z Tarą rachują.
Pierwszy punkt Tara nic innego nie jest/ tylko summa abo rzecz pewna wytrącona w rachunku/ jako to będzie Tara na wór/ tara na beczkę tara na kosz/ tara na skrzynię (zowie się też i Rabat/ kiedy na pieniądzach) to jest kiedy będzie szafranu wór ważył kamienie cztery/ więc tarę na wór odrzuciwszy/ funt abo trzy/ nie płacę już zupełna za czter kamienie/ ale bez czterech abo trzech funtów/ także i o innych tarach rozumiej. Egzempla o Tarze. I. Jeden wór pieprzu waży 15 kamieni 8 ½ łb. Tata na wór 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z
z Tárą ráchuią.
Pierwszy punkt Tará nic innego nie iest/ tylko summá ábo rzecz pewna wytrącona w ráchunku/ iáko to będźie Tárá ná wor/ tárá ná beczkę tárá ná kosz/ tárá ná skrzynię (zowie się też y Rábát/ kiedy ná pieniądzách) to iest kiedy będźie száfranu wor ważył kámienie cztery/ więc tárę ná wor odrzućiwszy/ funt ábo trzy/ nie płácę iuż zupełná zá czter kámienie/ ále bez czterech ábo trzech funtow/ tákże y o innych tárách rozumiey. Exemplá o Tárze. I. Ieden wor pieprzu waży 15 kámieni 8 ½ łb. Táta ná wor 4 łb. Pieprz lauter (zowie się to lauter z
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 132
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
. Wiele uczyni za wszytek? Przez subtrakcją odejmi 4 funty od 15 kam: i 8 ½ łb. Zostaje kamieni 15 łb. 4 ½ Potym napisz w regułę/ 1 kamień za zł. 23/ za co resta/ to jest 15 i 4 ½ łb. F. 348 51/52 Drugi punkt. Tarę znowu w liczbie abo w pieniadzach zowiemy Rabat/ w ten czas gdy w rachunkach upuszczamy summy/ jako na stu złotych 10. 7. 6. 3. jako według kontraktu/ abo też względem niechędogiego towaru/ a żebyś lepiej rozumiał przejrzy te Egzempla. Trzeci punkt. Bywa też tara na cetnarach/ to jest
. Wiele vczyni zá wszytek? Przez subtrákcyą odeymi 4 funty od 15 kám: y 8 ½ łb. Zostáie kámieńi 15 łb. 4 ½ Potym nápisz w regułę/ 1 kámień zá zł. 23/ zá co restá/ to iest 15 y 4 ½ łb. F. 348 51/52 Drugi punkt. Tárę znowu w liczbie ábo w pieniádzách zowiemy Rabát/ w ten czás gdy w ráchunkách vpuszczamy summy/ iáko ná stu złotych 10. 7. 6. 3. iáko według contráktu/ ábo też względem niechędogiego towáru/ á zebyś lepiey rozumiał przeyrzy te Exemplá. Trzeći punkt. Bywa też tárá na cetnarách/ to iest
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 133
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
a jeśli ją rachują/ to nad zwysz zawsze musi być pewna summa. o Tarze. Część Czwarta.
tach.
skor.
tach.
1
9
660
F. 5940
i znowu
tach.
zł.
tach.
10
55
5940
F. 32670 zł.
A ponieważ teraz tego niemasz w zwyczaju/ aby miano tarę abo Fusty odtrącać/ ja też wielą przykładów przedłużać niechcę/ gdy to tylko u starych kupców bywało/ a nie teraz u młodych/ bo teraz co stargujesz/ tak wiele też płacić musisz/ a jeśli też kiedy dadzą Rabat/ rzadko. ROZDZIAŁ II. Kiedy się towary brakują.
A. Brak rozumie się to
á ieśli ią ráchuią/ to nád zwysz záwsze muśi bydź pewna summá. o Tárze. Część Czwarta.
tách.
skor.
tách.
1
9
660
F. 5940
y znowu
tách.
zł.
tách.
10
55
5940
F. 32670 zł.
A ponieważ teraz tego niemasz w zwyczáiu/ áby miano tárę ábo Fusty odtrącáć/ ia też wielą przykłádow przedłużáć niechcę/ gdy to tylko v stárych kupcow bywáło/ á nie teraz v młodych/ bo teraz co stárguiesz/ ták wiele też płáćić muśisz/ á ieśli też kiedy dádzą Rábat/ rzadko. ROZDZIAŁ II. Kiedy się towáry brákuią.
A. Brák rozumie się to
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 134
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
zaś zapłaty uczyni 1745 zł 15 gr. Abowiem 1 3/2 pro Cẽto dają 1 miesiąc/ a przez 5 miesięcy 7 ½ zł. Postaw w Regule tak/ 100__107 ½__14 zł. F. 15 1/20 za beczkę. obrachujże wszytkie/ będzie Facit jako wyżej. A gdybyś zaraz Cnę abo tarę chciał napisać/ żebyć uczyniło za 5 miesięcy/ według twojego aduenantu rocznego/ abo naznaczonego sobie zarobku 20 pro Cento, postaw tak: Część Czwarta o Zarobkach i utracie.
mieś.
zł.
mieś.
12
20
5
Fac: 8 1/3
Potym.
100
108 1/3
14
F. 15 1
záś zapłáty vczyni 1745 zł 15 gr. Abowiem 1 3/2 pro Cẽto dáią 1 mieśiąc/ á przez 5 mieśięcy 7 ½ zł. Postaw w Regule ták/ 100__107 ½__14 zł. F. 15 1/20 zá beczkę. obráchuyże wszytkie/ będźie Facit iáko wyżey. A gdybyś záraz Cnę ábo tárę chćiał nápisáć/ żebyć vczyniło zá 5 mieśięcy/ według twoiego aduenantu rocznego/ ábo náznáczonego sobie zarobku 20 pro Cento, postaw ták: Część Czwarta o Zarobkách y vtráćie.
mieś.
zł.
mieś.
12
20
5
Fac: 8 1/3
Potym.
100
108 1/3
14
F. 15 1
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 155
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
/ aby tak właśnie towarem wielką Summę wynosyło/ jako i za pieniądze: więc nie będę chciał upośledzić cię w tym/ ile podobna ze mnie/ abyś też zrozumiał/ jako się taki handel w Regule stawia. Pierwszy punkt, Kiedy się właśnie towar za towar sztychuje/ to nie potrzeba więcej/ tylko specyfikowanych towarów tarę ex oppositio sobie postawić/ i przez subtrakcją obaczysz wiele który któremu powinien będzie dodać. Egzempla tego. Przywiozł jeden Węgrzyn wina wozów 4/ na których było wiader 68 ¼ ceniąc wiadro po zł. 36. Które wino chce jeden Krakowianin kupić przez sztych za towar. Dając 30 Beczek Śledzi po 28 zł. Sztokfiszu 8
/ áby ták własnie towárem wielką Summę wynosyło/ iáko y zá pieniądze: więc nie będę chćiał vpośledźić ćię w tym/ ile podobna ze mnie/ ábyś też zrozumiał/ iáko się taki hándel w Regule stáwia. Pierwszy punkt, Kiedy się własnie towar zá towar sztychuie/ to nie potrzebá więcey/ tylko specyfikowánych towárow tárę ex oppositio sobie postáwić/ y przez subtrákcyą obaczysz wiele ktory ktoremu powinien będźie dodáć. Exemplá tego. Przywiozł ieden Węgrzyn winá wozow 4/ ná ktorych było wiáder 68 ¼ ceniąc wiádro po zł. 36. Ktore wino chce ieden Krákowiánin kupić przez sztych zá towar. Dáiąc 30 Beczek Sledźi po 28 zł. Sztokfiszu 8
Skrót tekstu: GorAryt
Strona: 157
Tytuł:
Nowy sposób arytmetyki
Autor:
Jan Aleksander Gorczyn
Drukarnia:
Krzysztof Schedel
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
matematyka
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1647
Data wydania (nie wcześniej niż):
1647
Data wydania (nie później niż):
1647
