/ mają do wyścia dwu lat/ majętności te szlacheckie sprzedawać. Czego gdyby nie uczynili/ tedy połowicą taksy w Statucie opisanej/ potomkowie dziedziców tych dóbr odkupić dziedzictwo swe rokiem zawitym będą powinni/ justifikując się o to in foro Tribunalitio. Niemogą tedy Tatarowie jako niewolnicy/ dóbr Ziemskich szlacheckich trzymać/ ale na swoich chłopskich Tatarskich osiadłościach/ onerowanych posługą Rzeczyposp. mają przestawać/ dla czego się i Ziemianinami zwać nie mogą. a wroku 1616. fol. 45.
Dwunasty. Pokazawszy iż w Ojczyźnie naszej Tatarowie Szlachtą i Ziemianinami nie są/ teraz ukazuję iż w Hordach szlachtą nigdy nie byli/ z tych miar/ iż niewiedzieli ani znali
/ máią do wyśćia dwu lat/ máiętnośći te szlácheckie sprzedáwáć. Cżego gdyby nie vcżynili/ tedy połowicą táxy w Státućie opisáney/ potomkowie dźiedźicow tych dobr odkupić dźiedźictwo swe rokiem záwitym będą powinni/ iustifikuiąc się o to in foro Tribunalitio. Niemogą tedy Tátárowie iáko niewolnicy/ dobr Ziemskich szlácheckich trzymáć/ ále ná swoich chłopskich Tátárskich ośiádłośćiách/ onerowánych posługą Rzecżyposp. máią przestáwáć/ dla cżego się y Ziemiáninámi zwáć nie mogą. a wroku 1616. fol. 45.
Dwunasty. Pokazawszy iż w Oycżyźnie nászey Tátárowie Szláchtą y Ziemiáninámi nie są/ teraz vkázuię iż w Hordách szláchtą nigdy nie byli/ z tych miar/ iż niewiedźieli áni ználi
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 9
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
zaś mówią/ iż tego nigdzie w Statucie niemasz/ aby się z Tatarzynem do Ziemstwa według prawa szlacheckiego pozywać miał/ sami to sobie uknowali/ i przez podarki do tego przyszli. A iż się ozywają na prywilegia/ nie widzimy ich nigdzie w żadnych Konstytuciach ani w statucie/ o Pruskich przywilejach wiemy/ ale o Tatarskich nie słychamy. Dobrysz Tykocin i Knyszyn/ gdzie Tatarzyna nie pozywają pozwem/ ale jako chłopa przed Podstarościego zakazują: ani się ekścipuje wolnością/ ale stanowić się zawżdy musi/ ani tam najduje wykrętów do zbijania pozwów/ i do przewlekania sprawiedliwości jako to u nas/ nie dołoż Tatarzyna w pozwie kniaziem/ nie doloż Chorążym
záś mowią/ iż tego nigdźie w Státućie niemász/ áby się z Tátárzynem do Ziemstwá według práwá szlácheckie^o^ pozywáć miał/ sámi to sobie vknowáli/ y przez podárki do tego przyszli. A iż się ozywáią ná priuilegia/ nie widźimy ich nigdźie w żadnych Constituciach áni w státućie/ o Pruskich przywileiách wiemy/ ále o Tátárskich nie słychamy. Dobrysz Tykoćin y Knyszyn/ gdźie Tátárzyná nie pozywáią pozwem/ ále iáko chłopá przed Podstárościego zákázuią: áni się excipuie wolnośćią/ ále stánowić się záwżdy muśi/ áni tám nayduie wykrętow do zbiiania pozwow/ y do przewlekánia spráwiedliwośći iáko to v nas/ nie dołoż Tátárzyná w pozwie kniáźiem/ nie doloż Chorążym
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 14
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
i to mi się zda/ aby bożnic pogańskich nie obalali/ a żeby je poświęciwszy/ i wodą święconą skropiwszy/ na kościoły obracali i poświęcali: ołtarze w nich poczynili/ i kości świętych położyli. Wszakże rozumieć się to ma o bożnicach wielkich/ kosztownie murowanych (bo przedtym poganie bożnice diabelskie budowali) ale nie o Tatarskich mieczytach drewnianych i ladajakich. Niechże już będzie koniec i decisia co z Tatarskimi mieczytami czynić? poświęcać ich na kościoły Chrześcijańskie brzydko/ bo koziną i skurami szkapiemi śmierdzą. Więc obrócić ich na chlewy/ abo na karczmy: ale niewiem/ podobno się nie zejdzie! przypomni kto dekret Aleksandra Cesarza/ gdy Chrześcijanie mając
y to mi się zda/ áby bożnic pogáńskich nie obáláli/ á żeby ie poświęćiwszy/ y wodą święconą skropiwszy/ ná kośćioły obrácáli y poświącáli: ołtarze w nich pocżynili/ y kośći świętych położyli. Wszákże rozumieć się to ma o bożnicách wielkich/ kosztownie murowánych (bo przedtym pogánie bożnice dyábelskie budowáli) ále nie o Tátárskich miecżytách drewniánych y ládáiákich. Niechże iuż będźie koniec y decisia co z Tátárskimi miecżytámi cżynić? poświącáć ich ná kośćioły Chrześćiáńskie brzydko/ bo koźiną y skurámi szkápiemi śmierdzą. Więc obroćić ich ná chlewy/ ábo ná kárcżmy: ále niewiem/ podobno się nie zeydźie! przypomni kto dekret Alexándrá Cesárzá/ gdy Chrześćiánie máiąc
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 26
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
młodych swych leciech został. Scythae sanguinarii et homicidio gaudent. l. rok. 1615.
Szósty. Najazdy i zabójstwa nietylko na domy Szlacheckie/ ale też i w miastach czynią/ czego barzo wiele jest: ale iż szeroko o tym pisać/ nie zda mi się. napotym o zabójstwach/ o najazdach i rozbójstwach Tatarskich osobna książka będzie. Tylko przypomnię jako Galąskiego nad Trokami najachawszy zabili. Czyżewskiego także ojca mego/ Asan Alejewicz na gruncie własnym zamordował. A teraz świeżo f. w Puniach jeden Tatarzyn z Waki Josop Fursicz najachawszy na dom mieszczanina Puńskiego Lawryna Kapustę/ strzelił do niego/ iż zaraz dusza go odbiegła. Sythae innasores. w
młodych swych lećiech został. Scythae sanguinarii et homicidio gaudent. l. rok. 1615.
Szosty. Náiázdy y záboystwá nietylko ná domy Szlácheckie/ ále też y w miástách cżynią/ cżego bárzo wiele iest: ále iż szeroko o tym pisáć/ nie zda mi się. nápotym o záboystwách/ o náiázdách y rozboystwách Tátárskich osobna kśiąszká będźie. Tylko przypomnię iáko Gáląskiego nád Trokámi náiácháwszy zábili. Cżyżewskiego tákże oycá mego/ Assan Aleiewicż ná grunćie własnym zámordował. A teraz świeżo f. w Puniách ieden Tátárzyn z Wáki Iosop Furśicż náiáchawszy ná dom mieszcżániná Puńskiego Láwryná Kápustę/ strzelił do niego/ iż záraz duszá go odbiegłá. Sythae innasores. w
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 40
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
tej sprawy przywieść. Jest tego więcej w Oszmiańskim Powiecie/ i indziej, Także i w Trockim niedaleko murowanego mostu/ Tatarzyn Bohdan też Chrześcijankę ma za sobą/ i bezpiecznie tak z nią mieszka/ i nikt go o to nie karze. Więcej ich niechcę wspominać/ bo mam wolą wydać osobną książkę o wszytkich zbrodniach Tatarskich. Teraz dalej o cnotach ich czytaj/ a osobliwie o tym/ 2. Qui tacet, consentire videtur. Tatarzy żon Chrześcijanek mieć nie mogą. b. c. Caue. 28. q. 2. c. L. Ne quis Christianam. C. de Judęis. d. an. 1448. 11
tey sprawy przywieść. Iest tego więcey w Oszmiáńskim Powiećie/ y indźiey, Tákże y w Trockim niedáleko murowánego mostu/ Tátárzyn Bohdan też Chrześćiánkę ma zá sobą/ y bespiecżnie ták z nią mieszka/ y nikt go o to nie karze. Więcey ich niechcę wspomináć/ bo mam wolą wydáć osobną kśiąszkę o wszytkich zbrodniách Tátárskich. Teraz dáley o cnotách ich cżytay/ á osobliwie o tym/ 2. Qui tacet, consentire videtur. Tátárzy żon Chrześćiánek miec nie mogą. b. c. Caue. 28. q. 2. c. L. Ne quis Christianam. C. de Iudęis. d. an. 1448. 11
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 55
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
seruilia, ne per otium dissoluti, contra dominos insolescant, jako już poczynają. Zabawy Tatarskie żeby nie próżnowali. 1615. 1616. Tatarzyn dziki przez pośrzodek państwa/ gędąc i śpiewając przechodził. hultaje i lozni nie bawią się w cudzej ziemi jak tu u nas w Wilnie. O burtach/ czarach/ i lekach Tatarskich. A przedsię w Wilnie po przedmieściach pełno loznych. Tatarowie czarują Pany. Iż się Tatarowie czarami i burtami bawią/ ba i lekami. § 22. Passim. omnia enim vitiorum femina Scytis innata sunt.
Wróżkami/ czarami/ trzewami i burtami/ nietylko Asyryjczykowie/ Chaldei i Egipcjanie bawili się/ ale też i
seruilia, ne per otium dissoluti, contra dominos insolescant, iako iuż poczynaią. Zábáwy Tátárskie żeby nie prożnowáli. 1615. 1616. Tátárzyn dźiki przez pośrzodek páństwa/ gędąc y śpiewáiąc przechodźił. hultáie y lozni nie báwią się w cudzey źiemi iák tu v nas w Wilnie. O burtách/ cżárách/ y lekách Tátárskich. A przedśię w Wilnie po przedmieśćiách pełno loznych. Tátárowie cżáruią Pány. Iż się Tátárowie cżárámi y burtámi báwią/ bá y lekámi. § 22. Passim. omnia enim vitiorum femina Scythis innata sunt.
WRożkámi/ cżárámi/ trzewámi y burtámi/ nietylko Assyriycżykowie/ Cháldei y Egiptcyanie báwili się/ ále też y
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 57
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
chcą pożrzeć/ zdadzą się mu wód wielkie rozlanie/ których trudny i niebezpieczny przepław: zdadzą się mu ciemności ze dnia/ i insze strachy/ nań przychodzą. A co nie mniejsza/ zda się mu iż on ucieka/ a on nazad w ciężką niewolą wraca się. Pisze i Cromer/ Bielski także o czarach Tatarskich/ iż gdy Tatarowie Polskę najachali i plondrowali/ za czasu Bolesława Pudyka/ i prawie wszytkę Polskę przejachawszy/ wypadli na Śląsko pod Legnicę/ gdzie Henricus Pius, ś. Jadwigi syn wtóry/ zebrawszy ludzi z Polski/ z Niemiec i z Prus wiele: wstępnym bojem dał im bitwę/ gdzie już się było naszym poczęło
chcą pożrzeć/ zdádzą się mu wod wielkie rozlanie/ ktorych trudny y niebespiecżny przepław: zdádzą się mu ćiemnośći ze dniá/ y insze stráchy/ nań przychodzą. A co nie mnieyszá/ zda się mu iż on vćieka/ á on názad w ćieszką niewolą wráca się. Pisze y Cromer/ Bielski tákże o cżárách Tátárskich/ iż gdy Tátárowie Polskę náiácháli y plundrowáli/ zá cżásu Bolesłáwá Pudiká/ y práwie wszytkę Polskę przeiáchawszy/ wypádli ná Sląsko pod Legnicę/ gdźie Henricus Pius, ś. Iádwigi syn wtory/ zebrawszy ludźi z Polski/ z Niemiec y z Prus wiele: wstępnym boiem dał im bitwę/ gdźie iuż się było nászym pocżęło
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 57
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
przypuścilichmy ich do wolności/ i do tego/ aby świadkami przeciwko nam z wielką szkodą naszą/ byli. Jednak niewadzi i o tym pytanie uczynić/ Maiolus Tom. 2. Colloq. 3. Więźnie dla czarów ucieć z niewoli nie mogą. Cromer anno 1240. O burtach, czarach/ i lekach Tatarskich. Tatarskie czary. Tatarzyn Asan gdy pieniędzy pozycza komu/ to pierwej burtuje/ jeśli się mu wrócą/ ale rzadko się mu wracają roku 1059. Assan aliis medicus, at ipse lepra infidelitatis scatens. Brednie Asanowe. przystojniej by mu kobyły leczyć. Tatarowie świadkami być nie mają. Vir bonus sine Deo nemo. Jeśli
przypuśćilichmy ich do wolnośći/ y do tego/ áby świádkámi przećiwko nam z wielką szkodą nászą/ byli. Iednák niewádźi y o tym pytánie vcżynić/ Maiolus Tom. 2. Colloq. 3. Więźnie dla cżárow vćieć z niewoli nie mogą. Cromer anno 1240. O burtách, cżárách/ y lekách Tátárskich. Tátárskie cżáry. Tátárzyn Assan gdy pieniędzy pozycża komu/ to pierwey burtuie/ ieśli się mu wrocą/ ále rzadko się mu wrácáią roku 1059. Assan aliis medicus, at ipse lepra infidelitatis scatens. Brednie Assánowe. przystoyniey by mu kobyły leczyć. Tátárowie świádkámi być nie máią. Vir bonus sine Deo nemo. Iesli
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 59
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
nie podobali się mu. I gdy do Egiptu przez Palestynę jachał/ gdzie ziemia Żydowska była/ a od Żydów także smród poczuł/ i sedyciej ich doznał. Zawołał one słowa. O Marcomani, o Kwady, o Tatarzy/ jażem takie abo gorsze ludzie znalazł jakoście wy? Kto w domach Żydowskich i Tatarskich bywał/ o smrodzie ich i plugastwie szpetnym sprawę daje. Wszakże chociaż Achmeć Afendejowicz i Asan Alejewicz/ i wszyscy Tatarowie brzydko śmierdzą/ także i domy ich smrodem zarażone są/ jednak grosze ich/ których z niezbożnej lichwy i z inszego wydzierstwa pobratinów swoich/ ba i naszych niszcząc/ i z majętności wyzuwając na mnożyli
nie podobáli się mu. Y gdy do Egiptu przez Pálestynę iáchał/ gdźie źiemiá Zydowska byłá/ á od Zydow tákże smrod pocżuł/ y sedyciey ich doznał. Záwołał one słowá. O Marcomani, o Quady, o Tátárzy/ iaźem tákie ábo gorsze ludźie ználazł iákośćie wy? Kto w domách Zydowskich y Tátárskich bywał/ o smrodźie ich y plugástwie szpetnym spráwę dáie. Wszákże choćiaż Achmeć Affendeiowicż y Assan Aleiewicż/ y wszyscy Tátárowie brzydko śmierdzą/ tákże y domy ich smrodem záráżone są/ iednák grosze ich/ ktorych z niezbożney lichwy y z inszego wydźierstwá pobrátinow swoich/ bá y nászych niszcżąc/ y z máiętności wyzuwáiąc ná mnożyli
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 68
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
et exspoliatores. Iudaei falsarii monetae. Mercatura Scytharum. Petro Abbas Cluniacem. li. 2. contra Judaeos cap. 6. Lex Machom.[...] paradiso voluptates admittit: quas nec Solonnec Lycut. permisit in terra. Dla czego Tatarowie piątek święcą? § 35. Veneris Deętutelarys ergò.
Mówiliśmy do tych czasów o ekscesach Tatarskich/ i o naprawie ich: teraz też już mówmy na końcu o Duchowieńswtie i nieco o Zakonie ich: A napierwej przyczyny kładźmy święcenia Piątku przez Tatary/ rozmaicie bowiem Tatarowie bają gdy ich pytasz: jedni mówią/ iż dla różności Chrześcijan od Żydów: drudzy/ iż tego dnia jeździł Mahomet na kobyle do nieba/ i
et exspoliatores. Iudaei falsarii monetae. Mercatura Scytharum. Petro Abbas Cluniacem. li. 2. contra Iudaeos cap. 6. Lex Machõ.[...] paradiso voluptates admittit: quas nec Solõnec Lycut. permisit in terra. Dla cże^o^ Tatárowie piątek święcą? § 35. Veneris Deętutelaris ergò.
Mowilismy do tych cżásow o excesách Tátárskich/ y o nápráwie ich: teraz też iuż mowmy ná końcu o Duchowieńswtie y nieco o Zakonie ich: A napierwey przycżyny kładźmy święcenia Piątku przez Tátáry/ rozmáićie bowiem Tátárowie báią gdy ich pytász: iedni mowią/ iż dla roznośći Chrześcian od Zydow: drudzy/ iż tego dniá iezdźił Máchomet ná kobyle do niebá/ y
Skrót tekstu: CzyżAlf
Strona: 72
Tytuł:
Alfurkan tatarski
Autor:
Piotr Czyżewski
Miejsce wydania:
Wilno
Region:
ziemie Wielkiego Księstwa Litewskiego
Typ tekstu:
proza
Rodzaj:
teksty perswazyjne
Gatunek:
pisma polityczne, społeczne
Tematyka:
egzotyka, historia, obyczajowość
Poetyka żartu:
nie
Data wydania:
1617
Data wydania (nie wcześniej niż):
1617
Data wydania (nie później niż):
1617
