sam przez się używany. Plin. Zielnik D. Symona Syreniusza/ Kaszlu.
Kaszlu suchemu/ albo z gorącej przyczyny pochodzącemu/ szodliwy. Żołądek Psuje.
Żołądkowi i innym wnętrzonościom/ tegoż Soku samego używanie/ jest obrazą. Przeto opatrzni Lekarze szczególnego nie mają przez usta dawać/ jeno z miodem/ a z trochą Szpikanardy/ albo z Serwatką/ abo z miodem a z Mastyką Smętne czyni.
Teskliwym a smętnym człowieka czyni swym używaniem szczególnym. Przeto z winem albo z miodem ma być dawany. Brzemiennym szkodzi.
Poronienie płodu czyni/ jako Mesue pisze/ gdzieby także sam przez się był używany/ tak Sok/ jako korzenie. Przeto
sam przez się vżywány. Plin. Zielnik D. Symoná Syreniuszá/ Kászlu.
Kászlu suchemu/ álbo z gorącey przyczyny pochodzącemu/ szodliwy. Zołądek Psuie.
Zołądkowi y innym wnętrzonośćiom/ tegoż Soku sámego vżywánie/ iest obrázą. Przeto opátrzni Lekárze sczegulnego nie máią przez vstá dawáć/ ieno z miodem/ á z trochą Szpikánárdy/ álbo z Serwatką/ ábo z miodem á z Mástyką Smętne czyni.
Teskliwym á smętnym człowieká czyni swym vżywániem sczegulnym. Przeto z winem álbo z miodem ma być dawány. Brzemiennym szkodźi.
Poronienie płodu czyni/ iáko Mesue pisze/ gdźieby tákże sam przez się był vżywány/ ták Sok/ iáko korzenie. Przeto
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 10
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
oliwy Sesamowego oleju wziąć/ ale że nie zawsze tego mieć możemy/ ile w tych tu stronach (bo się tu Logowa nie rodzi) Oliwy przepłokanej tyle wziąć możemy.
Albo tak: Wziąć Szpiki Indyjskiej łotów sześć/ Majeranu łotów cztery/ Rajskiego albo Orlego Drzewa/ Omanu/ Listu Indyjskiego/ albo miasto niego/ korzenia Szpikanardy Rzymskiej/ wonnej Trzciny/ Liścia bobkowego/ Ostryżu wonnego/ Situ pachnącego/ Kardamonu/ po trzy łoty/ wina białego prawie dobrego/ wody/ obojga ile potrzeba. Oleju Sesamowego sześć funtów. Te przerzeczone zioła i korzenia w tym winie/ w wodzie i w Oleju moczyć. Potym warzyć w naczyniu sowitym/ przy ogniu
oliwy Sesámoweg^o^ oleiu wźiąć/ ále że nie záwsze tego mieć możemy/ ile w tych tu stronách (bo sie tu Logowá nie rodźi) Oliwy przepłokáney tyle wźiąć możemy.
Albo ták: Wźiąć Szpiki Indiyskiey łotow sześć/ Máieranu łotow cztery/ Ráyskiego álbo Orlego Drzewá/ Omanu/ Listu Indyyskiego/ álbo miásto niego/ korzenia Szpikánárdy Rzymskiey/ wonney Trzćiny/ Liśćia bobkowego/ Ostryżu wonnego/ Situ pachnącego/ Kardamonu/ po trzy łoty/ winá białego práwie dobrego/ wody/ oboygá ile potrzebá. Oleiu Sesámowego sześć funtow. Te przerzeczone źiołá y korzenia w tym winie/ w wodźie y w Oleiu moczyć. Potym wárzyć w naczyniu sowitym/ przy ogniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 32
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
nowym polewanym/ albo w naczyniu pośmolonym chować do potrzeb lekarskich. (Dioscorydes) Rozsądek.
Mylą się ci/ którzy spuściwszy się na lekkomyślny rozum swój/ biorą za Szpikę Celtycką Szpikanardę ogródną/ albo Lawendę. A jeszcze barziej ci/ u których ten Nard^o^ naprzedniejszy w obfitości roście/ a miasto niego używają przedsię tejże Szpikanardy ogródnej/ albo Lawendy: gdyż te zioła i kształtem/ i inymi okolicznoćciami są od siebie daleko różne/ jako się może snadnie/ z opisania każdego z nich baczyć. Aczkolwiek Lawenda/ i Szpikanarda ogródna/ podług pospolitego zdania/ skutkami swymi blisko przystępuje do każdego Nadrusu. Jednak to zatym nie idzie/ aby Lawenda/
nowym polewánym/ álbo w naczyniu posmolonym chowáć do potrzeb lekárskich. (Dioscorides) Rozsądek.
Mylą sie ći/ ktorzy spuśćiwszy sie ná lekkomyślny rozum swoy/ biorą zá Szpikę Celtycką Szpikánárdę ogrodną/ álbo Láwendę. A iescze bárziey ći/ v ktorych ten Nard^o^ naprzednieyszy w obfitośći rośćie/ á miásto nie^o^ vżywáią przedśię teyże Szpikánárdy ogrodney/ álbo Láwendy: gdyż te źiołá y kształtem/ y inymi okolicznoććiámi są od śiebie dáleko rozne/ iáko sie może snádnie/ z opisánia káżdego z nich báczyć. Aczkolwiek Láwendá/ y Szpikánárdá ogrodna/ podług pospolitego zdánia/ skutkámi swymi blisko przystępuie do káżdego Nádrusu. Iednák to zátym nie idźie/ áby Láwendá/
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 36
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Maść Szpikanardowa/ przed czasy bywała rozmaitym sposobem czyniona/ zwłaszcza dla zacniejszych i majętniejszych Pań/ niekiedy z Indyjskiem listem/ który Malabatrum zowią/ niekiedy bez niego: pospolicie jednak bywała robiona z Mirobalonowym olejkiem/ albo z Oliwą kwaśną/ przydając Situ okrągłego wonnego/ dla zagęszczenia/ i zapachu wdzięcznego/ Kosztownego drzewa/ Amonu/ Szpikanardy/ Mirry/ i Balsamu. Tę nalepszą być rozumieją/ która jest zapachu wolnego i wdzięcznego/ nie ostra/ nie przykra. Przyrodzenie/ Moc/ i Skutki tej maści.
Jest przyrodzenia rozgrzewającego/ i wysuszającego. Mocy ścieńczającej. Jest ostra/ wyciera/ wychędaża/ Wilgotności gęste a lipkie rzedzi/ rozprawia/ i rościeńcza
Máść Szpikánárdowá/ przed czásy bywáłá rozmáitym sposobem czyniona/ zwłasczá dla zacnieyszych y máiętnieyszych Pań/ niekiedy z Indyyskiem listem/ ktory Malabatrum zowią/ niekiedy bez niego: pospolićie iednák bywáłá robiona z Mirobalonowym oleykiem/ álbo z Oliwą kwáśną/ przydáiąc Situ okrągłego wonnego/ dla zágęsczenia/ y zapáchu wdźięcznego/ Kosztownego drzewá/ Amonu/ Szpikánárdy/ Mirrhy/ y Bálsámu. Tę nalepszą być rozumieią/ ktora iest zapáchu wolnego y wdźięcznego/ nie ostra/ nie przykra. Przyrodzenie/ Moc/ y Skutki tey máśći.
Iest przyrodzenia rozgrzewáiącego/ y wysuszáiącego. Mocy śćieńczáiącey. Iest ostra/ wyćiera/ wychędaża/ Wilgotnośći gęste á lipkie rzedźi/ rospráwia/ y rośćieńcza
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 37
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
/ Pieprzu dwa łoty. To wszystko co namielej utłuc/ przesiać/ Miodu odszymowanego chędogiego łotów trzydzieści sześć do tego/ z którym to wszystko umieszać/ a każdy poranek naczczo choremu dawać jako włoski orzech abo Kasztanowy. Item.
Item, Weźmi Rzepiku liścia trzy łoty/ tak wiele Lakrycjej skrobanej/ nasienia Aminkowego pułtora łota/ Szpikanardy Indiańskiej/ korzenia Kostowego/ Szafranu/ Słoneczniku/ Mirry po trzy kwinty. To wszystko utłuc co namielej i Małmazją zaczyń/ a potocz w gałki wielkości ziarna Słonecznika/ ususz i chowaj. A gdy potrzeba/ kwintę tego wziąć/ stłuc i z winem ciepło dać pić. A gdzieby przytym Górączka była/ tedy
/ Pieprzu dwá łoty. To wszystko co namieley vtłuc/ prześiać/ Miodu odszymowánego chędogiego łotow trzydźieśći sześć do tego/ z ktorym to wszystko vmieszáć/ á káżdy poránek náczczo choremu dawáć iáko włoski orzech ábo Kásztanowy. Item.
Item, Weźmi Rzepiku liśćia trzy łoty/ ták wiele Lákrycyey skrobáney/ naśienia Aminkowego pułtorá łotá/ Szpikánárdy Indiáńskiey/ korzenia Kostowego/ Száfranu/ Słoneczniku/ Mirrhy po trzy kwinty. To wszystko vtłuc co namieley y Máłmázyą záczyń/ á potocz w gáłki wielkośći źiárná Słoneczniká/ vsusz y choway. A gdy potrzebá/ kwintę tego wziąć/ stłuc y z winem ćiepło dác pić. A gdźieby przytym Gorączká byłá/ tedy
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 274
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
służy. Do roku chować go może. 3.
Drudzy czynią to wino tym sposobem. Biorą Rzepiku w cieniu ususzonego łotów szesnaście/ Stonogowcu mniejszego cztery łoty/ Reubarbarum przedniego trzy łoty/ Iwinki pachniącej/ albo Żywiczki małej/ Roży czerwonej po dwu łotu/ Kopytniku z korzeniem pułtora łota/ Anyżu nasienia pięć kwint/ Indiańskiej Szpikanardy/ Cynamonu po pół łota. To wszytko drobno pokrajać/ a miedzy heblowane trzasczki leszczynowe pomieszać w pięci garncową faskę wsypać/ mosztu dobrego nalać/ dać mu się wytrybować/ a do roku chować/ używając go Wątrobie. Ślezionie.
Przeciwko wątroby/ i śledziony zatkaniu/ i innych wnętrzności. Chudnieniu ciała.
Trawieniu i niszczeniu
służy. Do roku chowáć go może. 3.
Drudzy czynią to wino tym sposobem. Biorą Rzepiku w ćieniu vsuszonego łotow szesnaśćie/ Stonogowcu mnieyszego cztery łoty/ Rheubárbárum przedniego trzy łoty/ Iwinki páchniącey/ álbo Zywiczki máłey/ Roży czerwoney po dwu łotu/ Kopytniku z korzeniem pułtorá łotá/ Anyżu naśienia pięć kwint/ Indiánskiey Szpikánárdy/ Cynámonu po puł łotá. To wszytko drobno pokráiáć/ á miedzy heblowáne trzasczki lesczynowe pomieszáć w pięci gárncową fáskę wsypáć/ mosztu dobrego nálać/ dáć mu się wytrybowáć/ á do roku chowáć/ vżywáiąc go Wątrobie. Sleźionie.
Przećiwko wątroby/ y śleźiony zátkániu/ y innych wnętrznośći. Chudnieniu ćiáłá.
Trawieniu y nisczeniu
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 279
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
Pana! Aleć nie ujdzie ta złość nie karana, Nie ujdzie zdrajca zasłużonej plagi, Nie puści Bóg swej, bez pomsty, zniewagi! A my, o siostry, jakośmy żywemu Służyły, dajmy cześć i umarłemu. Na święte członki swego dobrodzieja Nie ochraniajmy drogiego oleją. Maryja
Magdalena Mam ci ja słojek wonnej szpikanardy; Cóż, kiedy kamień tak wielki i twardy Na jego grobie leży, jako wiemy, Że go wszytkie trzy pewnie nie ruszemy.
Salomea Jeszcze wam większą rzecz powiem niźli to: Piłatową go pieczęcią przybito, Miejskich żołnierzów przydano do warty. Jakoż nam ma być grób Pański otwarty? Maryja
Jakubowa Nie wątpmy w Bogu,
Pana! Aleć nie ujdzie ta złość nie karana, Nie ujdzie zdrajca zasłużonej plagi, Nie puści Bóg swej, bez pomsty, zniewagi! A my, o siostry, jakośmy żywemu Służyły, dajmy cześć i umarłemu. Na święte członki swego dobrodzieja Nie ochraniajmy drogiego oleją. Maryja
Magdalena Mam ci ja słojek wonnej szpikanardy; Cóż, kiedy kamień tak wielki i twardy Na jego grobie leży, jako wiemy, Że go wszytkie trzy pewnie nie ruszemy.
Salomea Jeszcze wam większą rzecz powiem niźli to: Piłatową go pieczęcią przybito, Miejskich żołnierzów przydano do warty. Jakoż nam ma być grób Pański otwarty? Maryja
Jakubowa Nie wątpmy w Bogu,
Skrót tekstu: PotZmartKuk_I
Strona: 605
Tytuł:
Dialog o zmartwychwstaniu pańskim.
Autor:
Wacław Potocki
Miejsce wydania:
nieznane
Region:
nieznany
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
dramat
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1676
Data wydania (nie wcześniej niż):
1676
Data wydania (nie później niż):
1676
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Dzieła
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Leszek Kukulski
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Warszawa
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Państwowy Instytut Wydawniczy
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1987
