gorzałką z Piołynem, i chustami ciepłemi okładać. O biegunkach.
Biegunek jest kilka rodzajów, których leczenia sposoby, w pospolitości podają się. Na prostą biegunkę.
WEźmi Tarnek suchych, warz w wodzie, odlej polewkę, przydaj trochę hałunu utartego, pij potrosze, ustanowisz prędko.
Item weźmi suchych Pigiew, kto ich nie ma, niech
iest trudná do uleczenia, gdy się záś przetrzyma, nie uleczoná iest. Ná puchlinę w nogách.
WEźmi lagru Winnego,, ususz, utrzey ná proch, warz z octem y okłáday, w puchlinách iednák nie trzebá się przećiwić opuchłym nogom, áby się puchliná w gorę nie pomknęłá, tylko ie smárowáć gorzałką z Piołynem, y chustámi ćiepłemi okłádáć. O biegunkách.
Biegunek iest kilká rodzáiow, ktorych leczenia sposoby, w pospolitośći podáią się. Ná prostą biegunkę.
WEźmi Tarnek suchych, warz w wodzie, odley polewkę, przyday trochę háłunu utártego, pij potrosze, ustánowisz prędko.
Item weźmi suchych Pigiew, kto ich nie ma, niech
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 47
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
Flaster na bolączki morowe doświadczony.
Upiec cybulkę kilka główek i uwiercieć ją jako najlepiej, przydaj miodu i mydła, to smażyć dobrze, potym na końcu mąki pszenicznej trochę, a gdy odejmiesz od ognia, dodaj szafranu, wieleć się zda, tak będziesz miał flaster doświadczony, który wyciągnie wszelakie wrzody powietrzne. Ocet warzyć z piołynem i z rożą i z kwiatem Muszkatołowym, a dom w którym mieszkasz pokrapiaj często, famforą kurzyć, też Koriander, gwoździki, Bobek warzyć a kropić, kędy sypiasz, miej zioła pachnące, słac też zioła dobrze w gmachu na ziemi kędy sypiasz wykurzyć piołynem, rutą, jałowcem, otworzywszy okna, potym kadzidłem, mirrą
Flaster ná bolączki morowe doświadczony.
Vpiec cybulkę kilka głowek y vwierćieć ią iáko naylepiey, przyday miodu y mydła, to smażyć dobrze, potym ná końcu mąki pszeniczney trochę, á gdy odeymiesz od ogniá, doday száfránu, wieleć śię zda, ták będźiesz miał flaster doświadczony, ktory wyciągnie wszelákie wrzody powietrzne. Ocet warzyć z piołynẽ y z rożą y z kwiátem Muszkatołowym, á dom w ktorym mieszkasz pokrapiay często, famforą kurzyć, też Koryander, gwoźdźiki, Bobek warzyć á kropić, kędy sypiasz, miey źiołá páchnące, słác też źiołá dobrze w gmáchu ná źiemi kędy sypiasz wykurzyć piołynem, rutą, iáłowcem, otworzywszy okná, potym kadźidłem, mirrą
Skrót tekstu: LubiecKsiążka
Strona: Cv
Tytuł:
Książka bardzo potrzebna każdemu człowiekowi do uchronienia się morowego powietrza
Autor:
Paweł Lubiecki
Drukarnia:
Daniel Vetter
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1653
Data wydania (nie wcześniej niż):
1653
Data wydania (nie później niż):
1653
