2. O. Nuc. Mos. gr: 7. M. daj na raz. Kataplasa na Żołądek.
WEś ciasta kwasnego łotów 6. prochu z Mięty łotów 2. Cytwaru łot 1. Kminu kramuego, Hanyszku po łyżce, octu mocnego co potrzeba, zmięszajm przyłóż na żołądek. Item. Weś Piołynu garść, łajen wróblich, i gołębich po pułgarści, włóż do worka, przeszyj, skrop octem, przyłóż na żołądek. Item. Róg Jeleni palony, z winem dany, stanowi Sczkawkę. Item. Ręce i nogi mocząc w ciepłej wodzie niektórym pomaga, także Bańki suche, jendna nad żołądkiem, druga na krzyżu,
2. O. Nuc. Mos. gr: 7. M. day ná raz. Cathaplasá ná Zołądek.
WEś ćiástá kwásnego łotow 6. prochu z Mięty łotow 2. Cytwaru łot 1. Kminu kramuego, Hányszku po łyszce, octu mocnego co potrzebá, zmięszaym przyłoż ná żołądek. Item. Weś Piołynu garść, łaien wroblich, y gołębich po pułgárśći, włoż do worká, przeszyi, skrop octem, przyłoż ná żołądek. Item. Rog Ieleni palony, z winem dány, stánowi Sczkawkę. Item. Ręce y nogi mocząc w ćiepłey wodzie niektorym pomaga, tákże Báńki suche, iendná nád żołądkiem, druga ná krzyżu,
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 186
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
ALBO MACIERZA DUSZKA ZIELE
Uwiła sobie dziewka Wieniec z bożego drzewka. Drugi wiła z izopu, Chcąc się podobać chłopu. Trzeci z macierzy duszki Włożyła do poduszki; Który skoro chłop zwietrzy, Kradnie razem wszytkie trzy. I tak dla macierzanki Traci dzieweczka wianki. „Dajże pokój, psi synu, Uwijęć go z piołynu I z tatarskiego ziela, Żeś nie czekał wesela.” Na to chłop niecnotliwy: „Jeśli chcesz, i z pokrzywy. Kontentuję się trzema, Niech cię żonę kto chce ma. Wolę wieńce kupować Niźli czepce pilnować.” Przestrzegam, dziewki, w tkanki Nie dajcie macierzanki, Bo postrzegszy chłop głupi Ze wszytkich
ALBO MACIERZA DUSZKA ZIELE
Uwiła sobie dziewka Wieniec z bożego drzewka. Drugi wiła z izopu, Chcąc się podobać chłopu. Trzeci z macierzy duszki Włożyła do poduszki; Który skoro chłop zwietrzy, Kradnie razem wszytkie trzy. I tak dla macierzanki Traci dzieweczka wianki. „Dajże pokój, psi synu, Uwijęć go z piołynu I z tatarskiego ziela, Żeś nie czekał wesela.” Na to chłop niecnotliwy: „Jeśli chcesz, i z pokrzywy. Kontentuję się trzema, Niech cię żonę kto chce ma. Wolę wieńce kupować Niźli czepce pilnować.” Przestrzegam, dziewki, w tkanki Nie dajcie macierzanki, Bo postrzegszy chłop głupi Ze wszytkich
Skrót tekstu: PotFrasz3Kuk_II
Strona: 590
Tytuł:
Ogrodu nie wyplewionego część trzecia
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
fraszki i epigramaty
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
pokrzepił, I póki dusza w ciele, Nie wyńdę z łez kąpiele.
Upadła moja wiosna, kiedy nie mam ciebie; Gdzie pojźrę, nic nie widzę, tylko kier a zgrzebie. Dotchnę się — wrzód; wącham — smród; słucham — płacz żałosny;
Jemli co — żółć; przysmaki najwdzięczniejszej wiosny Wszytkie równam piołynu Bez ciebie, drogi synu!
Przeczżeś mi się jaskółką nie urodził? bo ta Obumarszy wyleci na każdy rok z błota. Dałbym za taką wiosnę, co mam jeszcze wieku Na świecie; ale próżno rozrządzać człowieku, Próżno się o nią kusi, Wprzód zimę wytrwać musi.
Na wiosnę Bóg człowieka stworzyć raczył w
pokrzepił, I póki dusza w ciele, Nie wyńdę z łez kąpiele.
Upadła moja wiosna, kiedy nie mam ciebie; Gdzie pojźrę, nic nie widzę, tylko kier a zgrzebie. Dotchnę się — wrzód; wącham — smród; słucham — płacz żałosny;
Jemli co — żółć; przysmaki najwdzięczniejszej wiosny Wszytkie równam piołynu Bez ciebie, drogi synu!
Przeczżeś mi się jaskółką nie urodził? bo ta Obumarszy wyleci na każdy rok z błota. Dałbym za taką wiosnę, co mam jeszcze wieku Na świecie; ale próżno rozrządzać człowieku, Próżno się o nię kusi, Wprzód zimę wytrwać musi.
Na wiosnę Bóg człowieka stworzyć raczył w
Skrót tekstu: PotNabKuk_I
Strona: 522
Tytuł:
Pieśni nabożne ...
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
liryka
Gatunek:
pieśni
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1677
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1677
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
gdy Soku z Korzenia świeżego potrzebujemy/ a samego korzenia mieć niemożemy/ pospolitego naszego używać możemy/ abowiem i ten/ jako i wszytkie inne/ moc i przyrodzenie rozgrzewania/ i wsyszania mają/ chocia nie tak potężnie.
Kaszel z flusów zimnych na Płuca spadających uśmierza sok z korzenia jego/ tym sposobem/ jako z Piołynu wyciągniony/ a z winem słodkim/ albo z miodem pitym nieprzebranym/ albo z cukrem zwarzony/ a naczczo i na noc po łocie na raz z łyżki lizany.
Bywają też kołaczki z Korzenia Fiołkowego z Dragakantu z Cukru i z niektórych innych rzeczy/ do tego przydanych przeciwko temuż czynione. A te w Aptekach Diairys
gdy Soku z Korzenia świeżego potrzebuiemy/ á sámego korzenia mieć niemożemy/ pospolitego nászego vżywáć możemy/ ábowiem y ten/ iáko y wszytkie ine/ moc y przyrodzenie rozgrzewánia/ y wsyszánia máią/ choćia nie ták potężnie.
Kászel z flusow źimnych ná Płucá spadáiących vśmierza sok z korzenia iego/ tym sposobem/ iáko z Piołynu wyćiągniony/ á z winem słodkim/ álbo z miodem pitym nieprzebránym/ álbo z cukrem zwárzony/ á náczczo y ná noc po łoćie ná raz z łyszki lizány.
Bywáią też kołaczki z Korzenia Fiołkowego z Drágakantu z Cukru y z niektorych inych rzeczy/ do tego przydánych przećiwko temuż czynione. A te w Aptekách Diairis
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 6
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Syropem. Znowu drugie cztery dni tenże Syrop brać/ a potym też Piguły pomienione. Naostatku dla posilenia Żołądka używać kołaczków/ które Diagalangam zowią/ albo Diaboraginatum.
A koniec dla odwilżenia i odmiękczenia Śleziony zatwardziałej/ Dialtea lewy bok namazować. SOK
Sok z korzenia Kosacowego/ ma być wyciągniony tym sposobem/ jako z Piołynu. Drudzy z korzenia świeżego tłukąc go w Moździerzu wyżymają/ albo prasami wyprasują. Także z korzenia Fiołkowego sok/ który przodek ma przed przerwszym. Succus Iridis. Mózg chędoży
W nos puszczany/ kichanie czyni/ za czym Mózg chędoży/ nosem Flusy wodniste wywodząc/ o czym się też wyższej przypomniało. Zmazom
Zmazy wszelakie z
Syropem. Znowu drugie cztery dni tenże Syrop bráć/ á potym też Piguły pomienione. Náostátku dla pośilenia Zołądká vżywáć kołaczkow/ ktore Diagalangam zowią/ álbo Diaboraginatum.
A koniec dla odwilżenia y odmiękczenia Sleźiony zátwárdźiáłey/ Dyáltea lewy bok námázowáć. SOK
Sok z korzenia Kosacowego/ ma być wyćiągniony tym sposobem/ iáko z Piołynu. Drudzy z korzenia świeżego tłukąc go w Możdżerzu wyżymáią/ álbo prásámi wyprásuią. Tákże z korzenia Fiołkowego sok/ ktory przodek ma przed przerwszym. Succus Iridis. Mozg chędoży
W nos pusczány/ kichánie czyni/ zá czym Mozg chędoży/ nosem Flusy wodniste wywodząc/ o czym sie też wyższey przypomniáło. Zmázom
Zmázy wszelákie z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 9
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Wątroby/ leczy/ przerzeczonym obyczajem używany. (Dioscor:) Zamuleniu wątroby i Śleziony.
Złotą niemoc spądza.
Ślezione i
Wątrobę zamuloną otwiera i wychędaża. Zapalonej Wątrobie. Nabrzmiałej Opuszeniu.
Zapalonej jest ochłoda.
Nabrzmiałej tymże sposobem jest lekarstwem/ i ratunkiem osobliwym.
Także Ślezienie.
Częstemu opuszeniu Żołądka użyteczny/ z wodą piołynu warzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ciała wywodzi/ inym ziołom do tego służącym/ przydany. Duran) Morzyskom.
W żywocie morzysko układa/ w winie warzona/ i trunkiem używana. Upławom.
Upławy białogłowskie zawściąga/ tymże sposobem używana. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zamulonym i oziębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zatkanego
Wątroby/ leczy/ przerzeczonym obyczáiem vżywány. (Dioscor:) Zámuleniu wątroby y Sleźiony.
Złotą niemoc spądza.
Sleźione y
Wątrobę zámuloną otwiera y wychędaża. Zápaloney Wątrobie. Nábrzmiáłey Opuszeniu.
Zapaloney iest ochłodá.
Nábrzmiáłey tymże sposobem iest lekárstwem/ y rátunkiem osobliwym.
Tákże Sleźienie.
Częstemu opuszeniu Zołądká vżyteczny/ z wodą piołynu wárzonego pijąc. Puchlinie
Puchlinę z ćiáłá wywodźi/ inym źiołom do teg^o^ służącym/ przydány. Duran) Morzyskom.
W żywoćie morzysko vkłáda/ w winie wárzona/ y trunkiem vżywána. Vpłáwom.
Vpłáwy białogłowskie záwśćiąga/ tymże sposobem vżywána. (Durand:) Nyrkom.
Nyrkom zámulonym y oźiębionym. Męchyrzowi.
Męchyrzowi zátkáne^o^
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zbytniej wilgotności w głowie płynące wysusza/ każdego dnia kilka kroć po trzy albo cztery kropki w nie puszczając. Wyciągnienie istności z Kozłku. Extract.
Bywa z Kozłku/ od umiejętnych i pilnych Lekarzów istność/ jako z innych ziół wyciągniona w Maju/ z korzenia jego suchego i z naci/ tym sposobem/ jako i z Piołynu. Ta Ocznym chorobom wszelakim Item.
Nad wszystkie inne lekarstwa/ chorobom wszelakim ocznym/ jest użyteczna.
Oczom zaszłym błonką/ albo wrzedzienicom na bielmie oka/ i na zrzenicy zasiadłem/ wielkiem jest lekarstwem. Omdlewaniu.
Także mdłemu i ciemnemu wzroku/ znamienitem jest ratunkiem/ biorąc jej na raz po trzeciej części ćwierci od
zbytniey wilgotnośći w głowie płynące wysusza/ káżdego dniá kilká kroć po trzy álbo cztery kropki w nie pusczáiąc. Wyciągnienie istnośći z Kozłku. Extract.
Bywa z Kozłku/ od vmieiętnych y pilnych Lekárzow istność/ iáko z inych źioł wyćiągniona w Máiu/ z korzenia iego suchego y z naći/ tym sposobem/ iáko y z Piołynu. Tá Ocznym chorobom wszelákim Item.
Nád wszystkie ine lekárstwá/ chorobom wszelákim ocznym/ iest vżyteczna.
Oczom zászłym błonką/ álbo wrzedźienicom ná bielmie oká/ y ná zrzenicy záśiádłem/ wielkiem iest lekárstwem. Omdlewániu.
Tákże mdłemu y ćiemnemu wzroku/ známienitem iest rátunkiem/ biorąc iey ná raz po trzećiey częśći czwierći od
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 55
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ tegoż Kozłku dystylowanej/ albo z jaką inną przynależącą/ albo z inemi/ do tego także przynależącemi lekarstwy. Sól z Kozłka czyniona. Sal.
Wziąć Kozłkowego korzenia suchego i z nacią co może być nawięcej/ i spalić na popiół/ z popiołu tego kalkus uczynić/ i tak/ jako się o soli z Piołynu powiedziało/ Sól uczynić/ której skutki są te. Ocznym niedostatkom.
Ocznym niedostatkom/ jako extract jest użyteczna/ używając jej po piąci gran z wodką/ albo z sokiem tegoż Kozłku. Morowemu powietrzu.
Czasu morowego powietrza/ dobrze jej używać/ jakimkolwiek sposobem. Truciźnie
Przeciwko wszelakiej truciźnie i jadu/ jest niewymownym użytkiem
/ tegoż Kozłku distyllowáney/ álbo z iáką iną przynależącą/ álbo z inemi/ do tego tákże przynależącemi lekárstwy. Sol z Kozłká czyniona. Sal.
Wźiąć Kozłkowego korzenia suchego y z náćią co może bydź nawięcey/ y spalić ná popiół/ z popiołu tego kálkus vczynić/ y ták/ iáko sie o soli z Piołynu powiedźiáło/ Sól vczynić/ ktorey skutki są te. Ocznym niedostátkom.
Ocznym niedostátkom/ iáko extract iest vżyteczna/ vżywáiąc iey po piąći gran z wodką/ álbo z sokiem tegoż Kozłku. Morowemu powietrzu.
Czásu morowego powietrza/ dobrze iey vżywáć/ iákimkolwiek sposobem. Trućiźnie
Przećiwko wszelákiey trućiźnie y iádu/ iest niewymownym vżytkiem
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 55
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
parze ciało grzejąc. Macicy zaziębionej.
Macicę zaziębiona parą także swą rozgrzewają/ i kąpaniem po pas wnim siedząc Bole i strzekania w niej układa. Miesięcznej.
Miesięczną Paniom zastanowioną/ pobudza i wywodzi. Sok z Dzięgielu wyciągniony.
Sok z korzenia świeżego Dzięgielu/ tymsposobem bywa/ albo może być wyciągniony/ jako z piołynu/ który z inymi lekarstwy bywa używany/ podczas sam bez przysady i innych do przerzeczonych ułomności.
Toż z korzenia suchego może tenże sok być wyciągniony Alchimiskim sposobem/ jako z Piołynu suchego/ który daleko jest potężniejszy w skutkach swych/ niżli pierwszy z korzenia świeżego. Wodka z Dzięgielu. 1.
Wodka z Dzięgielu
párze ćiáło grzeiąc. Mácicy záźiębioney.
Máćicę záźiębiona párą tákże swą rozgrzewáią/ y kąpániem po pás wnim siedząc Bole y strzekánia w niey vkłáda. Mieśięczney.
Mieśięczną Pániom zástánowioną/ pobudza y wywodźi. Sok z Dźięgielu wyćiągniony.
Sok z korzeniá świeżeg^o^ Dźięgielu/ tymsposobem bywa/ álbo może być wyćiągniony/ iáko z piołynu/ ktory z inymi lekárstwy bywa vżywány/ podczás sam bez przysády y inych do przerzeczonjch vłomnośći.
Toż z korzeniá suchego może tenże sok być wyćiągniony Alchimiskim sposobem/ iáko z Piołynu suchego/ ktory dáleko iest potężnieyszy w skutkách swych/ niżli pierwszy z korzeniá świeżego. Wodká z Dźięgielu. 1.
Wodká z Dźięgielu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i wywodzi. Sok z Dzięgielu wyciągniony.
Sok z korzenia świeżego Dzięgielu/ tymsposobem bywa/ albo może być wyciągniony/ jako z piołynu/ który z inymi lekarstwy bywa używany/ podczas sam bez przysady i innych do przerzeczonych ułomności.
Toż z korzenia suchego może tenże sok być wyciągniony Alchimiskim sposobem/ jako z Piołynu suchego/ który daleko jest potężniejszy w skutkach swych/ niżli pierwszy z korzenia świeżego. Wodka z Dzięgielu. 1.
Wodka z Dzięgielu rozmaitym sposobem bywa dystylowana. Pospolity sposób do dystylowania jej jest ten: Dzięgielu wziąć świeżego i z korzeniem/ a drobno posiekawszy/ w szklanym naczyniu in Balneo maris wolnym ogniem dystylować/ potym
y wywodźi. Sok z Dźięgielu wyćiągniony.
Sok z korzeniá świeżeg^o^ Dźięgielu/ tymsposobem bywa/ álbo może być wyćiągniony/ iáko z piołynu/ ktory z inymi lekárstwy bywa vżywány/ podczás sam bez przysády y inych do przerzeczonjch vłomnośći.
Toż z korzeniá suchego może tenże sok być wyćiągniony Alchimiskim sposobem/ iáko z Piołynu suchego/ ktory dáleko iest potężnieyszy w skutkách swych/ niżli pierwszy z korzeniá świeżego. Wodká z Dźięgielu. 1.
Wodká z Dźięgielu rozmáitym sposobem bywa dystyllowána. Pospolity sposob do dystyllowánia iey iest ten: Dźięgielu wźiąć świeżego y z korzeniem/ á drobno pośiekawszy/ w sklánym naczyniu in Balneo maris wolnym ogniem dystyllowáć/ potym
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
