18 Października nie wyraziwszy swego Imienia, ani miejsca, pisała do mnie, chwaląc z łaskawości swojej, moje pierwsze dwie Części NOWYCH ATEN, zowiąc je Skarbem nieoszacowanym; a przy tej pochwale, której sądzę się niegodnym, imieniem wszytkich DAM Polskich obliguje mię poufale, aby też ATENY drugi raz przezemnie poszły do druku samą Polszczyzną, nic Łaciny nie kładąc, stąd nie śmiertelną mi u DAM obiecując sławę. Której Zacnej jakiejsi Heroinie za danymi nie zasłużonemu Panegiryk jako najgłębsze niosę podziękowanie, oraz pokornie przepraszam, że Jej pięknym intentom zadosyć uczynić niejestem in statu; bo choć mi do przedrukowania niezbywa na ochocie, ale na złocie; którego wiele
18 Pazdziernika nie wyraziwszy swego Imienia, ani mieysca, pisała do mnie, chwaląc z łaskawości swoiey, moie pierwsze dwie Części NOWYCH ATEN, zowiąc ie Skarbem nieoszacowanym; á przy tey pochwale, ktorey sądzę się niegodnym, imieniem wszytkich DAM Polskich obliguie mię poufale, aby też ATENY drugi raz przezemnie poszły do druku samą Polszczyzną, nic Łaciny nie kładąc, ztąd nie śmiertelną mi u DAM obiecuiąc sławę. Ktorey Zacney iakieysi Heroinie za danymi nie zasłużonemu Panegiryk iako naygłębsze niosę podziękowanie, oraz pokornie przepraszam, że Iey pięknym intentom zadosyć uczynić nieiestem in statu; bo choć mi do przedrukowania niezbywa na ochocie, ale na złocie; ktorego wiele
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 6
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
dialekt i konstrukcję nakłaniając. I prawdę mówiąc, nasze pierwsze Polskie Statuta, Prawa, są Łaciną pisane, Kancelaria Koronna, Trybunały, Ziemskie i Grodzkie Acta (wyjąwszy niektóre Województwa, którym Polszczyzna pozwolona konstytucją) są Łaciną, albo wpół Łaciną okryslone, jako też publiczne do Monarchów Legację i do Respublicas tylko Łaciną, albo Polszczyzną nie innym językiem są pozwolone, et expediuntur. Z racyj siódmej Łaciny zażywają Polacy: ob defectum słów genuine rzecz każdą wyrażających. Skąd to idzie, iż gdy teraz kto co samym językiem Polskim in materia politica pisze, albo mówi, namozoli sobie głowy, i często sens zaćmi: A potym nie lada słów z Łaciny
dyalekt y konstrukcyę nakłaniaiąc. I prawdę mowiąc, nasze pierwsze Polskie Statuta, Prawa, są Łaciną pisane, Kancellarya Koronna, Trybunały, Ziemskie y Grodzkie Acta (wyiąwszy niektore Woiewodztwa, ktorym Polszczyzna pozwolona konstytucyą) są Łaciną, albo wpoł Łaciną okryslone, iako też publiczne do Monarchow Legacyę y do Respublicas tylko Łaciną, albo Polszczyzną nie innym ięzykiem są pozwolone, et expediuntur. Z racyi siodmey Łaciny zażywaią Polacy: ob defectum słow genuine rzecz każdą wyrażaiących. Zkąd to idzie, iż gdy teraz kto co samym ięzykiem Polskim in materia politica pisze, albo mowi, namozoli sobie głowy, y często sens zaćmi: A potym nie lada słow z Łaciny
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 371
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
albo ucinek kładą, Kaznodzieje zaś i Historycy dla potwierdzenia swoich asertów długie czasem kładą teksta Łacińskie z Pisma Z. z Doktorów, i Historyków, jako się pokazuje słuchającemu albo czytającemu Mowcę Polskiego i Swadę Polską świeżo w Lublinie drukowaną.
Wszytkie też Artes liberaliz zacząwszy od Gramatyki, aż do Teologii i Matematyki, Łaciną nie Polszczyzną uczącym się traduntur; bo by Polskiemi nieladnie i trudno były wyrażone Skąd piękniej i składniej mówić z Łaciny Retoryka, niż Krasomowstwo, Philosophia, niżeli Miłość mądrości; Physica, niż Szkoła rzeczy naturalnych; Astronomia, niż Gwiazdarska nauka. W Muzyce też nie bez łaciny, naprzykład tony klawisze, konsonancja, są słowa z
albo ucinek kładą, Kaznodzieie zaś y Historycy dla potwierdzenia swoich assertow długie czasem kładą texta Łacinskie z Pisma S. z Doktorow, y Historykow, iako się pokázuie słuchaiącemu albo czytaiącemu Mowcę Polskiego y Swádę Polską swieżo w Lublinie drukowaną.
Wszytkie też Artes liberalis zacząwszy od Grammatyki, aż do Teologii y Matematyki, Łaciną nie Polszczyzną uczącym się traduntur; bo by Polskiemi nieladnie y trudno były wyrażone Zkąd piękniey y składniey mowić z Łaciny Rhetoryka, niż Krasomowstwo, Philosophia, niżeli Miłość mądrości; Physica, niż Szkoła rzeczy naturalnych; Astronomia, niż Gwiazdarska nauka. W Muzyce też nie bez łaciny, naprzykład tony klawisze, konsonáncya, są słowa z
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 371
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Philosophia, niżeli Miłość mądrości; Physica, niż Szkoła rzeczy naturalnych; Astronomia, niż Gwiazdarska nauka. W Muzyce też nie bez łaciny, naprzykład tony klawisze, konsonancja, są słowa z Łacińskiego języka. I gdy by Polacy (jako teraz invaluit Usus) Łaciny poniechawszy, albo Spolszczonych terminów, samą mówili i pisali Polszczyzną, musieliby się wrócić do zarzuconej i nie zrozumianej Słowienszczyzny owej w Pieśni Z. Wojciecha znajdującej się: Już nam czas godzina grzechów się kajaci, BOGU chwałę daci etc i do owych: drugdy, Basałyk, Lepak, Sypiałnia, miasto Dormitarza, jadalnin miasto Refektarza, chałupka miasto Celle, które są z Łaciny słowa
Philosophia, niżeli Miłość mądrości; Physica, niż Szkoła rzeczy naturalnych; Astronomia, niż Gwiazdarska nauka. W Muzyce też nie bez łaciny, naprzykład tony klawisze, konsonáncya, są słowa z Łacinskiego ięzyka. I gdy by Polacy (iako teraz invaluit Usus) Łaciny poniechawszy, albo Spolszczonych terminow, samą mowili y pisali Polszczyzną, musieliby się wrocić do zarzuconey y nie zrozumianey Słowienszczyzny owey w Pieśni S. Woyciecha znayduiącey się: Iuż nam czas godzina grzechow się kaiaci, BOGU chwałę daci etc y do owych: drugdy, Basałyk, Lepak, Sypiałnia, miasto Dormitarza, iadalnin miasto Refektarzá, chałupka miasto Celle, ktore są z Łaciny słowa
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 371
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
. Nie pięknie by mówić Stolec Królewski albo Stolica, całego Świata, praecipue o PolscE
miasto: Tron Królewski, Stolec Sądowy główny, miasto: Trybunał: Biskupia czapka albo Książęca, miasto Infuła, Mitra. Nie bardzo, by to gładki był Mowca albo Sekretarz, lub Patron z Lublina piszący do swego Pryncypała taką samą Polszczyzną: Wypadło skazanie od Sądowego Stolca Lubelskiego; piękniej z Łacińską, Ferowany Dekret w Trybunale Lubelskim. Sprosta byto było bardzo: Nakazano w tej sprawie szukanie albo szperanie, miasto: inkwizycje. Piękniej się mówi: Miałem u Konfessionału wielu Penitentów: niż: Miałem u spowiadalni wielu Pokutników. Czyliżto jest tych wieków gładko
. Nie pięknie by mowić Stolec Krolewski albo Stolica, całego Swiata, praecipuè o POLSZCZE
miasto: Tron Krolewski, Stolec Sądowy glowny, miasto: Trybunał: Biskupia czapka albo Xiązęca, miasto Infuła, Mitra. Nie bardzo, by to gładki był Mowca albo Sekretarz, lub Patron z Lublina piszący do swego Pryncypała taką samą Polszczyzną: Wypadło skazanie od Sądowego Stolca Lubelskiego; piękniey z Łacińską, Ferowany Dekret w Trybunale Lubelskim. Sprosta byto było bardzo: Nakazano w tey sprawie szukanie albo szperanie, miasto: inkwizycye. Piękniey się mowi: Miáłem u Konfessionału wielu Penitentow: niż: Miałem u spowiadalni wielu Pokutnikow. Czyliżto iest tych wiekow gładko
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 372
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
sapientum; toć jej zażywać ani levitas jest, ani vilitas w Polsce.
Czasów dzisiejszych Kazonodzieje (oprócz Świeckich wielu Oratorów) czyli vanam gloriam aucupando; czyli iactando swój rozum (pewnie nie chwa- Geograsia Generalna i partykularna
ły Boskiej wtym szukając, bo jej wtym nie widzę) czyli płci białej się chcąc podobać, samą Polszczyzną koncypują i miewają Kazania (a Świeccy Mowy, Listy) w czym ja ich nie cenzuruję bo, volenti et amanti nibil difficile; ale ich wtym pracę wielką i pamięć admiruję z czego jak słyszę od wielu, mniej plauzu odbierają od Audytorów, bo vox praetereaq; nihil: milej słuchać rzucane sentencje, Fragmemta, symbola
sapientum; toć iey zażywać ani levitas iest, ani vilitas w Polszcze.
Czasow dzisieyszych Kazonodzieie (oprucz Swieckich wielu Oratorow) czyli vanam gloriam aucupando; czyli iactando swoy rozum (pewnie nie chwa- Geograsia Generalna y partykularna
ły Boskiey wtym szukaiąc, bo iey wtym nie widzę) czyli płci białey się chcąc podobać, samą Polszczyzną koncypuią y miewaią Kazania (a Swieccy Mowy, Listy) w czym ia ich nie censuruię bo, volenti et amanti nibil difficile; ale ich wtym pracę wielką y pamięć admiruię z czego iak słyszę od wielu, mniey plauzu odbieraią od Auditorow, bo vox praetereaq; nihil: miley słuchać rzucane sentencye, Fragmemta, symbola
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 373
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
z czego jak słyszę od wielu, mniej plauzu odbierają od Audytorów, bo vox praetereaq; nihil: milej słuchać rzucane sentencje, Fragmemta, symbola, lemmata Łacińskie, niż mieć wodę bez rybek, suknie bez potrzeb. Jedyny X. Piotr Skarga wprzód Świecki Ksiądz, potym Jezuita i zawołany onych czasów Kaznodzieja, samą kazywał Polszczyzną; ale to Polakom wtedy rudibus i gdy było wiele Lutrów i Luterek, i to z natchnienia Ducha Z. Ale inni celebres Kaznodzieje, ciż dotąd, jako to X. Starowolski Kanonik Krakowski, X. Birkowski, X. Sarbiewski, X. Młodżyanowski, X. Kałuski X. Kowalicki, X. Bielicki
z czego iak słyszę od wielu, mniey plauzu odbieraią od Auditorow, bo vox praetereaq; nihil: miley słuchać rzucane sentencye, Fragmemta, symbola, lemmata Łacińskie, niż miec wodę bez rybek, suknie bez potrzeb. Iedyny X. Piotr Skarga wprzod Swiecki Xiądz, potym Iezuita y zawołany onych czasow Kaznodzieia, samą kazywał Polszczyzną; ale to Polakom wtedy rudibus y gdy było wiele Lutrow y Luterek, y to z natchnienia Ducha S. Ale inni celebres Kaznodzieie, ciż dotąd, iako to X. Starowolski Kanonik Krakowski, X. Birkowski, X. Sarbiewski, X. Młodżianowski, X. Kałuski X. Kowalicki, X. Bielicki
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 373
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
Birkowski, X. Sarbiewski, X. Młodżyanowski, X. Kałuski X. Kowalicki, X. Bielicki, X. Kiersnicki, X. Murczyński i inni wielcy Kaznodzieje; na Koronacjach Obrazów wielu, Matki Najss: zawsze Łacińskiemi tekstami swoje adornują, jak nie oszacowanewi klejnotami, kazania; ci wszyscy konfundują Neoteryków samą każących Polszczyzną. Ciekawy jestem jak ci nowi Kaznodzieje po polsku wykładają genuine owo Iob cap. 42 Cornustibii? jak owe tlumaczą słowa Psalmu 67. Si dormiatis inter medios Cleros columbae deargentatae et posteriora dorsi eius in pallore auri. Czyli oni mówią z Łacińska: Psalmista Pański; czyli spiwak Pański? czyli mówią z Łacińska:
Birkowski, X. Sarbiewski, X. Młodżianowski, X. Kałuski X. Kowalicki, X. Bielicki, X. Kiersnicki, X. Murczynski y inni wielcy Kaznodzieie; na Koronacyach Obrazow wielu, Matki Nayss: zawsze Łacińskiemi textami swoie adornuią, iak nie oszacowanewi kleynotami, kazania; ci wszyscy konfunduią Neoterykow samą każących Polszczyzną. Ciekawy iestem iak ci nowi Kaznodzieie po polsku wykładaią genuine owo Iob cap. 42 Cornustibii? iak owe tlumaczą słowa Psalmu 67. Si dormiatis inter medios Cleros columbae deargentatae et posteriora dorsi eius in pallore auri. Czyli oni mowią z Łacinska: Psalmista Pański; czyli spiwák Pański? czyli mowią z Łacinska:
Skrót tekstu: ChmielAteny_IV
Strona: 373
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 4
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1756
Data wydania (nie wcześniej niż):
1756
Data wydania (nie później niż):
1756
nazwiskiem: Odprawa Posłów Greckich. części się na oko nawija. Cokolwiek zaś w słów braku niezdawać się będzie: wybaczy łatwo obojętny Czytelnik, jeżeli mieć na to wzgląd będzie, że i w słowach swoich szczero -Polskich przyuboższy już został język nasz Ojczysty; i że prócz pomienionego Poety mało co widzieć możemy wydanych z druku Polszczyzną Tragedyj, których by naśladować rzecz godna była, a zatym prawie pierwszy lód łamać nam przyszło. Dopieroż tym bardzi wybaczy, jeżeli na koniec to roztropnie żważy; że przedsięwzięta Tragedyj tej materia i ułożenie, same z siebie zdają się zabraniać nietylko pozornego bajecznych imion zażywania, ale nawet i zbytnie górnej Poezyj. Resztę
názwiskiem: Odpráwá Posłow Greckich. części się ná oko náwiia. Cokolwiek zaś w słów bráku niezdawáć się będzie: wybaczy łátwo oboiętny Czytelnik, ieżeli mieć ná to wzgląd będzie, że i w słowách swoich szczero -Polskich przyuboższy iuż został ięzyk nász Oyczysty; i że prócz pomienionego Pòéty máło co widzieć możemy wydánych z druku Polszczyzną Trágedyi, których by náśládowáć rzecz godna byłá, á zátym práwie pierwszy lód łámáć nam przyszło. Dopieroż tym bárdzi wybaczy, ieżeli ná koniec to rostropnie żważy; że przedsięwzięta Trágedyi tey máterya i ułożenie, sáme z siebie zdáią się zábraniáć nietylko pozornego baiecznych imion záżywánia, ále náwet i zbytnie górney Pòézyi. Resztę
Skrót tekstu: JawJon
Strona: 8nlb
Tytuł:
Jonatas
Autor:
Stanisław Jaworski
Drukarnia:
Drukarnia J.K.M. Collegium Societatis Iesu
Miejsce wydania:
Kalisz
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
dramat
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1746
Data wydania (nie wcześniej niż):
1746
Data wydania (nie później niż):
1746
dnia pewnego natrafiwszy ją przed pokojem Królowej J.M. trochę oddaloną od Towarzyszek, przystąpił ku niej, po niemiecku do niej komplementując: Berałda zdumiawszy, a wespoły ciesząc się że słyszy jego komplement, zaraz poczęła to sobie przypisować, że P. Wojewodzic Niemieckiego Języka ony tylkogwoli się nauczył misląc, nie wydać się z Polszczyzną swoją, żeby podobno i on temże sposobem o niej nie rozumiał, jako dopiero o nim myśliła. Jednak że jedna z Towarzyszek zblizała się do nich, Berałda obawiając, żeby nie usłyszała tych przyjaźnych roźmów z Wojewodzicem, odpowiedziała mu po Polsku, prosząc go, żeby już więcej Niemieckim Językiem do niej niemowił. Wojewodzić
dnia pewnego natrafiwszy ią przed pokoiem Krolowey J.M. trochę oddaloną od Towarzyszek, przystąpił ku niey, po niemiecku do niey komplementuiąc: Berałda zdumiawszy, á wespoły ćiesząc się że słyszy iego komplement, zaraz pocżęła to sobie przypisowáć, że P. Woiewodźic Niemieckiego Języka ony tylkogwoli sie naucżył misląc, nie wydac się z Polszcżyzną swoią, źeby podobno y on temże sposobem o niey nie rozumiał, iako dopiero o nim myśliła. Jednak źe iedna z Towarzyszek zblizała się do nich, Berałda obawiaiąc, źeby nie usłyszała tych przyiaźnych roźmow z Woiewodźicem, odpowiedźiała mu po Polsku, prosząc go, źeby iuź więcey Niemieckim Językiem do niey niemowił. Woiewodźić
Skrót tekstu: PrechDziałKaw
Strona: 7
Tytuł:
Kawaler polski z francuskiego przetłumaczony
Autor:
Jean de Prechac
Tłumacz:
Jan Działyński
Miejsce wydania:
Toruń
Region:
Pomorze i Prusy
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
epika
Gatunek:
romanse
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1722
Data wydania (nie wcześniej niż):
1722
Data wydania (nie później niż):
1722
