ciała twego jest oko twoje; jeśli oko twoje szczere będzie, wszystko ciało twoje jasne będzie: a jeśli złe będzie, i ciało twoje wszystko ciemniste będzie. Uczył i tego pobożny Nauczyciel/ iż z młodu wyknąć potrzeba cnoty/ nabożeństwa/ bojaźni Bożej/ i wszytkiego. Stare przysłowie Polskie wspominając/ iż z młodu się tarnek ostrzy/ który potym dokuczy nie jednemu sztychami swoimi; ten z młodu ostrością swoją zaraz się zakazuje. Mała rzecz/ na bani abo dyni/ napisz wierszyk jaki/ ledwie znać z przodku: za czasem wystąpią one litery/ i wysadzą się tak czytelno/ jako czytelniej Drukarz ich wybić może. toż idzie/ abo
ćiáłá twego iest oko twoie; iesli oko twoie szczere będzie, wszystko ćiáło twoie iásne będzie: á iesli złe będzie, y ćiáło twoie wszystko ćiemniste będzie. Vczył y tego pobożny Náuczyćiel/ iż z młodu wyknąć potrzebá cnoty/ nabożeństwá/ boiáźni Bożey/ y wszytkiego. Stáre przysłowie Polskie wspomináiąc/ iż z młodu się tarnek ostrzy/ ktory potym dokuczy nie iednemu sztychámi swoimi; ten z młodu ostrośćią swoią záraz się zákázuie. Máła rzecz/ ná báni ábo dyni/ nápisz wierszyk iáki/ ledwie znáć z przodku: zá czásem wystąpią one litery/ y wysádzą się ták czytelno/ iáko czytelniey Drukarz ich wybić może. toż idźie/ ábo
Skrót tekstu: BirkOboz
Strona: 77
Tytuł:
Kazania obozowe o Bogarodzicy
Autor:
Fabian Birkowski
Drukarnia:
Andrzej Piotrowczyk
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
kazania
Tematyka:
religia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1623
Data wydania (nie wcześniej niż):
1623
Data wydania (nie później niż):
1623
majętnością władnie, Tam i dzielność, i jasna cnota idzie snadnie, Tam i przeważnych rzeczy wielkie zaciąganie, I nieśmiertelne w uściech ludzkich wspominanie. A na co gibką młodość z razu kto nachyli, Do tego się przez wszystek wiek na potym sili. A kto szczwania nie świadom, próżno z nim na pole; I tarnek, mówią, ostry z młodu zaraz kole, Z młodu sokoła w bujne łowy zaprawują, Z młodu juńcom do jarzma karku nadłamują. Na początku należy! Kto ten dobrze sprawi, Połowicę wygrawa i na tym wiek trawi”. Tu Muzy przestawały, a pannę wrodzony Wstyd rumienił i wzrok jej do ziemie wlepiony Nie dał
majętnością władnie, Tam i dzielność, i jasna cnota idzie snadnie, Tam i przeważnych rzeczy wielkie zaciąganie, I nieśmiertelne w uściech ludzkich wspominanie. A na co gibką młodość z razu kto nachyli, Do tego się przez wszystek wiek na potym sili. A kto szczwania nie świadom, próżno z nim na pole; I tarnek, mówią, ostry z młodu zaraz kole, Z młodu sokoła w bujne łowy zaprawują, Z młodu juńcom do jarzma karku nadłamują. Na początku należy! Kto ten dobrze sprawi, Połowicę wygrawa i na tym wiek trawi”. Tu Muzy przestawały, a pannę wrodzony Wstyd rumienił i wzrok jej do ziemie wlepiony Nie dał
Skrót tekstu: SzymSiel
Strona: 99
Tytuł:
Sielanki
Autor:
Szymon Szymonowic
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Sielanki i pozostałe wiersze polskie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Janusz Pelc
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1964
piszczałek. Piszczałka pasterzowi zawsze przyzwoita, Ale kto się za młodu lada czego chwyta, I na starość nie bywa, jedno lada jakim: I my się tego strzeżmy sposobem wszelakim. Ociec mój tak powiadał: „Od gałek do birek, Od bierek do pisanych; a z małych kostyrek Potym się wychowają wielcy kostyrowie: Tarnek się z młodu ostrzy, dawne jest przysłowie”. Licydas Wiesz ty, Menalka, że cię jak brata miłuję, Wszakże wiedz, że cię o to nie jeden strofuje: I wczora mi się o cię za włosy dostało. Tu pod lipą kilka nas pospołu siedziało, A tyś grał na fujarze, że cię
piszczałek. Piszczałka pasterzowi zawsze przyzwoita, Ale kto się za młodu leda czego chwyta, I na starość nie bywa, jedno leda jakim: I my się tego strzeżmy sposobem wszelakim. Ociec mój tak powiadał: „Od gałek do birek, Od bierek do pisanych; a z małych kostyrek Potym się wychowają wielcy kostyrowie: Tarnek się z młodu ostrzy, dawne jest przysłowie”. Licydas Wiesz ty, Menalka, że cię jak brata miłuję, Wszakże wiedz, że cię o to nie jeden strofuje: I wczora mi się o cię za włosy dostało. Tu pod lipą kilka nas pospołu siedziało, A tyś grał na fujarze, że cię
Skrót tekstu: SzymSiel
Strona: 134
Tytuł:
Sielanki
Autor:
Szymon Szymonowic
Miejsce wydania:
Zamość
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
utwory synkretyczne
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1614
Data wydania (nie wcześniej niż):
1614
Data wydania (nie później niż):
1614
Tekst uwspółcześniony:
tak
Tytuł antologii:
Sielanki i pozostałe wiersze polskie
Redaktor wersji uwspółcześnionej:
Janusz Pelc
Miejsce wydania wersji uwspółcześnionej:
Wrocław
Wydawca wersji uwspółcześnionej:
Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Data wydania wersji uwspółcześnionej:
1964
Inny zasię/ od kruszca wmili zalanego/ Naleziony przez chłopa Rybkę niejakiego. Przed ztem lat tam nie było nic jeno las goły/ (Od którego okolne wsi przezwisk dostały.) Który prawie w środku stał miedzy temi wsiami/ Leszczym/ Tarnim/ wyrosły wielkimi sosnami. Lasowice od lasu/ potym Tarnowice Od tarnek mianowano/ a zasię Sowice Od Sowiego wołania: Leszczy od leszczyny/ Tak te wioski sprzyległych miejsc były nazwany. Miedzy tym prawie w środku Blaszyn mianowano/ Od Pana tego gruntu co go Blachą zwano. Lecz dopiero na ten czas gdy las wyrąbali Na tym miejscu: a miasto byli zbudowali. Przedtym prawie Blaszynem/ bydła
Iny záśię/ od kruszcá wmili zálanego/ Náleźiony przez chłopá Rybkę nieiákiego. Przed stem lat tam nie było nic ieno lás goły/ (Od ktorego okolne wśi przezwisk dostáły.) Ktory práwie w środku stał miedzy temi wśiámi/ Lesczym/ Tarnim/ wyrosły wielkimi sosnámi. Lásowice od lásu/ potym Tárnowice Od tarnek miánowano/ á záśię Sowice Od Sowiego wołánia: Lesczy od lesczyny/ Ták te wioski sprzyległych miesc były názwány. Miedzy tym práwie w środku Blászyn miánowano/ Od Páná tego gruntu co go Bláchą zwano. Lecz dopiero ná ten czás gdy lás wyrąbáli Ná tym mieyscu: á miásto byli zbudowáli. Przedtym práwie Blászynem/ bydłá
Skrót tekstu: RoźOff
Strona: H
Tytuł:
Officina ferraria
Autor:
Walenty Roździeński
Drukarnia:
Szymon Kempini
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
wiersz
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
hutnictwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1612
Data wydania (nie wcześniej niż):
1612
Data wydania (nie później niż):
1612
sal. Arm. dulcis. Traktat Trzeci Proszek doświadczony.
R. Ocul Cancr. dr. 1. Ebor. philos pr. C. C. pr Antim diaph aã scrup. s. m. daj na dwa razy, proszek także żołądkowy doświadczony opisany wzwyż in Anoxeria. Item. Ludzie prości zażywają proszku z Tarnek suszonych, co im znacznie pomaga, insi Cytwar na proch stluczony z gorząłką piją. Oprócz tego służą morselki różne żoładkowe. Elixir. vitriol Myns. Eiix vitae math Spir. venersal Abstothij, Chamom. Centaurei rad. Aaron et Zedoaria etc. O Chorobach Żołądka. Ośma Choroba Żołądki jest zapalenie, z jątrzenie, albo
sal. Arm. dulcis. Tráktát Trzeći Proszek doświadczony.
R. Ocul Cancr. dr. 1. Ebor. philos pr. C. C. pr Antim diaph aã scrup. s. m. day ná dwá rázy, proszek tákże żołądkowy doświadczony opisany wzwyż in Anoxeria. Item. Ludzie prośći záżywáią proszku z Tarnek suszonych, co im znácznie pomaga, insi Cytwar ná proch stluczony z gorząłką piią. Oprocz tego służą morselki rożne żoładkowe. Elixir. vitriol Myns. Eiix vitae math Spir. venersal Abstothij, Chamom. Centaurei rad. Aaron et Zedoaria etc. O Chorobách Zołądká. Osma Chorobá Zołądki iest zápalenie, z iątrzenie, álbo
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 195
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
s. M. f. pulv. Na zatrzymanie pewne. R. Rob. prunell. Silv. dr. 3. Pulb. Tormentil: Nuc. Mosch aã. dr. 1. Alumun. pulv. sor: s. Myrrhae sor: 2. zmęszaj, dawaj na raz jak Kasztan. Proch z Tarnek niedojrzałych jest pewny: także Liquor Stypticus secretus Słuzą przytym materace, Plastry, o czym było dość w chorobie o niestrawności żołądka. Enema najlepsza z rosołu warzonego z Rozą, przydawszy cukru i żółtków jajowych Jeżeliby choroba pochodziła z obstrukcjej Venarum Mesaraicarum, na ten należą purganse wolne, i Apeririva częste. Item. Mastix
s. M. f. pulv. Ná zátrzymánie pewne. R. Rob. prunell. Silv. dr. 3. Pulb. Tormentil: Nuc. Mosch aã. dr. 1. Alumun. pulv. sor: s. Myrrhae sor: 2. zmęszay, daway ná raz iák Kásztan. Proch z Tarnek niedoyrzáłych iest pewny: tákże Liquor Stypticus secretus Słuzą przytym materace, Plastry, o czym było dość w chorobie o niestrawnośći żołądká. Enemá naylepsza z rosołu wárzonego z Rozą, przydawszy cukru y żołtkow iáiowych Ieżeliby chorobá pochodźiłá z obstrukcyey Venarum Mesaraicarum, ná ten należą purgánse wolne, y Apeririva częste. Item. Mastix
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 221
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
, zgrzej piwa z Oliwą albo z masłem, maczaj w niem palce, wpraw, i zaraz pomienione wino przyłóż Item. Na toż. R. Gallar Rosa ũ, Plantag. Balast. aã. unc. s. coqv. in Aqua Chalibeata, w tym maczając hcustkęprzykładaj, wprzód kiszkę wprawiwszy; także weś tarnek, szyszek Olszowych, liścia Dębowego, Kurzego ziela, warz w wodzie Kowalskiej, maczaj w tym chusty, przykłądaj zaraz po wprawieniu, a kiszkę potrząsni proszkiem z Tormentilli. Kto temu jest podległy, ten ma stolce odrpawiać stojąc, nie siedząc, do tego ile można nie wydymać się. Jeżeliby zatwardzenie było, Enemę
, zgrzey piwá z Oliwą álbo z másłem, maczay w niem pálce, wpraw, y záraz pomienione wino przyłoż Item. Ná toż. R. Gallar Rosa ũ, Plantag. Balast. aã. unc. s. coqv. in Aqua Chalibeata, w tym maczáiąc hcustkęprzykładay, wprzod kiszkę wpráwiwszy; tákże weś tarnek, szyszek Olszowych, liśćia Dębowego, Kurzego ziela, warz w wodźie Kowálskiey, maczay w tym chusty, przykłąday záraz po wpráwieniu, á kiszkę potrząsni proszkiem z Tormentilli. Kto temu iest podległy, ten ma stolce odrpáwiáć stoiąc, nie siedząc, do tego ile można nie wydymáć się. Ieżeliby zátwárdzenie było, Enemę
Skrót tekstu: CompMed
Strona: 245
Tytuł:
Compendium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Drukarnia Jasnej Góry Częstochowskiej
Miejsce wydania:
Częstochowa
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1719
Data wydania (nie wcześniej niż):
1719
Data wydania (nie później niż):
1719
Wężownikowego i Kurzego ziela/ miałko utłuczonejch po pułkwinty/ soku Pigwowego i Piołynowego abo Syropu jego/ ileby dosyć do zaczynienia Konfektu było/ którego naczczo i przed wieczerzą jako Włoski orzech/ abo Kasztanowy na raz brać. Mocz zbytni zawściąga.
Mocz zbytnie/ i niezatrzymanie/ ustawnie odchodzący. Sok Gęsiego Poleju/ Sok z Tarnek/ z wodką Grzybienia białego wodnego pijąc/ zwłaszcza ze zbytniej gorącości/ zawściąga. Krwią plującym.
Krwią plującym pewnym bywa ratunkiem/ tego ziela sok z Masztyką/ z smoczą krwią/ z glinką pieczętowaną/ a z Rożanym cukrem/ miasto Konfektu używany. Ranom zwierzchnym.
Rany zwierzchnie leczy/ i od przymiotów ognistych broni i
Wężownikowego y Kurzego źiela/ miáłko vtłuczoneych po pułkwinty/ soku Pigwowego y Piołynowego ábo Syropu iego/ ileby dosyć do záczynienia Konfektu było/ ktorego náczczo y przed wieczerzą iáko Włoski orzech/ ábo Kásztanowy ná raz bráć. Mocz zbytni záwśćiąga.
Mocz zbytnie/ y niezátrzymánie/ vstáwnie odchodzący. Sok Gęśiego Poleiu/ Sok z Tárnek/ z wodką Grzybieniá biáłego wodnego piiąc/ zwłasczá ze zbytniey gorącośći/ záwśćiąga. Krwią pluiącym.
Krwią pluiącym pewnym bywa rátunkiem/ tego źiela sok z Másztyką/ z smoczą krwią/ z glinką pieczętowáną/ á z Rożánym cukrem/ miásto Konfektu vżywány. Ránom zwierzchnym.
Rány zwierzchnie leczy/ y od przymiotow ognistych broni y
Skrót tekstu: SyrZiel
Strona: 303
Tytuł:
Zielnik
Autor:
Szymon Syreński
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
encyklopedie, kompendia
Tematyka:
botanika, zielarstwo
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1613
Data wydania (nie wcześniej niż):
1613
Data wydania (nie później niż):
1613
deszcz. Nubes sine pluuia. Zaden na się nie powie. Zaden swej wady do siebie nie baczy. Sed non videmus manticae, quod in tergo est, Prou. Graec. Katullus. 20
Zdrowy choroby/ a chory ma się spodziewać śmierci. Z kaleki Pan/ z Klechy Pleban. Za młodu się tarnek strzy. Vrit maturè, quod vult vrtica manere. Ziemiański staw/ a Cesarskie Ryby. Zła miłość o głodzie. Sine Cerere et Baccho friget Venus. Z szwagrem na Zając/ z bratem na Niedźwiedzia. Frater cum adiuuatur à fratre, est quasi Ciuitas munita. Z cudzego konia/ i śrzód błota z siadaj.
deżdż. Nubes sine pluuia. Zaden ná się nie powie. Zaden swey wády do śiebie nie bacży. Sed non videmus manticae, quod in tergo est, Prou. Graec. Catullus. 20
Zdrowy choroby/ á chory ma się spodźiewáć śmierći. Z káleki Pan/ z Klechy Pleban. Zá młodu się tárnek strzy. Vrit maturè, quod vult vrtica manere. Ziemiáński staw/ á Cesárskie Ryby. Zła miłość o głodźie. Sine Cerere et Baccho friget Venus. Z szwágrem ná Záiąc/ z brátem ná Niedźwiedźiá. Frater cum adiuuatur à fratre, est quasi Ciuitas munita. Z cudzego koniá/ y śrzod błotá z śiáday.
Skrót tekstu: RysProv
Strona: K3
Tytuł:
Proverbium polonicorum
Autor:
Salomon Rysiński
Drukarnia:
Piotr Blastus Kmita
Miejsce wydania:
Lubcz
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
mieszany
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
przysłowia
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1618
Data wydania (nie wcześniej niż):
1618
Data wydania (nie później niż):
1618
proch, warz z octem i okładaj, w puchlinach jednak nie trzeba się przeciwić opuchłym nogom, aby się puchlina w górę nie pomknęła, tylko je smarować gorzałką z Piołynem, i chustami ciepłemi okładać. O biegunkach.
Biegunek jest kilka rodzajów, których leczenia sposoby, w pospolitości podają się. Na prostą biegunkę.
WEźmi Tarnek suchych, warz w wodzie, odlej polewkę, przydaj trochę hałunu utartego, pij potrosze, ustanowisz prędko.
Item weźmi suchych Pigiew, kto ich nie ma, niech weźmie płonnych gruszek, przydaj Roży suchej, warz w wodzie, odlej polewkę i pij. Na wielkie morzyska i rznięcie.
WEźmi serwatki słodkiej, zgrzej;
proch, warz z octem y okłáday, w puchlinách iednák nie trzebá się przećiwić opuchłym nogom, áby się puchliná w gorę nie pomknęłá, tylko ie smárowáć gorzałką z Piołynem, y chustámi ćiepłemi okłádáć. O biegunkách.
Biegunek iest kilká rodzáiow, ktorych leczenia sposoby, w pospolitośći podáią się. Ná prostą biegunkę.
WEźmi Tarnek suchych, warz w wodzie, odley polewkę, przyday trochę háłunu utártego, pij potrosze, ustánowisz prędko.
Item weźmi suchych Pigiew, kto ich nie ma, niech weźmie płonnych gruszek, przyday Roży suchey, warz w wodźie, odley polewkę y piy. Ná wielkie morzyská y rznięćie.
WEźmi serwatki słodkiey, zgrzey;
Skrót tekstu: PromMed
Strona: 47
Tytuł:
Promptuarium medicum
Autor:
Anonim
Drukarnia:
Franciszek Cezary
Miejsce wydania:
Kraków
Region:
Małopolska
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty naukowo-dydaktyczne lub informacyjno-poradnikowe
Gatunek:
podręczniki
Tematyka:
medycyna
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1716
Data wydania (nie wcześniej niż):
1716
Data wydania (nie później niż):
1716
