impari summa, kilku albo kilkunastu na jaki handel, jeden mniej, drugi więcej kontribuet; potym zarobiwszy wiele ma każdy partycypować zarobku, według proporcyj datku swego.
Datur jeszcze Regula Positionis seu Falsi. Więcej pragnącego wiedzieć, do głównych Arytmetyków albo Rachmistrzów odsyłam, mnie dosyć krótko namienić, abyś z kropel słodkich całego zapragnął plastru Czytelniku.
ARYTMETYKA Chrześcijańska nie z Numeracyj wielu Pieniędzy, nie z Addycyj, co raz więcej przydając, nie z Multyplikacyj Summ, ale z Dywizyj na Kościoły, Szpitale, Ubogich konstare powinna, według dowcipnego Poety zdania.
Nil NUMERARE iuvat, nil ADDERE semper Acervo, MULTIPLICARE nihil, DIVIDE tutus eris. GEOMETRIA
Zsamego Imienia
impari summa, kilku álbo kilkunastu na iaki handel, ieden mniey, drugi więcey contribuet; potym zarobiwszy wiele ma káżdy partycypować zarobku, według proporcyi datku swego.
Datur ieszcze Regula Positionis seu Falsi. Więcey pragnącego wiedzieć, do głownych Arytmetykow albo Rachmistrzow odsyłam, mnie dosyć krotko namienić, abyś z kropel słodkich całego zaprágnął plastru Czytelniku.
ARITMETYKA Chrześciańska nie z Numeracyi wielu Pieniędzy, nie z Addycyi, co raz więcey przydaiąc, nie z Multyplikacyi Summ, ale z Dywizyi na Kościoły, Szpitale, Ubogich constare powinna, według dowcipnego Poety zdania.
Nil NUMERARE iuvat, nil ADDERE semper Acervo, MULTIPLICARE nihil, DIVIDE tutus eris. GEOMETRIA
Zsamego Imieniá
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 158
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
, Zeilerus, Radzivilius.
MEDYCY SŁAWNI.
APOLLO Princeps Medyków, Repertor Opis ziołami Pacjentów kurujący, z tej racyj Medicina zowie się Ars Apollinea, jako sam inducitur u Owidiusza Dyskurujący :
Inventum Medicina meum est, Opiferq; per Orbem Dicor, et Herbarum, subiecta potentia nobis.
AEsculapius także arte medend: sławny, pierwszy Plastru Inwentor, międży Bogi od pogańst wa policzony, na Epidaurze wenerowany. Idą w komput tych Medyków i ci następujący :
Nunc aderant pariter Podalyrius atq; Melampus, Phillirides, Chiron, Paeoniusque Senex.
Hippokrates tak daskonały Medyk, że mu Statuę wystawiono z Inskrypcją: DEO O Inwentorach Różnych Rzeczy.
vitae Machaon Brat Polidariusza
, Zeilerus, Radzivilius.
MEDYCY SŁAWNI.
APOLLO Princeps Medykow, Repertor Opis ziołami Pacyentow kuruiący, z tey rácyi Medicina zowie się Ars Apollinea, iáko sam inducitur u Owidiusza diszkuruiący :
Inventum Medicina meum est, Opiferq; per Orbem Dicor, et Herbarum, subiecta potentia nobis.
AEsculapius także arte medend: sławny, pierwszy Plastru Inventor, międży Bogi od pogańst wa policzony, ná Epidaurze wenerowany. Idą w komput tych Medykow y ci następuiący :
Nunc aderant pariter Podalyrius atq; Melampus, Phillirides, Chiron, Paeoniusque Senex.
Hippokrates ták daskonały Medyk, że mu Statuę wystawiono z Inscripcyą: DEO O Inwentorách Roźnych Rzeczy.
vitae Machaon Brat Polidariusza
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 976
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
najwięcej zbiera w nocy połowu, do gniazda dla dzieci komportując. Co inne wiedząc do niego zwie rzęta, wtedy gdy odleci, dla szukania więcej połowu, nanoszonego w przód kradzionym, mu unoszą sposobem, pomiarkowawszy jednak, aby tyle zostało, ile dzieciom jego dosyć będzie dla pożywienia. Popiołek z oczu jego spalonych, do plastru na ból oczu służącego, przymieszany ślepotę oddala. Wiele sekretów O Ptakach Historia naturalna.
do złych akcyj z puhacza bywa, ale ja ich nie reweluje zgorszonemu i tak światu. Z okazji puhacza proverbium: Bubo canit lusciniae, służy w tedy, gdy prostak, nauczyć chce mądrego. Jest to ptak feralny, i zle
naywięcey zbiera w nocy połowu, do gniazda dla dzieci komportuiąc. Co inne wiedząc do niego zwie rzęta, wtedy gdy odleci, dla szukania więcey połowu, nanoszonego w przod kradzionym, mu unoszą sposobem, pomiarkowawszy iednak, aby tyle zostało, ile dzieciom iego dosyć będzie dla pożywienia. Popiołek z oczu iego spalonych, do plastru na bol oczu służącego, przymieszany slepotę oddala. Wiele sekretow O Ptakach Historya naturalna.
do złych akcyi z puhácza bywá, ale ia ich nie reweluie zgorszonemu y tak swiatu. Z okazyi puhacza proverbium: Bubo canit lusciniae, służy w tedy, gdy prostak, nauczyć chce mądrego. Iest to ptak ferálny, y zle
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 299
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
żółć oddala i humory, żołądek utwierdza, rozgrzewa, żółtaczkę ruguje, wzrok czyści, apetyt naprawuje: syrop jego człeka odmładza: wino piołunkowe w Maju i maiku bardzo zdrowe. Piołunowy sok przymieszany do atramentu pismo nim pisane, prezerwuje od molów. Wąchając go i pod poduszki kładąc, sen przynosi. Kiedyś tam z plastru miodu, piołun urodził się i wyrósł u Pieriusa Autora. Tak zawsze po słodyczy górycz następuje: jakoż i w człeku od słodkich rzeczy, żółć albo cholera rodzi się.
AGNUS Scythitus, vulgo Baranek drzewko a bardziej ziele, właśnie jak baran rosnące, od jednych na gruntach i górach Kaspijskich, od drugich w Tartaryj w
żołć oddala y humory, żołądek utwierdza, rozgrzewa, żołtaczkę ruguie, wzrok czyści, apetyt naprawuie: syrop iego człeká odmładza: wino piołunkowe w Maiu y maiku bardzo zdrowe. Piołunowy sok przymieszany do atramentu pismo nim pisane, prezerwuie od molow. Wąchaiąc go y pod poduszki kładąc, sen przynosi. Kiedyś tam z plastru miodu, piołun urodził się y wyrosł u Pieriusa Autora. Tak zawsze po słodyczy gorycz następuie: iakoż y w człeku od słodkich rzeczy, żołć albo cholera rodzi się.
AGNUS Scythitus, vulgo Baranek drzewko á bardziey ziele, własnie iak baran rosnące, od iednych na gruntach y gorach Kaspiyskich, od drugich w Tartaryi w
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 336
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
zabiegał: Jakoż po pierwszym tym poronieniu dla przypadku inszego po mię do Dębice posłał/ gdzie Jej Mość tego pierwszego niedoniesienia uraz być mianowała/ cale o wodzie zbytniej zamilczawszy. Ja dla słabości macicznej nieco przez usta brać/ i plastr drogi zwierchu przyłożyć rozkazałem/ przy którym zastąpiwszy/ za kaską najwyższą donosieła/ plastru co trzeci dzień przytym poprawiając/ Starościca na imię Patrona Polskiego powiła/ z którego rodzicy zacni będąc radosni/ nic a nic już napotym o onej skrutnej z żywota wypadnionej nie myślili wodzie/ którą plastr po części/ i przy płodzie trawił/ częścią też nie dopuszczał: bo tąż mocą przed zaczęciem toż odprawował:
zábiegał: Iákosz po pierwszym tym poronieniu dla przypadku inszego po mię do Dębice posłał/ gdźie Iey Mość tego pierwszego niedonieśięnia vraz być miánowáłá/ cále o wodźie zbytniey zámilczawszy. Ia dla słábośći máćiczney nieco przez vstá bráć/ y plastr drogi zwierchu przyłożyć roskazałem/ przy ktorym zástąpiwszy/ zá káską naywyższą donośiełá/ plastru co trzeći dźień przytym popráwiáiąc/ Stárośćicá ná imię Pátroná Polskiego powiłá/ z ktorego rodźicy zacni będąc rádosni/ nic á nic iuż nápotym o oney skrutney z żywotá wypádnioney nie myślili wodźie/ ktorą plastr po częśći/ y przy płodźie trawił/ częśćią też nie dopuszczał: bo tąż mocą przed záczęćiem toż odpráwował:
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: Fv
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
Dracon. boli armeni cum laudano et Cera. Fiat Emplastrum. Abo ten W. sierci postrzyżonej z szarłatu łt: 4. imbieru/ gałganu/ cynamon. cubeb: po pół łota. Sang. Dracon. drag: 1. mastix drag: sz. Mosci gra: VI. miodu abo terpentyny ile trzeba do plastru. Sercu też nie omieszkiwać/ zwłaszcza jeśli jego białagłowa skakanie czuje/ suchym przykładaniem woreczka z kwiatów serdecznych/ i prochu diambrae i diamosci. Mazać też możesz począwszy śrzód piersi/ aż do lewej brodawki ol. Naphtae, et Iasminorum, abo szarłat zmoczony w winie pomieszanym z wodką melissy/ rożej/ fiołko: Naphtae,
Dracon. boli armeni cum laudano et Cera. Fiat Emplastrum. Abo ten W. śierći postrzyżoney z szárłatu łt: 4. imbieru/ gałgánu/ cynámon. cubeb: po puł łotá. Sang. Dracon. drag: 1. mastix drag: sz. Mosci gra: VI. miodu ábo terpentyny ile trzebá do plastru. Sercu też nie omieszkiwáć/ zwłaszczá ieśli iego białagłowá skakánie czuie/ suchym przykłádániem woreczká z kwiátow serdecznych/ y prochu diambrae y diamosci. Mázáć też możesz począwszy śrzod pierśi/ áż do lewey brodawki ol. Naphtae, et Iasminorum, ábo szárłat zmoczony w winie pomieszánym z wodką melissy/ rożey/ fiołko: Naphtae,
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: I
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
na oczy przykładać: a skoro uschnie/ znowu zmaczać/ i tak długo czynić/ ażby wolny wzrok był. Oczom krwią zaszłym.
Oczóm krwią zaszłym i zaciekłym doświadczone lekarstwo: Wziąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podróżnikowego/ po dwie łyżce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chleba/ niesolonej/ ileby do uczynienia plastru przygęstszego było dosyć/ i to na oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki cienkie na noc przykładać. Mózg z wilgotności czyści.
Mózg pełny/ z wilgotności zbytnich i z zimnych/ wysusza/ woniając korzenia jego. Piersiom wilgotnem.
W piersiach wszystkim niedostatkom/ z zimnych flusów pochodzącym/ jest lekarstwem wsłodkiem białym winie albo w Sycie
ná oczy przykłádáć: á skoro vschnie/ znowu zmaczáć/ y ták długo czynić/ áżby wolny wzrok był. Oczom krwią zászłym.
Oczóm krwią zászłym y záćiekłym doświádczone lekárstwo: Wźiąć Soku Roschodnikowego/ Kozłkowego/ Opichowego/ Podrożnikowego/ po dwie łyszce/ ośrzodku/ z Pszenicznego chlebá/ niesoloney/ ileby do vczynienia plástru przygęstszego było dosyć/ y to ná oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki ćienkie ná noc przykłádáć. Mozg z wilgotnośći czyśći.
Mozg pełny/ z wilgotnośći zbytnich y z źimnych/ wysusza/ woniáiąc korzenia iego. Pierśiom wilgotnem.
W pierśiách wszystkim niedostátkom/ z źimnych flusow pochodzącym/ iest lekárstwem wsłodkiem białym winie álbo w Syćie
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
kropie cztery kroć przez dzień w oczy puszczać/ tak długo to czyniąc/ aż się zasłona wszystka z oczu spędzi. (Tabe.) Strzekaniu w głowie.
Strzekanie w głowie uśmierza/ i bóle wszelakie w niej/ z wilgotności zimnych układa/ warząc Kozłek z korzeniem i z nacią/ a potym uwierciawszy dobrze/ miasto plastru/ na głowę przykładać. (Matt:) Arteticè
Artetice, i łamaniu w stawiech/ w członkach osobliwym jest ratunkiem/ nakrajać co nadrobniej korzenia jego/ i utłuc/ potym na nie nalać Olejku Rumienkowego/ żeby dobrze w nim zagrąznęło/ to na słońcu jarkim przez trzy Niedziele moczyć w szklanym naczyniu/ potym na ogniu
kropie cztery kroć przez dzień w oczy pusczáć/ ták długo to czyniąc/ áż sie zasłoná wszystká z oczu spędźi. (Tabe.) Strzekániu w głowie.
Strzekánie w głowie vśmierza/ y bóle wszelákie w niey/ z wilgotnośći źimnych vkłáda/ wárząc Kozłek z korzeniem y z naćią/ á potym vwierćiawszy dobrze/ miásto plastru/ ná głowę przykłádáć. (Matth:) Arteticè
Artetice, y łamániu w stáwiech/ w członkách osobliwym iest rátunkiem/ nákráiáć co nadrobniey korzenia iego/ y vtłuc/ potym ná nie nálać Oleyku Rumienkowego/ żeby dobrze w nim zágrąznęło/ to ná słońcu iárkim przez trzy Niedźiele moczyć w szklánym naczyniu/ potym ná ogniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ utłuc/ i przywijać. Abowiem umarza Karbunkuł/ i morowy jad wyciąga z ciała. Ranom ciętym/ sztychowym.
Rany cięte/ sztychowe/ i postrzały/ w którychby żelesca/ albo kule tkwiały/ wyciąga i leczy/ maczając w soku tego ziela Flajtuch/ i w rany kładąc/ a utłukszy korzeń/ miasto plastru zwierzchu przykładać. Albo też wziąć naci świeżego Kozłku ze czterdzieści łótów/ Zanklu świeżego zielonego funt/ wieprzowego sadła świeżego/ łoju Jeleniego/ po trzydziestu i po dwu łotów: Zioła drobno pokrajać/ i utłuc/ a z tłustościami pomienionemi na wolnym ogniu węglistym smażyć/ mieszając ustawicznie/ żeby nie przygorzało. Potym gdy wszystka
/ vtłuc/ y przywiiáć. Abowiem vmarza Kárbunkuł/ y morowy iad wyćiąga z ćiáłá. Ránom ćiętym/ sztychowym.
Rány ćięte/ sztychowe/ y postrzáły/ w ktorychby żelescá/ álbo kule tkwiáły/ wyćiąga y leczy/ maczáiąc w soku tego źiela Fláytuch/ y w rány kłádąc/ á vtłukszy korzeń/ miásto plástru zwiérzchu przykłádáć. Albo też wźiąć naći świéżego Kozłku ze czterdźieśći łótow/ Zánklu świéżeg^o^ źieloneg^o^ funt/ wieprzowé^o^ sádłá świéżeg^o^/ łoiu Ieleniego/ po trzydźiestu y po dwu łotow: Ziołá drobno pokráiáć/ y vtłuc/ á z tłustośćiámi pomienionemi ná wolnym ogniu węglistym smáżyc/ mieszáiąc vstáwicznie/ żeby nie przygorzáło. Potym gdy wszystká
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
się wino i z sokiem strawiło/ a w maśle i w oliwie przesmażyć/ potym przez sitko/ albo przez chustę przebić/ i w prasie wyprasować. To uczyniwszy/ Glejty złotej i srebrnej co namielej utartej ileby się dosyć zdało/ przez gęste sitko przesiać/ i znowu na węglistym ogniu wolnym warzyć aż do zgeszcznia plastru. Toż dopiero przydać Opoponaku/ Żywice trzy łoty/ Serapunu/ Amoniaku/ Gałganu/ po dwu łoty/ które w occie rozpuściwszy/ wespół zmięszać/ i znowu warzyć/ a mięszać do zgęszczenia. Potym wosku żółtego obyczajnie przyłożyć/ Terpentyny po łotów dwanaście/ Sosnowej albo Jodłowej Żywice/ Smoły miękkiej albo Mazi/ po
sie wino y z sokiem strawiło/ á w máśle y w oliwie przesmáżyć/ potym przez śitko/ álbo przez chustę przebić/ y w práśie wyprásowáć. To vczyniwszy/ Gleyty złotey y srebrney co namieley vtártey ileby sie dosyć zdáło/ przez gęste śitko prześiać/ y znowu ná węglistym ogniu wolnym wárzyć áż do zgescznia plastru. Toż dopiero przydáć Opoponaku/ Zywice trzy łoty/ Serápunu/ Amoniáku/ Gáłganu/ po dwu łoty/ ktore w ocćie rospuśćiwszy/ wespoł zmięszáć/ y znowu wárzyć/ á mięszáć do zgęsczenia. Potym wosku żołtego obyczáynie przyłożyć/ Terpentyny po łotow dwánáśćie/ Sosnowey álbo Iodłowey Zywice/ Smoły miękkiey álbo Máźi/ po
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 92
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
