na samym wierzchu Kłącza zosobna każdy na swym prąciku wyrasta. Te mają zapach jakoby Śliwa dojźrzała/ także i barwy nie jakokolwiek Śliwobrónatnej/ albo brónatno Fiołkowej/ jedno dobrze węższe niżli Kosacu pierwszego. Jednak kształtem są sobie podobne/ a ku dółu odwiesistsze. Korzonki we dwojnasób cieńsze niżli mały palec/ z wierzchu Lisowate i rumienne/ we wnątrz białe/ twarde/ smaku ostrego i usta rozpalającego. Księgi Pierwsze. Miejsce
Ten Kosaciec bywa pospolicie w ogrodach sadzony/ we Włoszech/ także i w Niderlandzie/ we Francjej/ w Niemczech. Kwitnie w Maju/ na zimę liścia ostrada/ znowu odrasta na Wiosnę. Przyrodzenie
Jest przyrodzenia gorącego w trzecim stopniu
ná sámym wierzchu Kłącza zosobná káżdy ná swym prąćiku wyrasta. Te máią zapách iákoby Sliwá doyźrzáłá/ tákże y bárwy nie iákokolwiek Sliwobrónatney/ álbo brónatno Fiołkowey/ iedno dobrze węższe niżli Kosacu pierwszego. Iednák kształtem są sobie podobne/ á ku dółu odwieśistsze. Korzonki we dwoynasob ćiensze niżli máły pálec/ z wierzchu Lisowáte y rumienne/ we wnątrz białe/ twárde/ smáku ostrego y vstá rozpaláiącego. Kśięgi Pierwsze. Mieysce
Ten Kosaćiec bywa pospolićie w ogrodách sádzony/ we Włoszech/ tákże y w Niderlándźie/ we Fráncyey/ w Niemcech. Kwitnie w Máiu/ ná źimę liśćia ostrada/ znowu odrasta ná Wiosnę. Przyrodzenie
Iest przyrodzenia gorącego w trzećim stopniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 15
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
zatrzymany/ albo z ciężkością puszczany/ potężnie pędzi/ w wodzie warzony/ a trunkiem używany/ a zwłaszcza korzenie jego. (Dioscorydes) (Gal:) Moczu ciężkiemu Biegunkom.
Biegunki zastanawia/ tymże sposobem z winem czerwonym cirpkim pity. Upławom białym albo rumiennym/ także ropistym.
Upławy białogłowskie tak białe/ jako rumienne i ropiste/ bądź warząc go i pijąc/ bądź prochu jego w trunku używając: także się też w nim naparzając i kąpiąc/ zastanawia. Kordiace Gryzieniu w Żołądku
Kordiacznym/ i
Gryzienie w żołądku mającym pić go dobrze z zimną wodą. (Gal:) Opuszeniu.
Opuszeniu żywota z wietrzności. Żółtaczce.
Żółtą chorobę
zátrzymány/ álbo z ćięszkośćią pusczány/ potężnie pędźi/ w wodźie wárzony/ á trunkiem vżywány/ á zwłasczá korzenie iego. (Dioscorides) (Gal:) Moczu ćiężkiemu Biegunkom.
Biegunki zástánawia/ tymże sposobem z winem czerwonym cirpkim pity. Vpłáwom białym álbo rumiennym/ tákże ropistym.
Vpłáwy białogłowskie ták białe/ iáko rumienne y ropiste/ bądź wárząc go y piiąc/ bądź prochu iego w trunku vżywáiąc: tákże sie też w nim náparzáiąc y kąpiąc/ zástánáwia. Kordiáce Gryźieniu w Zołądku
Kordyácznym/ y
Gryźienie w żołądku máiącym pić go dobrze z źimną wodą. (Gal:) Opuszeniu.
Opuszeniu żywotá z wietrznośći. Zołtacce.
Zołtą chorobę
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 31
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Rozmarynem Czeskim. Naszy go zowią Bagnem Świnim/ Czechowie Rozmarynkiem. Krzewiście roście /na łokieć wzwyż/ mając rosczki cienkie. Chrostowate/ lstowato rumienne/ kruche/ i do przełamania nie trudne. Na nich listeczków podobnych Rozmarynowym pełno/ te zwierzchu zielone/ od spodku rdzanwe/ albo rumiennolistowate/ w liścia także szypułki rumienne/ a przez listeczki ziebro/ ile od spodku/ tejże barwy. Na wierzchu pręcia gronka okrągłe/ jako od spodku/ tejże barwy. Na wierzchu pręcia gronka okrągłe/ jako jagodki jakie/ rudawe albo rysawe/ z których kwiatki żółtawe pochodzą/ Korzeń długi/ nieużyteczny. To ziele w każdej swej części/
Rozmárynem Czeskim. Nászy go zowią Bágnem Swinim/ Czechowie Rozmárynkiem. Krzewiśćie rośćie /ná łokieć wzwysz/ máiąc roscżki ćienkie. Chrostowáte/ lstowáto rumienne/ kruche/ y do przełamánia nie trudne. Ná nich listecżkow podobnych Rozmárynowym pełno/ te zwierzchu źielone/ od spodku rdzánwe/ álbo rumiennolistowáte/ w liśćia tákże szypułki rumienne/ á przez listeczki ziebro/ ile od spodku/ teyże bárwy. Ná wierzchu pręćia gronká okrągłe/ iáko od spodku/ teyże bárwy. Ná wierzchu pręcia gronká okrągłe/ iáko iágodki iákie/ rudáwe álbo rysáwe/ z ktorych kwiatki żołtáwe pochodzą/ Korzeń długi/ nievżyteczny. To źiele w káżdey swey częśći/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 170
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
a jedna od drugiej niczym nie jest różna/ tylko samym wzrostem: Więtsza na dwie dłoni/ podczas na pułtrzeci wzwyż: Mniejsza ledwo się na dlon wynosi. Obie mają listeczki na cienkich a obdłużnych stopkach/ po jednemu zosobna na każdej/ na kształt łyżeczek/ których używamy do wychędożenia uszu/ zlekka wydrożone/ rumienne/ zewsząd kosmate/ a około krajów drobno karbowane/ abo ząbkowane/ odspodku gładkie: w tych się zawsze wilgotność znajduje wodnista: nigdy/ by nagorącej słońce grzało/ nie wysychająca/ i owszem im barziej swymi promieniami przypala/ tym więcej rosy albo wody w sobie mają. Także się przystojnie i słusznie dziwować/ abo radniej
á iedná od drugiey niczym nie iest rozna/ tylko sámym wzrostem: Więtsza ná dwie dłoni/ podczás ná pułtrzeći wzwysz: Mnieysza ledwo się ná dlon wynośi. Obie máią listeczki ná ćienkich á obdłużnych stopkách/ po iednemu zosobná ná káżdey/ ná kształt łyżeczek/ ktorych vżywámy do wychędożenia vszu/ zlekká wydrożone/ rumienne/ zewsząd kosmáte/ á około kráiow drobno kárbowáne/ ábo ząbkowáne/ odspodku głádkie: w tych się záwsze wilgotność znáyduie wodnista: nigdy/ by nagorącey słońce grzało/ nie wysychaiąca/ y owszem im bárźiey swymi promieniámi przypala/ tym więcey rosy álbo wody w sobie máią. Tákże się przystoynie y słusznie dźiwowáć/ ábo rádniey
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 330
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
z przyrodzenia swego miewa/ sprzeciwiającą się słonecznej gorącości. Gdyż samo ziele wszystko/ jako się niżej powie/ jest pryszczącej mocy. Te listeczki zaraz na swych szypułeczkach z ziemie wychodzą/ a miedzy tymi prąteczki na trzy abo na czterj palce wzwyż/ ile w mniejszym: w więtszym/ więtsze i wyssze/ cienkie/ i rumienne. Na tych drobne kwiateczki białe. Z tych nasienie w łuszczynkach okrągłe/ na kształt nasienia Mleczowego. Korzonki cienko włosienkowate. Wszystko ziołko smaku ostrego i nieco cirpkiego/ a kwaskowatego. Kwitnie w Maju i w Czerwcu. Liste. Kwiat. Nasienie. Korzeń Miejsce.
ROście pospolicie na miejscach plonnych i pustych/ wilgotnych/
z przyrodzenia swe^o^ miewa/ sprzećiwiáiącą się słoneczney gorącośći. Gdyż sámo źiele wszystko/ iáko się niżey powie/ iest prysczącey mocy. Te listeczki záraz ná swych szypułeczkách z źiemie wychodzą/ á miedzy tymi prąteczki ná trzy ábo ná czterj pálce wzwysz/ ile w mnieyszjm: w więtszjm/ więtsze y wyssze/ ćienkie/ y rumienne. Ná tjch drobne kwiateczki białe. Z tych náśienie w łusczynkách okrągłe/ ná kształt naśienia Mleczowego. Korzonki ćienko włośienkowáte. Wszystko źiołko smáku ostrego y nieco ćirpkiego/ á kwaskowátego. Kwitnie w Máiu y w Czerwcu. Liste. Kwiát. Naśienie. Korzeń Mieysce.
ROśćie pospolićie ná mieyscách plonnych y pustych/ wilgotnych/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 330
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
