. Zna doskonale naturę handlu, potrzebę i sposoby. Nie roższerzenie kraju uznaje być szczęśliwością Narodów, ani potęgę wojenną, ale kunszta i industrią handlową, złączoną z ziemiańskim gospodarstwem, filarami Państw nazywa. Pilność i prace przekłada nad męstwo, powiedając iż więcej narodów zginęło od gnuśności niżeli od miecza. Jest sam dobrego mienia swojego sprawcą, i nie insze podaje sposoby do zapomożenia Ojczyzny, nad te których użył do zbogacenia siebie. Zawisły zaś na korzystaniu porządnym i sprawiedliwym z najmniejszych zdarzających się okoliczności. Następuję po nim czwarty nasz towarzysz kapitan Sentry, Żołnierz a wstrzemięźliwy i skromny. W czasie służby dał dowody waleczności swojej, że zaś był śmielszym na szańcu
. Zna doskonale naturę handlu, potrzebę y sposoby. Nie roższerzenie kraiu uznaie bydź szczęśliwością Narodow, ani potęgę woienną, ale kunszta y industryą handlową, złączoną z ziemiańskim gospodarstwem, filarami Państw nazywa. Pilność y prace przekłada nad męstwo, powiedaiąc iż więcey narodow zginęło od gnusności niżeli od miecza. Jest sam dobrego mienia swoiego sprawcą, y nie insze podaie sposoby do zapomożenia Oyczyzny, nad te ktorych użył do zbogacenia siebie. Zawisły zaś na korzystaniu porządnym y sprawiedliwym z naymnieyszych zdarzaiących się okoliczności. Następuię po nim czwarty nasż towarzysz kapitan Sentry, Zołnierz á wstrzemięźliwy y skromny. W czasie służby dał dowody waleczności swoiey, że zaś był śmielszym na szańcu
Skrót tekstu: Monitor
Strona: 19
Tytuł:
Monitor na Rok Pański 1772
Autor:
Ignacy Krasicki
Drukarnia:
Wawrzyniec Mitzler de Kolof
Miejsce wydania:
Warszawa
Region:
Mazowsze
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1772
Data wydania (nie wcześniej niż):
1772
Data wydania (nie później niż):
1772
Pan N. mając z dawna zawzięte z Przodkami W. M. M. P. zachowanie pociechę nowej nowego postanowienia Akcesyej odnosi/ tym upominkiem jako pieczęcią afektu swego onę Wmci M. M. P. oświadcza/ winsuziąc WMci M. M. P. przy długo dobrym zdrowiu wpomyślnych pociechach szczęśliwego powodzenia od tego który Sprawcą i Dyrektórem tej sprawy i Aktu zacnego być raczył. Oddawaniu Upominków. Dziękowanie za Upominki.
RZecznie możemy inaczej mój M. P. żeby to co się[...] stało nie było zrządzenia Pańskiego sprawiono/ który tak różne nie tylko pokrewnością i wszelakiej przyjaźni związkami/ ale czasem i doległością miejsca dwoje w jedno zwykł jednoczyć serca:
Pan N. máiąc z dawná záwzięte z Przodkami W. M. M. P. záchowánie poćiechę nowey nowego postánowienia Akcessyey odnośi/ tym vpominkiem iáko piecżęćią affektu swego onę Wmći M. M. P. oświadcża/ winsuziąc WMći M. M. P. przy długo dobrym zdrowiu wpomyślnych poćiechách szcżęśliwego powodzenia od tego ktory Sprawcą y Dyrektorem tey spráwy y Aktu zacnego bydź racżył. Oddawániu Vpominkow. Dźiękowánie zá Vpominki.
RZecżnie możemy inácżey moy M. P. żeby to co się[...] stáło nie było zrządzenia Páńskiego spráwiono/ ktory tak rożne nie tylko pokrewnośćią y wszelákiey przyiáźni zwiąskámi/ ále cżásem y doległośćią mieyscá dwoie w iedno zwykł iednoczyć sercá:
Skrót tekstu: SpiżAkt
Strona: C4
Tytuł:
Spiżarnia aktów rozmaitych przy zalotach, weselach, bankietach, pogrzebach
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
mowy okolicznościowe
Tematyka:
obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1638
Data wydania (nie wcześniej niż):
1638
Data wydania (nie później niż):
1638
śmy na Grodno, na Białystok, na Zabłudów, Kleszczele, Wysokie, Janów, do Brześcia. W Białej księcia imci Radziwiłła kanclerza w. ks. lit., półtory niedzieli odpoczywaliśmy, nie bez znacznej pieczętarskich dóbr ruiny. Licencją dano wielką wojsku w tych dobrach, postępować ad libitum. Ten bowiem książę był sprawcą fomentum mali zamieszania. Bydła z folwarków i chłopskie z włości zabrane, zboża folwarkowe pozabierane, stawy pospuszczane, zwierz w zwierzyńcu pobity, w pałacu też i w pokojach wszędzie abominatio desolationis; wsi niektóre popalone przez szwedów, Różanka p. Pocieja spalona.
27 Septembris u ip. Sapiehy wojewody mińskiego byliśmy w Wisznicy.
śmy na Grodno, na Białystok, na Zabłudów, Kleszczele, Wysokie, Janów, do Brześcia. W Białéj księcia imci Radziwiłła kanclerza w. ks. lit., półtory niedzieli odpoczywaliśmy, nie bez znacznéj pieczętarskich dóbr ruiny. Licencyą dano wielką wojsku w tych dobrach, postępować ad libitum. Ten bowiem książę był sprawcą fomentum mali zamieszania. Bydła z folwarków i chłopskie z włości zabrane, zboża folwarkowe pozabierane, stawy pospuszczane, zwierz w zwierzyńcu pobity, w pałacu téż i w pokojach wszędzie abominatio desolationis; wsi niektóre popalone przez szwedów, Różanka p. Pocieja spalona.
27 Septembris u jp. Sapiehy wojewody mińskiego byliśmy w Wisznicy.
Skrót tekstu: ZawiszaPam
Strona: 109
Tytuł:
Pamiętniki
Autor:
Krzysztof Zawisza
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1715 a 1717
Data wydania (nie wcześniej niż):
1715
Data wydania (nie później niż):
1717
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Julian Bartoszewicz
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Jan Zawisza
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1862
w zwyczaju mając/ bluźnilibyśmy. A mamy je z zwyczaju wieków pierwszych. nie bluźnią nakoniec i w nauce o Starszeństwie Biskupa Rzymskiego: boby i w tym my sami równymi z Rzymiany bluźniercami najdowali się/ Rzymskiemu Biskupowi to w swej Cerkiewnej nauce przypisane mając/ że on jest Pierwoprzestolnikiem/ to jest pierwszym sprawcą świętej Pana Chrystusowej Cerkwie: Głową Prawosławnej Cerkwie Chrystusowej. Arcybiskupem wszytkiego świata: Ojcem wszytkiego świata. Archipasterzem Cerkwie/ która jest pod niebem. Biskupem Cerkwie/ i wszytkiego Chrześcijańskiego stada. i tym podobnymi. Przez co wszytko wyraźnymi słowy i my wyznawamy starszeństwo Biskupa Rzymskiego: i jego Pasterskie dostojeństwo nad wszytkie insze w Cerkwi P
w zwycżáiu máiąc/ bluźnilibysmy. A mamy ie z zwyczáiu wiekow pierwszych. nie bluźnią nákoniec y w náuce o Stárszeństwie Biskupá Rzymskiego: boby y w tym my sámi rownymi z Rzymiány bluźniercámi náydowáli sie/ Rzymskiemu Biskupowi to w swey Cerkiewney náuce przypisáne máiąc/ że on iest Pierwoprzestolnikiem/ to iest pierwszym sprawcą świętey Páná Christusowey Cerkwie: Głową Práwosławney Cerkwie Christusowey. Arcybiskupem wszytkiego świátá: Oycem wszytkiego świátá. Archipasterzem Cerkwie/ ktora iest pod niebem. Biskupem Cerkwie/ y wszytkiego Chrześćiáńskiego stádá. y tym podobnymi. Przez co wszytko wyráźnymi słowy y my wyznawamy stárszeństwo Biskupá Rzymskiego: y iego Pásterskie dostoieństwo nád wszytkie insze w Cerkwi P
Skrót tekstu: SmotApol
Strona: 99
Tytuł:
Apologia peregrinacjej do Krajów Wschodnich
Autor:
Melecjusz Smotrycki
Miejsce wydania:
Dermań
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1628
Data wydania (nie wcześniej niż):
1628
Data wydania (nie później niż):
1628
Heretykami/ i za Schismatyki mieć ich niemożemy. My Rzymianom i z Herezją/ i bez Harezjej odszczepieńcami być możemy: nam Rzymianie tylko z Harezją: A bez Herezji odszczepieńcami od nas znani i zwani słusznie być nie mogą. A to z owych dwu przyczyn. Pierwszej/ iż Rzymski Biskup jest Cerkwie Pana Chrystusowej Pierwszym sprawcą/ i naczalnym Pasterzem/ którego jeśli niema Herezji/ trzymać się/ miłować/ czcić/ i za Przodkującego Cerkwie Chrystusowej Pasterza znać i mieć/ każdy wewnątrz Cerkwie Powszechnej będący/ duchowny i świetski/ wszelakiego stanu i przełożeństwa/ człowiek/ powinien jest. Z przyczyny wtórej: iż nas Rzymski Episkop co dzień do jedności
Haeretykámi/ y zá Schismátyki mieć ich niemożemy. My Rzymiánom y z Haerezyą/ y bez Harezyey odszczepieńcámi bydź możemy: nam Rzymiánie tylko z Harezyą: A bez Hęreziey odszcżepieńcámi od nas znáni y zwáni słusznie bydź nie mogą. A to z owych dwu przyczyn. Pierwszey/ iż Rzymski Biskup iest Cerkwie Páná Christusowey Pierwszym sprawcą/ y náczálnym Pásterzem/ ktorego ieśli niema Hęreziey/ trzymáć sie/ miłowáć/ czćić/ y zá Przodkuiącego Cerkwie Christusowey Pásterzá znáć y mieć/ káżdy wewnątrz Cerkwie Powszechney będący/ duchowny y świetski/ wszelákiego stanu y przełożeństwá/ człowiek/ powinien iest. Z przycżyny wtorey: iż nas Rzymski Episkop co dźień do iednośći
Skrót tekstu: SmotApol
Strona: 112
Tytuł:
Apologia peregrinacjej do Krajów Wschodnich
Autor:
Melecjusz Smotrycki
Miejsce wydania:
Dermań
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1628
Data wydania (nie wcześniej niż):
1628
Data wydania (nie później niż):
1628
5. minut 33. tedy żaden Planeta pod czas dnia Naturalnego/ takiej porcyj cerkułu nieodprawia. I owszem tegoż dnia/ kiedy Kometa uszedł stopniów 5. minut 33. Słońce w tymże czasie/ motu proprio, postąpiło tylko Stopień jeden/ i minutę jednę pierwszą. Do tego jako Słońce jest Autorem i sprawcą życia i Ozywicielem wszytkich rzeczy/ jako uczy Hermes Aphorismo primo: Sol et Luna post Deum, omnium viuentium, vit sunt: tak też i Kometa/ powinienby mieć arcydobrą Naturę. Ale to jest przeciwko eksperiencjej. Zaczym Kometa nie może się rodzić na Niebie Słońca.
Czwarta. Wszystkie obroty Sfer Niebieskich są Regularne/
5. minut 33. tedy żaden Plánetá pod czás dniá Náturálnego/ tákiey porcyi cerkułu nieodpráwia. Y owszem tegosz dniá/ kiedy Kometa vszedł stopniow 5. minut 33. Słonce w tymże czáśie/ motu proprio, postąpiło tylko Stopień ieden/ y minutę iednę pierwszą. Do tego iáko Słońce iest Authorem y sprawcą żyćia y Ozywićielem wszytkich rzeczy/ iáko vczy Hermes Aphorismo primo: Sol et Luna post Deum, omnium viuentium, vit sunt: ták też y Kometá/ powinienby mieć árcydobrą Náturę. Ale to iest przećiwko experyencyey. Záczym Kometá nie może się rodźić ná Niebie Słońcá.
Czwarta. Wszystkie obroty Spher Niebieskich są Regularne/
Skrót tekstu: CiekAbryz
Strona: A4v
Tytuł:
Abryz komety z astronomicznej i astrologicznej uwagi
Autor:
Kasper Ciekanowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
Frańkońska/ Lotaryngia/ Szwecja/ Poznań/ Lipsk/ Murszburg/ Biskupstwo Spajerskie. A ponieważ nie omylnie Kometa był i w Znaku Koziorożca: ponieważ przed moją obserwacją widziany był na kilka dni/ zaczym i te krainy/ które należą do Koziorożca/ tu się kładą. Kozioroziec bowiem jest znak Saturna/ a że Satrunus był sprawcą Komety/ zaczym i te niżej położone krainy tymże Skutkom podległe będą: Jako to India/ Bułgaria/ Mazosze/ Litwa/ Saska ziemia/ Hassja/ Styria/ Turyngia/ Augszpurg/ Brandenburg/ Wilno/ etc. Eksplikacja Figury następującej.
NAprzód na tej niżej Figurze/ położona jest część Nieba/ na której pokazował się
Fráńkonska/ Lotharingia/ Szwecyá/ Poznań/ Lipsk/ Murszburg/ Biskupstwo Spáyerskie. A ponieważ nie omylnie Kometa był y w Znáku Koźiorożca: ponieważ przed moią obserwacyą widźiany był ná kilká dni/ záczym y te krainy/ ktore náleżą do Koźiorożca/ tu się kładą. Koźioroźiec bowiem iest znák Saturná/ á że Satrunus był sprawcą Komety/ záczym y te niżey położone kráiny tymże Skutkom podległe będa: Iako to Indya/ Bulgárya/ Mázosze/ Litwá/ Saska źiemiá/ Hássya/ Styria/ Thuringia/ Augszpurg/ Brándeburg/ Wilno/ etc. Explikácya Figury nástępuiącey.
NAprzod ná tey niżey Figurze/ połozona iest część Niebá/ ná ktorey pokázował się
Skrót tekstu: CiekAbryz
Strona: Cv
Tytuł:
Abryz komety z astronomicznej i astrologicznej uwagi
Autor:
Kasper Ciekanowski
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
traktaty
Tematyka:
astrologia, astronomia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1681
Data wydania (nie wcześniej niż):
1681
Data wydania (nie później niż):
1681
: bo od mężnego żołnierstwa walecznej ręki/ niewiele ich uszło/ i miasto swoje w nieporownanej osidłości ogniem zniesione/ zostawili. A zburzywszy naszy Moskwę/ Kimgród i Kitajgród trzymali/ a w Białym murze na każdy dzień potrzeby i bitwy piechotą czynili/ gdzie naszych codzień ubywało/ a Moskwy coraz przybywało. Nad
którymi był sprawcą Lepunowy Zarzucki/ a trzeci Trubecki: W dzień tedy Jana świętego Moskwa z obozu wyszła/ Roku 1611. i stanąwszy nad rzeką Jażwą/ strzelce zasadzili/ a sami się do nas w polebliżej wyprawili. Co ujźrzawszy I. M. Pan Aleksan der Korwin Gąsiewski Referendarz Litew. który był na miejscu I. M.
: bo od mężnego żołnierstwá waleczney ręki/ niewiele ich vszło/ y miásto swoie w nieporownáney ośidłośći ogniem zniesione/ zostáwili. A zburzywszy nászy Moskwę/ Kimgrod y Kitáygrod trzymáli/ á w Białym murze ná káżdy dżień potrzeby y bitwy piechotą czynili/ gdźie nászych codżień vbywáło/ á Moskwy coraz przybywáło. Nád
ktorymi był sprawcą Lepunowy Zarzucki/ á trzeći Trubecki: W dźień tedy Iana swiętego Moskwá z obozu wyszłá/ Roku 1611. y stánąwszy nád rzeką Iáżwą/ strzelce zásádźili/ á sámi sie do nas w polebliżey wypráwili. Co vyźrzawszy I. M. Pan Alexán der Korwin Gąśiewski Refferendarz Litew. ktory był ná mieyscu I. M.
Skrót tekstu: PasŻoł
Strona: Bijv
Tytuł:
Pasja żołnierzów obojga narodów
Autor:
Anonim
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
relacje
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
niech się zachowują/ abowiem gdyby miedzy insze Biskupy wszystek świat był podzielony/ ale żeby mu tylko nad inszych wszystkich częściami starszeństwo było zlecone/ i gdyby o tym śś. Ojców ustawy świadczyły/ słusznie byśmy temu wierzyć mieli/ że wszystkiego świata władza jemu jest powierzona/ i iż on takim nad Generalnymi Biskupami rządźcą i sprawcą jest/ jakimi oni są nad sobie powierzonemi Kaplanami. A iż jedna część zlecona jest Aleksandryjskiemu/ Druga Rzymskiemu/ Trzecia Antiocheńskiemu/ Czwarta Jerozolimskiemu/ a Piąta Konstantynopolskiemu/ zaprawdę nie mniejszym zwyczajem/ ani inakszym sposobem są inszy Biskupowie pod Rzymskim i w tego posłuszeństwie/ jako on pod każdym z nich/ i w każdego z
niech się záchowuią/ ábowiem gdyby miedzy insze Biskupy wszystek świát był podźielony/ ále zeby mu tylko nád inszych wszystkich cżęśćiámi stárszeństwo było zlecone/ y gdyby o tym śś. Oycow vstáwy świádcżyły/ słusznie bysmy temu wierzyć mieli/ że wszystkiego świátá władza iemu iest powierzona/ y iż on tákim nád Generálnymi Biskupámi rządźcą y sprawcą iest/ iákiemi oni są nád sobie powierzonemi Káplanámi. A iż iedná cżęść zleconá iest Alexándriyskiemu/ Druga Rzymskiemu/ Trzećia Antiocheńskiemu/ Cżwarta Ierozolimskiemu/ á Piąta Konstántinopolskiemu/ zápráwdę nie mnieyszym zwycżáiem/ áni inákszym sposobem są inszy Biskupowie pod Rzymskim y w tego posłuszeństwie/ iáko on pod káżdym z nich/ y w káżdego z
Skrót tekstu: SmotLam
Strona: 41v
Tytuł:
Threnos, to iest lament [...] wschodniej Cerkwi
Autor:
Melecjusz Smotrycki
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
wspaniałej ojcowskiej duszy w cnotach heroicznych dziedzicu, ów twój ojciec, który podczas wojny szwedzkiej z IW. Janem Sapiehą, starostą bobrujskim, hetmanem wielkim W. Ks. Lit., i z IW. Józefem Sapiehą, podskarbim nadwornym, generałem wojsk W. Ks. Lit., wojennych dzieł był uczestnikiem, rycerskich kunsztów sprawcą, w obradach ich ulubionym, ojczyźnie gruntownym statystą.
Mówi do ciebie: „Filius accrescens Joseph, filius accrescens et decorus aspectu” (Gen., 49, 22) Józef-latorośl owocująca, latorośl owocująca nad źródłem (Księga Rodzaju, 49, 22), daj ci, Panie, z mężstwa ozdoby coraz wyższe,
wspaniałej ojcowskiej duszy w cnotach heroicznych dziedzicu, ów twój ojciec, który podczas wojny szwedzkiej z JW. Janem Sapiehą, starostą bobrujskim, hetmanem wielkim W. Ks. Lit., i z JW. Józefem Sapiehą, podskarbim nadwornym, generałem wojsk W. Ks. Lit., wojennych dzieł był uczestnikiem, rycerskich kunsztów sprawcą, w obradach ich ulubionym, ojczyźnie gruntownym statystą.
Mówi do ciebie: „Filius accrescens Joseph, filius accrescens et decorus aspectu” (Gen., 49, 22) Józef-latorośl owocująca, latorośl owocująca nad źródłem (Księga Rodzaju, 49, 22), daj ci, Panie, z mężstwa ozdoby coraz wyższe,
Skrót tekstu: MatDiar
Strona: 500
Tytuł:
Diariusz życia mego, t. I
Autor:
Marcin Matuszewicz
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
literatura faktograficzna
Gatunek:
pamiętniki
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
między 1754 a 1765
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1765
Tekst uwspółcześniony:
tak
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Bohdan Królikowski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1986
