susząc ściera/ nim je nacierając. Krwi zsiadłej. Brodawkom. Twardo.
Twardości wszelakie zmiękcza. Kołtonom.
Krzczyce/ albo jako terażniejszych czasów/ Kołtunami/ drudzy Kołtkami zowią/ rozpłata/ i rozprowadza.
Nożdrzą zarosłe wrzodem/ który Polypum zowią/ otwiera/ i wykorzenia/ z Gryszpanem i z tą rdzą która się na spiży zielono sadzi zmieszany/ jako się na Zwonach znajduje/ na międnicach/ i na miedzianych blachach. Z tego wszytkiego czopki poczynić/ a w nozdrza wprawować. Miesięcznej.
Miesięczną zawściągnioną chorobę. Także Łożysku.
Łożysko po porodznieu Paniom pozostałe wywodzi/ czopek albo węzełek z tego Soku utoczony/ a z Galbanu/ a z
susząc śćiera/ nim ie náćieráiąc. Krwi zśiádłey. Brodawkom. Twárdo.
Twárdośći wszelákie zmiękcza. Kołtonom.
Krzczyce/ álbo iáko teráżnieyszych czásow/ Kołtunámi/ drudzy Kołtkámi zowią/ rozpłata/ y rosprowadza.
Nożdrzą zárosłe wrzodem/ ktory Polypum zowią/ otwiera/ y wykorzenia/ z Gryszpanem y z tą rdzą ktora sie ná spiży źielono sádźi zmieszány/ iáko sie ná Zwonách znáyduie/ ná międnicách/ y ná miedźiánych bláchách. Z tego wszytkiego czopki poczynić/ á w nozdrzá wpráwowáć. Mieśięczney.
Mieśięczną záwśćiągnioną chorobę. Tákże Lożysku.
Lożysko po porodznieu Pániom pozostáłe wywodźi/ czopek álbo węzełek z tego Soku vtoczony/ á z Gálbanu/ á z
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 194
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
złotniczej? Te nie zostają które sa barzo rzadkie, a taka jest miedź która jest pełna powietrza, ołów zaś tylo skrzepłe brzydkie żywe śrebro jest. 59. Czemu mosiądzu między kruszcami nie liczą? Mosiądz jest rzecz robiona z miedzi, a gdy liczą kruszce rzeczy tylo liczą które natura uczyniła, toż się ma rzec o spiży. 60. Czemu śpiza twarsza niżeli miedź albo cyna? Spiża staje się z zmieszania cyny z miedzią, za przydaniem niektórych materyj po trosze aby twardsza była, twarda tedy cyna miedz czyni bo z niej wygania powietrze którego miedz pełna i dla niego miękka, i zatym tęzieje, a Merkuriusz którego pełna cyna części wiąże w
złotniczey? Te nie zostáią ktore sa bárzo rzádkie, á táka iest miedź ktora iest pełna powietrza, ołow záś tylo skrzepłe brzydkie żywe śrebro iest. 59. Czemu mośiądzu między kruszczámi nie liczą? Mośiądz iest rzecz robiona z miedźi, á gdy liczą kruszce rzeczy tylo liczą ktore nátura vczyniłá, toż się ma rzec o spiży. 60. Czemu śpiza twarsza niżeli miedź albo cyna? Spiża stáie się z zmieszánia cyny z miedzią, zá przydániem niektorych máteryi po trosze áby twardszá byłá, twardá tedy cyná miedz czyni bo z niey wygánia powietrze ktorego miedz pełna y dla niego miękka, y zatym tęzieie, á Merkuriusz ktorego pełna cyná częśći wiąże w
Skrót tekstu: TylkRoz
Strona: 102
Tytuł:
Uczone rozmowy
Autor:
Wojciech Tylkowski
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1692
Data wydania (nie wcześniej niż):
1692
Data wydania (nie później niż):
1692
do N i wstaw oko w gębę O patrząc boków od duszy i zaraz poznasz, jeśli ma defekt, bo jeśli ma, przyjdzieć uczynić, jako tu na dole pokazuję.
Weź ramudel krzywy P i włóż w zapał Q, aby poszedł na dół ku niskości duszy kierując i ciągnąc go wzgórę, aż się zatrzyma na spiży, i abyś ty nie mógł odjąć trzymając go mocno, uczynisz znak nożem albo piłką w mianowany ramudel równo z spiżą działa. Uczyniwszy to zdejmiesz go precz i pójdziesz do gęby R mierząc, i jak wiele P będzie dłuższa miara ramudla od gęby, tak wiele będzie grubsza spiża. I nie dosyć na tym,
do N i wstaw oko w gębę O patrząc boków od duszy i zaraz poznasz, jeśli ma defekt, bo jeśli ma, przyjdzieć uczynić, jako tu na dole pokazuję.
Weź ramudel krzywy P i włóż w zapał Q, aby poszedł na dół ku niskości duszy kierując i ciągnąc go wzgórę, aż się zatrzyma na spiży, i abyś ty nie mógł odjąć trzymając go mocno, uczynisz znak nożem albo piłką w mianowany ramudel równo z spiżą działa. Uczyniwszy to zdejmiesz go precz i pójdziesz do gęby R mierząc, i jak wiele P będzie dłuższa miara ramudla od gęby, tak wiele będzie grubsza spiża. I nie dosyć na tym,
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 96
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
dosyć na tym, bo czasem ta dzwonowata ciasność rozciągnie się wzdłuż ku uszom. Przeto weź spiżę z czopem S i dno dziurawe T, aby poszła ciasno przez rurę od sztuki, kręcąc go w krąg, i sam sobie naznacz, jako daleko od gęby i jako ciasna jest ta część niedowiercona duszy, wziąwszy miarę na spiży V, naznaczysz równo z gębą R. Rys. 30. Drugi sposób tercyjowania. ROZDZIAŁ VI O INWENCYJEJ NaleziONY, ABY MONARCHOWIE JEDNYM POJŹRZENIEM OKA MOGLI TERCYJOWAĆ I POZNAĆ DEFEKTY I PERFEKCYJE DZIAŁ
Oświceni monarchowie, widziałem niektóre wasze wielmożności nieraz dla uciechy, curiositatem albo potrzeby same nawidzające działa te, które z okazji uczynili wam
dosyć na tym, bo czasem ta dzwonowata ciasność rozciągnie się wzdłuż ku uszom. Przeto weź spiżę z czopem S i dno dziurawe T, aby poszła ciasno przez rurę od sztuki, kręcąc go w krąg, i sam sobie naznacz, jako daleko od gęby i jako ciasna jest ta część niedowiercona duszy, wziąwszy miarę na spiży V, naznaczysz równo z gębą R. Rys. 30. Drugi sposób tercyjowania. ROZDZIAŁ VI O INWENCYJEJ NALEZIONY, ABY MONARCHOWIE JEDNYM POJŹRZENIEM OKA MOGLI TERCYJOWAĆ I POZNAĆ DEFEKTY I PERFEKCYJE DZIAŁ
Oświceni monarchowie, widziałem niektóre wasze wielmożności nieraz dla uciechy, curiositatem albo potrzeby same nawidzające działa te, które z okazyjej uczynili wam
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 96
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
po stronach duszy, to jest w dnie dzwona. Weźmiesz miarę od gęby B, który diametr dzieli się na 8 części i będziesz formował długość komory na gęby 4 1/2, to jest ode dna A aż do C i tak wiele ma się zmieścić prochu. I na przedzie uszu w D ma mieć w spiży na 5 od 8 części po stronach duszy. I na szyi E ma mieć 3 od 8 części po stronach duszy. A żebyś lepiej zrozumiał, formowałem tę gębę F i dywidowałem jej diametr na 8 części, na większą formę. Odjąłem też od niej i formowałem kanona dzwonowatego G. A jeśli
po stronach duszy, to jest w dnie dzwona. Weźmiesz miarę od gęby B, który dyjametr dzieli się na 8 części i będziesz formował długość komory na gęby 4 1/2, to jest ode dna A aż do C i tak wiele ma się zmieścić prochu. I na przedzie uszu w D ma mieć w spiży na 5 od 8 części po stronach duszy. I na szyi E ma mieć 3 od 8 części po stronach duszy. A żebyś lepiej zrozumiał, formowałem tę gębę F i dywidowałem jej dyjametr na 8 części, na większą formę. Odjąłem też od niej i formowałem kanona dzwonowatego G. A jeśli
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 214
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
jest 4 diametry od komory. Te wagi, które są około niego, mają być na jednę od 12 części po stronach i przyjdzie być na 6 części od gęby sztuki, jako pokazuje gęba B, która jest rozdzielona na części. Abym ci też deklarował lepiej, mówię, że zad C ma być gruby w spiży na 6 od 6 części i jednę od 12 części od gęby mianowany sztuki. A tak będzie mało nie wszystek diametr od gęby D. I na przedzie uszu E ma mieć 5 od 8 części spiży po stronach duszy. I na szyi w F ma mieć 3 od 18 części po stronach duszy. A jej długość
jest 4 dyjametry od komory. Te wagi, które są około niego, mają być na jednę od 12 części po stronach i przyjdzie być na 6 części od gęby sztuki, jako pokazuje gęba B, która jest rozdzielona na części. Abym ci też deklarował lepiej, mówię, że zad C ma być gruby w spiży na 6 od 6 części i jednę od 12 części od gęby mianowany sztuki. A tak będzie mało nie wszystek dyjametr od gęby D. I na przedzie uszu E ma mieć 5 od 8 części spiży po stronach duszy. I na szyi w F ma mieć 3 od 18 części po stronach duszy. A jej długość
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 216
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
Efekty jego do bicia są dziwne dla tej poniekąd większy grubości i może się przyczynić cokolwiek prochu, aby pomknął barziej kulę. Te kanony formują się od niesienia 45 aż do 60 funtów kuli.
Kanony sowite nazywają się dlatego sowite, że noszą kulę sowitą od 80 aż do 30 funtów, chociaż ni mają większy proporcyjej w spiży z pospolitymi. Te kanony sowite dnie są barzod pożyteczne, gdyż popsuje się barzo siła prochu strzelając, do tego, że kule ich nader grube są, a nie idą daleko, lepszy efekt z nich uczynić możesz wtenczas, kiedy bateria naruszona i złamana jest, aby w takim ciężarze kula, mur przeszedszy, padła na
Efekty jego do bicia są dziwne dla tej poniekąd większy grubości i może się przyczynić cokolwiek prochu, aby pomknął barziej kulę. Te kanony formują się od niesienia 45 aż do 60 funtów kuli.
Kanony sowite nazywają się dlatego sowite, że noszą kulę sowitą od 80 aż do 30 funtów, chociaż ni mają większy proporcyjej w spiży z pospolitymi. Te kanony sowite dnie są barzod pożyteczne, gdyż popsuje się barzo siła prochu strzelając, do tego, że kule ich nader grube są, a nie idą daleko, lepszy efekt z nich uczynić możesz wtenczas, kiedy bateryja naruszona i złamana jest, aby w takim ciężarze kula, mur przeszedszy, padła na
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 220
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
zwykli mieć 60 i 70 sztuk, aby, kiedy jest barzo gorąca jedna, na to miejsce drugą, zimną w bateryjej postawili. A chociaż nie będzie się strzelało, jedno z piąciu albo 6 sztuk razem, lepiej przeć się niż je psować wielką gorącością. Insza przestroga. Tak wiele, jako są sztuki grube w spiży, tak wiele też przyjmują gorącości od słońca i od ognia, i tak jako są gorące, także wiele staną się twarde i kruche, jako skło, a łacno się rozpukną. Ale sztuki żelazne, tak wiele, jako się zagrzeją, czynią się miękkie i padają się, i barziej się krzywią, niżby się
zwykli mieć 60 i 70 sztuk, aby, kiedy jest barzo gorąca jedna, na to miesce drugą, zimną w bateryjej postawili. A chociaż nie będzie się strzelało, jedno z piąciu albo 6 sztuk razem, lepiej przeć się niż je psować wielką gorącością. Insza przestroga. Tak wiele, jako są sztuki grube w spiży, tak wiele też przyjmują gorącości od słońca i od ognia, i tak jako są gorące, także wiele staną się twarde i kruche, jako skło, a łacno się rozpukną. Ale sztuki żelazne, tak wiele, jako się zagrzeją, czynią się miękkie i padają się, i barziej się krzywią, niżby się
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 260
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
na szyi D 1/2 od 8 części spiży po stronach duszy. Długość jego od dna komory E aż do gęby F ma być 8 1/2 gęb od własnego kanonu, a długość komory EG ma być gęb 2 od obecny sztuki albo 4 gęby od komory właśnie. To dziąsło H ma być grube w spiży 2 od 8 części od gęby sztuki albo połowica diametru od komory. Uszy na tym miejscu I mają być długie pół diametru od gęby A, to jest 4 od 8 części, albo tak wiele, jako jest diametr od gęby komory LM. A kula M ma iść cokolwiek ciasno swym wiatrem. Jako mówi Luwidzi Coliado
na szyi D 1/2 od 8 części spiży po stronach duszy. Długość jego od dna komory E aż do gęby F ma być 8 1/2 gęb od własnego kanonu, a długość komory EG ma być gęb 2 od obecny sztuki albo 4 gęby od komory właśnie. To dziąsło H ma być grube w spiży 2 od 8 części od gęby sztuki albo połowica dyjametru od komory. Uszy na tym miescu I mają być długie pół dyjametru od gęby A, to jest 4 od 8 części, albo tak wiele, jako jest dyjametr od gęby komory LM. A kula M ma iść cokolwiek ciasno swym wiatrem. Jako mówi Luwidzi Coliado
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 266
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
, jakom cię też uczył w pierwszym i drugim rodzaju, jeśli ty pamiętasz, znowu to uczynię, abyś ty był bieglejszym i pojął praxim około exercitium tercyjowania, bo będąc przed takimi, którzy się znają, gdybyś tercyjował i chciał rysować zaraz sztukę przez słuszność jej długości i demonstrowałbyś jej grubość w spiży, mogliby cię reprehendować mówiąc, że nie będą czekać tak długo tercyjowania. Abyś tedy tercyjował przez słuszność cyrkułu, który jest sposób prędki, daj to, że gęba sztuki A jest rozdzielona na 6 części, i żeby tę sztukę BC przedano już z taką obietnicą, że jest fundowana przez miarę na 6 części
, jakom cię też uczył w pierwszym i drugim rodzaju, jeśli ty pamiętasz, znowu to uczynię, abyś ty był bieglejszym i pojął praxim około exercitium tercyjowania, bo będąc przed takimi, którzy się znają, gdybyś tercyjował i chciał rysować zaraz sztukę przez słuszność jej długości i demonstrowałbyś jej grubość w spiży, mogliby cię reprehendować mówiąc, że nie będą czekać tak długo tercyjowania. Abyś tedy tercyjował przez słuszność cyrkułu, który jest sposób prędki, daj to, że gęba sztuki A jest rozdzielona na 6 części, i żeby tę sztukę BC przedano już z taką obietnicą, że jest fundowana przez miarę na 6 części
Skrót tekstu: AquaPrax
Strona: 268
Tytuł:
Praxis ręczna działa
Autor:
Andrzej Dell'Aqua
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
wojskowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1624 a 1639
Data wydania (nie wcześniej niż):
1624
Data wydania (nie później niż):
1639
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Tadeusz Nowak
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1969
