: z mastiks i rebarb: abo przez nos i usta brać wsię parę z warzenia majeranu/ rozmarynu/ poleju/ rumu/ miętki polnej/ sałwiej/ a w czapce niższej niech chodzi. Weź kwiecia rozmarynu/ lawendy po szczyptach/ nostrzykowego/ macierzy duszki/ sałwiej majeranu po pułgarści/ rożej czerwonej/ bukwice/ rumienkowego po pułtory szczypty/ senesu/ kocanek arab: po drag: dwie/ goździków kramnych/ gałki muszkatowej/ kwiatu po scrup: dwu/ melissy trochę/ mastix, thuris, corali pp. po pół grag: przetłukszy urób i przeszyj czapkę. Spać idąc dasz dla snu syr: makowego/ i fiołków bronatnych po łot
: z mástix y rhebárb: ábo przez nos y vstá bráć wśię párę z wárzenia máieranu/ rozmárinu/ poleiu/ rumu/ miętki polney/ sałwiey/ á w czapce niższey niech chodźi. Weź kwiećia rozmárinu/ láwendy po szczyptach/ nostrzykowego/ máćierzy duszki/ sałwiey máieranu po pułgarśći/ rożey czerwoney/ bukwice/ rumienkowego po pułtory szczypty/ senesu/ kocanek árab: po drag: dwie/ gozdźikow kramnych/ gałki muszkátowey/ kwiátu po scrup: dwu/ melissy trochę/ mastix, thuris, corali pp. po puł grag: przetłukszy vrob y przesziy czapkę. Spáć idąc dasz dla snu syr: mákowego/ y fiołkow bronatnych po łot
Skrót tekstu: CiachPrzyp
Strona: C3v
Tytuł:
O przypadkach białychgłów brzemiennych
Autor:
Piotr Ciachowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
poradniki, traktaty
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1624
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1624
w którym się zda jakby się co przelewało.
Weś Bursztynu tartego, nasyp w worek, przeszyj, weś Pieprzu długiego, przetłucz, nalej gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiaj często worek, i przykładaj w tył głowy. Item na ból Głowy.
WEś Celidonij, Macierzanki, Kwiatu Rumienkowego, zwierć, roztworz winem, przykładaj ciepło. Na szum w głowie i łupanie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyżkę, kwiatu Rumienkowego garść, stłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładaj. Na strzykanie w głowie.
WEś Jałowcu garść, Bobku garść, Piołunu pół
w ktorym się zda iákby się co przelewało.
Weś Bursztynu tártego, násyp w worek, przeszyi, weś Pieprzu długiego, przetłucz, náley gorzałką dobrą, niech moknie przez noc, ta gorzałką skrapiay często worek, y przykładay w tył głowy. Item ná bol Głowy.
WEś Celidonij, Mácierzanki, Kwiátu Rumienkowego, zwierć, rostworz winem, przykłáday ciepło. Ná szum w głowie y łupánie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyszkę, kwiátu Rumienkowego garść, ztłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładay. Ná strzykánie w głowie.
WEś Iałowcu garść, Bobku garść, Piołunu puł
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 43
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
moknie przez noc, ta gorzałką skrapiaj często worek, i przykładaj w tył głowy. Item na ból Głowy.
WEś Celidonij, Macierzanki, Kwiatu Rumienkowego, zwierć, roztworz winem, przykładaj ciepło. Na szum w głowie i łupanie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyżkę, kwiatu Rumienkowego garść, stłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładaj. Na strzykanie w głowie.
WEś Jałowcu garść, Bobku garść, Piołunu pół garści, z tłukszy rozmąć winem, okładaj tył głowy. Item. Uwarz gramatkę z piwa, z chleba, przylej octu trochę, przydaj kwiatu Bzowego, przyprasz, odjąwszy
moknie przez noc, ta gorzałką skrapiay często worek, y przykładay w tył głowy. Item ná bol Głowy.
WEś Celidonij, Mácierzanki, Kwiátu Rumienkowego, zwierć, rostworz winem, przykłáday ciepło. Ná szum w głowie y łupánie.
WEś Bobku ziarn 30. Kminu polnego garść, Kopru Włoskiego łyszkę, kwiátu Rumienkowego garść, ztłukszy społem rożczyn winem, zgrzawszy, tył głowy okładay. Ná strzykánie w głowie.
WEś Iałowcu garść, Bobku garść, Piołunu puł gárśći, z tłukszy rozmąć winem, okładay tył głowy. Item. Uwarz grámatkę z piwá, z chlebá, przyley octu trochę, przyday kwiátu Bzowego, przyprasz, odiąwszy
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 43
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
takiej chorobie Opiata są zawsze podejrzane, lepiej się od nich wstrzymać miasto nich warz makowski w wodzie, maczając w niej chustę, okładaj głowę. Item. Weś Makowek, liścia wierzbowego Szałacianego, Psinek, SZaleju, warz w wodzie niech chory moczy w tym nogi na noc. Item. Weś olejku Rożanego, Rumienkowego, różne części, przylej octu, skrapiaj tym chustę, ktroą głowę okładaj, skronie smaruj olejkiem Muszkatowym, zmięszawszy go z Szafranem miałko utartym. Item. Emulsye różne chłodzące, i poślilające są potrzebne, przydając do nich Lap: Benellae, i Syrypu de Pau Errat. Item . Banka na sucho stawiona, na wierzch
tákiey chorobie Opiata są záwsze podeyrzáne, lepiey się od nich wstrzymáć miásto nich warz mákowski w wodzie, maczaiąc w niey chustę, okładay głowę. Item. Weś Mákowek, liścia wierzbowego Száłaćiánego, Pśinek, SZáleiu, wárz w wodzie niech chory moczy w tym nogi ná noc. Item. Weś oleyku Rożánego, Rumienkowego, rożne częśći, przyley octu, zkrapiay tym chustę, ktroą głowę okładay, skronie smáruy oleykiem Muszkátowym, zmięszawszy go z Szafránem miáłko utártym. Item. Emulsye rożne chłodzące, y pośliláiące są potrzebne, przydáiąc do nich Lap: Benellae, y Syripu de Pau Errat. Item . Bánká ná sucho stáwiona, ná wierzch
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 94
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
że smażąc, i tym olejkiem smarując bok. Item. Weś wodki z kwiatu polnegomaku, unc: 4. Julepu Fiałkowego, albo z tegoż kwiatu unc: 1. Saletry czystejdra: 1. zmięszawszy, dawaj po łyszcze. It. Po upuszczeniu krwi bok smaruj tym linimentem. Weś olejku Liliowego. Rumienkowego, Masła młodego, Sadła Kapłoniego, równe części, zmięszawszy, smaruj ciepło, możesz przydać i Driakwi, jeżeliby ciężka choroba bardzo była, po smarowaniach, kłaść materace z ziołami, albo chusty ciepłe. Item. Weś kurę żywą, rozetni wpuł, posyp prochem z korzenia Fiałkowego, przyłóż na boi, albo
że smáżąc, y tym oleykiem smáruiąc bok. Item. Weś wodki z kwiátu polnegomáku, unc: 4. Iulepu Fiałkowego, álbo z tegoż kwiátu unc: 1. Sáletry czysteydra: 1. zmięszawszy, daway po łyscze. It. Po upusczeniu krwi bok smáruy tym linimentem. Weś oleyku Liliowego. Rumienkowego, Másłá młodego, Sádłá Kápłoniego, rowne części, zmięszawszy, smáruy ćiepło, możesz przydáć y Dryakwi, ieżeliby ćięszka chorobá bárdzo byłá, po smárowániách, kłáść máterace z ziołámi, álbo chusty ćiepłe. Item. Weś kurę żywą, rozetni wpuł, posyp prochem z korzenia Fiałkowego, przyłoż ná boi, álbo
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 164
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
30 kropli, daj ciepło wypić, potym ściśnij żywot ręcznikiem. Item. Spir. nitri, cum Spir vini, zmięszawszy daj Item. Enema doświadczona. Weś polewki grochowej, warz w niej garść Esulae, przecedź, przydaj oleiku lnianego kwaterkę, soli łyżkę, przywarz, daj ciepło. Item. Weś olejku Rumienkowego, co chcesz, przydaj olejku z kopru swojskiego destill Migdałów: coć się podoba, smaruj żywot, i ciepłemi chustami obłoż. Item. Służą na to worki z otrębami, albo sprosem, albo z solą prażąc, i ciepło na żywot kladąc; także dobry na to jest Oleum Cuturbitinum, z włoskich Dyniek
30 kropli, day ćiepło wypić, potym śćiśniy żywot ręcznikiem. Item. Spir. nitri, cum Spir vini, zmięszawszy day Item. Enemá doświadczona. Weś polewki grochowey, warz w niey garść Esulae, przecedź, przyday oleiku lniánego kwáterkę, soli łyszkę, przywarz, day ćiepło. Item. Weś oleyku Rumienkowego, co chcesz, przyday oleyku z kopru swoyskiego destill Migdałow: coć się podoba, smáruy żywot, y ćiepłemi chustámi obłoż. Item. Służą ná to worki z otrębámi, álbo zprosem, álbo z solą prażąc, y ćiepło ná zywot kládąc; tákże dobry ná to iest Oleum Cuturbitinum, z włoskich Dyniek
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 209
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
w niej/ z wilgotności zimnych układa/ warząc Kozłek z korzeniem i z nacią/ a potym uwierciawszy dobrze/ miasto plastru/ na głowę przykładać. (Matt:) Arteticè
Artetice, i łamaniu w stawiech/ w członkach osobliwym jest ratunkiem/ nakrajać co nadrobniej korzenia jego/ i utłuc/ potym na nie nalać Olejku Rumienkowego/ żeby dobrze w nim zagrąznęło/ to na słońcu jarkim przez trzy Niedziele moczyć w szklanym naczyniu/ potym na ogniu węglistym/ tak długo warzyć/ aż co namiękcej rozewre/ potym mocno wyżąć albo wyprasować/ i tym ułomne członki/ za dawną chorobą/ każdego dnia/ rano i na noc/ nacierać. (Tabe
w niey/ z wilgotnośći źimnych vkłáda/ wárząc Kozłek z korzeniem y z naćią/ á potym vwierćiawszy dobrze/ miásto plastru/ ná głowę przykłádáć. (Matth:) Arteticè
Artetice, y łamániu w stáwiech/ w członkách osobliwym iest rátunkiem/ nákráiáć co nadrobniey korzenia iego/ y vtłuc/ potym ná nie nálać Oleyku Rumienkowego/ żeby dobrze w nim zágrąznęło/ to ná słońcu iárkim przez trzy Niedźiele moczyć w szklánym naczyniu/ potym ná ogniu węglistym/ ták długo wárzyć/ áż co namiękcey rozewre/ potym mocno wyżąć álbo wyprásowáć/ y tym vłomne członki/ zá dawną chorobą/ káżdego dniá/ ráno y ná noc/ náćieráć. (Tabe
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 53
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
aż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wziąć go ze dwanaście łótów/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótów/ Lubczyku świeżego/ z nacią i z korzeniem/ po dwa łóty. To wszytko posiekać i utłuc/ abo uwiercieć/ i w wódce Majeranowej smażyć/ przylawszy olejku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To na Dymienicę ciepło plastrować/ raz i trzy przez dzień odnawiając: także w nocy co uschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
Drudzy do tych przerzeczonych rzeczy/ zarówno wziętych/ dwa całe korzenie białej Liliej przydają/ upiekszy je pierwej/ i drobno pokrajawszy tłuką/ a potym w ługu jarkim
áż zeschnie. Dymienicom powietrznym morowym.
Dymienicom powietrznym/ plastr z korzenia Kozłkowego czynią tym sposobem: Wźiąć go ze dwánaśćie łótow/ Hebdowego korzenia młodego sześć łótow/ Lubsczyku świéżego/ z naćią y z korzeniém/ po dwá łóty. To wszytko pośiekáć y vtłuc/ ábo vwierćieć/ y w wódce Máieranowey smáżyc/ przylawszy oleyku Rumienkowego z ośm łyżek dobrych. To ná Dymienicę ćiepło plástrowáć/ raz y trzy przez dźień odnawiáiąc: tákże w nocy co vschnie /znowu przyłożyć. (Tabe)
Drudzy do tjch przerzeczonych rzeczy/ zárowno wźiętych/ dwá cáłe korzenie białey Liliey przydáią/ vpiékszy ie piérwey/ y drobno pokraiawszy tłuką/ á potym w ługu iárkim
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 54
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Zębom wyprochniałym bolącym.
Zębom dziurawym i wyprochniałym/ ktemu polejącym/ Korzeń Dzięgilowy żuchany na nie włożywszy/ lekarstwem bywa. Abowiem Item.
Boleści w nich uśmierza: Też Sok sam/ z tegoż korzenia/ w nie puszczając/ toż czyni. Uszu bolejącym.
Uszom bolejącym tenże Sok/ z olejkiem Kopru ogródnego i Rumienkowego zmieszany/ a ciepło w nie puszczany: układa bole w nich z zimna. Odziębienym członkom.
Odziębionym członkom i omartwionym lekarstwem.
Nabrzemieniu i opuchnieniu tychże członków z odmorzenia/ jest ratunkiem rozgrzewając i odżywiając je. Nerwom.
Nerwy oziębłe otrzeźwia/ rozgrzewa i posila. (Turn.) Wzroku.
Tenże Sok
Zębom wyprochniáłym bolącym.
Zębom dźiuráwym y wyprochniáłym/ ktemu poleiącym/ Korzeń Dźięgilowy żuchány ná nie włożywszy/ lekárstwem bywa. Abowiem Item.
Boleśći w nich vśmierzá: Też Sok sam/ z tegoż korzeniá/ w nie pusczáiąc/ toż czyni. Vszu boleiącym.
Vszom boleiącym tenże Sok/ z oleykiem Kopru ogrodnego y Rumienkowego zmieszány/ á ćiepło w nie pusczány: vkłáda bole w nich z źimná. Odźiębienym członkom.
Odźiębionym członkom y omartwionym lekárstwem.
Nábrzemieniu y opuchnieniu tychże członkow z odmorzenia/ iest rátunkiem rozgrzewáiąc y odżywiáiąc ie. Nerwom.
Nerwy oźiębłe otrzeźwia/ rozgrzewa y pośila. (Turn.) Wzroku.
Tenże Sok
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 91
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
żywot co nacieplej przykładane czyni. Piersiom
Piersiom Białogłowskim zbytnie nabrzmiałym/ z obfitości mleka w nich zsiadłego/ lekarstwo z tegoż nasienia/ wziąwszy go miałko utartego sześć łotów/ maski Fengrekowej/ Słoneczniku/ po trzy łoty: Mirry łot/ Szafranu tłuczonego pół ćwierci łota. To wespół warzyć w białym winie/ przylawszy sześć łotów Rumienkowego olejku/ tak długo warząc/ aż zgęstnieje jako maść/ i tym co nacieplej plastrować. Miesięcznej.
Paniam chorobę Miesięczną/ nad przyrodzenie zahamowaną/ wzbudza i wywodzi/ Nasienie albo Korzeń w winie słodkim/ albo w małmazji warząc nawet w piwie albo w wodzie/ a po ośmi łyżek ciepło rano i na noc pijąc.
żywot co naćiepley przykłádáne czyni. Pierśiom
Pierśiom Białogłowskim zbytnie nábrzmiáłym/ z obfitośći mleká w nich zśiádłego/ lekárstwo z tegoż naśienia/ wźiąwszy go miáłko vtárte^o^ sześć łotow/ maski Fengrekowey/ Słoneczniku/ po trzy łoty: Mirrhy łot/ Száfránu tłuczonego poł czwierći łotá. To wespoł wárzyć w białym winie/ przylawszy sześć łotow Rumienkowego oleyku/ ták długo wárząc/ áż zgęstnieie iáko máść/ y tym co naćiepley plastrowáć. Mieśięczney.
Pániam chorobę Mieśięczną/ nád przyrodzenie záhámowáną/ wzbudza y wywodźi/ Naśienie álbo Korzeń w winie słodkim/ álbo w máłmázyey wárząc náwet w piwie álbo w wodźie/ á po ośmi łyżek ćiepło ráno y na noc piiąc.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 140
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
