wielką żałość, cośmy wszyscy jaśnie z twarzy jego widzieli, cieszył książę pięknemi słowy i napominał, żeby się nie frasował, gdyż widoma to rzecz jest, że nie umyślnie to się stało, bo w tymże sam książę był niebezpieczeństwie, w którym i król, i dołożył król chcąc to koniecznie mieć, żeby puszkarzowi żywota nie brano. Na wieczerzy król jadł z księciem pospołu i dodawał mu dobrej myśli. A iż z królem był znany Gabriel Tarło, który potym ochmistrzem był u królowej Katarzyny i starostą chełmskim, a miał u książęcia z dawna wielką łaskę, naprawił go król na książę, iżby często pił do niego za zdrowie królewskie
wielką żałość, cośmy wszyscy jaśnie z twarzy jego widzieli, cieszył książę pięknemi słowy i napominał, żeby się nie frasował, gdyż widoma to rzecz jest, że nie umyślnie to się sstało, bo w tymże sam książę był niebezpieczeństwie, w którym i król, i dołożył król chcąc to koniecznie mieć, żeby puszkarzowi żywota nie brano. Na wieczerzy król jadł z księciem pospołu i dodawał mu dobrej myśli. A iż z królem był znany Gabryel Tarło, który potym ochmistrzem był u królowej Katarzyny i starostą chełmskim, a miał u książęcia z dawna wielką łaskę, naprawił go król na książę, iżby często pił do niego za zdrowie królewskie
Skrót tekstu: GórnDzieje
Strona: 173
Tytuł:
Dzieje w Koronie Polskiej
Autor:
Łukasz Górnicki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
historia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1637
Data wydania (nie wcześniej niż):
1637
Data wydania (nie później niż):
1637
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła wszystkie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Piotr Chmielowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Salomon Lewental
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1886
co się stawa, kiedy uszy nazbyt blisko od zadu są, i działo na przodku ciężkie jest niż na zadzie: com ja sam często widywał, że i nalepszy i nabieglejszy puszkarz choć nalepiej i napewniej pod wagę narychtował, przecie jednak do wytknionego celu trafić niemógł, czemu się wszyscy przytomni bardzo dziwowali, i puszkarzowi winę dawali, która wsamej skrytej działa tego wadzie tkwiała: widziałem też i to przy tych działach które na przodku cięższe były niż na zadzie, i dla tego wstrzelaniu zawżdy na przodek upadały, że albo nie donosiły albo przenosiły; aż postrzegszy tego Puszkarz, kosz z kulami, albo z czym inszym na zadzie zawiesił
co śię stawa, kiedy uszy názbyt blisko od zádu są, y dźiáło ná przodku ćiężkie iest niż ná zádźie: com iá sam często widywał, że y nalepszy y nábiegleyszy puszkarz choć nálepiey y nápewniey pod wagę nárychtował, przećie iednák do wytknionego celu tráfić niemogł, czemu śię wszyscy przytomni bárdzo dźiwowáli, y puszkarzowi winę dawáli, ktora wsamey skrytey dźiáłá tego wádźie tkwiáłá: widźiáłem też y to przy tych dźiáłách ktore ná przodku ćięższe były niż ná zádźie, y dla tego wstrzelániu záwżdy ná przodek upadáły, że álbo nie donośiły álbo przenośiły; áż postrzegszy tego Puszkarz, kosz z kulámi, álbo z czym inszym ná zádźie záwieśił
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 24
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
, Mostów, Okrętów, lubo do dział jego się strzela, szkodliwsze. Aby tedy Puszkarze takiego niebezpieczeństwa i pracy, Ludwisarze zaś sromoty uiść mogli radziłbym im, aby się zawsze z świadomymi Pu- szkarzami, albo z inszymi takimi ludźmi naradzali, którzt z niebezpieczeństwem zdrowia swego tej proby doświadczyli. Naostatek coby puszkarzowi dobremu o różności dział wiedzieć potrzeba, to wypowiedziano jest w przeszłym Rozdziale gdzie trojakie działa opisane są, to jest, Colubryny Cartauny, i z swoimi cząstkami. Cartauny niektóre Cesarza Karola piątego które nalepsze są teraźniejszego czasu. Te działa zwielką uwagą zgotowane są, są na 18. Kalibr. czterdzieści i pięć funtowych długie,
, Mostow, Okrętow, lubo do dźiał iego śię strzela, szkodliwsze. Aby tedy Puszkarze tákiego niebespieczeństwa y pracy, Ludwisarze záś sromoty uiść mogli radziłbym im, áby śię záwsze z swiádomymi Pu- szkarzámi, álbo z inszymi tákimi ludźmi náradzáli, ktorzt z niebespieczeństwem zdrowia swego tey proby doswiadczyli. Náostatek coby puszkarzowi dobremu o roznośći dźiał wiedźieć potrzebá, to wypowiedźiano iest w przeszłym Rozdźiale gdźie troiákie dźiáłá opisáne są, to iest, Colubryny Cartauny, y z swoimi cząstkámi. Cartauny niektore Cesárzá Karola piątego ktore nalepsze są teráźnieyszego czásu. Te dźiáłá zwielką uwagą zgotowáne są, są ná 18. Calibr. czterdźieśći y pięć funtowych długie,
Skrót tekstu: UffDekArch
Strona: 25
Tytuł:
Archelia, to jest nauka i informacja o strzelbie i o rzeczach do niej należących ...
Autor:
Diego Uffano
Tłumacz:
Jan Dekan
Drukarnia:
Daniel Vetterus
Miejsce wydania:
Leszno
Region:
Wielkopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1643
Data wydania (nie wcześniej niż):
1643
Data wydania (nie później niż):
1643
są dwie, i więcej mogą być, jako pokazują litery FG i HI, ciągnione równie daleko jedna od drugiej, iż idąc nieskończoną długością nie mogą się nigdy złączyć pospołu. Tak dusza od ciała zarównie z dwiema liniami prostymi parallele może się formować, bo przez te równości linij dusza przyjdzie być prosta, albowim siła należy puszkarzowi, o czym dalej szyrzy się powi.
Te linie klinowate albo piramidalne są dwie, i więcej być ich może, jako pokazują litery KLMN, a zową się klinowate albo piramidalne, gdyż na części LN zbliżają się więcej niż do części KM, iż gdyby się ciągnęły te dwie linie, aby poszły nieskończenie, nie będą
są dwie, i więcy mogą być, jako pokazują litery FG i HI, ciągnione równie daleko jedna od drugiej, iż idąc nieskończoną długością nie mogą się nigdy złączyć pospołu. Tak dusza od ciała zarównie z dwiema linijami prostymi parallele może się formować, bo przez te równości linij dusza przyjdzie być prosta, albowim siła należy puszkarzowi, o czym dalej szyrzy się powi.
Te linije klinowate albo piramidalne są dwie, i więcej być ich może, jako pokazują litery KLMN, a zową się klinowate albo piramidalne, gdyż na części LN zbliżają się więcy niż do części KM, iż gdyby się ciągnęły te dwie linije, aby poszły nieskończenie, nie będą
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 56
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
więcej niż do części KM, iż gdyby się ciągnęły te dwie linie, aby poszły nieskończenie, nie będą mogły, ponieważ złączą się pospołu i przyjdzie jej formować figurę klinowatą, piramidalną, ostrą; iż działa od pierwszego i drugiego rodzaju mają być grubsze na zad niż na przód, jako pokazują mianowane linie, które reprezentuję puszkarzowi, aby mógł zażywać dla formowania ciała w dziele na wizerunk, żeby ludwisarz formował tym kształtem i proporcyją, o który w swoim rozdziale szyrzy będzie się mówiło. Rys. 10 ROZDZIAŁ IV O LiniEJ OKRĄGŁY, SERPENTYNOWATY I IRREGULARNY, I RYSOWAĆ UMIEĆ, JAKO WIELCE POTRZEBNO PUSZKARZOWI
Linia okrągła jest ta, która formuje się od
więcy niż do części KM, iż gdyby się ciągnęły te dwie linije, aby poszły nieskończenie, nie będą mogły, ponieważ złączą się pospołu i przyjdzie jej formować figurę klinowatą, piramidalną, ostrą; iż działa od pierwszego i drugiego rodzaju mają być grubsze na zad niż na przód, jako pokazują mianowane linije, które reprezentuję puszkarzowi, aby mógł zażywać dla formowania ciała w dziele na wizerunk, żeby ludwisarz formował tym kształtem i proporcyją, o który w swoim rozdziale szyrzy będzie się mówiło. Rys. 10 ROZDZIAŁ IV O LINIJEJ OKRĄGŁY, SERPENTYNOWATY I IRREGULARNY, I RYSOWAĆ UMIEĆ, JAKO WIELCE POTRZEBNO PUSZKARZOWI
Linija okrągła jest ta, która formuje się od
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 56
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
porządkiem te wszystkie linie formowały jedne samą linią LM.
Linia irregularna NO jest ta, która bez reguły idzie i tam, i sam, jako na podobieństwo natury formuje i opasuje miejsca, góry, brzegi insze rzeczy podobne, a wszystko bez reguły, tak i człowiek może ręką formować linią irregularną, która barzo jest potrzebna puszkarzowi biegłemu, jako i wszystkie insze linie. I przeto cię proszę i radzę, przyjacielu puszkarzu, abyś się uczył rysować, bo rysowanie jest jakoby druga natura, ponieważ z rysowania się pokazują nie tylko działa i ich sztuki, lecz fortece, obozy, którzy się chcą bić albo bronić. Owo zgoła rysowanie jest koroną
porządkiem te wszystkie linije formowały jedne samą liniją LM.
Linija irregularna NO jest ta, która bez reguły idzie i tam, i sam, jako na podobieństwo natury formuje i opasuje miesca, góry, brzegi insze rzeczy podobne, a wszystko bez reguły, tak i człowiek może ręką formować liniją irregularną, która barzo jest potrzebna puszkarzowi biegłemu, jako i wszystkie insze linije. I przeto cię proszę i radzę, przyjacielu puszkarzu, abyś się uczył rysować, bo rysowanie jest jakoby druga natura, ponieważ z rysowania się pokazują nie tylko działa i ich sztuki, lecz fortece, obozy, którzy się chcą bić albo bronić. Owo zgoła rysowanie jest koroną
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 58
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
ciało o fortecach. Na to odpowiadam, że zbytnia rzecz, ale potrzebna, aby puszkarz poznał z praksy każdą formę angułów, bo jemu należy z działa bić, psować, rozrywać i według własności angułu on ma się rządzić i żadną miarą nie będzie mógł dobrze bić, jeśli go nie zna; przeto ma się pozwolić puszkarzowi, aby wiedział, co to jest anguł prosty, ostry i płaskowaty.
Anguł prosty jest ten, który się formuje od czwarty części cyrkułu AB, ostry od szósty części BC, płaskowaty od trzeciej części CD; co, aby się lepiej pokazało, zniosłem mianowane anguły precz od cyrkla ABCD osobno i położyłem
ciało o fortecach. Na to odpowiadam, że zbytnia rzecz, ale potrzebna, aby puszkarz poznał z praksy każdą formę angułów, bo jemu należy z działa bić, psować, rozrywać i według własności angułu on ma się rządzić i żadną miarą nie będzie mógł dobrze bić, jeśli go nie zna; przeto ma się pozwolić puszkarzowi, aby wiedział, co to jest anguł prosty, ostry i płaskowaty.
Anguł prosty jest ten, który się formuje od czwarty części cyrkułu AB, ostry od szósty części BC, płaskowaty od trzeciej części CD; co, aby się lepiej pokazało, zniosłem mianowane anguły precz od cyrkla ABCD osobno i położyłem
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 60
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
, przeto dobra jest, aby się puszkarz delektował cokolwiek w fortyfikowaniu fortecy, zamknienia szańców, płotów i inszych rzeczy podobnych. I dlatego kładę czwarty anguł i piąty anguł; a pokazuje się czwarty anguł HIKL, piąty anguł pokazuje się STOPQ inszych wiele angułów wewnątrz w mianowanym cyrklu. A przeto, iż nie należy to generalnemu puszkarzowi, zaniecham, chowając się eksplikować w drugiej księdze, którą mam dać do druku o fortyfikowaniu. Rys. 12 ROZDZIAŁ VI O CENTRZE I DiaMETRZE I SKĄD SIĘ WEŹMIE ICH IMIĘ, I JAK WIELCE SĄ POTRZEBNE
Centrum nic inszego nie jest, tylko jeden punkt, który się formuje od końca cyrkla A, a drugi koniec
, przeto dobra jest, aby się puszkarz delektował cokolwiek w fortyfikowaniu fortecy, zamknienia szańców, płotów i inszych rzeczy podobnych. I dlatego kładę czwarty anguł i piąty anguł; a pokazuje się czwarty anguł HIKL, piąty anguł pokazuje się STOPQ inszych wiele angułów wewnątrz w mianowanym cyrklu. A przeto, iż nie należy to generalnemu puszkarzowi, zaniecham, chowając się eksplikować w drugiej księdze, którą mam dać do druku o fortyfikowaniu. Rys. 12 ROZDZIAŁ VI O CENTRZE I DYJAMETRZE I SKĄD SIĘ WEŹMIE ICH IMIĘ, I JAK WIELCE SĄ POTRZEBNE
Centrum nic inszego nie jest, tylko jeden punkt, który się formuje od końca cyrkla A, a drugi koniec
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 60
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
.
Diametr jest ta linia, która rozdziela prawdziwie w środku cyrkuł, jako pokazuje EFG, i która ma iść na wierzch od centrum E, aby go nakrył. Ten diametr służy do rozdzielenia na wiele części, i z nim nie tylko się formuje ciało od działa, ale się uczyni i wiele nieznośnych skutków, najpotrzebniejszych puszkarzowi mądremu. Rys. 13 ROZDZIAŁ VII O MUSZTAPIE GEOMETRYCKIM I KTÓRY JEST FUNDAMENT, SKĄD SIĘ WEŹMIE TA PROPORCJA DiaMETRU OD KULI FUNTOWY AŻ DO FUNTÓW 64 I WIĘKSZY LiczbY WAGI LUB OŁOWIANY, ŻELAZNY ALBO KAMIENNY
Przyjacielu puszkarzu, ta jest pryncypalna praxis, aby ty prawdziwie rozumiał i regułą prawdziwą formował jeden musztap prawdziwy według zwyczaju i
.
Dyjametr jest ta linija, która rozdziela prawdziwie w środku cyrkuł, jako pokazuje EFG, i która ma iść na wierzch od centrum E, aby go nakrył. Ten dyjametr służy do rozdzielenia na wiele części, i z nim nie tylko się formuje ciało od działa, ale się uczyni i wiele nieznośnych skutków, najpotrzebniejszych puszkarzowi mądremu. Rys. 13 ROZDZIAŁ VII O MUSZTAPIE GEOMETRYCKIM I KTÓRY JEST FUNDAMENT, SKĄD SIĘ WEŹMIE TA PROPORCYJA DYJAMETRU OD KULI FUNTOWY AŻ DO FUNTÓW 64 I WIĘKSZY LIDZBY WAGI LUB OŁOWIANY, ŻELAZNY ALBO KAMIENNY
Przyjacielu puszkarzu, ta jest pryncypalna praxis, aby ty prawdziwie rozumiał i regułą prawdziwą formował jeden musztap prawdziwy według zwyczaju i
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 62
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
Przyjacielu puszkarzu, ta jest pryncypalna praxis, aby ty prawdziwie rozumiał i regułą prawdziwą formował jeden musztap prawdziwy według zwyczaju i wagi funta, która się znajduje w tym mieście, gdzie będziesz służył. Mówię miasto, bo w jedni prowincyjej własny najdzie się wiele różności funtów i przez to rodzi się wielka konfuzyja na wszystek świat niebiegłemu puszkarzowi, to jest, gdy przyjdzie od jednego państwa do drugiego służyć i używać tego musztapu, którego używał w Flandryjej, we Francyjej, albo w inszym mieście, nie konsyderując, gdzie nowotnie służy, gdyż jest insza proporcja funtu. Jeśli ten jego musztap pokazuje mu jeden funt diametru, funt od miasta da mu lotów 2
Przyjacielu puszkarzu, ta jest pryncypalna praxis, aby ty prawdziwie rozumiał i regułą prawdziwą formował jeden musztap prawdziwy według zwyczaju i wagi funta, która się znajduje w tym mieście, gdzie będziesz służył. Mówię miasto, bo w jedny prowincyjej własny najdzie się wiele różności funtów i przez to rodzi się wielka konfuzyja na wszystek świat niebiegłemu puszkarzowi, to jest, gdy przyjdzie od jednego państwa do drugiego służyć i używać tego musztapu, którego używał w Flandryjej, we Francyjej, albo w inszym mieście, nie konsyderując, gdzie nowotnie służy, gdyż jest insza proporcyja funtu. Jeśli ten jego musztap pokazuje mu jeden funt dyjametru, funt od miasta da mu lotów 2
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 64
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
