przeto czczym tylko pragnieniem łudzićby się miała? Chęć ta wrodzona na cóżby jej była użyczona, gdyby się ziścić żadnym sposobem nie mogła? Zwierze do zamierzonego sobie kresu przychodzi, w krótkim czasie przymioty jego w rodzone rozpościerają się, i choćby potym jak najdłużej żyło, żadnego więcej progresu nie uczyni. Gdyby dusza ludzka podobnie określona była, gdyby jej przymioty do takowych przychodziły granic, którychby przestąpić już dalej niemożna; sądziłbym na ten czas, iż mogłaby w dzielności swojej ustawać i słabnąć, z czasem nakonieć upadać i niknąć. Ale możnasz temu wierzyć, iżby istność myśląca, nowych nabywająca codziennie wiadomości, z jednego stopnia doskonałości
przeto czczym tylko pragnieniem łudzićby się miała? Chęć ta wrodzona na cożby iey była użyczona, gdyby się ziścić żadnym sposobem nie mogła? Zwierze do zamierzonego sobie kresu przychodzi, w krotkim czasie przymioty iego w rodzone rozpościeraią się, y choćby potym iak naydłużey żyło, żadnego więcey progressu nie uczyni. Gdyby dusza ludzka podobnie określona była, gdyby iey przymioty do takowych przychodziły granic, ktorychby przestąpić iuż daley niemożna; sądziłbym na ten czas, iż mogłaby w dzielności swoiey ustawać y słabnąć, z czasem nakonieć upadać y niknąć. Ale możnasz temu wierzyć, iżby istność myśląca, nowych nabywaiąca codziennie wiadomości, z iednego stopnia doskonałości
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 118
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
postanowienie zawisło, nigdybym ciebie za zięcia nie obrał. Zarty twoje są niewcześne i nierostropne. Masz widzę umysł czczy i płochy, podobny do twego bębna, który że próżny, hałasuje za karetą. Przyjacielu! najeliśmy ten pojazd razem, i w jedną drogę puściliśmy się. Jeżeli przez cały czas podroży naszej podobnie jakeś zaczął gadać zechcesz, nie jest w naszej mocy usta ci zawiązać, będzie więc musiała ta uczciwa Matka, ta przystojna Panienka i my wszyscy słuchać twoich bałamuctw.
Gdybyś miał uwagę, nie nadstawiałbyś się z swoją junacką fantazją, i niechciałbyś waleczny Rycerzu turbować miłośników spokojności. Jesteś tak
postanowienie zawisło, nigdybym ciebie za zięcia nie obrał. Zarty twoie są niewcześne y nierostropne. Masz widzę umysł czczy y płochy, podobny do twego bębna, ktory że prożny, hałasuie za karetą. Przyiacielu! naieliśmy ten poiazd razem, y w iedną drogę puściliśmy się. Jeżeli przez cały czas podroży naszey podobnie iakeś zaczął gadać zechcesz, nie iest w naszey mocy usta ci zawiązać, będzie więc musiała ta uczciwa Matka, ta przystoyna Panienka y my wszyscy słuchać twoich bałamuctw.
Gdybyś miał uwagę, nie nadstawiałbyś się z swoią junacką fantazyą, y niechciałbyś waleczny Rycerzu turbować miłośnikow spokoyności. Jesteś tak
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 142
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
morza czarnego. ATLAS DZIECINNY.
2do. Stołeczne miasto pod numer. 13. Bracław nad rzeką Bugiem, erygowane od Aleksandra Króla przeciw inkursyom Tatarskim Roku 1497.
3tio. Dzieli się na 3 Powiaty Bracławski, Winnicki, i Zwinogrodzki. Starostwo Grodowe, Winnickie. Niegrodowe Zwinogrodzkie, Niechorowskie, Dymidzkie etc. Województwo Bracławskie, podobnie jako i Podolskie, ma swoich Pogranicznych Sędziów, którzy wraz z Komisarzami od Porty i Hana Tatarskiego zesłanemi, rozsądzają sprawy i kłotnie zachodzące między obywatelami tych dwóch Potencyj.
4to. Sejmikuje w Winnicy, obiera Posłów 6 Deputatów dwóch.
5to. Ma za Herb Księżyc niepełny w Krzyżu; Senatorów dwóch większych, Wojewodę i Kasztelana
morza czarnego. ATLAS DZIECINNY.
2do. Stołeczne miasto pod numer. 13. Bracław nad rzeką Bugiem, erygowane od Alexandra Krola przeciw inkursyom Tatarskim Roku 1497.
3tio. Dzieli się na 3 Powiaty Bracławski, Winnicki, y Zwinogrodzki. Starostwo Grodowe, Winnickie. Niegrodowe Zwinogrodzkie, Niechorowskie, Dymidzkie etc. Woiewodztwo Bracławskie, podobnie iako y Podolskie, ma swoich Pogranicznych Sędziow, ktorzy wraz z Kommissarzami od Porty y Hana Tatarskiego zesłanemi, rozsądzaią sprawy y kłotnie zachodzące między obywatelami tych dwoch Potencyi.
4to. Seymikuie w Winnicy, obiera Posłow 6 Deputatow dwoch.
5to. Ma za Herb Xiężyc niepełny w Krzyżu; Senatorow dwoch większych, Woiewodę y Kasztelana
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 186
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
mniej potrzebe są na Kuli ziemnej, wszystkie inne powinny się wyrażać, jako i w samej rzeczy wyrażają się, i koresspondują tym które na Niebie, i w całym ogólnie świecie imaginujemy: i tak zobaczysz na globie ziemnym dwa Pole perpendykularnie leżące nad Polami świata: jako też, Cyrkuły Polarne, dwa Tropiki, i tym podobnie inne. Oprócz tych jeszcze na globach i na Kartach Geograficznych widziemy Merydiany, czyli Cyrkuły Południowe, i Parallelas czyli równoodległe, kore służą na dochodzenie długości i szerokości miejsc, o czym już mówiło się w Rozdziale I. gdyż to bardziej zdaje się należeć w pospolitości mówiąc do Geografii, jako do Sfery. Krótko
mniey potrzebe są na Kuli ziemney, wszystkie inne powinny się wyrażać, iako y w samey rzeczy wyrażaią się, y koressponduią tym ktore na Niebie, y w całym ogolnie świecie imaginuiemy: y tak zobaczysz na globie ziemnym dwa Pole perpendykularnie leżące nad Polami świata: iako też, Cyrkuły Polarne, dwa Tropiki, y tym podobnie inne. Oprocz tych ieszcze na globach i na Kartach Geograficznych widziemy Merydiany, czyli Cyrkuły Południowe, y Parallelas czyli rownoodległe, kore służą na dochodzenie długości y szerokości mieysc, o czym iuż mowiło się w Rozdziale I. gdyż to bardziey zdaie się należeć w pospolitości mowiąc do Geografii, iako do Sfery. Krotko
Skrót tekstu: SzybAtlas
Strona: 260
Tytuł:
Atlas dziecinny
Autor:
Dominik Szybiński
Drukarnia:
Michał Groell
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
astronomia, geografia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
okrytych, przecież nic nie zapaliły: swąd był ich nieznośny, lecz nie siarczysty. Wiele domów upadło. Woda zrzodła bliskiego miasta zmęczona, stała się podobna nie tylko kolorem, ale też i własnościami, do wody z mydłem rozwiedzionej. Na powierzchności zrzodła tego pływała piana, która zebrana obracała się w massę gęstą, i podobnie jako mydło brudy wyciągającą, i w wodzie rozpuszczającą się. Zrzodło nazwane Plombiers, które jest blisko miasta, wyrzucało tego czasu więcej nadzwyczaj pary. Trzęsienie znaczne było w Mec, w Tonerre. W Raviere albo Rabaryj zrzodło znaczne osuszone było przez pułgodziny. W Prowins albo Prowince trzęsienia były znaczne. Zwierzęta i ptastwo domowe krzykiem
okrytych, przecież nic nie zapaliły: swąd był ich nieznośny, lecz nie siarczysty. Wiele domow upadło. Woda zrzodła bliskiego miasta zmęczona, stała się podobna nie tylko kolorem, ale też y własnościami, do wody z mydłem rozwiedzioney. Na powierzchności zrzodła tego pływała piana, która zebrana obracała się w massę gęstą, y podobnie iako mydło brudy wyciągaiącą, y w wodzie rozpuszczaiącą się. Zrzodło nazwane Plombiers, które iest blisko miasta, wyrzucało tego czasu więcey nadzwyczay pary. Trzęsienie znaczne było w Metz, w Tonerre. W Raviere albo Rabaryi zrzodło znaczne osuszone było przez pułgodziny. W Provins albo Province trzęsienia były znaczne. Zwierzęta y ptastwo domowe krzykiem
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 132
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
Sibental otworzyła się. 8 Stycznia o 9 ½ wieczor: trzęsienie ziemi w Genewie.
W Powiecie Huusurych leżącym w stronie północej Islandyj ogień wybuchający z ziemi wzniecił w wiosce Myconsu pożar tak nagły, i tak prędko szerzący się, że ledwo ludzie uciec od ścigającego ognia mogli, reszta zaś w popiół obrócona, trzy inne parasie podobnie były zniszczone, mgła gęsta z deszczem, który nastąpił, ugasiły pożar. Islandia ma wiele siarki i saletry. Trzęsienie ziemi we Włoszech, w Szwecyj etc.
Tęcza Księżyca widziana w Holandyj.
Trzydzieści siedym przed, a dwadzieścia osim po ukazaniu się komety zorze północe. Wysokość wody deszczowej w Paryżu 17 calów, 2/
Sibental otworzyła się. 8 Stycznia o 9 ½ wieczor: trzęsienie ziemi w Genewie.
W Powiecie Huusurich leżącym w stronie pułnocney Islandiy ogień wybuchaiący z ziemi wzniecił w wiosce Myconsu pożar tak nagły, y tak prętko szerzący się, że ledwo ludzie uciec od ścigającego ognia mogli, reszta zaś w popioł obrocona, trzy inne parasie podobnie były zniszczone, mgła gęsta z deszczem, ktory nastąpił, ugasiły pożar. Islandya ma wiele siarki y saletry. Trzęsienie ziemi we Włoszech, w Szwecyi etc.
Tęcza Księżyca widziana w Holandiy.
Trzydzieści siedym przed, á dwadzieścia osim po ukazaniu się komety zorze pułnocne. Wysokość wody deszczowey w Paryżu 17 calow, 2/
Skrót tekstu: BohJProg_II
Strona: 184
Tytuł:
Prognostyk Zły czy Dobry Komety Roku 1769 y 1770
Autor:
Jan Bohomolec
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. i Rzeczypospolitej w Kollegium Societatis Jesu
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
kroniki, traktaty
Tematyka:
astronomia, historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1770
Data wydania (nie wcześniej niż):
1770
Data wydania (nie później niż):
1770
barzo szerokim była ta wieża, dziwne 79v z siebie wydając race.
Potym owe zwierzęta, które na dole były wszytkie, w ogniu z paszczęk wypuszczały race z wielką szybkością, tak, iż ledwie dojźrzeć wysokości ich można było lotu. Przez czas niemały potym też herby, także w ogniach, race z siebie wydawały, podobnie i cyfry; koła owe kręciły się ogniste z wielkim krzykaniem i strzelaniem, tak iż jako się rozpukły, cały plac osypały ogniem i wszytkich blisko stojących przestraszyły.
Przez godzin kilka tego hałasu, zamieszania było, jako podczas potrzeby jakiej, potym się uspokoiło. Jeno owa wieża, jakoby wszytka świecami była ozdobiona,
i owe
barzo szerokim była ta wieża, dziwne 79v z siebie wydając race.
Potym owe zwierzęta, które na dole były wszytkie, w ogniu z paszczęk wypuszczały race z wielką szybkością, tak, iż ledwie dojźrzeć wysokości ich można było lotu. Przez czas niemały potym też herby, także w ogniach, race z siebie wydawały, podobnie i cyfry; koła owe kręciły się ogniste z wielkim krzykaniem i strzelaniem, tak iż jako się rozpukły, cały plac osypały ogniem i wszytkich blisko stojących przestraszyły.
Przez godzin kilka tego hałasu, zamieszania było, jako podczas potrzeby jakiej, potym się uspokoiło. Jeno owa wieża, jakoby wszytka świecami była ozdobiona,
i owe
Skrót tekstu: BillTDiar
Strona: 273
Tytuł:
Diariusz peregrynacji po Europie
Autor:
Teodor Billewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
opisy podróży, pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1677 a 1678
Data wydania (nie wcześniej niż):
1677
Data wydania (nie później niż):
1678
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Marek Kunicki-Goldfinger
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Biblioteka Narodowa
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
2004
Która niż kolej ich obeszła. Wszytka w-tym do czynienia okazja przeszła, I czas próżno upłynął: owo nic pretszego. Nic nie pierwej od wszytkich nie uważonego Stanąć mogło. Zameczek tam był murowany, Pilawcami, od Rzeki Pilawki nazwany; Acz szczupłym i leniwym nurtem swym płynącej, Jednak błotnej, i przeto nie podobnie lgnącej. Której oba, po naszych mając pilne Szpiegi Gdzie zmierzali, Chmielnicki opanował brzegi: Tam ten sobie, a drugi z-tej tu od nas strony Przeciw zaraz Zamkowi, wroninie przestrony Dawszy Krzywonosowi, naszym prócz zostawił Góry same i doły: Czymby ich przyprawił O szwanki nieobaczne, karków łamanie. Wiec gdy Obóz w-takowych
Ktora niż koley ich obeszła. Wszytka w-tym do czynienia okazya przeszłá, I czas prożno upłynął: owo nic pretszego. Nic nie pierwey od wszytkich nie uważonego Stanąć mogło. Zameczek tam był murowány, Pilawcami, od Rzeki Pilawki nazwany; Acz sczupłym i leniwym nurtem swym płynącey, Iednak błotney, i przeto nie podobnie lgnącey. Ktorey oba, po naszych maiąc pilne Szpiegi Gdźie zmierzali, Chmielnicki opanował brzegi: Tam ten sobie, á drugi z-tey tu od nas strony Przećiw zaraz Zamkowi, wroninie przestrony Dawszy Krzywonosowi, nászym procz zostawił Gory same i doły: Czymby ich przypráwił O szwanki nieobaczne, karkow łamánie. Wiec gdy Oboz w-takowych
Skrót tekstu: TwarSWoj
Strona: 27
Tytuł:
Wojna domowa z Kozaki i z Tatary
Autor:
Samuel Twardowski
Drukarnia:
Collegium Calissiensis Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Kalisz
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
epika
Gatunek:
poematy epickie
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
de Formis rzeczonym, życie zakończył, w życiu i po śmierci cudamy wsławiony.
Niemniejszych zasług i świątobliwych uczynków Z. FELIKs,z pomnożeniem chwały Boskiej nowo postanowionego Zakonu rządy odprawował, i jako był miły i przyjemny BOGU, jasnymto pokazała dowodem Królowa Nieba Najświętsza MARIA Panna, kiedy w H[...] icie Trynitarskim p[...] zy licznej Aniołów podobnie przybranych asystencyj o pół nocy (gdy za sporządzeniem Boskim Bracia zaspali) do chóru przyszedłszy z FELIKsEM tudzesz i Anioła- O Wierze Katolickiej, którą zdobią Zakony.
mi w wigilią Festu Narodzenia swego Jutrznią odspiewała, a uwiadomiwszy go o godzinie śmierci cum suo comitatu, disparuit Po szczęśliwym zejściu tych dwóch SS. Patriarchów, miał ten
de Formis rzeczonym, życie zakonczył, w życiu y po śmierci cudamy wsławiony.
Niemnieyszych zásług y świątobliwych uczynkow S. FELIX,z pomnożeniem chwáły Boskiey nowo postanowionego Zakonu rządy odprawował, y iáko był miły y przyiemny BOGU, iasnymto pokázała dowodem Krolowa Nieba Nayświętszá MARYA Panna, kiedy w H[...] icie Trynitárskim p[...] zy liczney Aniołow podobnie przybranych asystencyi o puł nocy (gdy zá sporządzeniem Boskim Bracia zaspali) do choru przyszedłszy z FELIXEM tudzesz y Anioła- O Wierze Katolickiey, ktorą zdobią Zakony.
mi w wigilią Festu Narodzenia swego Iutrznią odspiewáła, á uwiadomiwszy go o godzinie śmierci cum suo comitatu, disparuit Po szczęśliwym zeyściu tych dwoch SS. Patryarchow, miał ten
Skrót tekstu: ChmielAteny_I
Strona: 1031
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 1
Autor:
Benedykt Chmielowski
Drukarnia:
J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1755
Data wydania (nie wcześniej niż):
1755
Data wydania (nie później niż):
1755
. Lit., starosto nasz brzeski, panie mój i dobrodzieju, wielki przez Prospera Kolumnę, niegdyś książęcia lit., antenata twego, Heraklido, że jako publiczne dla Rzpltej usługi nie na ostentacji, ale in conscientia wdzięcznej zakładasz ojczyzny, ani z Aurelianem pretendujesz ut tibi pro his semper Respublica gratias agat. Tak też podobnie w tym jedynym pańskich usilności projekcie, abyś kogo tylko łaskawa Nieba dyspozycja ciekawemu ad danda beneficia prezentuje oku, wraz dobrodziejstwy regalizował, nec laudibus ullis erigi, nec plausu petis clarescere vulgi. Odbierasz, IWPanie i Dobrodzieju, divo quodam misterio złączonej cum maiestate cordis moderacji, dzielność i sposobność głosu tym, którzy gdy dostatecznie
. Lit., starosto nasz brzeski, panie mój i dobrodzieju, wielki przez Prospera Kolumnę, niegdyś książęcia lit., antenata twego, Heraklido, że jako publiczne dla Rzpltej usługi nie na ostentacji, ale in conscientia wdzięcznej zakładasz ojczyzny, ani z Aurelianem pretendujesz ut tibi pro his semper Respublica gratias agat. Tak też podobnie w tym jedynym pańskich usilności projekcie, abyś kogo tylko łaskawa Nieba dyspozycja ciekawemu ad danda beneficia prezentuje oku, wraz dobrodziejstwy regalizował, nec laudibus ullis erigi, nec plausu petis clarescere vulgi. Odbierasz, JWPanie i Dobrodzieju, divo quodam misterio złączonej cum maiestate cordis moderacji, dzielność i sposobność głosu tym, którzy gdy dostatecznie
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 140
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
