ś. Apostoła dawali: jakoby oni Spowiedź świętą za nic mieli: Jakoby oni do urzędu Kapłańskiego nikogo bezżennego niedopuszczali. Jakoby oni Symoniej za grzech nie mieli. Jakoby oni Krzcili nie w imię ale przez imię Ojca i Syna i ś. Ducha. Jakoby oni tajemnicy Pańskiej Wieczerzy miasto Wina/ w kwasie i w sycie/ poświęcali. Jakoby im Ciało i Krew Pańską niezwyczajnie po obiedzie/ abo nazajutrz upiwszy się jako świniam pożywać wolno być miało. Jakoby oni inszą Ciała i Krwie Pańskiej tajemnicę zdrowym do pożywania dawali/ a inszą chorym/ i ową onym/ a oną owym nie pożyteczną być powiadali. Tej tym podobne calumnie/ te wszeteczne
ś. Apostołá dawáli: iákoby oni Spowiedź świętą zá nic mieli: Iákoby oni do vrzędu Kápłáńskiego nikogo bezżennego niedopuszcżáli. Iákoby oni Symoniey zá grzech nie mieli. Iákoby oni Krzćili nie w imię ále przez imię Oycá y Syná y ś. Duchá. Iákoby oni táiemnicy Páńskiey Wiecżerzy miásto Winá/ w kwáśie y w sycie/ poświącáli. Iákoby im Ciáło y Krew Páńską niezwyczáynie po obiedzie/ ábo názáiutrz vpiwszy się iáko świniam pożywáć wolno być miáło. Iákoby oni inszą Ciáłá y Krwie Páńskiey táiemnicę zdrowym do pożywánia dawáli/ á inszą chorym/ y ową onym/ á oną owym nie pożytecżną być powiádáli. Tey tym podobne calumnie/ te wszeteczne
Skrót tekstu: SmotLam
Strona: 27v
Tytuł:
Threnos, to iest lament [...] wschodniej Cerkwi
Autor:
Melecjusz Smotrycki
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma religijne
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1610
Data wydania (nie wcześniej niż):
1610
Data wydania (nie później niż):
1610
, aż wlat trzy przesadź. Gałązki zaś sadząc, na pół stopy ziemią zakrywaj, aby zgniły. A że te drzewko ma dosyć wilgoci, nigdy bez fruktu nie będzie; bo jedne jabłka rosną i są zielone, drugie się dostają, na inny frukt gałązki kwitną. Owoc tego drzewka słodki będzie, ziarka w sycie miodowej, do siania nagotowane namoczywszy. Drudzy w Lutym przewiertują w dole przez drzeń, ale nie na obie strony, dla wypuszczenia wilgoci. A gdy się jabłka zawiążą, tedy ową dziurę gliną zatykają, przez co gorzkość zamieni się w słodkość owocu. W ciepłych krajach frukta tego drzewa mogą być cały rok na drzewie.
, aż wlat trzy przesadź. Gałąski zaś sadząc, na poł stopy ziemią zakryway, aby zgniły. A że te drzewko ma dosyć wilgoci, nigdy bez fruktu nie będzie; bo iedne iabłka rosną y są zielone, drugie się dostaią, na inny frukt gałąski kwitną. Owoc tego drzewka słodki będzie, ziarka w sycie miodowey, do siania nagotowane namoczywszy. Drudzy w Lutym przewiertuią w dole przez drzeń, ale nie na obie strony, dla wypuszczenia wilgoci. A gdy się iabłka zawiążą, tedy ową dziurę gliną zatykaią, przez co gorzkość zamieni się w słodkość owocu. W ciepłych kraiach frukta tego drzewa mogą bydż cały rok na drzewie.
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 388
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
nie bardzo przegniłą, albo z kępy nasypiesz; bo z ziemi bardzo gnojnej nie są smaczne. ani trwałe, ani się rychło dostają. Najlepsze są, co mają drobne nasienie wsobie. Nasienie zaś te lepsze, co mu lat już siedm, Jezlibyś nasienie namoczył przed sadzeniem, w wodzie cukrem osłodzonej, albo w sycie miodowej, Melony będą słodsze. Nasienie ich między rożą suchą trzymając, będą rożą pachnąć. Prędżej przyścigają podkładając pod nią deski, albo cegiełki, albo skorupy. Trzeba też odcinać koło nich wypuszczające się pasymki, gdy się powiązą. Izaak Filozof radzi, po melonie żadnej nie jesć potrawy, aż się on strawi w żołądku
nie bardzo przegniłą, albo z kępy nasypiesz; bo z ziemi bardzo gnoyney nie są smaczne. ani trwałe, ani się rychło dostaią. Naylepsze są, co máią drobne nasienie wsobie. Nasienie zaś te lepsze, co mu lat iuż siedm, Iezlibyś nasienie namoczył przed sadzeniem, w wodzie cukrem osłodzoney, albo w sycie miodowey, Melony będą słodsze. Nasienie ich między rożą suchą trzymaiąc, będą rożą páchnąć. Prędźey przyścigaią podkładaiąc pod nię deski, albo cegiełki, albo skorupy. Trzeba też odcinać koło nich wypuszczaiące się pasymki, gdy się powiązą. Izaak Filozof radzi, po melonie żadney nie iesć potrawy, aż się on stráwi w zołądku
Skrót tekstu: ChmielAteny_III
Strona: 438
Tytuł:
Nowe Ateny, t. 3
Autor:
Benedykt Chmielowski
Miejsce wydania:
Lwów
Region:
Ziemie Ruskie
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1754
Data wydania (nie wcześniej niż):
1754
Data wydania (nie później niż):
1754
cukrem zwarzony/ a naczczo i na noc po łocie na raz z łyżki lizany.
Bywają też kołaczki z Korzenia Fiołkowego z Dragakantu z Cukru i z niektórych innych rzeczy/ do tego przydanych przeciwko temuż czynione. A te w Aptekach Diairys zowią. Kaszlu.
Toż czyni Korzeń Kosacowy/ z gruba przetłuczony w miodowej sycie/ albo w wodzie przewarzonej/ przydawszy Lakryciej/ Poleju/ Izopu/ Lępieżniku/ albo szerokiego Podbiału/ każdego z tych po łocie/ do dwu łotów Fiołkowego korzenia/ Fig suchych mięsistych ze cztery/ Dragakantu z łot. Do tego wszystkiego Cukru/ albo miodu chędogiego białego ile potrzeba. To wespół warzyć/ aż trzecia część
cukrem zwárzony/ á náczczo y ná noc po łoćie ná raz z łyszki lizány.
Bywáią też kołaczki z Korzenia Fiołkowego z Drágakantu z Cukru y z niektorych inych rzeczy/ do tego przydánych przećiwko temuż czynione. A te w Aptekách Diairis zowią. Kászlu.
Toż czyni Korzeń Kosacowy/ z grubá przetłuczony w miodowey syćie/ álbo w wodźie przewárzoney/ przydawszy Lákryciey/ Poleiu/ Izopu/ Lępieżniku/ álbo szerokiego Podbiału/ káżdego z tych po łoćie/ do dwu łotow Fiołkowego korzenia/ Fig suchych mięśistych ze cztery/ Drágákantu z łot. Do tego wszystkiego Cukru/ álbo miodu chędogiego białe^o^ ile potrzebá. To wespoł wárzyć/ áż trzećia część
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 6
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
olejkiem Kosacowym je namazując. Zielnik D. Symona Syreniusza/ Krzyżombolejącem. Suchości
Suchość Piersi odwilża.
Boleści w nich uśmierza. Ropą plującym.
Ropą plującym jest ratunkiem Płucom zatkanym
Także Płucom zatkanym i zamulonym Tym wszystkim jest lekarstwem/ warząc korzeń Fiołkowy/ a wniedostatku jego/ korzenie Kosacu swojskiego/ w wodzie albo w Sycie miodowej/ a rano i na noc po dobrym trunku ciepło pić dając. Piersiom.
Też piersi zaschłe odwilża Kosaciec tak Słowieński/ jako nasz pospolity/ z Kaczym sadłem umieszany/ tym je namazując. Plin. Jądrom męskim
Jądrom męskim opuchłym z bólem/ jest ratunkiem plastr tym sposobem z niego czyniąc i obkładając. Wziąć prochu
oleykiem Kosacowym ie námázuiąc. Zielnik D. Symoná Syreniuszá/ Krzyżomboleiącem. Suchośći
Suchość Pierśi odwilża.
Boleści w nich vśmierza. Ropą pluiącym.
Ropą pluiącym iest rátunkiem Płucom zátkánym
Tákże Płucom zátkánym y zámulonym Tym wszystkim iest lekárstwem/ wárząc korzeń Fiołkowy/ á wniedostátku iego/ korzenie Kosacu swoyskiego/ w wodźie álbo w Syćie miodowey/ á ráno y ná noc po dobrym trunku ćiepło pić dáiąc. Pierśiom.
Też pierśi záschłe odwilża Kosáćiec ták Słowieński/ iáko nász pospolity/ z Káczym sádłem vmieszány/ tym ie námázuiąc. Plin. Iądrom męskim
Iądrom męskim opuchłym z bolem/ iest ratunkiem plastr tym sposobem z niego czyniąc y obkłádáiąc. Wźiąć prochu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 8
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
którą Scirhrum Grekowie zowią/ leczy/ przerzeczonym sposobem używając go. Nyrkom.
Nyrki. Męchyrzowi. Kolice. Febrze każdegodniowej.
Pęcherz posila i utwierdza. (Mesu)
Kolikę i darcie w żywocie uśmierza.
Zimnicę z Górączką każdegodniową/ z wilgotności flegmistych/ grubych/ odpędza/ liścia Kopytnikowego garść w winie/ albo w miodowej sycie warząc/ a poranu przez kilka dni pijąc/ przydawszy Cynamonu/ i Muszkatowego Kwiatu trochę. Od Bestii ukąszonem.
Od bestii jadowitych ukąszonym/ z winem Kopytniku dawać dobrze. (Fuchs) Rany i Wrzody wychędaża.
Rany wychędaża/ juchą jego wymywane.
Także wrzody i sadzele zaplugawione. (Plat:) Zołć i
ktorą Scirhrum Grekowie zowią/ leczy/ przerzeczonym sposobem vżywáiąc go. Nyrkom.
Nyrki. Męchjrzowi. Kolice. Febrze káżdegodniowey.
Pęchyrz pośila y vtwierdza. (Mesu)
Kolikę y dárćie w żywoćie vśmierza.
Zimnicę z Gorączką káżdeg^o^dniową/ z wilgotnośći flegmistych/ grubych/ odpądza/ liśćia Kopytnikowego garść w winie/ álbo w miodowey sycie wárząc/ á poránu przez kilká dni piiąc/ przydawszy Cynámonu/ y Muszkátowego Kwiátu trochę. Od Bestyy vkąszonem.
Od bestyy iádowitych vkąszonym/ z winem Kopytniku dawáć dobrze. (Fuchs) Rány y Wrzody wychędaża.
Rány wychędaża/ iuchą iego wymywáne.
Tákże wrzody y sádzele záplugáwione. (Plat:) Zołć y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 45
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
i moczem z ciała wywodzi/ przerzeczonym obyczajem w trunku używany. Tenże Kaduku.
Zalecają go niektórzy/ a słusznie przeciwko padającej chorobie.
Paraliżem/ albo Szlakiem naruszonym/ jest osobliwym ratunkiem/ tak trunkiem/ jako kąpaniem i naparzaniem. Mocz pędzi.
Mocz nad przyrodzenie zatrzymany lekko wywodzi/ w pitym miedzie/ albo w sycie warząc/ a pijąc. (Mauch:) Miesięczną Paniom wzbudza.
Czyszczenie miesięczne białogłowskie/ nad przyrodzenie zawściągnione/ wzbudza i wywodzi/ ale w winie warzony/ i trunkiem używany. O Kozłkach/ Rozdział 14. Valeriana Fumalus. Baldrian. Valeriana vera Fu, verum et legitimum Tyriacaria. Tyriacks kraut. Księgi Pierwsze.
y moczem z ćiáłá wywodźi/ przerzeczonym obyczáiem w trunku vżywány. Tenże Káduku.
Zálecáią go niektorzy/ á słusznie przećiwko padáiącey chorobie.
Páráliżem/ álbo Szlákiem náruszonym/ iest osobliwym rátunkiem/ ták trunkiem/ iáko kąpániem y náparzániem. Mocz pędźi.
Mocz nád przyrodzenie zátrzymány lekko wywodźi/ w pitym miedźie/ álbo w sycie wárząc/ á pijąc. (Mauch:) Mieśięczną Pániom wzbudza.
Czysczenie mieśięczne białogłowskie/ nád przyrodzenie záwśćiągnione/ wzbudza y wywodźi/ ále w winie wárzony/ y trunkiem vżywány. O Kozłkách/ Rozdźiał 14. Valeriana Phumalus. Baldrian. Valeriana vera Phu, verum et legitimum Thyriacaria. Tyriacks kraut. Kśięgi Pierwsze.
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 48
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
plastru przygęstszego było dosyć/ i to na oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki cienkie na noc przykładać. Mózg z wilgotności czyści.
Mózg pełny/ z wilgotności zbytnich i z zimnych/ wysusza/ woniając korzenia jego. Piersiom wilgotnem.
W piersiach wszystkim niedostatkom/ z zimnych flusów pochodzącym/ jest lekarstwem wsłodkiem białym winie albo w Sycie miodowej/ korzeń jego warząc a pijąc. Kaszlu dawnemu.
Kaszel zastarzały i zdawna zawzięty. Piersiom ciasnym.
Ciasność w piersiach. Dychawicy.
Dychawicę i ciężkość tchnienia leczy/ warzyć korzenie wielkiego Kozłku pospolitego trzy łoty/ Lakrycjej świeżej/ Omanowego korzenia po półtora łota/ korzenia Pokrzywianego/ Florenckiego Fiołkowego korzenia/ po łocie/
plástru przygęstszego było dosyć/ y to ná oczy/ miedzy dwie chędogie chusteczki ćienkie ná noc przykłádáć. Mozg z wilgotnośći czyśći.
Mozg pełny/ z wilgotnośći zbytnich y z źimnych/ wysusza/ woniáiąc korzenia iego. Pierśiom wilgotnem.
W pierśiách wszystkim niedostátkom/ z źimnych flusow pochodzącym/ iest lekárstwem wsłodkiem białym winie álbo w Syćie miodowey/ korzeń iego wárząc á piiąc. Kászlu dawnemu.
Kászel zástárzáły y zdawná záwźięty. Piersiom ćiásnym.
Ciásność w pierśiách. Dycháwicy.
Dycháwicę y ćięszkość tchnienia leczy/ wárzyć korzenie wielkiego Kozłku pospolitego trzy łoty/ Lákrycyey świeżey/ Omanowego korzenia po połtorá łotá/ korzenia Pokrzywiánego/ Florenckiego Fiołkowego korzenia/ po łocie/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 51
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Galenus.) Żył zaplugawienie.
Plugawości wszelakie w żyłach/ ze krwią zmieszane/ moczem/ albo przez Miesięczną chorobę białogłowską/ wywodzi i czyści /a zwłaszcza Paniom. Tż czyni wino Omanowe. (Hunaim.) Świerzbu i krostom.
Świerzby i krosty nietylko z rąk/ ale i ze wszystkiego ciała spądza/ w sycie miodowej/ albo w wodzie warzony/ miodu przydawszy/ w garncu dobrze zaszponiowanym/ a tej juchy przez kilka dni pić: a potym ono korzenie wywarzone uwiercieć/ i tym się raz i trzy w cieple natrzeć/ potym się w łaźni wypocić i obmyć. Albo też w mleku go uwarzyć/ aż rozewre na Maść/
Galenus.) Zył záplugáwienie.
Plugáwośći wszelákie w żyłách/ ze krwią zmieszáne/ moczem/ álbo przez Mieśięczną chorobę białogłowską/ wywodźi y czyśći /á zwłasczá Páńiom. Tż czyni wino Omanowe. (Hunaim.) Swierzbu y krostom.
Swierzby y krosty nietylko z rąk/ ále y ze wszystkiego ćiáłá spądza/ w syćie miodowey/ álbo w wodźie wárzony/ miodu przydawszy/ w gárncu dobrze zászponiowánym/ á tey iuchy przez kilká dni pić: á potym ono korzenie wywárzone vwierćieć/ y tym sie raz y trzy w ćieple nátrzeć/ potym sie w łáźni wypoćić y obmyć. Albo też w mleku go vwárzyć/ áż rozewre ná Máść/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 59
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ a po ćwierci łota każdy dzień dwa kroć/ godzinę przed obiadem i wieczerzą/ bądź w winie białym ciepłym/ bądź na grzance/ Małmazją ciepłą polanej/ dawać. Kaszlu zastarzałemu.
Kaszlu zastarzałemu/ z ustawicznych flegmistych spadków na Płuca/ jest pewnym i rychłym ratunkiem: tak nasienie/ jako korzenie tego ziela w miodowej sycie warząc/ a rano i na noc po kwaterce pijąc. Abowiem Flegmę grubą/ lipką/ i klejowatą rozgrzewa/ rzedzi/ a z Płuc i Piersi snadnie wywodzi. Item.
Tegoż nasienia/ albo korzenia miałko utartego/ z czwartą częścią miodu odszymowanego zaczynić/ a na raz/ jako Kasztan równy/ biorąc/ w
/ á po ćwierći łotá káżdy dźień dwá kroć/ godźinę przed obiadem y wieczerzą/ bądź w winie biáłym ćiepłym/ bądź ná grzance/ Máłmázyą ćiepłą polaney/ dawáć. Kászlu zástárzáłemu.
Kászlu zástárzáłemu/ z vstáwicznych flegmistych spadkow ná Płucá/ iest pewnym y rychłym rátunkiem: ták naśienie/ iáko korzenie tego źiela w miodowey syćie wárząc/ á ráno y ná noc po kwaterce piiąc. Abowiem Flágmę grubą/ lipką/ y kliiowátą rozgrzewa/ rzedźi/ á z Płuc y Pierśi snádnie wywodźi. Item.
Tegoż naśienia/ álbo korzeniá miáłko vtártego/ z czwartą częśćią miodu odszymowánego záczynić/ á ná raz/ iáko Kásztan rowny/ biorąc/ w
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 139
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
